Cái xóm tôi ở gần chợ Mơ. Phần lớn là dân tứ chiếng. Tôi quê gốc Thường Tín. Hàng xóm sát vách là mấy nhà cùng đồng hương. Dân Thường Tín máu mê cờ bạc nổi tiếng. Hồi bố tôi còn sống, gia đình đã nghiêng ngửa vì ông. Ông có thể ngồi đánh bạc thâu đêm suốt sáng. Xóc đĩa, tài bàn, tổ tôm, chắn cạ, thôi thì đủ cả không thiếu món gì! Mẹ tôi kể. Có lần bố mày đã khoắng sạch cả buổi hàng đem tiền đi chơi bạc. Hồi đó tao buôn đường mật cũng phát tài, tối về đổ tiền ra đếm, ngủ gật, cứ mỗi lần gật là ông ấy gạt tiền vô tội vạ. Có lần ông ấy đi đánh bạc ở đâu không biết, khi về trần thùi lụi còn mỗi cái quần cộc.

Đấy là chuyện ngày xưa, hồi tôi còn bé không biết. Khi lớn lên tôi đã chứng kiến cảnh bố tôi thua bạc, về nhà ôm đầu ngồi xổm, ông cứ ngồi ở tư thế đó hàng tiếng đồng hồ. Mẹ tôi bảo. Trông thật hãm tài!

Tôi đã được chứng kiến cảnh, cả nhà có mỗi cái quạt Nhật (sau 1975 quạt Nhật là oách lắm), mùa hè nóng bức là thế, thua bạc, bố tôi mang cả cái quạt duy nhất đi để gán.

Mẹ tôi là người cũng tốt nhịn. Có thế nào đi nữa cũng chỉ đóng cửa bảo nhau, chứ không lu loa như người khác. Bà nhẫn nhục. Nhẫn nhục chịu đựng để khỏi “xấu chàng hổ ai”. Mẹ tôi thường lựa lời khuyên răn. Ông bảo. Nó đã nhiễm vào máu của tôi rồi, không bỏ được!

Đến nước như thế, mẹ tôi chỉ còn biết thở ngắn than dài, thắp hương khấn tổ tông (các cụ chắc không cờ bạc?) cứu bố tôi thoát khỏi con đường u mê lầm lạc. Mẹ tôi thường bảo. Kiếp trước tao vụng tu, nên kiếp này mới bị Giời đầy!

Khi đã nhiễm vào máu rồi. Tức là đã nghiện! Bố tôi vẫn thì thụt cờ bạc như cũ. Có lần đã bị bắt, giải lên đồn công an ngồi 24 tiếng đồng hồ, cả đêm muỗi đốt. Mẹ tôi bảo. Cho thế mới đáng đời! Nhưng đến sáng, bà lại mua bánh giò, bảo tôi mang vào cho ông. Sợ ông bị đói.

Cờ bạc đã thưa đi. Bố tôi lại dồn sang chơi xổ số. Nào có phải chơi như người ta một, hai tờ cho cam. Đằng này ông chơi cả bộ. Lâu lâu, lại đổ trong lục bình to tướng ra những tập số bị trượt, đầy lưng một thúng, cho lũ cháu ngoại chơi.

Góp phần “kiến thiết thủ đô” máu như thế. Nhưng nào có trúng. Hoạ hoằn mới được cái giải bét. Chả bõ!

Rồi cái nạn “đề đóm” nổi lên. Ông nhập cuộc ngay. Sổ to, sổ nhỏ ghi số “đề” chằng chịt. Rồi sách giải những giấc mộng mị (đúng là nằm mơ!). Sách giải những con thú, con vật, con chim, con cò, con lợn,con chó... Ông có hẳn một bảng theo dõi kết quả to bằng nửa cái chiếu một, ông trải ra phản chổng mông lên để tính tính toán toán, cộng trừ nhân chia, luận ra những con số đẹp nhất, những con số “son” nhất. Hy vọng tràn trề được ăn những 70 lần số tiền bỏ ra. Và để đến chiều khi “đề về bao nhiêu?” lại xẹp lép như bánh đa dầm nước.

Bạn bè ông “đồng hội, đồng thuyền”. Đến nhà chơi nói chuyện gì thì nói, cuối cùng vẫn chuyện “bác thằng bần” là xôm nhất!

Tóm lại. Dưới con mắt của bố tôi. Xổ số, đề đóm cũng là một kiểu cờ bạc chuyển thể. Cũng có đỏ, có đen, có may có rủi. Tôi còn nhớ ông bảo với mẹ tôi “Tôi chơi bời như thế, rủi lại hoá may! Không có ở nhà quê thì thành địa chủ, ở thành phố thì thành tư sản. Họ quy thành phần. Chỉ có chết!!”

Ông làm như nhà ông của chìm, của nổi, nứt đố đổ vách không bằng. Chỉ biết rằng, mẹ tôi vẫn một nắng hai sương, thức khuya dậy sớm lo lắng tần tảo nuôi cả nhà.

Vì vậy. Từ bé cho đến khi trưởng thành. Hễ nói đến cờ bạc là tôi chúa ghét! Ghét cay, ghét đắng! Ghét như đào đất đổ đi!

Đến khi lấy vợ, có con. Tôi dọn ra ở riêng. Lại rơi vào cái xóm “cờ bạc thành thần”.

Gìa trẻ gái trai. Nam phụ lão ấu. Cờ bạc tuốt tuồn tuột! Gìa thì tổ tôm chắn cạ. Trẻ thì xóc đĩa ba cây. Rồi thì tá lả, đầu đít, bóng bánh, đề đóm. Có mấy thằng chip hôi ngồi hàng nước cũng cá cược nhau xe máy chạy vào ngõ biển chẵn hay lẻ. Nghĩa là nhìn vào đâu cũng thấy may rủi, nhìn vào đâu cũng thấy đỏ đen, nhìn vào đâu cũng thấy sát phạt ăn thua. Đến nỗi vợ tôi phải bảo : Chuyển nhà đi nơi khác thôi, không lũ trẻ nhà mình hư hết! Tôi bảo: Cờ bạc bây giờ như đại dịch H5N1! Tránh vỏ dưa gặp vỏ dừa thì sao?

Nói như vậy thôi để trấn an vợ. Trong thâm tâm tôi mỗi khi chuyển nhà là rất ngại. Ở đâu nó quen đấy. Rồi trăm thứ thủ tục lằng nhằng. Nhà ở, đâu phải cái thuyền muốn đẩy đi đâu thì đẩy.

Đối diện với nhà tôi là nhà tay thiếu uý công an bị thải hồi. Bây giờ cũng chuyên môn ghi đề thuê. Cứ chiều đến là ông ta nháo nhác chạy đông chạy tây. Ông ta đã lớn tiếng tuyên bố trong một đám cưới. Mèng nhất mỗi ngày ông ta cũng kiếm được hơn trăm tiền ghi đề (khi say người ta thường nói thật). Lũ trẻ cứ gọi là há hốc mồm ra để thèm. Người chân chất thì xì xào bảo nhau. Mình làm mửa mật ra ngày mới nổi dăm ba chục ngàn!

Vì thế! Không muốn “mửa mật” mà lại có nhiều tiền. Chỉ có cách chơi lô đề! Một ăn bảy mươi, tám mươi buôn bán gì cho lại! Rồi thì nghèo lâu giàu nhanh!

Thiên hạ đổ xô vào lô đề.

Ăn theo tệ cờ bạc, đề đóm là những trò cho vay lãi cầm cố. Thị Lờ ở trong xóm sống bằng cái nghề ấy.Suốt ngày nhẩn nha mà lắm tiền. Không có tiền lô đề cờ bạc (chưa nói đến nghiện hút). Đến gặp thị xong ngay. Lãi tính 10 phân. Rồi thì tivi, xe máy, bàn là, nồi cơm điện... “đội nón” đến nhà thị. Nếu không có của nả gì đáng cầm thì bằng lái xe, sổ hộ khẩu, sổ đỏ nhà. Được tuốt!

Thằng cu Tê ở cạnh nhà tôi. Mới 16- 17 tuổi đầu đã cờ bạc như điên. Học dở dang lớp 9 thì bỏ. Đi làm loong toong ở cửa hàng bán điện thoại. Rồi đi đổi bình gas thuê…Vất vả mà tiền ít. Bỏ không làm. Về nhà lêu lổng, sinh ra cờ bạc lô đề. Nó lừa cả nhà đi vắng. Vác cả ti vi, dàn điện tử đi cầm. Nhà cửa lục đục từ đấy. Anh chị khuyên can thế nào cũng không được. Rồi sửng cồ đánh nhau. Mâm cơm bay ra ngoài đường. Anh em vác xẻng đuổi nhau khắp xóm. Loạn cả lên.

Anh Bê ở xóm ngoài. Đang làm ăn tử tế. Bập vào đề đóm, say mê đến nỗi bỏ cả làm. Rồi lô đề nợ đến vài trăm triệu. Bí quá, không biết xoay vào đâu. Cuối cùng phải bán cả nhà để trả nợ. Đang ở nhà cao cửa rộng, bây giờ cả nhà thút lút vào căn hộ bằng lỗ mũi tận cùng trông xóm. Anh chán cảnh, vật vờ suốt ngày như người mất hồn.

Thằng Đờ, ở đầu ngõ. Cưới vợ vài ngày đã ngứa nghề dở chứng. Lấy cả tư trang vàng nhẫn của vợ đi bán để lô đề cờ bạc. Có lúc, nó được đến tiền tỷ. Thi thoảng đưa cho ông bố vài trăm để uống rượu. Ông bố nhe hàm răng cải mả ra cuời, bảo tôi: Cần gì phải làm cho mệt xác. Lô đề cũng là một cái nghề! Cái gì kiếm được tiền mà chẳng là nghề!

Rồi thì tiền tỷ cũng hết. Của Thiên trả Địa! Bây giờ xe máy cũng không có mà đi. Vợ chồng cãi nhau ỏm tỏi. Con vợ bỏ về nhà bố mẹ đẻ. Thằng chồng lệu dệu suốt ngày ở quán nước. Ông bố ở nhà hết đứng lại ngồi, thở ngắn than dài.

Cái cảnh như thế nhiều lắm! “Khổ quá! Biết rồi nói mãi!”.

Tôi viết bài này,nhằm gửi đến một thông điệp cho những người chót sa chân vào con đường lô đề cờ bạc (và cả những người mới ngấp nghé).

Từ ngàn xưa các cụ ta đã dạy: “Cờ bạc là bác thằng bần”. Nếu ai mắc vào cái vòng ấy sẽ không tránh khỏi nghèo khổ, tan cửa nát nhà. Vì vậy dân gian ta có câu khuyên răn thật chí tình :

Tiền mồ hôi nước mắt để trong nhà!

Tiền cờ bạc để ngoài sân !