mma ngồi ở bàn trong phòng khách riêng sang đẹp ở Pennistone Royal, nghiên cứu những giấy tờ trải trước mặt bà, con mắt sắc sảo của bà nhanh chóng lướt qua các trang. Cuối cùng bà gật đầu hài lòng, để lại các giấy tờ vào cặp tài liệu, đóng lại, đặt nó xuống sàn gần bàn. Khẽ mỉm cười, bà đứng lên, đi lướt ra chiếc bàn nhỏ, bà dừng lại một lúc để rót cho mình một ly sherry. Bà mang nó ra lò sưởi và như thường lệ, đứng quay lưng vào ngọn lửa, cố gắng sưởi ấm chân tay giá lạnh của mình.

Emma Harte Lowther Ainsley bảy mươi tám tuổi. Cuối tháng tư, còn đúng một tháng nữa, bà sẽ tổ chức sinh nhật thứ bảy mươi chín. Thế nhưng, trong tuổi già cũng như tuổi thanh xuân, dáng vẻ của bà cũng vẫn cuốn hút. Nhiều năm trước, bà đã thôi không nhuộm tóc nữa và giờ đây mớ tóc màu bạc quanh khuôn mặt trái xoan của bà vẫn cứ đẹp như xưa. Cặp mắt xanh không gì sánh nổI xưa kia hình như nhỏ đi hơn, viền bằng những nếp nhăn, giờ đây lại càng sắc sảo, không bỏ lỡ một điều gì. Khuôn mặt bà có vết hằn của năm tháng, những nếp nhăn, nếp gấp ở cổ, nhưng khung xương hoàn hảo không bị mờ đi và nước da hồng hào trắng trẻo của bà vẫn trong trẻo như khi bà còn là một thiếu phụ. Sự ăn uống đơn giản của bà giữ được thân hình mảnh mai: người ta rất dễ coi bà chỉ mới sáu mươi, bà không hề muốn làm như vậy một cách tự giác, bởi vì bà không phải là con người sĩ diện.

Tối nay bà mặc chiếc áO vải sa màu đen ống tay áo rộng. Chiếc nhẫn hồng ngọc McGill to tướng ánh lên như một ngọn lửa xanh trên bàn tay trái nhỏ bé của bà. Trong mười năm qua, bà đã có một vẻ đẹp khác, một vẻ đẹp trang nghiêm và quí phái trông đúng như bà đã trở thành ngày nay – một người đàn bà có quyền uy và sức mạnh khôn cùng, một người đàn bà đích thưc. Bà là chúa tể trong gia đình hiểu theo mọi nghĩa, và nếu như bà mệnh lệnh và độc đoán, thì bà cũng thông cảm và ngay cả kẻ thù của bà cũng bất đắc dĩ phải thừa nhận bà là một trong những người đàn bà kỳ lạ nhất trong thời đại của mình. Hầu như không có cái gì bà không nhìn thấy hoặc trải qua. Bà là một huyền thoại sống.

Bà nhấp một ngụm sherry, quay lại đặt ly lên bệ lò sưởi, nhìn xuống ngọn lửa một cách suy tư, nghĩ tới buổi chiều trải dài ở phía trước.

Các con và các cháu của bà đã về, hoặc đêm qua hoặc sớm hơn bà đã triệu tập họ tới Pennistone Royal, bề ngoài là để đoàn tụ gia đình sau khi bà viêm phổi nhưng thực tế là cho cuộc đụng độ mà bà đã vạch kế hoạch từ vài ba tuần nay. Nét mặt bà thay đổi và ánh sáng trong mắt bà mờ đi khi bà mệt mỏi nghĩ tới những đứa con của bà, hoặc chính xác hơn, đến bốn đứa đầu tiên bà đã sinh – Edwina, Kit, Robin và Elizabeth. Những tên âm mưu đã bị bắt quả tang trong kế hoạch của chúng, nhưng vẫn không hay biết là bà đã được báo về sự ăn ở hai lòng và sự bất trung của chúng hoặc bà đã phá vỡ kế hoạch của chúng.

Khi người thư ký của bà, Gaye đã phát hiện âm mưu của các con bà chống lại bà ở New York tháng giêng, Emma đã bị choáng. Nhưng bà đã không cho phép những xúc cảm làm mờ trí thông minh, bởi vì chính cái thông minh sắc sảo của bà đã cứu khỏi thảm họa nhiều lần. Bà đã lập tức thấy mọi điều một cách khách quan và không xúc động, bà đã tiến lên một cách mau lẹ với đầy đủ thông tin khi bà giáp mặt với địch thủ. Trong khi chúng còn loạng choạng, lúng túng thì bà đã tiến hành các biện pháp làm chúng mất hết sức mạnh chống lại mình.

Emma lắc đầu một cách buồn bã. Bà đã mất ý thích xung trận sau khi đã chiếm tờ Gazette Yorkshire Morning và đã chôn kiếm từ lâu. Bà thấy thật đáng tiếc là các con bà đã buộc bà phải tìm kiếm để bảo vệ tất cả những cái bà ngoan cường xây dựng trên sáu mươi năm ròng đầy mục đích và hy sinh. Cái cảnh được diễn ra tối hôm nay là cái cảnh bà chẳng mấy thích thú, nhưng công việc và triều chính bà đã gây dựng nên phải được gìn giữ.

Cửa mở và Paula đi vào, cắt đứt dòng suy tưởng của Emma. Paula dừng lại bên ngưỡng cửa, nhìn Emma. Bà đang có kế hoạch gì đây, Paula nghĩ. Mặc dù ngoại đảm bảo là không có gì, nhưng ngày cuối tuần không phải được hoạch định như lý do bà đưa ra. Bà sắp mở trận chiến đấu. Mình biết quá rõ ánh lửa trong mắt bà. “Kìa bà, trông bà hệt như trong thần thoại”, Paula thốt lên. Cô hôn Emma rồi nghiêng người ra xa, vẻ thán phục. “Bà quả thực làm người ta tròn mắt trong chiếc áo và đồ trang sức của bà”.

- “Thế à”, Emma nói. Đôi mắt đọng lại trên đứa cháu yêu và ánh mắt trở nên dịu dàng hơn, vẻ sắt đá biến mất khỏi khuôn mặt bà. Bà gật đầu tán thưởng, Paula mặc chiếc áo dài bằng màu lụa tím hết sức hợp với màu mắt cô và tôn thêm vẻ thanh khiết của làn da. Mái tóc đen như mun buông xõa quanh mặt cô, làm cô có vẻ dễ bị xúc phạm khiến Emma mủi lòng. Bà nói: “Trông cháu yêu kiều quá, Paula. Như một mảnh trời xuân”.

- “Cảm ơn bà”, Paula bước lại bên chiếc bàn con và rót một ly rượu trắng đầy. “Nhưng bà hãy đợi gặp Emily đã. Chị ấy mới thật lộng lẫy trong áo sa the đỏ và đôi hoa tai kim cương. Cháu thấy mẹ chị ấy nhìn đôi hoa tai đó có vẻ thèm thuồng”.

- “Elizabeth có khả năng học hỏi”. Emma nói một cách khô khan và cầm ly sherry lên. Bà nhấp một ngụm và nói tiếp. “Bà nghĩ bây giờ có lẽ họ đã tụ tập đông đủ và đang đợ bà xuống. Chắc là hết sức tò mò xem bà già chống đỡ ra sao?”. Bà cười một cách cay độc: “Bà quả thực nghĩ rằng lần này họ nghĩ thế nào bà cũng toi mạng. Nhưng bà chưa ngủ với giun đâu, và còn lâu mới đến ngày đó”.

Paula nói: “Vâng, họ từ từ kéo vào phòng khách, nơi bác Blackie đang tổ chức buổi họp. Không thể tưởng tượng được bác đã tám mươi hai mà vẫn khỏe mạnh. Bác là một điều kỳ diệu, phải thế không bà?”.

- “Đúng thế”, Emma nói. Bà cảm thấy ấm áp khi nghĩ tới Blackie. Họ là bạn của nhau sáu mươi tư năm và ông lúc nào cũng có mặt mỗi khi bà cần ông. “Bạn thân của bà”, Emma nói thêm, hầu như nói với chính mình, rồi tiếp: “Jim đã đến chưa?”.

- “Đã đến rồi. Các thím các bác ai cũng kinh hoàng thấy một người họ Fairley trong ngôi nhà này, trong một cuộc họp gia đình. Đặc biệt là bác Robin”.

- “Bà không ngạc nhiên. Bác ta không ưa gì Jim cho lắm, cháu biết đó. Bác ta nghĩ bà cho Jim quá nhiều quyền hành trong công ty báo. Quả là như vậy, ở một chừng mực nào đó. Nhưng bà sẽ không thuê một người điều hành các tờ báo của bà để rồi trói tay mình lại”. Mắt Emma sắt lại như đá. “Kể từ khi bác Robin của cháu trở thành đại biểu quốc hội của miền Đông Nam Leeds, bác ấy có quan niệm sai lầm là các báo của bà sẽ là phương tiện để tải những quan điểm xã hội của bác ta. Nhưng bà không bao giờ tán thành quan điểm chính trị của bác ta và bây giờ bà cũng không có ý định làm điều ấy. Bác ta đã trách Jim một cách sai lầm về chính sách Tory của tờ báo, không biết rằng chính bà điều khiển chính sách. Bà luôn luôn làm như vậy và bà sẽ làm như vậy. Vả lại, những ý kiến của Robin không làm bà thích thú chút nào”, bà kết thúc, “bà thấy bác ấy quá ư là cánh tả”.

- “Quan điểm chính trị của Robin và lối sống của bác ấy không khớp với nhau lắm”, Paula nhận định. “Chia đều, chia đều là phương châm của bác ấy. Nhưng điều ấy chỉ tồn tại khi bác ấy không phải chia những cái bác ấy có. Bác ấy là người đạo đức giả và một kẻ cơ hội, nếu bà muốn biết ý kiến của cháu”.

Emma ngửa đầu ra phía sau và cười ầm ĩ: “Thôi nói đến Robin thế là đủ rồi. Jim đã nói chuyện với ba con chưa?”.

- “Anh ấy vừa nói xong ạ. Họ cùng ở trong thư viện với nhau. Jim nói anh ấy muốn gặp riêng bà trước bữa cơm tối, bà ạ. Có được không bà?”.

- “Tất nhiên. Bảo nó lát nữa đến. Bà muốn gặp bác Edwina của cháu trước, những điều bà nói với bác ấy không mất nhiều thì giờ. Thôi nào cháu, bây giờ cháu hãy ngồi đây với bà vài ba phút. Còn nhiều thì giờ và bà cũng chưa vội xuống”. Bà mỉm cười hơi ác ý. “Cứ để họ đợi”.

Paula ngồi bên Emma trên sofa, đôi mắt tím của cô rất giống mắt Paul McGill bỗng u buồn. “Có chuyện gì không hay không, bà? Nghe bà nói có vẻ nghiêm trọng quá”.

- “Không”, Emma nói: “Cháu đừng lo ngại như thế”. Bà cầm lấy bàn tay búp măng dài của Paula trong bàn tay nhỏ khỏe khoắn của mình, mắt bà nhìn vào mắt đứa cháu ngoại dò xét. “Lúc này cháu hạnh phúc, phải không?”.

- “Ồ, vâng, thưa bà, rất hạnh phúc”. Mặt Paula ngời sáng. “Cháu rất yêu Jim. Cám ơn bà đã đảo ngược quyết định, cho phép chúng cháu lấy nhau. Bà đã làm thay đổi cuộc đời cháu, cho cháu điều duy nhất cháu cần”.

- “Bà rất vui, vui lắm, cháu yêu”, Emma lẩm nhẩm. “Hạnh phúc của cháu đối với bà là điều quan trọng nhất trên đời này. Đó thực sự là một món quà nhỏ. Như bà đã nói với cháu đêm qua, bà thấy thật là nực cười, thậm chí còn tàn ác nữa để cho sự kiêu căng và mối hận thù của một bà già ngáng trở niềm khao khát của con tim và tương lai của cháu”. Bà nhìn sâu vào trong mắt Paula: “Gia đình Fairley đã nhuốm đau đớn vào cuộc đời bà từ khi bà còn là một cô gái mười bốn tuổi. Có lẽ giờ đây, người cuối cùng của dòng Fairley lại nhuốm niềm vui vào cuộc đời đó”. Emma lắc đầu kinh ngạc. “Nghĩ như vậy bà thấy thật là lạ. Bà đã hết sức cố gắng bảo vệ các con cái của bà thoát khỏi gia đình Fairley, tránh cho chúng khỏi quĩ đạo của gia đình đó, và chưa bao giờ bà nghĩ là bảo vệ các cháu của bà khỏi quĩ đạo đó, đặc biệt là cháu. Bà nghĩ không còn lại một người nào của nhà Fairley cả, ngoại trừ Jim”.

- “ Thế mà bà lại cho anh ấy một công việc ở tòa báo, bà”.

Emma cười gượng: “Đúng, bà đã cho nó. Bà phải thú nhận là khi nó xin việc, bà bối rối, thế rồi sự tò mò đã thắng. Bà muốn tận mắt xem nó ra làm sao, khi nó từ Fleet Street lên để trả lời phỏng vấn, bà đã có ấn tượng tốt vì khả năng của nó, mặc dù những thành kiến ghê gớm của bà. Bà biết nó là người đúng để làm việc, là người đầu đơn tốt nhất. Chấp nhận nó nghĩa là tự mình đánh bại mình”.

Miệng Emma chúm lại thích thú: “Bà cũng nghĩ là bà hết sức thích thú trước cái ý nghĩ một người nhà Fairley làm công cho bà. Nhưng trong trí tưởng tượng hoang dại nhất của mình, bà cũng không bao giờ nghĩ rằng hai đứa lại gặp nhau, đặc biệt là cháu không dính dáng đến phía xuất bản của các công ty Harte”.

Lúc này Emma nghiêng người về phía trước: “Làm sao cháu lại gặp nó? Bà vẫn thường tự hỏi như vậy”.

- “Cháu không gặp anh ấy ở Leeds đâu, nếu như vậy có làm bà cảm thấy dễ chịu hơn. Cháu gặp anh ấy trên một chuyến bay từ Paris. Cháu thì đi thu nhập kiểu mốt cho cửa hàng, còn anh ấy thì đi nghỉ”. Paula cười: “Sự thực anh ấy đã để mắt đến cháu từ ngoài phi trường và đã cố gắng kiếm được chỗ ngồi cạnh cháu. Cháu để ý đến anh ấy và bị cuốn hút ngay lập tức. Nhưng khi anh ấy xưng danh và nói anh ấy làm việc cho ai thì cháu như bị lên một cơn đau tim. Bà ghét gia đình nhà Fairley, điều ấy chẳng phải là bí mật gì ghê gớm và cháu biết bà sẽ không tán thành nếu cháu đi chơi với anh ấy. Một anh chàng Fairley làm công cho bà là một chuyện, tán tỉnh cháu bà lại là một chuyện khác.

Emma nhìn xoáy vào Paula: “Cháu vẫn đi chơi với nó mặc dầu những nghi ngại, thì ra cháu cũng ương ngạnh và bướng bỉnh như bà, bà nghĩ thế”.

Paula nhìn lại bà chăm chăm. Thì bà muốn cháu như vậy mà, cô nghĩ. Thấy được sự quan tâm của Emma, cô nói: “Nhìn lại, cháu thấy cháu yêu Jim lần thứ hai chúng cháu gặp nhau. Anh ấy mời cháu ăn tối với anh ấy vào hôm sau. Cháu biết cháu không nên, và như vậy là chuốc lấy phiền não, nhưng cháu không kìm được lòng. Cháu lại muốn gặp anh ấy. Và phải nói cho công bằng đối với Jim, anh ấy không biết cháu là ai. Cháu lẩn tránh không nói về mình. Bọn cháu ăn tại nhà hàng Mirabelle và người hầu bàn vẫn phục vụ bà đã thấy cháu. Tất nhiên là anh ta cứ rối rít mù cả lên và ca ngợi bà đến tận trời. Anh ta muốn biết bao giờ bà sẽ lên thành phố và lại ăn ở tiệm nữa. Jim bắt đầu hỏi về bà. Anh ấy muốn biết người bà yêu quí của cháu là ai”.

Khi hình dung cảnh tượng đó, đôi mắt Emma lấp lánh: “Thế con nói sao?”.

Tiếng cười vang trong lòng Paula: “Cháu cũng hơi hư một chút bà ạ”. Cháu không thể ngăn được đã nói: “Bà em là chủ tịch Công ty liên hợp báo chí Yorkshire và là chủ của anh”. Jim suýt nữa thì ngã lăn ra khỏi ghế. Anh ấy nhìn cháu ngây dại, rồi anh ấy nhận định là bà và cháu có mái tóc giống nhau và chắc là bà phải giống cháu khi bà còn trẻ. Cháu biết bà không nghĩ hình thức của cháu giống bà, nhưng cháu thì nghĩ thế. Cháu đã xem tất cả những hình ảnh cũ của bà, và quả là giống nhau, bà ạ.

- “Ông bác Blackie hẳn là đồng ý với cháu, nhưng bà không dám chắc lắm. Có lẽ bởi vì bà luôn luôn nghĩ rằng hình thức của cháu giống ông ngoại cháu. Ơ, chuyện gì xảy ra sau khi hai đứa ăn tối với nhau?”.

- “Cháu vẫn tiếp tục gặp Jim, ngược lại với sự suy xét của cháu. Hai đứa không thể cưỡng lại nhau. Khi cháu nhận thấy hai đứa chúng cháu đã ngập sâu và ý định của Jim là nghiêm chỉnh, thì cháu lảng ra. Phần còn lại bà đã biết rồi”.

Emma nhìn xuống đôi bàn tay mình vẻ suy nghĩ trên nét mặt bà: “Như vậy là một cuộc gặp gỡ ngẫu nhiên. Một cuộc gặp gỡ phải xảy ra dù Jim có làm việc cho bà hay không. Bà nghĩ ngay cả bà cũng không kiểm soát nổi các sự việc. Có lẽ nó phải như thế”. “Cháu nghĩ là như vậy, bà ạ. Jim là số mệnh của cháu và cháu là số mệnh của anh ấy”.

Emma giật mình và nhìn Paula cái nhìn tò mò: “Cháu nói như vậy là điều lạ. Ông cháu nói với bà, bà là số mệnh của ông năm mươi năm trước đây”.

Có tiếng gõ cửa trước khi Paula có thể trả lời, Edwina bước vào một cách quả quyết, đem theo một ly Scotch: “Mẹ muốn gặp con?”, cô ta nói một cách lạnh lùng, gật đầu không cười với Paula.

- “Đúng thế, Edwina. Mẹ thấy con đã bắt đầu uống, vậy thì hãy ngồi xuống. Paula cưng, xin lỗi cháu. Nói với Jim bà sẽ gặp nó sớm”.

- “Vâng, thưa bà”, Paula lầm bầm và đi ra.

Edwina, quả phụ thừa kế nữ bá tước Dunvan, lướt đi một cách oai vệ vào trong phòng khách, ngồi đối diện với Emma, mối ác cảm của cô ta không che giấu được là bao. Cô ta chằm chằm nhìn mẹ, chờ đợi, vẻ hiếu chiến hiện trên mặt.

Emma nhìn Edwina với nỗi thích thú ngày một tăng. Bà nghĩ: nếu Adele Fairley còn sống đến tuổi của Edwina, bà sẽ y hệt như thế này. Edwina sáu mươi hai tuổi, và hình thức không giữ gìn được như mẹ cô ta. Nhan sắc tuyệt vời của cô ta quá mong manh với thử thách của năm tháng và vẻ đẹp của cô ta đã tàn phai từ lâu. Mái tóc của cô vẫn bạc màu óng ánh, nhưng màu của nó đã thô, đôi mắt ánh bạc đáng yêu ngày xưa đã mờ đi và hùm hụp.

- “Chiếc áo đẹp đó, Edwina”, Emma nói và nhấp ly sherry, nhìn con gái trên bờ cốc rượu.

- “Tại sao mẹ lại muốn gặp con?”. Edwina trả lời giọng khinh bạc lạnh lùng. “Con hoàn toàn tin chắc là mẹ không gọi con đến đây để khen chiếc áo của con”.

- “Hoàn toàn đúng”, Emma nói. Bà mỉm cười khe khẽ, Edwina vẫn không bớt gay gắt với tuổi tác. “Hãy để mẹ hỏi con một câu trước khi trả lời câu hỏi của con. Tại sao con lại nhận lời của mẹ tới đây ngày cuối tuần?”.

- “Lời mời!”. Edwina thốt lên, đôi mắt đầy hằn thù. “Đó là một mệnh lệnh như thường lệ mà mẹ. Và chúng con chưa một ai phớt lờ mệnh lệnh của mẹ, có phải thế không? Con đầy mâu thuẫn về chuyện đến này. Nhưng mẹ nói mẹ cũng muốn Anthony và khi con nói với nó, nó đòi đi”. Edwina nhìn Emma, cái nhìn ác cảm: “Con trai con say mê mẹ. Cả những ao ước của mẹ nó cũng như những con ngựa hoang đều không thể ngăn nó không đến cái cuộc họp mặt nho nhỏ này. Nó cũng lo lắng về sức khỏe của mẹ. Và như vậy, vì con yêu con trai con và muốn chiều ý nó nên con đã nhận lời. Nếu không vì Anthony thì con chẳng tới, con bảo đảm với mẹ như thế”.

Emma thở dài sườn sượt: “Khi bác Winston của con ký một hiệp ước hòa giải giữa hai chúng ta năm 1951, mẹ đã hy vọng chúng ta có thể trở nên bạn bè. Nhưng nó luôn luôn là một cuộc hữu chiến có vũ trang, có phải thế không?”.

- “Vâng, mẹ ạ. Và nếu mẹ muốn biết sự thật, chính Jeremy đã thuyết phục con gặp lại mẹ. Chồng con luôn luôn có tình cảm gia đình lớn. Anh ấy cảm thấy chúng ta cần giảng hòa”.

- “Như thế này”, Emma trả miếng. “Nhưng thôi đừng cãi nhau vặt nữa. Mẹ muốn gặp riêng con bởi vì mẹ có điều quan trọng nói với con. Mẹ muốn nói với con về cha con”.

Mặt Edwina đanh lại: “Con không thể hình dung nổi mẹ còn có thể nói được gì về ông ta”, cô buông xõng, mặt đỏ bừng bừng. “Ông ta đang ngồi ở dưới nhà lúc này, hành động như một đại quan. Thành thực mà nói, con không hiểu tại sao mẹ có thể vô ý cho ông ta đến đây với sự có mặt của con, hoặc sự có mặt của con trai con, một người quý tộc. Cái con người không thể tha thứ được ấy làm con thấy không thoải mái chút nào. Nhưng con ngờ là mẹ thích làm cho tất cả chúng con lúng túng, có phải thế không mẹ? Mẹ thích lôi kéo mọi người”.

- “Con không bao giờ hiểu kỹ mẹ, Edwina”, Emma thở dài. “Và không có lý do Blackie O’Neill lại làm con cảm thấy lúng túng hoặc gây bối rối cho con, vì bác ấy không phải là cha con”.

Quai hàm Edwina trễ xuống. Cô ta há hốc miệng nhìn Emma nhưng không nói gì. Lấy lại được hơi sức, cô kêu lên vội vã: “Nhưng tên ông ta ở giấy khai sinh của con”.

- “Đúng thế, nhưng vì những lý do hoàn toàn khác với những lý do mà con vẫn tin. Blackie là người bạn duy nhất của mẹ khi mẹ mười sáu tuổi. Một mình một thân, hầu như không một xu dính túi và có mang con. Bác ấy đề nghị mẹ lấy bác ấy chỉ vì tình bạn, mẹ nghĩ thế. Mẹ từ chối, bác ấy khăng khăng bảo mẹ lấy họ của bác ấy đặt cho con. Bởi vì bác ấy nghĩ cái câu “bố không rõ” sẽ là một vết nhơ nữa để con mang. Bác ấy cũng nghĩ như vậy, chừng mực nào đó sẽ bảo vệ được chúng ta, mà đứng về một mặt thì quả như vậy”, Emma kết thúc, bà nghĩ nó đã cho bà đủ dũng cảm như thế nào để phủ nhận quan hệ cha của Edwina, đúng hơn là sự tồn tại của đứa bé đối với Gerald Fairley. “Vậy thì ai đã hay đang là cha của con?”, Edwina chất vấn.

- “Cha con là Edwin Fairley”.

Edwina hốt hoảng nhô người về phía trước. “Mẹ định nói ngài Edwin Fairley? Vị luật sư lừng danh bào chữa cho các tội phạm vừa mới chết năm ngoái? Một người trong dòng họ Fairley, ở làng Fairley”.

- “Phải đúng thế”, Emma nói lặng lẽ.

- “Trời đất ơi!” Edwina ngồi ngả người ngây dại và uống một hơi dài. Một lát sau, cô ta nói: “Tại sao mẹ không nói với con điều này cái hôm con đưa cho mẹ xem giấy khai sinh của con?”

- “Con không cho mẹ cơ hội để giải thích gì hết. Con bỏ chạy đến nhà Freda, nếu như con còn nhớ lại. Vả lại mẹ cũng không rõ lúc ấy mẹ có nên tiết lộ ra hay không. Có thể, nhưng mẹ vẫn còn hồ nghi. Gia đình nhà Fairley đã gây cho mẹ nhiều cái đau đầu. Mẹ không muốn con phải chịu đựng hoặc phơi bày ra lộ liễu. Mẹ cũng…”.

- “Thế tại sao lại là bây giờ? Tại sao đột nhiên bây giờ mẹ lại kể cho con nghe điều ấy? Cái gì đã thúc đẩy một sự thành thật xưa nay chưa hề có của mẹ, vào một thời điểm muộn màng như thế này?”.

- “Bởi vì tối nay mẹ sẽ thông báo lễ đính hôn của Paula với Jim Fairley, cháu nội độc nhất của bố con. Nó sẽ là một thành viên trong gia đình này, và con cũng là máu mủ ruột rà duy nhất còn sống, với nó. Bố mẹ nó bị chết trong một vụ nổ máy bay năm 1948. Mẹ nghĩ nó nên biết con là bác nó. Mẹ cũng muốn rũ sạch trách nhiệm một lần và mãi mãi”. Một ánh suy nghĩ len vào đôi mắt Emma. “Mẹ muốn Paula và Jim lấy nhau theo đúng nghi thức. Không một bí mật nào còn được che giấu. Không một điều ẩn uất nào ám ảnh chúng. Nhưng ngoài cái đó ra, mẹ cảm thấy mẹ nợ con một sự thật, Edwina. Nó đã quá hạn từ lâu”.

Nói không đúng sự thật, Edwina nghĩ một cách cay đắng. Cuối cùng, cô nói thong thả: “Edwin Fairley là một luật sư xuất sắc và nổi tiếng khắp cả nước, và có lẽ quan trọng hơn ông là một nhà quý tộc. Ông là con nhà gia thế. Con không xấu hổ thừa nhận ông là cha con. Mẹ có thể nói với Jim nếu mẹ muốn sự thật, con nghĩ con muốn mẹ làm điều đó”.

- “Cám ơn Edwina”.

Edwina đứng lên: “Con mong mẹ thành thực với con từ nhiều năm trước, mẹ. Sự thể có lẽ khác đi giữa hai chúng ta”.

Mình thành thật ngờ vực điều này, Emma nghĩ, nhưng lại nói: “Có lẽ như vậy”.

Edwina bước về phía cửa không nói một lời và Emma để ý thấy vẻ hài lòng trong ánh mắt của con gái. Thật là một kẻ diện rởm, bà tự nhủ. Việc là con hoang không còn quan trọng đối với nó nữa, giờ đây khi nó biết cha nó là quí tộc. Emma gọi với theo: “Nhờ con bảo Jim lên gác nhé”.

Edwina quay ngoắt lại: “Thưa mẹ, vâng”. Cô ta chàng màng một lúc rồi nói một cách ngập ngừng. “Mẹ đã nói gia đình nhà Fairley đã gây cho mẹ bao nhiêu là buồn khổ thế mà… mẹ vẫn đặt tên con theo bố con…”

- “Nói buột mồm ra thế”, Emma nói một cách mạnh mẽ. “Nhưng đó lại là chuyện khác”.

Mấy phút sau, Jim Fairley bước vào, Emma thẳng người lên, mỉm cười một cách vui vẻ, Jim khoảng ba mươi tuổi, cao chừng sáu foot, vai rộng, bụng thon, chân dài. Anh có khuôn mặt hấp dẫn, khá nhạy cảm, mặc dù khóe miệng anh có nét ham khoái lạc tương phản một cách rõ rệt với đường nét khắc khổ và cặp mắt xanh đầy tình cảm của mình. Mái tóc nâu sáng điểm vàng chải bồng bềnh trên mái đầu cân đối và để dài hơn tí chút. Bề ngoài của anh không chê vào đâu được bởi vì anh luôn luôn ăn mặc sang trọng, anh là hình ảnh thu nhỏ của một nhà quý tộc. Anh hoàn chỉnh từ trên xuống đến đôi giày khâu tay. Anh mặc bộ dạ phục cắt tuyệt xảo theo mốt hiện đại…

Jim như bước thẳng từ một thời đại khác vào thế giới hiện tại, và khi anh bước nhanh về phía bà, mỉm cười duyên dáng, Emma thấy mình quay trở lại cái thời của bữa ăn lịch thiệp ở Fairley Hall mà Olivia Wainwright đã thết năm 1904. Mình luôn luôn tin là Jim trông giống Edwin, Emma nghĩ vậy. Anh đứng sững lại và bà nhận ra đó là Adam Fairley đứng trước mặt bà đêm nay. James Arthur Fairley người cuối cùng của dòng họ, là hóa thân của ông tổ anh.

Emma cảm thấy mất bình tĩnh trong giây phút, nhưng bà gạt bỏ cái cảm giác kỳ lạ đó qua một bên và nói một giọng duyên dáng: “Chào Jim”, bà đứng dậy, giơ tay ra. “Chào mừng cháu đến nhà bà. Chào mừng cháu vào gia đình bà”.

Jim mỉm cười ấm áp. Anh kính trọng và tôn thờ người đàn bà vương giả đang nắm tay anh và sự thán phục biểu lộ trên nét mặt. “Chào bà Harte. Và xin cảm ơn bà. Cháu lấy làm vinh dự trở nên một thành viên của gia đình bà và được ở trong ngôi nhà của bà”. Anh nắm chặt lấy ngón tay bà và nhìn xuống vào mắt bà. “Cháu yêu Paula với tất cả trái tim của cháu. Cháu sẽ làm một người chồng tốt đối với nàng”.

- “Ừ, bà tin như thế, Jim”, Emma vừa nói vừa rút tay ra.

- “Bà mời cháu uống nhé?”. Bà vừa nói vừa đi về phía bàn rượu.

Ngăn bà lại, Jim nói, “cám ơn bà. Cho cháu xin một cốc vang. Nhưng để cháu tự lấy. Bà khỏi phiền”.

Emma ngắm nhìn anh sải bước qua phòng với vẻ duyên dáng nhẹ nhàng nảy sinh từ sự tự tin do được giáo dục và gốc gác gia đình, và bà thấy anh qua một con mắt khách quan mới, tại sao mình không thấy được sự giống nhau của anh với Adam. Có lẽ điều đó càng rõ rệt hơn vì bộ dạ phục, bà nhủ lòng như vậy và nhìn vào ngọn lửa, lòng tràn đầy những hồi tưởng của thời dĩ vãng.

Jim mang thức uống trở lại.

Emma nâng cốc: “Paula có nói cho bà biết là con muốn nói chuyện với bà”.

- “Dạ, vâng, đúng thế, thưa bà Harte. Nhưng trước hết cháu có quà cho bà đã”. Anh đặt ly rượu xuống và tìm trong túi. Anh lấy ra một chiếc hộp nhỏ bằng carton và đưa cho bà.

Emma ngước nhìn Jim: “Cái gì vậy?”.

- “Bà mở ra đi”. Jim nói.

Emma mở nhanh, trí tò mò của bà tăng lên. Chiếc hộp có một chiếc khăn tay lụa, màu trắng của nó đã bị thời gian làm úa vàng, nó được gấp lại một cách cẩn thận để những chữ cái E.A được nhìn thấy một cách rõ ràng. Tay bà run run khi nâng tấm khăn lên. Bà nín thở nhìn xuống viên đá. Đó là viên đá cuội dẹt mà bà và Edwin đã tìm thấy trong hang trên đỉnh của Thế Giới, trên đó có vẻ bức chân dung nhỏ xíu của một người đàn bà. Nó được bảo quản cực kỳ cẩn thận, vết dầu vẫn tươi như trên nửa thế kỷ trước. Bà nâng nó lên, nhìn đăm đăm rồi ngước nhìn Jim dò hỏi.

- “Ông cháu đưa cho cháu hôm ông mất”, Jim nói và nhìn mặt bà, “ông cháu bảo cháu mang đến cho bà. Ông muốn bà giữ nó”.

- “Tại sao?”, Emma hỏi giọng khe khẽ, như vậy cuối cùng Edwin Fairley đã không quên bà. Ông đã nhớ đến bà trên giường hấp hối.

- “Thưa bà Harte, lát nữa cháu sẽ trả lời điều đó. Cháu muốn giải thích một điều khác trước đã. Ông cháu biết mối quan hệ của cháu với Paula. Dạ thưa bà, cháu có đưa nàng đến gặp ông cháu ở nhà ông ở Harolgate, khi chúng cháu mới bắt đầu gặp nhau. Lúc ấy cháu không thể hiểu tại sao ông cháu như nhìn thấy ma khi nàng bước vào. Vâng, sau nhiều tháng, ông cháu bắt đầu quí nàng và rất sôi nổi về chuyện hôn nhân. Nó hình như cho ông nguồn nghị lực mới. Điều ao ước nhất của ông cháu là chúng cháu lấy nhau”.

Jim ngừng lại, châm thuốc, hút một hơi và nói tiếp. “Thế rồi đột nhiên Paula chấm dứt với cháu, giải thích rằng bà không bao giờ chấp nhận một người họ Fairley trong gia đình, rằng bà hằn thù với gia đình nhà cháu vì một lý do nàng không thể hiểu. Nàng nói với cháu nàng sẽ không bao giờ làm một điều gì để gây cho bà đau đớn, bởi vì bà đã có quá nhiều đau đớn và phiền muộn trong cuộc đời. Cháu tranh cãi với nàng, muốn nàng thảo luận chuyện đó với bà, hoặc để cháu thưa chuyện với bà.

Nhưng nàng như lên cơn điên cuồng khi nghe cháu đề cập đến chuyện đó, cháu quyết định để nàng bình tĩnh lại, hy vọng nàng sẽ thay đổi ý kiến. Nàng không thay đổi, như bà đã biết”.

Emma gật đầu. “Và cháu đã kể tất cả những điều ấy với ông cháu”.

- “Dạ, vâng, cháu van xin ông cháu khai sáng cho cháu. Sự thật là rất nhiều lần. Ông từ chối thẳng thừng. Cháu biết bà đã giành quyền kiểm soát tờ Gazette của ông cháu năm 1950, và cháu hỏi ông có phải lòng căm thù của bà nảy sinh do sự va chạm trên con đường kinh doanh hay không. Ông cháu lại từ chối không trả lời cháu hoặc nói chuyện về bà. Ông cháu hình như xuống dốc khi Paula rời cháu. Thưa bà, ông cháu nuôi dạy cháu rất gần gũi, nhưng cả cháu nữa cũng không thể hiểu được ông. Mấy tuần lễ cuối cùng của cuộc đời, ông cháu yếu đi một cách dễ sợ và một ngày cuối tháng mười hai, ông cháu cho gọi cháu. Cháu nghĩ ông biết ông sắp chết…”

- “Và ông cháu đưa viên đá này để đưa cho bà”. Emma ngắt lời: “Và ông cháu đã kể cho cháu nghe toàn bộ câu chuyện, phải không? Ông cháu đã kể cháu nghe về bà và những chuyện đã xảy ra giữa ông cháu và bà khi hai người còn trẻ”. Bà nói xong bằng một giọng yếu ớt.

- “Vâng, ông cháu kể cho cháu nghe mọi chuyện. Ông cháu nói bà sẽ khoan nhượng và ban phúc cho chúng cháu, nếu như bà không thì cháu sẽ tới bà mang theo hòn đá này. Ông cháu nói điều hết sức quan trọng là để và dễ hiểu rằng đây là bức họa của mẹ bà chứ không phải của Olivia Wainwright, như ông cháu đã tin khi ông tìm thấy nó”, Jim ngừng lại và nhìn bà chăm chăm, cố gắng đo xúc cảm của bà, nhưng mặt Emma là một màng phủ không thể đo được.

Sự thật là Emma không ngạc nhiên trước phát hiện của Edwin. “Bà cũng nghĩ đó là mẹ của bà”, bà lẩm bẩm khe khẽ. “Bà nghĩ bà luôn luôn biết điều đó. Adam Fairley vẽ, có phải không?”.

- “Đúng thế. Ông cháu đem viên đá tới cụ của cháu sau khi Olivia chết, ông nghĩ chắc cụ muốn có viên đá này vì những lý do đa cảm. Rõ ràng là ông cháu đã đưa cho Adam trước đây, nhưng cụ không nhận. Cụ cháu đã giải thích vì sao. Cụ nói đó là bức họa mẹ bà và người nói với ông cháu, họ là người tình tuổi thơ của nhau”.

Emma gật đầu chầm chậm. “Đó là một điều nữa mà bà đã ngờ từ lâu… là giữa hai người có một tình bạn”.

Jim hít một hơi thật sâu: “Mẹ của bà và cụ của cháu còn hơn là bạn, thưa bà Harte. Họ là người tình”.

Emma nhổm thẳng người trên sofa, những ngón tay của bà nắm chặt lấy hòn đá. “Cháu có chắc thế không, Jim?”. “Dạ, có. Cụ cháu giải thích rất cặn kẽ và cẩn thận tất cả với ông cháu. Hình như Adam yêu mẹ của bà, Elizabeth và mẹ của bà cũng thế. Mẹ của bà có mang với Adam và chạy trốn khỏi Fairley. Ông cụ tìm thấy bà cụ mấy tuần sau ở Ripon. Ông cụ quyết định từ bỏ binh nghiệp, bất chấp cha, và đi sang Mỹ, cùng với mẹ của bà. Quá chậm. Bà cụ đã sảy thai, Elizabeth rất ốm. Bà suýt chết. Và bà không ưng thuận ý nghĩ bỏ trốn của Adam. Cuối cùng bà đã bình phục, trở về Fairley, và một thời gian ngắn sau đó, Elizabeth lấy ba của bà, Jack Harte. Và không bao giờ nói chuyện với Adam Fairley nữa”.

Emma yên lặng, lòng đầy một nỗi buồn nhức nhối. Mình vẫn biết là như thế, bà nghĩ. Đó là một trong những lý do mình căm ghét Adam Fairley một cách cay độc. Nhưng làm sao mình biết được nhỉ? Hồi còn nhỏ mình có nghe lỏm được gì chăng? Một cuộc cãi cọ trong gia đình? Sự buộc tội lẫn nhau giữa cha và mẹ mình? Xì xào của những người trong vùng? Bà lục tìm trong trí óc nhưng không thấy được câu trả lời.

Jim đến ngồi cạnh bà trên sofa: “Cháu hy vọng cháu không làm bà buồn phiền, thưa bà Harte, khi mở những vết thương cũ hẳn là đau đớn đối với bà. Tuy nhiên, cháu cảm thấy là bà nên biết ông cháu đã tâm sự, ký thác ở cháu và cháu muốn bà có viên đá mặc dù bà đã tự mình động lòng thương Paula và cháu”.

Một thoáng đăm chiêu lướt trên mặt Emma. “Không, cháu không làm bà buồn phiền đâu, Jim. Bà mừng là cháu đã nghe theo bản năng của mình. Bà yêu bà cụ thân sinh ra bà lắm và bà lại không có một tấm ảnh nào của mẹ bà. Bà sẽ nâng niu viên đá đó. Nào, cháu cứ nói tiếp đi. Bà chắc là còn nữa”.

- ‘Vâng, đúng thế. Khi ông cháu cho cháu viên đá để đưa bà, ông cháu nói những người phụ nữ nhà Harte luôn luôn có một sức quyến rũ tiền định đối với con trai nhà Fairley, nhưng họ luôn bất hạnh trong tình yêu. Bị đọa đày vì dòng dõi dó là câu ông cháu dùng. Ông nói: “Cháu hãy nói với Emma để cho nó chấm dứt đi. Nói với bà là hãy để cho thế hệ này có được niềm hạnh phúc mà bà và ông đã bị khước từ, mà mẹ của bà và cha của ông đã bị khước từ. Hãy nói với bà là vì lương tâm bà phải chấm dứt điều đó, lần này và mãi mãi. Nói với bà là bà, chỉ có bà là người duy nhất cuối cùng có thể kết hợp cả hai gia đình lại cùng nhau trong hôn nhân thần thánh”. Ông rất xúc động, thưa bà Harte. Cháu nói cháu sẽ làm như lời ông yêu cầu”.

Emma nắm lấy tay Jim trong tay mình, đôi mắt già nua và thông hiểu, đang ướt: “Jim, tại sao cháu không đến với bà từ trước? Ông cháu chết đã ba tháng rồi”.

- “Cháu định tới bà vào tháng giêng, nhưng lúc ấy bà và Paula đột ngột đi Mỹ. Khi trở về, bà bị ốm. Cháu đã định nói với bà mấy tuần trước đây nhưng bà quá bận, cháu không muốn quấy rầy, đặc biệt là lại vừa mới ốm dậy”. Anh mỉm cười: "Thế rồi như từ trên trời rơi xuống, bà cho cháu biết là bà tán thành cuộc hôn nhân nếu hai chúng cháu đều muốn”. “Bà mừng là bà đã đi bước đầu tiên”, Emma nói. “Dù sao nó cũng làm bà cảm thấy dễ chịu hơn”. Bà lắc đầu bàng hoàng. “Kể cũng lạ, có phải không, ba thế hệ đàn ông nhà Fairley đều phải lòng những người đàn bà nhà Harte và luôn luôn tan vỡ cho đến tận ngày hôm nay. Ba thế hệ, Jim ạ, gần một trăm năm”, bà thở dài. “Quá lâu, và quá nhiều đau khổ. Ông cháu nói đúng. Bây giờ nó phải chấm dứt”. Bà mỉm cười: “Ồ, mà nó đã chấm dứt rồi phải không, Jim?. “Vâng. Cám ơn Chúa”. Trước sự ngạc nhiên và bàng hoàng của Emma, Jim quì xuống sàn dưới chân bà, nắm chặt lấy hai tay bà trong đôi tay của mình. Anh ngước nhìn lên mặt bà, đôi mắt anh gần như cầu xin. “Ông cháu bảo cháu làm một điều khác nữa, thưa bà Harte. Ngay trước khi ông cháu chết, ông cháu nói, khi cháu đã nói với Emma tất cả những điều đó rồi, ông muốn cháu quì hẳn xuống và xin người đàn bà ấy sự tha thứ cho tất cả mọi điều mà gia đình nhà Fairley đã gây nên cho bà. Đặc biệt, cháu xin bà tha thứ cho ông. Hãy nói với bà là ông không bao giờ ngừng yêu bà trong suốt những ngày của đời ông, và không có bà, đời ông không có một ý nghĩa thực sự gì hết. Một phần của con người ông đã chết cái ngày ông khước từ Emma ở vườn hồng, và ông đã trả giá đắt cho điều ông làm. Cháu đã hứa một cách trung thành như điều ông cháu ao ước, thưa bà Harte, nhưng ông cháu đột nhiên xao động và bắt cháu hứa đi hứa lại. Ông cháu cũng nói, bằng một giọng buồn bã nhất “Jim, ông sẽ nằm trong một nấm mồ không yên nếu Emma không tha thứ cho ông. Hãy van xin bà, Jim, để cho linh hồn bị hành hạ của ông được an nghỉ”. Cháu nói với ông cháu biết bà sẽ tha thứ cho ông, và cuối cùng cháu đã làm được cho ông cháu bình tĩnh lại. Ông cháu chợp ngủ đi được một lát. Khi ông cháu mở mắt ra thì hình như ông không nhìn thấy cháu. Một vẻ xa xăm hiện ra trên khuôn mặt ông. Ông nhìn đăm đăm ra ngoài cửa sổ một lúc lâu. Khi ông nằm lại trên gối, cháu biết ông cháu đang trôi đi. Hoàn toàn bất ngờ, ông mỉm cười, và đó là một nụ cười đắc thắng và hạnh phúc. Ông kêu lên bằng một giọng mạnh mẽ nhất: “Emma! Emma! Anh trở lại với đỉnh của Thế Giới đây”, thế rồi ông cháu chết một cách bình yên trong cánh tay cháu.

Emma nuốt lệ: “Tội nghiệp Edwin. Tội nghiệp Edwin”. Bà nói giọng run rẩy. “Bà nghĩ xét cho cùng có lẽ ông cháu chịu đựng nhiều hơn bà”.

- ‘Vâng, cháu cũng tin là như vậy”, Jim nói. Nét mặt anh trở nên căng thẳng. “Bà đã tha thứ cho dòng họ nhà Fairley, có phải thế không, thưa bà Harte? Và đặc biệt là ông cháu”.

- “Bà tha thứ cho họ, Jim. Tất cả họ, và đặc biệt là Edwin”.

Bà chạm nhè nhẹ mặt Jim một cách trìu mến. Nhưng lúc này bà nhìn thấy chính Edwin đang quì trước mặt bà. Tôi đã để cả cuộc đời tôi tìm sự trả thù cho những điều anh gây ra cho tôi, bà nghĩ. Nhưng sự thực là không cần thiết. Lương tâm của anh đã làm điều đó cho tôi rồi. Nếu như tôi biết được, thì có phải tránh được biết bao nhiêu đau đớn và sức lực. Anh muốn tôi thắng. Đó là nguyên nhân vì sao anh đã khoan khoái, nhẹ nhõm trong lòng khi tôi đoạt tờ Gazette của anh. Anh biết cuối cùng thù máu đã hết.

- "Bà Harte, bà có làm sao không ạ?”, Jim lo lắng hỏi.

Emma chớp mắt và nhìn anh đăm đăm. “Không, bà khỏe. Nào cháu cho bà mượn chiếc khăn tay, cháu ngoan. Bà không thể đi xuống gác để thông báo lễ đính hôn của hai cháu với những dòng nước mắt trên má, có phải thế không nào?”

- “Theo như cháu hiểu, thì bà muốn làm gì bà có thể làm được”, Jim vừa nói vừa trao cho bà chiếc khăn tay.

Emma hỉ mũi và hói: "Bà sẽ nói với cháu đêm nay rằng bà là mẹ của con gái ông cháu. Jim. Bà muốn cháu biết điều ấy. Con gái cả của bà, nữ bá tước Dunvan, là bác Edwina của cháu. Hay nói cho đúng là bác về phía nội của cháu”.

- “Cháu cũng đoán như vậy khi cháu gặp bác ấy buổi chiều nay”, Jim cười: “Bác ấy trông giống nhà Fairley, nếu bà cho phép cháu nói điều đó”.

Emma khúc khích. “Đúng thế. Bác ấy là người giống hệt cụ bà của cháu, Adele, khi bác ấy còn trẻ hơn. Nào hãy đưa cánh tay của cháu cho một bà già, và bà xuống gác để gặp mặt gia đình của bà”.

- “Cháu rất hân hạnh”, Jim nói.