ếu giả sử cả Bill Gates và Ballmer đều từ chức, và bạn được Hội đồng Quản trị tập đoàn Microsoft đề cử giữ chức chủ tịch kiêm tổng giám đốc điều hành để dẫn dắt tập đoàn này tiến lên phía trước. Bạn có dám nhận không?

Dù biết rằng Microsoft dù đang kiểm soát hầu như mọi máy tính trên toàn cầu, bán phần mềm với mức lãi khổng lồ, đang loay hoay trước tình thế người sử dụng máy tính đang tạo áp lực nặng nề lên tương lai công ty và hàng loạt phần mềm cạnh tranh đang được miễn phí, nhưng giả định thứ Hai tuần sau bạn đi làm trong cương vị mới, bạn có hình dung ra mình sẽ làm gì không?

Công việc của nhà lãnh đạo doanh nghiệp ngày nay khó khăn hơn bao giờ hết bởi nền kinh tế thế giới hiện đang trải qua một giai đoạn biến đổi cực kỳ sâu sắc với quy mô tương tự cuộc cách mạng công nghiệp cách đây 200 năm. Thách thức lớn nhất của giới giám đốc là chưa có tiền lệ để làm theo.

Vấn đề đầu tiên là mô hình kinh doanh thay nhau lạc hậu một cách nhanh chóng. Chỉ cần lơ đễnh không đổi mới trong một hai năm, một doanh nghiệp đang ăn nên làm ra có thể rơi ngay vào chỗ trì trệ. Ngày xưa một mô hình kinh doanh tốt có thể trụ được cả thập niên như Kodak, Sears, Xerox... Ngày nay Dell vừa mới thành công hôm qua, hôm nay đã bị chê trách vì xoay xở chậm.

Vì thế, ngay cả những công ty đang thành công đều phải dứt bỏ mô hình cũ nếu không muốn bị tụt hậu nhanh chóng. Intel đang chiếm lĩnh thị trường chip vi xử lý cho máy tính nhưng vừa mới thay đổi mô hình kinh doanh, tách khỏi sự lệ thuộc vào chip máy tính để nhảy vào các lĩnh vực hoàn toàn mới. Đây là lần thứ 5 Intel thay đổi mô hình kinh doanh. Máy iPod mini của Apple đang bán chạy, hãng này vẫn quyết định chấm dứt sản xuất, chuyển sang làm iPod nano và iPod video.

Thứ đến là quyền lực của người tiêu dùng. Ngày trước ai cũng bảo khách hàng là Thượng đế nhưng chỉ đến bây giờ giới doanh nghiệp mới thừa nhận khách hàng là Thượng đế thật sự vì họ đang nắm thông tin trong tay. Nhờ Internet và các phương tiện thông tin khác, họ biết rõ giá cả mặt hàng họ đang cần mà bạn và mọi đối thủ khác đưa ra. Họ biết người đã dùng mặt hàng ấy nhận xét gì và ai từng than phiền về cách hậu mãi của bạn. Cộng với tình trạng dư thừa hàng hóa, doanh nghiệp ngày càng thấy khó chiêu dụ người tiêu dùng bỏ tiền ra nếu không đem lại một cái gì đó độc đáo, bắt mắt họ.

Hàng loạt vấn đề khác gây đau đầu cho giới giám đốc không kém: Lương giám đốc không thể ưa trả bao nhiêu cũng được, cổ đông dễ dàng cho bạn về hưu sớm, nhân viên giỏi sẵn sàng bỏ bạn ra đi.

Điều an ủi duy nhất cho giới giám đốc ở mọi nước trên thế giới là không có cuốn sách giáo khoa quản trị kinh doanh nào có thể giúp họ - người học ở các trường danh tiếng cũng chưa chắc gì đã hơn người không qua trường lớp đào tạo nào. Gương thành công của những người điều hành Apple hay Google đã chứng minh điều đó.

Và đến lượt các giáo sư trường kinh doanh phải nghiên cứu các công ty này, khái quát thành bài học mới cho lớp giám đốc tương lai.