ẳn nhiều người sẽ nghĩ câu chuyện "Trẻ em cướp dâu" là bịa vì trẻ em thì làm gì được phép lấy vợ, lấy chồng mà đi cướp dâu. Đến bản thân tôi sau khi được chứng kiến tận mắt, được hỏi chuyện, được chụp ảnh mà vẫn chưa tin là chuyện có thật. Và đây là những gì qua tìm hiểu mà tôi biết được:

"Đêm 19 tháng 02 năm 2001 Hầu Thị Xung ở xóm Ngài Trồ xã Lũng Hồ đang ngủ say thì bị bắt cóc về nhà ông Vừ Chờ Dính ở cùng xóm. Khi về đến nhà ông Dính, Hầu Thị Xung mới biết mình đã bị con trai ông Dính là Vừ Mí Vá rủ thêm mấy người bạn nữa bắt về làm vợ. Khi thấy con trai bắt được vợ, ông Vừ Chờ Dính đã đem lễ vật gồm: năm mươi cân thịt lợn, sáu mươi lăm cân rượu, hai bộ áo váy và chín trăm bốn mươi ba nghìn đồng tiền mặt sang trả cho nhà gái để thông báo đã nhận Hầu Thị Xung làm con dâu. Chẳng được bao lâu mối quan hệ giữa Hầu Thị Xung và gia đình nhà chồng nảy sinh mâu thuẫn. Trong vai trò của một nàng dâu thì Hầu Thị Xung vẫn chỉ là một đứa trẻ không hơn không kém, cách nghĩ, cách cư xử, cách làm việc chưa vượt qua được ngọn cỏ, ấy vậy mà bà mẹ chồng lại mong cô làm người lớn, bắt cô làm người lớn. Và rồi ngày 23 tháng 7 năm 2001 cô dâu mới đã không thể ở nhà chồng được nữa đành phải trốn về nhà ở với bố mẹ đẻ.

Câu chuyện sẽ dừng lại ở đây, không mấy người biết, chẳng ai thèm để ý nếu gia đình ông Vừ Chờ Dính không đòi lại số sính lễ đã mang sang nhà gái. Nhà gái đã dùng số sính lễ ấy thiết đãi họ hàng, làng bản, cả nhà trai cũng được ăn cơm, uống rượu ở nhà gái, vậy nên còn đâu mà trả lại. Nhà trai đã viết đơn đề nghị Uỷ ban xã đứng ra giải quyết. Và thế là chuyện "Trẻ em cướp dâu" đã không còn là chuyện của hai gia đình ấy nữa.

Khi tôi được gặp vợ chồng trẻ con này đã không tin vào mắt mình mặc dù biết trước hai đứa đã gần mười bốn tuổi. Anh bạn cùng đi khẳng định rằng hai đứa chưa thể qua tuổi mười một. Bố mẹ hai đứa quả quyết rằng chúng đã mười bốn tuổi. Khi được hỏi tại sao lại cho hai đứa trẻ lấy nhau sớm như vậy, bố mẹ chúng trả lời, phong tục người Mông xưa nay vẫn vậy thì mình làm theo, vẫn chưa sớm đâu, có nhà còn cho lấy nhau từ khi còn bế trên tay ấy chứ..."

Khi ra về tôi thấy lòng nặng trĩu, nghĩ lại cái tục cướp dâu của người Mông được đặt ra từ cái thời nam nữ không được tự do yêu nhau, không được trái với sự sắp đặt của gia đình và ông cậu. Đôi trai gái kia tha thiết muốn được sống bên nhau, chàng trai đã tổ chức một đội quân đi cướp cô dâu về nhà mình. Dựa vào phong tục này, bọn thổ ty, chúa đất thời phong kiến đã cướp biết bao cô gái đẹp về làm vợ, gây bao cảnh đau thương oán thán cho người đời. Thiết nghĩ trong xã hội chúng ta với chế độ hôn nhân tự nguyện, tiến bộ, phong tục cướp dâu của người Mông nên coi là hủ tục và cần loại bỏ ra khỏi nếp sống văn minh.

Chú thích:

* huyện Yên Minh tỉnh Hà Giang.