hông còn đâu, mùa thu ấy mà, giờ làm gì có”, anh xỉn nói. Chắc nịch, giọng không mảy may nghi ngờ nào, như thể chính anh đã ở bên mùa thu khi nó rùng mình trút hơi thở cuối cùng, đã vuốt mắt, tẩn liệm nó, và rải nắm đất cuối cùng vào huyệt mộ ròng một màu vàng úa.

Những tháng Mười, buổi xế tôi hay ngồi ở quán nước nhỏ nép sát vỉa hè, ngang với cái khách sạn mang bộ mặt ngái ngủ. Mười năm rồi nó vẫn một vẻ đó, chừng như chẳng rực rỡ nào có thể đánh thức. Lần nào ra Bắc săn mùa thu tôi cũng tới đây thuê một căn phòng, để ngủ mơ và thức chờ vàng óng tới. Tôi tin một khách sạn mang vẻ ngoài kiêu kỳ với kính bọc quanh, hay một tòa nhà có ban công chồm ra giữa đôi cửa sổ tối màu đầy thảng thốt, ở những nơi như vậy, chiêm bao nếu không tẻ nhạt một màu thì cũng đầy những cuộc bỏ rơi.

Ở khách sạn này thì mười đêm như một, mơ mà không nhớ đã mơ gì. Tôi than với bà cụ quán nước, bà nói vậy cũng tốt, nhớ nhiều nặng thân. Không chắc câu đó bà dành cho tôi, vì mắt bà hướng về anh xỉn dài dại đang ngồi meo bên bìa vỉa hè ngó mãi bên kia đường. Dễ xác định được điểm nhìn cuối của anh, một thẩm mỹ viện nằm ngay bên cạnh khách sạn buồn ngủ. Choán hết nửa tấm pa nô phủ từ tầng bốn xuống là chân dung bán thân một phụ nữ sở hữu những đường nét tinh xảo nhưng ngó một hồi phát chán. Hoàn hảo nào mà không tẻ nhạt đâu. Chỉ anh xỉn có thể ngồi ngắm ngày qua ngày, mặc thời gian trồng tóc râu lên khối da thịt mọng rượu. Chỉ nhìn vậy thôi, chưa từng thấy anh bước sang đường, như thể khoảng cách ấy dùng cả đời anh cũng không đủ để vượt qua. Như thế lòng đường chảy tràn dung nham, nên đến thò thử một chân xuống cũng cháy tan da thịt. Chỉ ngồi nhìn, bất chấp mùa, kệ nắng mưa. Và qua bữa với những gì bà già quán nước dúi cho.

Ở xứ sở này, một người chỉ uống say, cả ngày ngồi ngây ra chẳng làm gì cũng làm nên huyền thoại. Người ta kể anh xỉn bị tình phụ, hận đến phát khùng, chẳng thể làm gì ngoài việc đổ rượu vào lòng chuốc say nỗi buồn đi, rồi ra ngồi ngắm hình bóng cũ. Lại có người gạt đi bảo không phải, bởi có lần chủ thẩm mỹ viện, cũng là người trong bức hình quảng cáo, cảm thấy phiền quá sức trước ánh nhìn dai dẳng ấy, đã lượn bộ vây chấp chới của mình bơi qua đường hỏi chú xỉn muốn gì ở chị, nhưng chỉ nhận được cái quắc mắt dữ tợn, “có tránh ra cho người ta nhìn không thì bảo”. Lại một ông phẩy tay nói sai bét hết, chỗ viện làm đẹp xưa là biệt thự của thằng đó, vì thua bài bạc mà mất trắng khiến người nhà phải ra đường, uất quá nên giờ hồn phách lơ ngơ.

Mỗi khi ai đó hỏi người đàn ông kia sao không làm công chức hoặc mở quán bia, mua vòng tay tặng bồ và gây gổ vợ, đưa đón con đi học hoặc la mắng chúng, huyền thoại lại phun trào. Nhưng bà già nhỏ người, kẻ biết chính xác cơn cớ của tượng-người, thì chẳng bảo phải chẳng bảo không, lại tỏ ra phật lòng, “Thằng bé vui là được. Nó vô hại mà, có làm phiền ai đâu. Ngồi đó thôi thì tội gì”.

Chỉ bà chẳng đổi ánh nhìn khi tôi bảo mình tới đây săn mùa thu, không kêu lên như ông cựu công nhân cầu đường hay ngậm tăm uống nước, “Quãng này trong Nam gió chướng lắm đây, thứ gió sảng khoái trời ơi, gặp một lần mà nhớ mãi. Gió hay vậy mà bỏ ra đây chi?”.

Cái giọng bàng hoàng của ông làm tôi nghĩ mình vừa phụ rẫy chướng rồi, con gió mà tôi đã chán chê. Chỉ mùa thu xứ tôi không có, nên mới bỏ công đi mấy ngàn cây số tìm nó. May sẽ gặp một ngày nắng mật, một heo may hanh hao, không thì được vàng theo cơn lá cũng vui rồi. Bởi mùa thu là thứ đỏng đảnh đến hẹn cũng không thể gặp. Có tháng Mười oi ả như muốn bứt áo người ta ra. Lại có tháng Mười tôi vác ba lô ngập mình trong giông mưa tối trời đất. Tới và đi bất chợt, người ta ngủ trưa thu bỗng sóng sánh tới cùng với thứ nắng pha lê, lúc bật dậy thì nó đã đi rồi. Cuộc săn nào mà được tắm mình trọn một vài ngày thu dầm, coi như số đỏ. Không coi tôi như một kẻ viển vông, bà già chỉ nói ừ, “không phải cứ tìm là sẽ gặp”. Mắt bà vẫn nhìn về tấm lưng dài thượt của anh say.

Sau lưng huyền thoại là một huyền thoại khác. Người ta nói bà từ bỏ việc làm ở một cơ quan cấp bộ, ra vỉa hè bán quán chỉ để trông chừng thằng con dại. Chẳng bà mẹ tử tế nào lại muốn rời mắt khỏi con mình. Ai đó lại kêu chỉ đúng một nửa thôi, bà bỏ việc ở bộ giao thông thật, cưu mang anh xỉn thật nhưng gã dở người đó chẳng phải ruột thịt gì với bà.

Chuyện về bà cụ nở ra trong một ngày tháng Mười nồng nực như đang giữa hè. Chỉ thiếu tiếng ve kêu nữa thôi, là đủ cho ảo giác thời gian đang giật lùi. Chỗ bà già từng ngồi giờ chỉ là một khoảng vỉa hè ố vàng bợn trà, và mảng tường rào bằng với lưng người sáng bóng, nơi bà già từng tựa ngồi đến bê tông còn thấm mồ hôi. Bà không ra dọn quán đã một tuần chẵn, gieo một dự cảm không lành. Bỏ anh xỉn ngồi một mình, là chuyện chưa từng có. Anh gầy rộc đi vì ăn không đủ bữa, nhưng vẫn ngồi nhìn bên kia đường mê dại. Hỏi anh bà cụ đâu rồi, ảnh ngoái lại ngơ ngác, “ờ, đâu rồi?”. Rồi găm cái nhìn quay lại nơi quen thuộc, anh xỉn nói thêm, giọng vô cùng nghiêm túc, với hư không, “Không còn đâu, mùa thu ấy mà, giờ làm gì có”.

Ngó nắng bạc, tôi nghĩ biết đâu mùa thu đã từng hiện diện rồi lặng lẽ tàn, anh xỉn không nhận ra bởi vì chưa từng quay mặt lại. Những viển vông không bao giờ biết sau lưng mình, ngay cạnh mình có những thứ đáng giá chừng nào. Ngay khoảnh khắc ấy, tôi tự hỏi những ngày mình bỏ nhà đi gặp mùa thu, thứ mình không thuộc về, tôi đã bỏ lỡ từng nào thứ.