oàng Sào, người Oan Câu - Tào Châu, từ nhỏ được học hành và tài năng hơn người, ông say mê kích kiếm kỵ xạ, đã mấy lần tham gia khoa cử đều không đỗ đạt. Trong bài thơ vịnh cúc của ông với tựa đề "Bất đệ hậu phú cúc" viết rằng: "Đãi đáo thu lai cửu nguyệt bát, Ngõa hoa khai hậu bách hoa sát. Xung thiên hương khí thấu Tràng An, Mãn thành tận đới hoàng kim giáp." Hoàng Sào đã quyết định thông qua khởi nghĩa vũ trang lật đổ ách thống trị phản động của triều nhà Đường, thành lập chính quyền riêng của nhân dân lao động. Về sau, ông được quân khởi nghĩa bầu làm lãnh tụ, dẫn đầu 600 nghìn đại quân đánh chiếm được Tràng An, dựng lên ngọn cờ "Chính quyền nông dân đại Tề", thực hiện được hoài bão chính trị và lý tưởng cao cả của mình.

Vào những năm cuối cùng của triều nhà Đường, Vương Tiên Chi đã tụ tập 3000 quần chúng dựng lên ngọn cờ đầu tiên tuyên chiến với triều nhà Đường tại Bộc Dương, Hoàng Sào cũng tụ tập mấy nghìn quần chúng ở Oan Câu hưởng ứng. Ít lâu sau, hai đạo quân này tập kết ở Tào Châu, Hoàng Sào được bầu làm lãnh tụ thứ hai, dưới sự ủng hộ của nhân dân, họ đã đánh chiếm được nhiều Châu Huyện ở vùng lân cận, khiến số quân tăng đến mấy chục nghìn người. Quân triều đình và nghĩa quân nổ ra một trận kịch chiến giữa bao vây và phản bao vây. Hoàng Sào tùy cơ ứng biến, xé lẻ đội ngũ nhanh chóng luồn vào vùng núi Nghi Mông độc lập tác chiến, sau đó nghĩa quân đột nhập Hà Nam, nhảy ra khỏi vòng vây của quân Đường.

Giai cấp thống trị nhà Đường thấy bao vây bị thất bại, bèn dùng thủ đoạn dụ hàng để phân hóa và tiêu diệt nghĩa quân, nghĩa quân chia binh làm hai đường. Một do Vương Tiên Chi chỉ huy tiến vào Hoài Nam, Nhữ Nam của Hà Nam. Còn một do Hoàng Sào chỉ huy đi lên hướng bắc hoạt động tại các vùng Tế Nam, Khúc Phủ của Sơn Đông. Ba năm sau, Vương Tiên Chi chiến bại tại Hoàng Hải rồi bị giết chết, Thượng Nhượng dẫn tàn binh chạy vào núi Trà Nha, Hoàng Sào cũng kéo mấy nghìn người đến nhập bọn, rồi đánh chiếm Nhữ Châu, sau đó gây thanh thế sắp đánh Lạc Dương. Khi vương triều nhà Đường điều quân đến cố thủ Lạc Dương, thì nghĩa quân lại đột nhiên ngoặt xuống phía nam, đánh chiếm các thị trấn quan trọng của Dương Châu, triều đình vội điều Tiết Độ Sứ -Tiết Năng dẫn quân đến cứu. Hoàng Sào đánh cú đòn gió vào Dương Châu, rồi dẫn quân quay sang hướng tây nam, nghĩa quân như một con rồng lượn luồn lách giữa trùng vây của quân Đường.

Lúc này đội ngũ nghĩa quân đã phát triển đến mấy chục nghìn người, các thủ lĩnh nhất trí bầu Hoàng Sào làm Vương, xưng hiệu "Xung thiên đại tướng quân". Nghĩa quân dần dần tiến tới áp sát Đông Đô Lạc Dương, khi thấy tuyến phòng thủ ở Giang Hoài sơ hở, Hoàng Sào thừa cơ tiến xuống phía nam, bắt đầu một cuộc vạn lý trường chinh đi khắp nửa đất nước Trung Quốc.

Năm 878 công nguyên, nghĩa quân Hoàng Sào xuất phát từ Bộc Dương tiến vào miền trung Hà Nam, chĩa thẳng mũi nhọn vào Lạc Dương, Triều đình vội điều binh chi viện thì Hoàng Sào đã nhân sơ hở này tiến về Giang Hoài, vượt qua sông Trường Giang, quét sạch toàn cõi Giang Tây. Sau đó, Hoàng Sào dẫn quân xuống đánh chiếm Việt Châu và Phúc Châu. Mùa xuân năm 879 đánh chiếm Quảng Châu, sau đó lại chia quân đánh chiếm Quế Lâm, kiểm soát toàn bộ khu vực Lãnh Nam. Lần nam chinh này đã chứng tỏ đầy đủ sức mạnh to lớn của chiến tranh nông dân. Đến năm Quảng Minh thứ nhất, quân Hoàng Sào vượt qua Ngũ Lĩnh, từ Hồ Tương đánh đến Giang Chiết, ép sát Quảng Lăng, các thành trấn nơi nghĩa quân đi qua đều lần lượt đầu hàng. Đại quân Hoàng Sào vượt qua sông Hoài đi lên hướng bắc đánh chiếm Lạc Dương.

Nghĩa quân Hoàng Sào tiếp tục tây tiến chiếm được Thiểm Châu, Quắc Châu và ép sát Đồng Quan, trận công kiên Đồng Quan là một trận đánh then chốt để dọn đường đánh chiếm Tràng An và làm lung lay chính quyền phản động triều nhà Đường. Cuối cùng, toàn tuyến quan quân nhà Đường bị tan vỡ, vua Đường Hy Tông ra Khai Viễn Môn chạy trốn xuống phía nam đến Lạc Cốc, tể tướng Lư Tiệp tự sát, các văn võ bá quan không kịp chạy trốn đều kéo nhau đến Bá Thượng xin đầu hàng Hoàng Sào. Nghĩa quân tiến vào Tràng An được nhân dân nhiệt liệt tiếp đón. Năm 881, Hoàng Sào lên ngôi Hoàng Đế tại điện Hàm Nguyên Tràng An, đổi quốc hiệu Đại Tề.