hi bốn người cưỡi ngựa đến - thầy giáo, một thằng cháu, một tên bắt nô lệ và một cảnh sát - căn nhà trên đường Bluestone yên lặng đến nỗi bọn chúng tưởng mình đã trễ. Ba đứa xuống ngựa, một đứa ngồi lại trên yên, lăm lăm súng trường, phóng tầm mắt ra xa về bên trái và bên phải, vì kẻ bỏ trốn thường chạy bừa. Mặc dù đôi khi, không biết được, người ta tìm ra họ ẩn mình đâu đó: dưới gỗ lót sàn, trong phòng chứa đồ ăn - có lần - trong ống khói. Ngay lúc ấy cũng nên cẩn thận vì những người im lặng nhất, những người bị kéo ra từ phòng ủi quần áo, kho rơm, hay có lần từ ống khói sẽ không chống cự trong vài ba giây. Bị bắt quả tang hay đại loại như thế họ dường như nhận ra rằng tìm cách qua mặt người da trắng là vô ích và chạy nhanh hơn khẩu súng trường là vô vọng. Thậm chí tên da đen sẽ mỉm cười, như đứa nhỏ bị bắt gặp với bàn tay trong hũ mứt, và khi người ta với tay lấy sợi thừng để trói hắn lại, ngay cả lúc ấy người ta cũng không biết được. Chính tên da đen cúi đầu với nụ cười hũ mứt lỏn lẻn trên mặt có thể đột nhiên gầm lên, như một con bò đực hay con gì tương tự, và bắt đầu làm những chuyện khó tin. Chụp lấy nòng khẩu súng trường nhào vào người cầm súng - bất cứ điều gì.

Vì thế người ta phải giữ khoảng cách, để việc trói hắn cho người khác làm. Nếu không thì rốt lại người ta sẽ giết thứ người ta được trả tiền để bắt sống về. Không giống một con rắn hay gấu, một đứa da đen chết không có giá trị gì và người ta không thể lột da nó bán lấy tiền.

Sáu hay bảy người da đen đang đi trên con đường về hướng căn nhà: hai thằng nhỏ bên trái tên bắt nô lệ và vài người đàn bà bên tay phải. Hắn dùng khẩu súng trường ra dấu cho họ đứng yên và họ đứng lại tại chỗ. Thằng cháu trai trở lại sau khi nhòm vào cửa sổ. Hắn đưa tay lên môi ra dấu yên lặng và ra hiệu bằng ngón cái để cho bọn chúng biết thứ bọn chúng tìm đang ở đằng sau nhà. Lúc ấy tên bắt nô lệ xuống ngựa và nhập bọn với những đứa kia. Thầy giáo và thằng cháu di chuyển đến phía trái của căn nhà, gã và tên cảnh sát phía bên phải. Một tên da đen già điên khùng đang cầm một cái rìu đứng trong đống gỗ. Người ta biết ngay là hắn khùng vì hắn gầm gừ - những tiếng nhỏ như mèo kêu. Cách tên da đen khoảng mười hai thước là một đứa da đen nữa - một mụ đội chiếc mũ cài một đóa hoa. Có lẽ mụ cũng khùng vì mụ đứng như trời trồng nhưng hai tay mụ phe phẩy như đang đẩy mạnh nhện ra khỏi lối đi. Dù thế cả hai cùng nhìn chăm chăm một chỗ - cái nhà kho. Thằng cháu trai đến bên lão da đen và lấy cái rìu ra khỏi tay lão. Rồi cả bốn tên bắt đầu đi về phía nhà kho.

Bên trong, hai đứa con trai đang chảy máu trong lớp mạt cưa và đất cát dưới chân một mụ da đen, một tay mụ ôm một đứa trẻ đẫm máu vào ngực và tay kia cầm hai chân một đứa bé sơ sinh. Mụ không nhìn bọn chúng, mụ chỉ vung đứa trẻ sơ sinh về phía vách tường, hụt, và thử lại lần nữa. Khi không biết từ đâu - trong tích tắc, khi bọn đàn ông nhìn trừng từng cảnh tượng - lão già da đen, vẫn kêu như mèo, chạy qua cánh cửa phía sau bọn chúng và giật đứa bé sơ sinh khỏi cánh tay của mẹ nó.

Mọi chuyện lập tức trở nên rõ ràng, đặc biệt với thầy giáo, rằng không còn gì để đòi. Ba đứa nô lệ (bây giờ là bốn - vì mụ đã đẻ đứa con mụ mang thai khi chạy trốn), bọn chúng hy vọng còn sống và đủ khỏe mạnh để mang về Kentucky. Mang về và nuôi lớn đúng cách để làm những việc Tổ ấm rất cần người để làm, không còn nữa. Hai đứa nằm mở mắt trong mạt cưa, đứa thứ ba phun máu xuống áo của đứa chủ chốt - mụ đàn bà thầy giáo đã nhắc đến để khoe khoang, người hắn nói làm mực viết tốt, nấu xúp rất ngon, ủi cổ áo kiểu hắn thích, ngoài ra còn ít nhất mười năm sinh sản. Nhưng bây giờ mụ đã điên khùng vì sự ngược đãi của đứa cháu trai, đánh đập mụ quá mức và làm mụ bỏ chạy. Thầy giáo đã mắng thằng cháu trai, bảo nó suy nghĩ - nghĩ đi - con ngựa của nó sẽ làm gì nếu nó đánh con ngựa đến hết dạy bảo được. Hay Chipper, hay Samson. Giả tỷ như nó đánh hai con chó quá mức. Không bao giờ nó còn có thể tin cậy vào chúng ở trong rừng hay bất cứ đâu. Có thể nó đang cho hai con chó ăn, giơ miếng thịt thỏ trong tay ra, và con vật sẽ phản lại - cắn đứt bàn tay nó. Vì thế hắn phạt thằng cháu ấy bằng cách không cho nó đi theo trong cuộc săn. Bắt nó ở lại, cho thú ăn, tự cho nó ăn, cho Lilian ăn, lo vụ mùa. Xem nó thích chuyện ấy như thế nào, xem chuyện gì xảy ra khi nó đánh quá mức những sinh vật mà Chúa Trời đã ban cho nó để chăm lo - phiền phức ra sao và mất mát thế nào. Mất hết cả bọn rồi. Năm đứa. Hắn có thể đòi đứa trẻ sơ sinh giãy giụa trong tay của lão già kêu như mèo, nhưng ai sẽ chăm sóc nó? Vì mụ đàn bà - mụ không bình thường nữa rồi. Bây giờ mụ đang nhìn hắn, và nếu thằng cháu hắn trông thấy cái nhìn ấy chắc chắn nó sẽ học được bài học: người ta không thể đối xử tệ bạc với những sinh vật dưới tay và mong đợi thành công. Thằng cháu, đứa đã bú mụ khi anh nó đè mụ xuống, không biết nó đang run. Chú nó đã cảnh cáo nó về thứ rối rắm này, nhưng dường như nó chẳng nghe. Mụ làm vậy để làm gì? Vì bị đánh? Quỷ thần ơi, nó đã bị đánh cả triệu lần, dù nó là da trắng. Một lần bị đánh đau quá, nó nổi quạu và đập vỡ thùng múc nước ở giếng. Lần khác nó đổ cái giận lên đầu Samson - ném vài viên đá vào Samson rồi thôi. Nhưng chưa có sự đánh đập nào làm nó... nó muốn nói nó không thể nào... Mụ làm vậy để làm gì? Và đấy là điều nó hỏi viên cảnh sát đang đứng ở đấy kinh ngạc như những người khác, nhưng không run. Gã đang nuốt mạnh xuống, và nuốt mãi. "Mụ làm vậy để làm gì?"

Viên cảnh sát quay lại, rồi nói với ba đứa kia, "Mấy người nên đi đi. Có vẻ chuyện của mấy người xong rồi. Bây giờ là chuyện của tôi."

Thầy giáo đập mũ vào đùi và nhổ nước bọt trước khi rời kho củi. Thằng cháu và tên bắt nô lệ lùi ra với hắn. Bọn chúng không nhìn người đàn bà trong đám cây tiêu với hoa trên mũ. Và bọn chúng không nhìn sáu bảy khuôn mặt đang nhích đến gần hơn mặc dù có khẩu súng trường cảnh cáo của tên bắt nô lệ. Đủ mắt da đen rồi. Mắt hai thằng nhỏ da đen mở trừng trong mạt cưa, mắt con nhỏ da đen nhìn trừng trừng qua những ngón tay ướt đang giữ lấy đầu để nó không rời ra, mắt đứa trẻ sơ sinh da đen nheo lại để khóc trong tay lão già da đen, đôi mắt lão chỉ là hai kẽ hở nhìn xuống chân. Nhưng đôi mắt ghê gớm nhất là đôi mắt của mụ đa đen, người trông như không có mắt. Vì lòng trắng trong đôi mắt mụ đã biến mất và vì đôi mắt mụ đen như da mụ, mụ trông như mù.

Bọn chúng tháo rời con ngựa của thầy giáo khỏi con la mượn định dùng để chở mụ đàn bế chạy trốn trở về chỗ chủ của mụ, và buộc con ngựa vào hàng rào. Rồi, mặt trời đúng đỉnh đầu, bọn chúng phi ngựa đi, để lại viên cảnh sát đằng sau giữa đám mọi đen trời đánh nhất bọn chúng từng thấy. Tất cả rõ ràng là hậu quả của việc áp đặt một thứ nho nhỏ gọi là tự do lên những người cần được chăm sóc và dẫn dắt trên thế gian để giữ họ xa rời cuộc sống ăn thịt người mà họ muốn sống. Viên cảnh sát cũng muốn lùi ra đứng trong ánh nắng bên ngoài nhà kho dùng để đựng gỗ, than đá, dầu hôi - nhiên liệu cho những mùa đông lạnh lẽo ở Ohio, điều bây giờ gã nghĩ đến, trong khi chống lại sự thôi thúc muốn chạy vào trong ánh nắng tháng Tám. Không phải vì gã sợ. Không phải thế. Gã chỉ thấy lạnh. Và đã không muốn đụng vào bất cứ cái gì. Đứa bé trong tay lão già đang khóc, và đôi mắt không lòng trắng của người đàn bà đang nhìn đăm đăm trước mặt. Họ có thể cứ như thế, không cử động, cho đến thứ Năm, nhưng một trong hai đứa con trai trên sàn thở ra. Như thể nó đang chìm vào vui thú của một giấc ngủ sâu ngọt ngào, tiếng thở của nó giục viên cảnh sát hành động.

"Tôi phải bắt chị. Đừng gây rắc rối nữa. Chị đã làm đủ rồi. Đi nào."

Chị không nhúc nhích.

"Chị đi đàng hoàng nghe chưa, và tôi sẽ không phải trói chị."

Chị đứng yên và gã quyết định đến gần chị, hắn đang nghĩ cách trói hai bàn tay ướt đỏ của chị thì một chiếc bóng phía sau trong khung cửa làm gã quay lại. Mụ da đen có hoa trên mũ đi vào.

Baby Suggs để ý ai thở và ai không thở rồi đi thẳng đến hai đứa con trai đang nằm trong đất cát. Ông già đến bên người đàn bà đang nhìn trừng trừng và nói. "Sethe, đón lấy đứa tôi ẵm và đưa đứa chị đang ẵm cho tôi."

Chị quay về phía ông và liếc nhìn đứa bé ông đang ẵm, ậm ự một tiếng nhỏ trong cổ họng như thể chị đã làm sai cái gì, quên bỏ muối vào bánh mì hay một thứ gì đại loại như thế.

"Tôi ra ngoài gọi xe ngựa đến," tên cảnh sát nói và cuối cùng vào được trong ánh nắng.

Nhưng Stamp Paid cũng như Baby Suggs không thể làm chị đặt cô bé hình-như-đã-biết-bò xuống. Ra khỏi kho củi, trở vào nhà, chị vẫn giữ chặt lấy nó. Baby Suggs đã mang hai đứa con trai vào và đang rửa đầu chúng, xoa tay chúng, vạch mi mắt chúng, trong lúc thì thầm, "xin lỗi, xin lỗi cháu." Bà băng vết thương cho chúng và cho chúng ngửi bạc hà trước khi chú ý đến Sethe. Bà lấy đứa bé đang khóc ra khỏi tay Stamp Paid và bế nó trên vai đúng hai phút, rồi đứng trước mặt mẹ nó "Đến giờ cho nó bú rồi." bà nói.

Sethe giơ tay nhận lấy đứa trẻ sơ sinh mà không thả đứa bé đã chết ra.

Baby Suggs lắc đầu. "Mỗi lần một đứa," bà nói và đổi đứa sống lấy đứa chết và mang nó vào phòng khách. Lúc bà trở lại, Sethe đang đưa một núm vú dính máu về phía miệng đứa bé. Baby Suggs đấm nắm tay xuống bàn và hét lên, "Rửa ráy! Rửa ráy đi đã!"

Rồi họ tranh nhau. Như hai kẻ tình địch tranh người yêu, họ tranh nhau. Cả hai giành lấy đứa trẻ đang bú. Baby Suggs thua khi bà trượt chân trong vũng máu đỏ và ngã. Thế là Denver bú sữa mẹ cùng với máu của chị nó. Họ như thế khi viên cảnh sát trở lại, gã đã trưng thu xe bò của một người hàng xóm, và ra lệnh cho Stamp đánh xe.

Bấy giờ ở bên ngoài nhà, một hàng dài những khuôn mặt da đen ngưng thầm thì. Ôm đứa trẻ còn sống, Sethe bước ngang qua họ trong sự im lặng của họ và của chị. Chị leo vào xe bò, nhìn nghiêng khuôn mặt chị sắc nét như cắt bằng dao trên nền trời xanh tươi tắn. Một khuôn mặt nhìn nghiêng khiến họ kinh ngạc vì nó quá rõ nét. Đầu chị có phải ngẩng hơi quá cao? Lưng chị có phải hơi quá thẳng? Có lẽ. Nếu không tiếng hát sẽ lập tức bắt đầu, lúc chị xuất hiện trong cánh cửa của căn nhà trên đường Bluestone. Chiếc áo choàng âm thanh nào đấy sẽ nhanh chóng quàng quanh người chị, như cánh tay ôm ấp và giữ vững chị suốt quãng đường. Thay vì thế, họ đợi cho đến khi chiếc xe bò vòng lại, hướng về phía tây đến thị trấn. Và rồi không lời nào. Những tiếng ậm ự. Không một lời nào.

Baby Suggs định chạy, nhảy xuống mấy bậc thềm hàng hiên theo sau chiếc xe bò, hét lên, Không. Không. Đừng để Sethe lấy đi luôn đứa cuối cùng. Bà đã định thế. Đã bắt đầu, nhưng khi bà từ sàn nhà đứng dậy và đến sân chiếc xe bò đã đi mất và một chiếc xe ngựa lăn bánh đến. Một đứa con trai tóc đỏ và một đứa con mái tóc vàng nhảy xuống chạy qua đám đông đến bên bà. Một tay thằng nhỏ cầm quả ớt ngọt ăn dở và tay kia cầm đôi giày.

"Mẹ nói thứ Tư." Nó cầm đôi giày bằng lưỡi giầy. "Mẹ nói thứ Tư bà phải sửa xong"

Baby Suggs nhìn nó, và rồi nhìn người đàn bà đang giữ cương con ngựa rậm rật trên đường. "Mẹ nói thứ Tư, bà nghe chưa? Baby? Baby?"

Bà cầm lấy đôi giày từ tay nó - cao cổ và bết bùn - nói, "Xin lỗi, Chúa ơi, con xin lỗi. Con thật xin lỗi."

Xa ngoài tầm mắt, chiếc xe bò kẽo kẹt lăn xuống đường Bluestone. Không ai ở trong xe nói câu nào. Nhịp đong đưa của chiếc xe làm đứa bé ngủ. Mặt trời nóng hong khô áo của Sethe, như xác chết đang cứng dần.