ã bao năm, từ khi Quan Doãn hiểu biết, hắn chưa từng nghe mẹ nói về nhà mẹ ruột của mình. Cho đến hôm nay, hắn cũng không biết hắn có bao nhiêu cậu, dì, hay là bà ngoại ông ngoại còn trên nhân thế hay không.

Cha hắn là con một, ông nội và bà nội qua đời từ sớm, cho nên thờ thơ ấu của Quan Doãn và Tiểu Muội thường xuyên nghe được gia đình người khác đi thăm chú cô cậu dì, hay người thân nào đó, hắn và Tiểu Muội chỉ biết bơ vơ trở về, trong lòng đầy mất mát, dường như cuộc sống cô đơn hơn người khác rất nhiều.

Sau này trưởng thành rồi, từ từ cảm nhận được cha mẹ bất di bất dịch, nhất là mẹ, không muốn cho người ta biết thân thế của mình, hắn cũng không trách câu nào. Ngẫm lại, thật ra có nhiều bà con hay không cũng không quan trọng, quan trọng là người cùng một nhà thông cảm bao dung và trân trọng lẫn nhau là được. Chưa chắc có bà con là chuyện tốt thật sự, cũng không chắc không có bà con lại không phải là chuyện tốt, mọi việc đều phải nhìn thoáng một chút mới tốt.

Dù Quan Doãn gần như đã biết được thân thế đích thực của mẹ hắn, nhưng cũng chỉ là gần như mà thôi, cũng chưa hoàn toàn biết được sao mẹ và gia đình lại chia cách lâu như vậy. Giờ chợt nghe mẹ nói phải về nhà ngoại, trong lòng hắn khá khiếp sợ, thật lâu vẫn không lắng xuống.

Là thù hận hay hiểu lầm kiểu nào mà có thể khiến mẹ hơn hai mươi năm cũng không bằng lòng về nhà mẹ ruột một lần? Giữa người thân, có thể thù hận sâu đậm đến không thể hóa giải sao? Rất khó tưởng tượng mẹ hắn một mình sống ở huyện Khổng hơn hai mươi năm nay, cũng may là cha chăm sóc cho bà cũng không tồi.

Nghĩ như vậy, Quan Doãn đột nhiên cảm thấy mẹ hắn thiệt thòi rất nhiều. Mẹ hắn ngậm đắng nuốt cay xa xứ, nuôi dưỡng hắn và Tiểu Muội trưởng thành, không biết bao lần tỉnh giấc trong đêm, lệ rơi lã chã vì thân thế phiêu linh. Còn hắn và Tiểu Muội giờ hiển nhiên đã trưởng thành, cũng chưa từng nói với mẹ hắn là “mẹ vất vả quá”. Năm đó, lúc mẹ hắn nhớ đến người thân, trong lòng đã có biết bao cay đắng não nề…

Nhưng cũng may mắn là khi hắn đi Bắc Kinh học Đại học, cũng còn Tiểu Muội ngày ngày ở bên cạnh mẹ hắn, khiến mẹ hắn cũng không đến nỗi quá cô đơn. Chỉ có điều Tiểu Muội cũng sẽ nhanh chóng rời nhà đến Bắc Kinh, sau này trong nhà chỉ còn cha và mẹ. Mẹ nhớ quê hương cũng là chuyện thường tình của con người.

Quan Doãn cúi xuống, nói với Tiểu Muội mấy câu, Tiểu Muội nghe xong gật đầu liên tục, sau đó Tiểu Muội và Quan Doãn cùng đứng dậy, nắm tay nhau cúi người trước cha mẹ:

- Cha, mẹ, cảm ơn công nuôi dưỡng của cha mẹ. Cha mẹ đã vất vả rồi. Trước kia chúng con không nghe lời, không biết chuyện, khiến cha mẹ phải đau lòng. Sau này chúng con sẽ ngoan ngoãn nghe lời, làm một đứa con ngoan.

Hai người trăm miệng một lời, hành động thình lình, khiến cha mẹ hắn sợ ngây người.

Qua một lúc lâu, cha hắn mới hắng giọng nói:

- Con cái trưởng thành, cũng biết chuyện rồi, đứa nào cũng phải rời đi…

Ánh mắt mẹ hắn ôn nhuận, bà dụi dụi mắt, vui mừng nói:

- Con ngoan, ngồi xuống cả đi, nghe mẹ nói…

Quan Doãn và Tiểu Muội lại ngồi xuống, trong lòng hai người tràn đầy thân tình và xúc động. Quan Doãn lặng lẽ kéo tay Tiểu Muội, Tiểu Muội đáp trả hắn một nụ cười nhẹ nhàng. Dường như trong nháy mắt trở về ngày xưa, hắn và Tiểu Muội quay về thời thơ ấu, về lại khoảng thời gian vô ưu vô lo.

- Quan Doãn, ông ngoại con bị bệnh, mẹ phải về thăm ông vài ngày. Hai ngày nữa sẽ đi. Có thể cũng trùng vào thời gian Tiểu Muội đi học đại học, mẹ và cha con không có cách nào đưa Tiểu Muội đi Bắc Kinh, chuyện đưa Tiểu Muội đi phải giao cho con rồi.

Quan Doãn gật đầu:

- Mẹ, mẹ yên tâm đi, con cũng đã có ý muốn đưa Tiểu Muội đi Bắc Kinh rồi.

- Cha con cùng đi với mẹ thăm ông ngoại. Đã hơn hai mươi năm rồi, con rể như ông ấy cuối cùng cũng phải đến nhà một lần.

Mẹ hắn mỉm cười nói, trong vẻ tươi cười là những nỗi niềm tang thương và bất đắc dĩ không nói thành lời.

- Đợi sau khi cha mẹ trở về, sẽ nói rõ thân thế của mẹ cho các con biết…

Trước kia Quan Doãn thật sự muốn biết về thân thế của mẹ hắn, giờ hắn đã thấy ra được rất nhiều. Nếu ông cụ Dung vào thời kỳ nhiễu nhương, không tự chủ được phải rời Bắc Kinh, từ đó về sau không muốn bước về Bắc Kinh một bước, vận mệnh và buồn vui của mỗi cá nhân trong dòng lũ lịch sử, quả thật nhỏ bé không đáng kể, thì mẹ hắn lúc trước phải xa xứ để theo đuổi cái gọi là tình yêu mà gia đình không chấp nhận. Bà bỏ hết tất cả để theo đuổi tình yêu, qua mấy mươi năm lắng đọng, quay đầu nhìn lại, có đáng không?

Mẹ hắn dường như đã đoán được những suy nghĩ trong lòng Quan Doãn, trả lời những nghi vấn của hắn.

- Nói thật, Quan Doãn, Tiểu Muội, mẹ có hai đứa con nên người như các con, cho dù chết cũng đáng. Người sống trên đời, luôn luôn có một giai đoạn tự cho là đúng, luôn tin rằng tất cả mọi chuyện, tình yêu, lý tưởng, sự nghiệp, tương lai… đều tốt đẹp. Thật ra cái gì tốt đẹp quá cũng chỉ là ảo tưởng, nếu không bén rễ vào mảnh đất thật sự phù hợp, thì chung quy cũng chỉ là một giấc mộng. Năm đó mẹ bỏ nhà trốn đi, cuối cùng làm cho mình bị cô lập hoàn toàn. Bây giờ nghĩ lại, lúc ấy thật sự rất ngu ngốc.

Cha hắn cúi đầu không nói lời nào, lại dường như không có việc gì, đùa nghịch mấy hạt đậu phộng.

Lúc còn trẻ, chỉ nghĩ tình yêu là tất cả, vào lúc trung niên mới biết được người nhà mới là tất cả, còn tới khi xế bóng, thì sức khỏe và biết đủ là vui mới là tất cả. Quan Doãn cũng khá tán thưởng cha mình. Một người không phải chuyện gì cũng thông minh mới tốt, đôi khi ngược lại, thông minh quá sẽ bị thông minh hại. Người thật sự có trí tuệ, là người thông minh khi cần thông minh, khi cần hồ đồ thì tuyệt đối không thông minh.

Làm người, khôn vặt cũng được, nhưng phải nhớ kỹ, như thế khó đạt được đại trí tuệ. Cuộc sống trí tuệ mới là cuộc sống cực hạn.

Nói như vậy, mẹ hắn đã hối hận vì năm đó quá xúc động? Hoặc có lẽ mẹ vốn chịu ảnh hưởng của trào lưu tư tưởng Ngũ Tứ. Năm đó, phong trào Ngũ Tứ muốn đánh đổ truyền thống văn hóa mấy ngàn năm, kết quả thì sao? Kết quả là sau khi phong trào Ngũ Tứ được vận động, quả thật đã xuất hiện một đám văn nhân ưu tú, nhưng sau đó, lịch sử chỉ ghi lại tác phẩm của họ, cũng không kể gì đến nhân phẩm của họ. Có bao nhiêu người ném vợ bỏ con, dưới ảnh hưởng của cái gọi là trào lưu tư tưởng mới, trái tim không hề biết xấu hổ mà cứ lén lút tìm niềm vui mới? Lại còn có bao nhiêu người ở bên ngoài trái ôm phải ấp, còn người vợ kết tóc của họ phải ở nhà thay họ tận hiếu, hầu hạ cha mẹ họ cả đời.

Văn hào vĩ đại gì, nhà tư tưởng vĩ đại gì, bất quá chỉ là chơi trò chơi chữ nghĩa với lịch sử thôi. Rất nhiều gia đình này gia đình khác nhìn tưởng chừng như quang vinh vĩ đại, nhưng chỉ nói điều đơn giản nhất là cách làm người, thì thân là đàn ông còn lâu mới bằng sự vĩ đại của một người phụ nữ chịu khổ.

Có bao nhiêu người phụ nữ chỉ có danh phận với hai bàn tay trắng, tuân thủ nghiêm ngặt phụ đức, suốt cuộc đời chỉ biết có một người, thà chết chứ không lấy người chồng thứ hai, cho dù biết rõ người chồng vĩ đại quang vinh của mình bên ngoài vung tiền vàng, quay xung quanh tiếng vỗ tay của mỹ nữ, cũng không về nhà, cũng không hiếu kính cha mẹ chồng, họ vẫn không oán không hận, tận tâm tận hiếu, im lặng bước qua ánh mắt thế tục, vượt qua cô đơn mà sống tiếp một cuộc sống lạnh lẽo.

Cái gọi là giải phóng tư tưởng thật ra là lý do cho sự tìm kiếm phóng túng mà thôi. Tình yêu không phải là tất cả, vì ái tình mà liều lĩnh, cuối cùng người bị tổn thương sâu sắc nhất vẫn là chính mình. Tự do cũng không phải là tất cả, bất luận tự do thế nào cũng phải hạn chế trong một vòng quy tắc. Không có quy tắc, tự do chính là giết người phóng hỏa.

Quan Doãn nhất thời cảm động sâu sắc. Tư tưởng năm đó vẫn còn hằn sâu vào đầu người trong nước trong nguyên tắc làm việc, vô tổ chức vô kỷ luật, tản mạn tự do, không tuân thủ quy tắc, chính vì như vậy mà trong lòng mất đi cả niềm tin vào đạo đức, tất cả lấy lợi ích cá nhân và sở thích của mình làm nguyên tắc, cuối cùng chỉ có xã hội ngày càng lạnh nhạt, khoảng cách giữa người với người ngày càng xa, niềm tin xói mòn, tiền vàng là tối thượng. Nếu niềm tin của Trung Quốc ngày càng tuột dốc như thế, hắn tin rằng, tương lai không xa, sẽ có rất nhiều đợt sóng di dân.

- Mấy năm nay mẹ sống cùng với cha con, tuy ông ấy không có chí hướng bao la gì, cũng không ba hoa bốc phét, nhưng tính cách ông ấy kiên định, sống rất chân thật, sống rất thoải mái. Mẹ cũng học được từ ông ấy rất nhiều, bỏ hết những ảo tưởng không thực tế trước kia, hiểu được đạo lý mỗi bước là một dấu chân mới có thể sống được. Cha con là giáo viên lịch sử, cũng là giáo viên cuộc sống của mẹ.

Mẹ nói xong những lời này, cha hắn bỗng nhiên ho khan đứng lên, mặt đỏ bừng, chẳng biết có phải ăn đậu phọng bị nghẹn không hay là quá kích động. Ông vội hớp một ngụm trà, ngượng ngùng cười:

- Sống với em hơn hai mươi năm, đây là lần đầu tiên em khen anh, đúng là hiếm hoi.

Mẹ hắn liếc cha hắn đến trắng cả mắt:

- Hiếm hoi gì chứ? Vợ chồng mà ngày nào cũng khen tới khen lui anh không mắc cỡ sao? Em đuổi anh đi trước mặt các con bây giờ.

Quan Doãn và Tiểu Muội liếc nhìn nhau, âm thầm cười.

- Quan Doãn, Tiểu Muội, các con đừng cười, sau này sẽ nói cho nói cho các con biết.

Mẹ hắn ngưng cười, nghiêm trang nói tiếp:

- Quan Doãn, con lớn hơn Tiểu Muội bảy tuổi, nếu như tuổi tác của hai con chênh lệch ít hơn một chút, ví như khoảng ba bốn tuổi, ý của mẹ là muốn hai con thành hôn…

Quan Doãn thì như không có gì, thản nhiên cười, còn Tiểu Muội thì lập tức đỏ mặt, hay tay xoắn vào nhau, thẹn thùng.

- Thậm chí mẹ còn nghĩ, cho dù lớn hơn bảy tuổi cũng không có gì. Từ nhỏ con đã chăm sóc cho Tiểu Muội rất tốt, sau này cưới nó, lại chăm sóc nó cả đời, cũng chỉ là kéo dài mọi chuyện một cách tự nhiên thôi. Nhưng ở đời mọi việc khó thể lưỡng toàn. Mẹ nghĩ tới nghĩ lui, giờ xem ra con với Tiểu Muội chỉ có tình cảm anh em, không có duyên phận vợ chồng.

Ánh mắt mẹ hắn hiền hòa nhìn Tiểu Muội:

- Sau này chuyện chung thân đại sự của Tiểu Muội con cứ làm chủ, chỉ cần con đồng ý, mẹ và cha con cũng không có ý kiến gì.

Quan Doãn càng nghe càng bối rối… Lời nói của mẹ hắn… sao lại như trăn trối vậy, chẳng lẽ lần này đến thăm ông ngoại là một chuyến đi nguy hiểm sao?

- Mẹ, hôm nay có phải mẹ hơi nhiều lời không?

Quan Doãn cười ha hả:

- Con đói bụng rồi, còn không cho con ăn cơm sao?

- Ăn cơm, ăn cơm, không nói nữa.

Mẹ hắn khoát tay:

- Chê mẹ càm ràm, được, mẹ không nói nữa là được chứ gì?

Tiểu Muội cười hì hì, bắt đầu múc cho mỗi người một chén canh, cả nhà bốn người vui vẻ ăn cơm.

Ăn cơm xong, Quan Doãn tản bộ trong sân một lúc. Lúc chuẩn bị ngủ trưa, bỗng nhiên cha hắn đưa ra một bức thư:

- Suýt nữa đã quên rồi, con có một bức thư.

Trong lòng Quan Doãn hơi buồn bực, ai lại gởi thư về đến tận nhà hắn? Hắn rất ít khi cho người ngoài địa chỉ nhà hắn, trước kia chỉ nhận thư ở Huyện ủy, sau lại là Thành ủy Hoàng Lương, về sau nói không chừng chính là Tỉnh ủy…

Nhận lấy phong thư, nhìn thoáng qua, bút tích quen thuộc ngoài bao thư lập tức khiến hắn như ngừng thở.