ình thường đã đỏ, hôm nay sắc mặt của vị Quyền Tổng giám đốc Ngân hàng Thương mại số Một Hoa Kỳ Jerome Patterton thành đỏ tía. Bộ mặt ấy quay sang Alex Vandervoort, hét lên:

- Lạy Chúa, điều ông đề nghị là không thể được.

- Không phải tôi đề nghị mà là tôi yêu cầu. - Cơn giận của Alex nén lại trong suốt đêm qua, bây giờ bùng lên khiến giọng nói của ông đanh lại như thép.

- Yêu cầu hay đề nghị hay gì gì nữa đều không phải là thứ quan trọng. Quan trọng là ông bắt tôi làm một thứ độc đoán, không có cơ sở gì hết.

- Tôi sẽ cung cấp cho ông tất cả những nguyên cớ ông cần, nhưng việc quá gấp, chúng ta không còn thời gian nữa.

Hai vị quyền tổng giám đốc và phó tổng giám đốc đang ở trong phòng giấy của Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc nhà băng. Alex đã đến đây từ đầu giờ để chờ Patterton. Ông nói tiếp:

- Thị trường chứng khoán New York đã mở cửa được mười lăm phút rồi. Chúng ta đã chậm mất khá nhiều thời gian và cứ điệu này chúng ta còn bị chậm nữa, bởi chỉ ông là người duy nhất có đủ thẩm quyền ra lệnh cho Phòng Quản lý kinh doanh bán tất cả các cổ phần của tập đoàn SuNatCo.

- Tôi sẽ không ra cái lệnh đó. - Patterton hét lên. - Và từ đâu sinh ra cái thói xồng xộc vào phòng giấy của tôi rồi ra lệnh cho tôi thế này nhỉ?... Ông là cái gì kia chứ?

Alex ngoái đầu lại sau lưng, thấy cửa mở, bèn ra đóng rồi quay vào, cúi đầu sát Patterton:

- Ông hỏi tôi là cái gì à? Tôi là thằng cha đã nhắc ông cũng như toàn thể Hội đồng quản trị cẩn thận, đừng hấp tấp nhận cho tập đoàn Sunatco vay một khoản tín dụng lớn đến như thế. Tôi cũng là thằng cha trong phiên họp của phòng quản lý đã bỏ phiếu chống lại việc cho SuNatCo vay. Nhưng không ai chịu nghe tôi, kể cả ông. Bây giờ SuNatCo sụp đổ!

Alex đấm mạnh tay xuống bàn rồi trợn mắt dướn lên gần như chạm vào mặt Patterton, quát:

- Ông vẫn không hiểu hay sao? SuNatCo phá sản sẽ kéo theo nhà băng chúng ta cũng phá sản nốt.

Patterton bối rối thả mình ngồi phịch xuống ghế, thều thào:

- Nhưng có đúng là SuNatCo đang lao đao không? Ông tin chắc là như thế chứ?

- Nếu tôi còn chút hồ nghi, tôi đã không xử sự như vừa rồi. Tôi đã giúp ông tạo một cơ hội mỏng manh để cứu vãn đôi chút trong thảm hoạ chắc chắn sắp xảy ra.

Alex trỏ đồng hồ đeo tay nói tiếp:

- Chúng ta chậm mất hai mươi nhăm phút đồng hồ rồi. Ông hãy nhấc máy gọi điện, ra lệnh ngay đi!

Nét mặt vị quyền tổng giám đốc nhăn nhó. Vốn bản chất nhu nhược, tầm mắt hẹp, Jerome Patterton chỉ biết chống đỡ chứ chưa bao giờ khắc phục được một khó khăn nào. Nói chung ông ta toàn làm theo sự thúc đẩy của người khác, cho nên hôm nay Alex thúc đẩy ông ta một cách quyết liệt và ông ta bị lung lay.

- Lạy Chúa! Ông phải cân nhắc xem điều ông yêu cầu là cái gì kẻo ông vỡ mặt đấy!

Jerome Patterton nói, nhưng tay vẫn với một trong hai máy điện thoại đặt trên chiếc bàn nhỏ bên cạnh bàn giấy. Ông ta ngập ngừng một lúc rồi mới nhấc máy:

- Cho tôi gặp Mitchell ở phòng quản lý... Không, tôi đợi ở đây. Mitchell đấy phải không? Patterton đây. Anh hãy ra lệnh bán tất cả các cổ phần của SuNatCo chúng ta hiện có. Bán tất và bán ngay bây giờ.

Patterton lắng nghe một lát rồi nói tiếp:

- Tôi biết. Giá các cổ phần đó đang xuống và chúng ta làm thế là đẩy thêm tốc độ mất giá của chúng. Tôi đã xem biểu giá lúc đóng cửa thị trường chứng khoán chiều hôm qua. Chúng ta bị lỗ, nhưng đành vậy, cứ bán đi... Tôi biết là làm như thế là không bình thường...

Ông ta ngước mắt nhìn Alex để chờ một lời hối thuc thêm. Tay ông ta run run. - Không. Chúng ta không còn thời gian nữa...Hãy làm đúng như tôi ra lệnh. Không được chậm trễ một phút...

Câu trả lời của Mitchell làm Patterton nhăn mặt, nói:

- Đúng thế! Tôi nhận trách nhiệm về việc này.

Gác máy xong, ông ta rót một cốc nước lọc, nốc một hơi cạn, rồi nói với Alex:

- Ông nghe thấy rồi chứ? Các cổ phần SuNatCo đang xuống giá. Việc chúng ta đem bán sẽ đẩy cho chúng tụt giá nhanh thêm. Chà, vụ này làm chúng ta thiệt lớn đấy.

- Xin lỗi nhưng người chơi thiệt thòi là các khách hàng của chúng ta. Họ tin cậy giao phó tiền bạc cho chúng ta. Nếu chúng ta chần chừ, số thiệt hại tăng lên gấp bội, thậm chí chúng ta không rút chân ra được nữa ấy chứ. Chỉ cần chậm một tuần, Uỷ ban kiểm tra thị trường chứng khoán có thể sẽ đình chỉ việc bán của chúng ta.

- Tại sao?

- Vì họ cho rằng chúng ta làm thế là tiết lộ thông tin của chúng ta, gây tác động xấu đến thị trường tiền tệ.

- Thông tin nào?

- Thông tin về việc SuNatCo đang đứng trên bờ vực của sự phá sản.

- Lạy Chúa tôi?- Patterton đứng phắt dậy, ấp úng.- SuNatCo! SuNatCo!- Ông ta quay sang Alex hỏi: - Cả số năm chục triệu chúng ta cho họ vay?

- Tôi đã thẩm tra rồi. George Lớn đã lấy gần hết khoản tín dụng chúng ta đồng ý dành cho lão.

- Cả số khấu trừ đền bù?

- Chỉ còn lại chưa đến một triệu.

Họ im lặng một lúc lâu. Patterton thở dài. Đột nhiên ông ta lấy lại được nghị lực:

- Lúc nãy ông bảo ông có những bằng chứng vững chắc. Vậy ông kể sơ tôi nghe vài bằng chứng về sự làm ăn thua lỗ của SuNatCo xem nào.

- Ông đọc tập báo cáo này thì tiện hơn,- Alex nói, đặt tập báo cáo của Vernon Jax lên bàn giấy của Tổng giám đốc.

- Dầy quá, tôi đọc sau vậy. Nhưng ông tóm tắt sơ qua cho tôi biết trong này nói cái gì?

Alex bèn thuật lại cho ông ta những lời xì xào mà Lewis Dorsey đã kể ra với ông và chính Lewis đã khuyên Alex nên thuê Vernon Jax tiến hành điều tra. Alex nói:

- Tất cả những thông tin nhà chuyên gia về tài chính này thu lượm được đều hoàn toàn chính xác.

Các số liệu và sự kiện đều ăn khớp. Tối hôm qua và sáng sớm hôm nay tôi đã nói chuyện điện thoại với rất nhiều nơi để hỏi, và mọi thứ đều đúng như trong bản báo cáo của Vernon Jax. Viên thám tử tôi thuê điều tra thật ra chỉ làm công việc tập hợp, đồng thời đối chiếu để lọc lấy những gì chính xác nhất. Bởi người này biết điều này, người kia biết điều kia, mỗi người biết một vài chi tiết, nhưng chưa ai chịu bỏ công ra tập hợp. Ngoài ra Vernon Jax còn là chuyên gia kế toán và tài chính, quen biết rộng và có điều kiện thu thập tư liệu. Tôi cho rằng chính nhờ...

Patterton ngắt lời, vẻ khó chịu:

- Đừng đi vào chi tiết mà cho tôi biết cái chủ yếu!

- Vậy thì chỉ cần tóm tắt trong năm từ: "Két SuNatCo rỗng tuếch!". Đã ba năm nay, mặc dù thua lỗ rất lớn, nhưng bọn họ vẫn cầm cự được bằng cách khuếch trương thanh thế ngày trước và công bố các bản tổng kết bịp bợm, để các doanh nghiệp khác không hề biết sự thật, vẫn tiếp tục đổ tiền vào. Bọn họ vay nơi này để trả nơi khác, đồng thời để lấp chỗ thua lỗ trong kinh doanh. Và cứ thế, số nợ của SuNatCo đã lên đến mức khổng lồ, trong khi đó quỹ của họ cạn sạch, không còn lấy một xu.

- Sao lại thế được? Các bản tổng kết định kỳ mấy năm nay vẫn rất tốt và phần chia lãi cho các cổ đông vẫn rất lớn.

- Đấy là bịp. Còn phần chia lãi cho cổ đông thì là do họ lấy từ tiền vay của các nơi. Chuyện đó có gì lạ đâu? Thiếu gì các doanh nghiệp làm ăn kiểu liều lĩnh như thế.

Vị quyền tổng giám đốc im lặng suy nghĩ rồi rầu rĩ nói:

- Đã hết cái thời mà chữ ký của Ủy ban Quản lý và của kiểm toán trưởng là tuyệt đối bảo đảm. Thời thế này không còn chữ ký nào tuyệt đối đáng tin cậy.

- Ông đọc bản báo cáo này sẽ thấy những bằng chứng không thể chối cãi được. Một trong những bằng chứng tệ hại nhất là về sự phát triển bất động sản Horizon, một trong nhiều mặt kinh doanh của SuNatCo.

- Tôi biết. Tôi biết.

- Vậy chắc ông biết công ty bất động sản Horizon sở hữu những vùng đất mênh mông ở các bang Texas, Arizona, rồi ở Canada, nhưng ít ai biết đó là những miền đất hoang vu, xa xôi và cằn cỗi, không ai khai thác được, kể cả đến đời các cháu nội cháu ngoại của chúng ta cũng không thèm sờ đến. Họ lớn tiếng rùm beng là bán cho doanh nghiệp này, doanh nghiệp kia với số tiền hàng chục triệu đô la, nhưng thật ra các hợp đồng bán ấy rất quái đản: thời gian trả là bốn mươi năm. Nghĩa là bốn mươi năm nữa mới thu được tiền. Sang thế kỷ XXI? Tuy chưa thu tiền nhưng họ cứ tính vào bản tổng kết, và ai cũng tưởng công ty Horizon làm ăn đang lãi lớn. Kiểu loè bịp đó được tiến hành ở tất cả các chi nhánh của SuNatCo.

Alex im lặng một lúc rồi nói tiếp:

- Nhiều doanh nghiệp không biết rõ sự thật, chỉ căn cứ vào các bản tổng kết dựng lên, vào thanh thế tập đoàn SuNatCo được tung lên vô tội vạ, thế là nhận cho tập đoàn vay và giá cổ phần của nó ở thị trường chứng khoán vẫn tăng.

Patterton chua chát nói:

- Trong vụ này có kẻ vớ bẫm. Ông có biết số nợ của SuNatCo hiện giờ là bao nhiêu không?

- Biết. Trong bản báo cáo này, Vernon Jax căn cứ vào sổ sách của Cục thuế liên bang và vào nhiều văn bản khác, đã ước tính con số tối thiểu SuNatCo hiện nay nợ ngắn hạn là một tỷ đô la, trong đó năm trăm triệu là nợ các nhà băng, còn năm trăm triệu là kiểu nợ quay vòng. Quay vòng tức là kiểu vay số mới để trả số nợ cũ đã đến hạn và cứ thế lui dần. Nhưng bây giờ thì tình trạng trên không kéo dài được nữa. SuNatCo sẽ phá sản đến nơi.

Patterton nói:

- Y hệt con đường phá sản của tập đoàn hoả xa Penn Central vừa rồi. Vụ phá sản đó đã kéo theo một loạt vụ phá sản khác.

Hai người im lặng. Cả hai đều không dám nói đến khả năng SuNatCo phá sản sẽ kéo theo sự phá sản của một loạt doanh nghiệp, trong đó có Ngân hàng Thương mại số Một Hoa Kỳ. Tuy nhiên cuối cùng Jerome Patterton vẫn buột miệng nói ra điều day dứt đó. Giọng ông bi thảm:

- Còn chúng ta? Chúng ta thì sao?

Lúc này Patterton không còn hy vọng gì vào uy thế của chức Quyền tổng giám đốc nữa mà hoàn toàn dựa vào Alex.

- Số phận nhà băng chúng ta tuỳ thuộc vào tốc độ suy sụp của SuNatCo. Nếu tập đoàn đó còn cầm cự được vài tháng nữa thì giá cổ phần của họ trong tay chúng ta còn bán được, tuy đã mất giá ít nhiều. Và nhất là nếu Bộ Tư Pháp không khởi tố chúng ta về tội vi phạm luật dự trữ tiền tệ liên bang. Nhưng nếu việc sụp đổ của SuNatCo diễn ra quá nhanh thì nhà băng chúng ta rơi vào thảm hoạ khó lường. Mọi thiết chế nhà nước đổ xô vào, kết tội chúng ta đủ thứ ủy ban kiểm tra thị trường chứng khoán kết tội chúng ta nắm được thông tin mà không báo cáo cho họ biết. Ủy ban kiểm tra tài chính kết tội chúng ta lừa khách hàng. Kho bạc Liên bang kiện chúng ta về tội cho SuNatCo vay cả số tiền theo luật pháp quy định là phải để dự trữ. Và ông thừa biết mất năm chục triệu không đòi được của SuNatCo sẽ dẫn chúng ta đến tình trạng khốn khổ nào.

Patterton rên rỉ:

- Lạy Chúa! - Ông ta rút mù soa ra lau trán và cổ đang ướt đầm mồ hôi. Alex vẫn nói tiếp, không thương hại:

- Còn một thứ nữa: phản ứng của dân chúng. Tập đoàn SuNatCo phá sản sẽ làm nẩy sinh không biết bao nhiêu cuộc điều tra lớn nhỏ. Và trong khi ngành tư pháp chưa có kết luận cuối cùng, thì báo chí đã nhao nhao lên án chúng ta. Ông thừa biết có nhiều nhà báo thông thạo về lĩnh vực tài chính ngân hàng. Họ sẽ bới ra đủ thứ tội của chúng ta. Các khách hàng đông đảo của nhà băng chúng ta sẽ đổ xô đến rút tiền.

- Họ sẽ vây kín các quầy giao dịch của chúng ta tại tất cả các chi nhánh. Khủng khiếp! Mà đã bắt đầu rồi đấy. Bởi khách hàng gửi tiền nhà băng là do họ tin cậy. Khi có một chút nghi ngại là họ liền rút tiền ra...

Patterton uống một cốc nước đầy nữa rồi ngả người ra lưng ghế mệt mỏi.

- Theo ông thì tôi phải làm gì bây giờ?

- Triệu tập ngay lập tức Ủy ban Phương hướng. Trong vài ngày tới, chúng ta phải tập trung tiền mặt đến mức tối đa có thể, đề phòng khách hàng ùa đến đòi rút tiền.

- Đồng ý. - Patterton thều thào nói.

- Ngoài ra chúng ta còn có thể cầu nguyện. - Lần đầu tiên trong ngày hôm nay, Alex nhếch mép cười.- Việc đó chúng ta có thể giao cho Roscoe.

- Roscoe?- Patterton reo lên như thể bây giờ mới chợt nghĩ đến Roscoe Heyward.- Chính ông ta đã nghiên cứu hồ sơ về SuNatCo, và đề xuất việc mở tín dụng cho tập đoàn đang hấp hối ấy. Ông ta còn lớn tiếng cam đoan, được cộng tác với SuNatCo là một thắng lợi lớn của nhà băng.

- Đâu phải chỉ Roscoe? - Alex nói.- Hội đồng quản trị đã ủng hộ ông ta và đặc biệt ông, ông ủng hộ hăng nhất. Nhiều thành viên Hội đồng cũng nghiên cứu hồ sơ của SuNatCo và đi đến kết luận giống như Roscoe.

- Riêng ông không tán thành.

- Đúng vậy. Thật ra lúc đó tôi cũng chưa có tư liệu gì trong tay, nhưng tôi có linh cảm vụ mở tài khoản tín dụng này có thứ gì mờ ám và không đáng tin cậy. Lúc đó tôi chưa biết tình hình SuNatCo lại bê bối đến mức này.

Patterton nhấc máy điện thoại:

- Mời ông Heyward sang gặp tôi.

Ngưng một chút, ông ta nói tiếp:

- Dù ông ta đang tiếp Chúa Trời cũng mặc. Tôi cần gặp ông ta ngay bây giờ.

Patterton giận dữ đặt máy xuống, lấy khăn lau mồ hôi trán.

Cửa mở không tiếng động. Roscoe Heyward bước vào.

- Chào ông Patterton.- Roscoe nói rồi hất đầu chào Alex.

- Đóng cửa lại. - Patterton càu nhàu nói.

Heyward ngạc nhiên, nhưng cũng vẫn quay ra đóng cửa.

- Bà thư ký bảo ông cần gặp tôi có việc gấp, chứ nếu không tôi đã...

Patterton ngắt lời Roscoe, nói với Alex:

- Giảng cho ông ta, Alex!

Nét mặt Heyward chững lại. Alex nhắc lại nội dung chính của bản báo cáo của Vernon Jax. Nỗi giận dữ của Alex dịu xuống. Thói tham lam thiển cận của Roscoe đưa nhà băng đến bên bờ thảm hoạ lúc trước làm Alex rất giận nhưng bây giờ ông chỉ thấy cảm giác buồn rầu, trước triển vọng nhà băng sắp phải gánh chịu thiệt hại lớn. Alex cũng tiếc là việc cho SuNatCo đã ảnh hưởng xấu đến một loạt đóng góp xã hội của nhà băng. Ông chua chát thầm nghĩ, may mà Ben Rosselli không phải chứng kiến thảm cảnh này.

Thái độ Heyward làm Alex hết sức ngạc nhiên..

Ông đinh ninh Roscoe sẽ bật lên thái độ hằn học, thù địch. Nhưng không, Roscoe Heyward chăm chú lắng nghe, hỏi thêm vài câu và không nhận định gì hết. Alex ngờ rằng Roscoe cũng đã nhận được những thông tin thuộc loại này.

Alex nói xong, cả ba đều im lặng một lúc lâu.

Cuối cùng Patterton lên tiếng trước:

- Ủy ban Phương hướng sẽ họp ngay chiều nay, để xem chúng ta có. thể huy động được số tiền mặt tối đa là bao nhiêu. Trong khi chờ đợi, yêu cầu Roscoe Heyward bắt liên lạc với tập đoàn SuNatCo để xem có thể thu lại của họ được bao nhiêu tiền.

Heyward nói:

- Đây là khoản tín dụng công khai. Chúng ta có thể yêu cầu họ hoàn trả.

- Nếu vậy thì ông làm văn bản chính thức gửi cho họ ngay. Tôi lo họ không có sẵn năm chục triệu đô la để trả chúng ta ngay bây giờ đâu. Ngay cả những doanh nghiệp lớn cũng khó có ngần ấy tiền mặt trong quỹ một lúc. Nhưng tôi hy vọng họ có được ít nhiều. Dù sao chúng ta cũng cố thu lại ở mức tối đa. Tôi sẽ gọi điện ngay cho George Quartermain. - Roscoe nói.

- Tôi cầm bản báo cáo này được không? - Patterton đưa mắt nhìn Alex. Alex nói:

- Được. Nhưng tôi đề nghị ông đừng sao chụp. Càng ít người được đọc càng tốt.

Roscoe gật đầu rồi hấp tấp đi ra.