ửa đêm hôm đó, tỉnh giấc, Andrew rền rĩ:

- Anh có phải là một thằng ngu không, hở Chris? Sổ toẹt cả cuộc sống của chúng mình… bỏ một nơi làm ăn tốt đẹp. Dù sao, gần đây, anh cũng đã có một số bệnh nhân riêng rồi. Llewellyn lại đối xử khá tốt nữa. Anh đã kể với em chưa nhỉ? Ông ta đã gần như hứa đến thăm bệnh nhân tại bệnh viện. Còn Hội đồng… trừ có nhóm Ed Chenkin, còn thì họ đâu phải là những người tồi. Anh tin rằng, sau này khi Llewellyn về hưu, có thể họ sẽ cử anh làm bác sĩ trưởng thay ông ta chưa biết chừng.

Nằm cạnh chồng trong tối. Christine an ủi anh bằng những lời ôn tồn, có lý lẽ.

- Thực ra anh cũng không muốn chúng mình cứ suốt đời ở mãi một khu mỏ xứ Wales cơ mà. Chúng mình ở đây có sung sướng, song cũng đến lúc nên rời đi chỗ khác.

- Nhưng em này, Chris – Andrew lo lắng – Chúng mình chưa có đủ tiền mở một phòng khám bệnh tư. Lẽ ra phải dành dụm thêm được một ít tiền nữa rồi mới xin thôi việc thì phải.

Giọng buồn ngủ, Christine đáp:

- Tiền nong có dính dáng gì? Với lại, có thể để dành được bao nhiêu, chúng mình cũng sẽ tiêu hết, hay gần hết, cho một kỳ đi nghỉ thực sự sắp tới, anh ạ. Anh không thấy là gần bốn năm nay, anh hầu như không bước chân ra khỏi mấy cái mỏ than cổ lỗ này à?

Nghị lực của Christine truyền sang anh. Sáng hôm sau, thế giới dường như đã trở thành một nơi vui sống không có gì phải lo ngại.

Trong bữa sáng rất ngon miệng, Andrew nói với Christine:

- Em quả không phải là một cô gái tồi. Đáng lẽ em phải cong cớn gắt với anh là em tưởng anh bây giờ sẽ làm ăn ra trò ra trống, là đã đến lúc anh phải thi thố tài năng giành lấy một địa vị trong xã hội, thì em lại chỉ…

Nàng không nghe anh nói mà chuyển hẳn sang vấn đề khác:

- Ơ kìa, anh. Đừng vò nát tờ báo đi anh. Em tưởng chỉ có phụ nữ mới làm như vậy. Em làm thế nào đọc được mục dạy làm vườn của em bây giờ?

- Thôi đừng đọc nữa – Đi về phía cửa, qua chỗ nàng anh đặt một cái hôn rồi tủm tỉm: – Hãy nghĩ đến anh.

Andrew cảm thấy táo bạo, dám sẵn sàng thử vận may của mình với đời. Ngoài ra, cái phần rụt rè trong con người anh không khỏi nhìn sang cái mặt thuận lợi của anh. Anh là hội viên Hội y học Hoàng gia, có học vị tiến sĩ y khoa, ngoài ra lại còn ba trăm bảng gửi ngân hàng. Có những thứ ấy, chắc chắn hai vợ chồng sẽ không bị chết đói.

Cũng may là hai người giữ vững quyết tâm. Thái độ của thị trấn sau đó đã xoay ngược hẳn. Nay Andrew tự ý xin đi thì mọi người lại mong anh trở lại.

Đỉnh cao của tình hình là lúc, sau cuộc họp của Hội đồng đó một tuần, Owen dẫn đầu một phái đoàn đến nhà Andrew đề nghị anh thay đổi quyết định, nhưng không có kết quả. Sau đó, sự tức giận của dân chúng đối với Ed Chenkin bùng lên dữ dội. Chenkin bị la ó ngoài phố. Hai lần, những tiếng huýt sáo bám riết lấy Chenkin từ mỏ về đến nhà.

So với những tác động địa phương ấy, kể cũng lạ là bản luận án của anh cũng chẳng làm xao động thế giới bên ngoài bao nhiêu. Nó đem lại cho anh học vị tiến sĩ y khoa. Nó được đang trên tạp chí “Vệ sinh công nghiệp” ở Anh và được Hội vệ sinh Mỹ in thành tập riêng. Ngoài ra, nó chỉ đem lại cho Andrew đúng có ba bức thư.

Bức thứ nhất là của một viện bào chế ở Brick Lane, khu Đông – Trung tâm London, báo cho Andrew biết họ đang gửi đến chỗ anh mẫu hàng của loại xi-rô bổ phổi do họ sản xuất, một thứ thuốc chuyên trị về phổi mà họ đã nhận được hàng trăm ý kiến khen ngợi, trong đó có những ý kiến của một số bác sĩ tên tuổi, chứng thực tác dụng của nó. Họ mong Andrew sẽ giới thiệu thứ xi-rô bổ phổi này với thợ mỏ ở chỗ anh. Họ còn nói thêm thứ xi-rô bổ phổi này chữa được cả bệnh thấp khớp.

Bức thứ hai là của giáo sư Challis với những lời chúc mừng và khen ngợi nhiệt tình. Cuối thư, Challis hỏi Andrew liệu có thể đến chơi Học viện Cardiff vào một ngày nào đó trong tuần được không. Challis còn ghi thêm: cố đến vào thứ năm. Nhưng trong mấy ngày vội vã này, Andrew không đi được. Thậm chí, anh còn để lạc đâu mất bức thư và trước mắt anh quên cả trả lời.

Bức thư ba làm Andrew cảm kích đến nỗi anh trả lời ngay tức khắc. Nó là một bản thông báo hiếm có, từ bang Oregon bên kia Đại tây dương gửi đến. Andrew đọc đi đọc lại những trang giấy đánh máy rồi xúc động đem lại cho Christine xem.

- Chris ơi, có một cái này rất hay, em ạ. Một bức thư gửi từ Mỹ, của một người tên là Stillman, Richard Stillman, ở bang Oregon. Em có lẽ chưa bao giờ nghe nói đến ông ta, nhưng anh thì đã biết tiếng. Đây là sự đánh giá chính xác nhất công trình nghiên cứu của anh về bụi. Hơn sự đánh giá của giáo sư Challis nhiều… Anh phải viết thư trả lời mới được! Ông này đã hiểu đầy đủ mục đích theo đuổi của anh, ông ấy lại còn hiệu chỉnh cho anh một hai chỗ. Thành phần có hoạt tính gây hại trong silic hình như là chất xê-rê-xít thì phải. Anh không đủ giỏi về hóa học để tìm ra chất ấy. Thật tuyệt: thư khen ngợi anh, mà là thư của Stillman!

Christine ngước mắt hỏi:

- Thế hả anh? Ông ấy là một bác sĩ ở bên Mỹ à?

- Không phải. Đó mới là một điều đáng ngạc nhiên. Ông ấy là một nhà vật lý. Nhưng ông ấy lại mở một bệnh viện chữa bệnh phổi ở gần thành phố Portland, bang Oregon. Em xem này, địa chỉ ghi trên thư ấy. Một số đồng nghiệp của ông ta chưa công nhận ông ta, nhưng thực ra ông ta lớn lao không kém gì Sphalinger theo cách riêng của mình. Khi nào rỗi, anh sẽ kể cho em nghe về Stillman.

Andrew cho thấy anh đánh giá bức thư quan trọng đến thế nào bằng cách ngồi ngay vào bàn viết thư trả lời.

Hai vợ chồng bây giờ bên tíu tít vì những việc chuẩn bị cho kỳ đi nghỉ; họ thu xếp gửi đồ đạc về Cardiff, nơi gửi thuận tiện nhất, và lại bận cả vì những buổi chia tay đau lòng. Lần trước, họ rời Blaenelly một cách đột ngột. Một cuộc ra đi anh hùng. Nhưng ở đây, họ có nhiều tình cảm lưu luyến. Vợ chồng Vaughan, vợ chồng Boland và cả vợ chồng Llewellyn nữa mời cơm tiễn họ. Andrew đâm ra mắc phải chứng “khó tiêu khi chia tay”, một chứng bệnh đặc thù do những bữa tiệc tiễn đưa này gây nên. Đến ngày lên đường, nước mắt rơm rớm, Jenny báo cho hai vợ chồng Andrew biết – và làm cho họ phát hoảng lên – là mọi người sẽ ra tận ga tiễn họ.

Cộng thêm vào cái tin đáng ngại ấy, đến phút cuối cùng, lại thấy Vaughan hấp tấp đến:

- Xin lỗi lại đến quấy rầy hai anh chị lần nữa, nhưng này, anh Manson, anh đã bỏ bùa gì cho Challis thế? Tôi vừa mới nhận được thư của ông bạn già ấy. Công trình nghiên cứu của anh làm ông ấy mê mẩn cả người và hình như, ít ra là theo tôi hiểu, cả Ủy ban lao động hầm mỏ nữa. Tóm lại, Challis yêu cầu tôi đến nói với anh là ông ta rất muốn gặp anh ở London. Ông ta bảo là hết sức quan trọng đấy.

Andrew ngúng nguẩy trả lời:

- Kìa anh Vaughan, chúng tôi đi nghỉ cơ mà. Kỳ nghỉ đầu tiên của hai vợ chồng chúng tôi từ bao năm nay. Làm sao tôi đi gặp ông ấy được?

- Anh cho tôi địa chỉ của anh vậy. Ông ấy rõ ràng muốn viết thư cho anh.

Andrew ngập ngừng nhìn Christine. Hai người có ý định giữ kín nơi họ đến nghỉ để tránh hết mọi sự phiền phức, mọi thư từ quấy rầy. Dẫu vậy, Andrew cũng ghi địa chỉ cho Vaughan.

Sau đó, hai người vội vã ra ga. Họ bị hút ngay vào đám người cùng khu ra tiễn họ. Mọi người bắt tay hai vợ chồng, vỗ lưng, ôm hôn, hoan hô và cuối cùng đẩy họ lên toa tàu đã bắt đầu chuyển bánh. Khi con tàu xa dần, bạn bè họ tụ tập trên sân ga bắt đầu hát to bài “Người Harlech”.

- Trời! Đến thế là cùng. – Xoa những ngón tay tê cóng với nhau, Andrew thốt lên. nhưng mắt anh sáng long lanh, và một phút sau, anh nói tiếp – Này em, đánh đổi những tình cảm ấy lấy gì gì đi nữa, anh cũng không nghe. Thật là nh nghe. Thật là những người tốt bụng vô cùng! Có ai dám bảo rằng cách đấy một tháng, một nửa thị trấn chỉ muốn anh chết đi cho rồi. Khó hiểu thật, cuộc đời thật là kỳ lạ. – Anh chằm chằm nhìn Christine giễu cợt khi nàng ngồi xuống cạnh anh – Thưa bà Manson, tuy bà đã là một bà già rồi, nhưng đây sẽ là tuần trăng mật thứ hai của bà đấy ạ.

Họ đến Southampton vào lúc tối và qua biển Manche bằng tàu thủy. Sáng hôm sau, họ đã thấy mặt trời mọc sau thành phố St. Malo và một giờ sau, miền Bretagne nước Pháp đã tiếp đón họ.

Lúa mì đang độ chín vàng, những cây dâu trĩu quả, đàn dê thơ thẩn trên đồng cỏ nở hoa.

Chính là theo ý kiến của Christine mà họ đến đây để làm quen một nước Pháp thật sự chứ không phải để tiếp xúc với những viện bảo tàng và cung điện, những di tích lịch sử, những đài kỉ niệm – những gì mà các cuốn sách du lịch khuyên người ta nhất thiết phải đến thăm.

Hai vợ chồng đến Val André. Ở quán trọ nhỏ bé của họ, họ có thể nghe tiếng sóng biển rì rào và ngửi hương thơm đồng nội. Phòng ngủ của họ là một gian phòng sàn gỗ lau bóng, và sáng sáng họ uống cà phê nóng bỏng trong những cái tách gốm dày men lam. Hai vợ chồng chơi vơ vẩn suốt ngày.

Andrew luôn miệng nói:

- Chao ôi tuyệt diệu, em nhỉ. Anh không bao giờ muốn nhìn lại một bệnh viêm phổi thùy nữa.

Họ uống rượu táo, ăn tôm hùm, tôm he, bánh ngọt và anh đào. Tối tối, Andrew chơi bi-da với chủ quán trên chiếc bàn hình bát giác. Đôi khi anh chỉ thua với số điểm 50/100.

Thật là thích thú, mê ly, tuyệt vời, đó là những tính từ mà Andrew đánh giá. Chỉ thiếu có mỗi thuốc lá – anh nói thêm.

Một tháng hạnh phúc trôi qua. Đến bây giờ, với mối băn khoăn ám ảnh, Andrew bắt đầu hay nắn nắn bức thư chưa mở vẫn nằm trong túi áo ngực suốt nửa tháng qua và đã bị hoen ố vì dây nhựa dâu và sô-cô-la. Sau cùng, một buổi sáng, Christine phải bảo:

- Thôi, anh bóc thư đi. Chúng mình giữ lời hứa như vậy là đủ rồi.

Andrew thận trọng xé phong bì. Anh nằm ngửa người ngoài nắng đọc thư, rồi từ từ nhỏm dậy, đọc lại lần nữa. Sau đó, anh lặng lẽ đưa bức thư cho Christine.

Người gửi là giáo sư Challis. Bức thư cho biết, do kết quả trực tiếp của công trình nghiên cứu vấn đề nhiễm bụi của Andrew, Ủy ban lao động hầm mỏ đã quyết định xem xét toàn bộ vấn đề này để trình bày với Ban lao động của Nghị viện. Do đó, Ủy ban cần có một bác sĩ thanh tra chính thức. Xét đến những cuộc nghiên cứu gần đây của Manson, Ủy ban đã nhất trí và không do dự mời anh nhận chức bác sĩ thanh tra đó.

Đọc thư xong, Christine sung sướng nhìn Andrew nhoẻn miệng cười:

- Em đã bảo là thế nào vận may cũng sẽ đến mà. Tuyệt, anh nhỉ?

Andrew bồn chồn nhặt mấy cục đá ném mạnh vào một cái hố tôm hùm trên bờ biển. Anh nói thành tiếng điều đang nghĩ trong óc.

- Một công việc lâm sàng đây… Không thể nào khác. Họ biết mình là một thầy thuốc lâm sàng mà.

Christine ngắm nhìn chồng, một nụ cười lưu lại mãi trên môi nàng:

- Này anh, anh còn nhớ sự thỏa thuận giữa anh và em không: ở đây tối thiểu sáu tuần, không làm một việc gì cả, nằm yên một chỗ. Anh không để cho những ngày nghỉ của chúng mình bị gián đoạn chứ?

- Không, không đâu, – Andrew nhìn đồng hồ – Chúng mình sẽ nghỉ nốt, nhưng dù sao – anh vụt đứng dậy và vui vẻ kéo nàng đứng lên – chạy vù một tí ra bưu điện đánh điện chắc không có hại gì. Không biết… không biết ở đấy có bảng giờ tàu không.