úc các ủy viên sang phòng ăn để ăn bữa trưa, tất cả đều không thèm nhìn Alex. Mọi lần, họp hội đồng chỉ kéo dài hai tiếng đồng hồ là đủ để thông qua mọi vấn đề nhưng hôm nay, cuộc họp phải kéo dài thêm vì cuộc tranh luận không đơn giản.

Biết là có sự đối lập, Alex tranh thủ trong bữa ăn đề nghị với chủ tịch Jerome Patterton là hoãn lại bản báo cáo của ông đến cuộc họp sau.

Nhưng Patterton trả lời không một chút gượng nhẹ:

- Không được. Không khí hội nghị căng thẳng là do lỗi ở ông và ông phải chịu hậu quả thôi. Jerome Patterton xưa nay nói chung hiền hoà, vậy mà hôm nay ông ta gạt phắt đề nghị của Alex như thế chứng tỏ ông ta rất cáu. Alex thầm nghĩ, bản báo cáo sắp tới của mình trong không khí thù địch này sẽ vô tác dụng, và chắc chắn các thành viên của Hội đồng sẽ bác bỏ thẳng thừng, cho dù trong thâm tâm họ đều tán thành.

Ngồi vào ghế trong hội trường, Johannsen đưa đồng hồ lên xem, rồi nói to:

- Tôi đã phải từ chối một cuộc hẹn và ngoài ra tôi còn bao nhiêu việc phải làm, đề nghị ta làm gọn một chút. Rất nhiều ủy viên Hội đồng gật đầu tán thành.

Khi chủ toạ Jerome Patterton mời phát biểu, Alex nói ngay:

- Tôi xin trình bày hết sức vắn tắt.

Ông đếm trên đầu ngón tay nói:

- Một. Nhà băng chúng ta sẽ để mất nhiều vụ kinh doanh quan trọng nếu chúng ta không khai thác khả năng do tiền gửi tiết kiện đem lại. Hai. Mở rộng các tài khoản tiết kiệm sẽ cải thiện sự ổn định tài chính của nhà băng chúng ta. Ba. Nếu chúng ta chậm trễ, chúng ta sẽ không đuổi kịp các tổ chức tín dụng đang cạnh tranh với chúng ta. Bốn. Các nhà băng đặc biệt là nhà băng chúng ta cần dẫn đầu cuộc vận động trở lại tập quán tiết kiệm và để dành tiền, cá nhân cũng như nhà nước, tập quán mà lâu nay, chúng ta bỏ quên.

Alex đề ra những biện pháp giúp cho Ngân hàng Thương mại số Một Hoa Kỳ thắng được trong cuộc cạnh tranh với các tổ chức tín dụng khác: quy định một tỷ lệ lãi suất tối đa luật pháp cho phép, có quà tặng cho những người mở tài khoản mới, tổ chức một chiến dịch quảng cáo rộng lớn vận động mọi người gửi tiền tiết kiệm. Cuối cùng là mở thêm chín chi nhánh mới.

Lúc trình bày bản báo cáo, Alex rời khỏi chỗ ngồi quen thuộc, ông đứng ra đầu chiếc bàn bầu dục. Chủ toạ Jerome Patterton đã xoay ghế để nhìn ông. Tom Straughan thì đem những bản biểu đồ cài lên tấm bảng. Heyward hơi cúi đầu, chăm chú nghe, giữ nét mặt thản nhiên.

Khi Alex ngừng lại để nghỉ, LeBerre nói luôn:

- Tôi xin có ý kiến ngay.

Chủ tọa Jerome Patterton đã lấy lại được thái độ nhã nhặn mọi khi, hỏi Alex:

- Ông muốn nghe câu hỏi đó hay để sau khi ông trình bày hết.

- Tôi muốn nghe câu hỏi của ông Floyd để trả lời ngay.

- Đây không phải câu hỏi mà là một ý kiến mà tôi yêu cầu ghi vào biên bản. Tôi phản đối việc mở rộng các tài khoản tiết kiệm, bởi chúng đồng thời cũng là con dao cứa cổ chúng ta. Hiện nay nhiều tổ chức tín dụng đã gửi nhà băng chúng ta những khoản tiền khổng lồ rồi.

- Mười tám triệu đô la, tiền gửi của các tài khoản tiết kiệm và các tổ chức tín dụng. - Alex nói.

Ông đã tính trước đến điều Floyd LeBerre nêu lên và chuẩn bị trước, bởi đây là vấn đề không thể coi thường. Hiếm nhà băng nào không có mối quan hệ tài chính với các tổ chức tín dụng. Nhà băng này cũng vậy. Các tổ chức tín dụng và các quỹ tiết kiệm địa phương đang gửi những khoản tiền lớn cho Ngân hàng Thương mại số Một Hoa Kỳ.

- Tôi có tính đến vấn đề này rồi. - Alex nói.

- Nếu chúng ta cạnh tranh với chính khách hàng của chúng ta, thì họ sẽ cắt đứt quan hệ với chúng ta. Chính điều đó chúng ta phải cân nhắc. - Floyd LeBerre nói:

- Tôi cho rằng họ có giảm bớt quan hệ chứ không cắt hẳn. Hơn nữa, tiền chúng ta khai thác được sẽ lớn hơn khoản chúng ta bị mất đi.

- Đấy là phỏng đoán của ông.

- Tôi cho rằng đây là một sự rủi ro có thể chấp nhận. - Alex nói:

Kingswood tham gia, giọng bình thản:

- Vậy mà sáng nay anh lại không chấp nhận sự rủi ro trong việc làm ăn với tập đoàn SuNatCo, Alex?

- Tôi tán thành phải có rủi ro. Nhưng rủi ro này không nghiêm trọng. Hai thứ hoàn toàn khác nhau, không liên quan gì đến nhau hết.

Tất cả các thành viên Hội đồng đều lộ vẻ nghi ngờ.

- Tôi muốn biết Roscoe Heyward nghĩ thế nào về vấn đề này?

Mọi người quay cả về phía Heyward, lúc này đang nhìn đăm đăm vào hai bàn tay chắp, đặt trên bàn.

- Tôi rất không muốn nã đạn vào một đồng sự.

Một người nói to:

- Thì sáng nay y đã nã đạn vào anh đấy thôi?

Heyward nở một nụ cười thâm hiểm, nói:

- Tôi không thèm làm chuyện trả đũa như vậy. Dù sao tôi cũng phải nói rằng tôi tán thành ý kiến của Floyd. Làm ầm ĩ chuyện vận động mở tài khoản tiết kiệm sẽ khiến chúng ta mất đi nhiều vụ làm ăn có lợi khác. Tôi không tin tiền lãi ở đây lại bù được những thiệt thòi kia.

Heyward trỏ lên bảng biểu đồ Tom Straughan đã ghim lên bảng, trong đó có đánh dấu những điểm sẽ mở chi nhánh mới.

- Các vị thấy đấy, năm chi nhánh được mở ở ngay gần các tổ chức tiết kiệm và tín dụng, mà họ đều là khách hàng lớn của chúng ta. Chắc chắn họ sẽ nhận thấy chúng ta mưu đồ đè bẹp họ.

Alex nói:

- Việc chọn địa điểm để đặt chi nhánh mới, chúng tôi đã tính toán rất kỹ, dựa trên số dân tại những nơi đó. Tất nhiên các quỹ tiết kiệm và tín dụng kia đã mở trước rồi, nhưng về nhiều mặt, họ không có được những lợi thế của một nhà băng lớn như nhà băng chúng ta. Tôi thấy chúng ta không nên nhìn vấn đề một cách thiển cận quá.

Heyward nhún vai:

- Tôi chỉ đưa ra ý kiến, nhưng tôi muốn nói thêm một điều: lối coi các chi nhánh như những cái nan quạt mở ra bao trùm bốn phương là lối suy nghĩ tôi không thích.

- Đấy là những cửa hàng tiền tệ. - Alex cãi. - Là những nhà băng trong tương lai.

- Theo như tôi đọc thấy trong này, - LeBerre giơ cao tờ giấy do Tom Straughan phân phát lúc nãy. - thì các chi nhánh kia giống như máy giặt công cộng, bất cứ ai cũng đến sử dụng được.

- Đúng thế. - Heyward nói. - Tư thế của nhà băng chúng ta không cho phép chúng ta làm chuyện đó. Chúng ta phải giữ thể diện cho nhà băng của chúng ta.

- Tôi nghĩ chúng ta nên bớt nghĩ đến chuyện thể diện khi bàn về kinh doanh. Đúng, những chi nhánh ấy giống máy giặt tự động công cộng. Tôi cho rằng tương lai nhà băng sẽ giống máy giặt đó. Tôi xin nhắc các vị biết rằng, đã đến thời đại các chi nhánh của chúng ta không cần oai vệ như những ngôi đền mạ vàng, kiểu như mấy chi nhánh hiện giờ. Các quỹ tiết kiệm và tín dụng cũng đang trở thành những "cửa hàng tiền tệ” thuận tiện cho khách hàng ra vào dễ dàng, thoải mái.

Alex nói tiếp:

- Hôm nay mà chúng ta còn chi phí quá tốn kém để xây những toà nhà diêm dúa là lẩm cẩm rồi. Chúng ta có thể giữ vài chi nhánh diêm dúa như thế, nhưng đại đa số chúng sẽ chỉ là những cửa hàng, trang bị những máy tự động nhận tiền và phát tiền, những màn hình để khách cần hỏi gì chỉ cần bấm nút và câu trả lời sẽ hiện lên. Các màn hình này sẽ nối với hệ thống máy tính ở trung tâm tại đây.Trong khi vẽ đề án thiết kế các chi nhánh kia, chúng tôi cũng tính đến triển vọng này.

Kingswood nói:

- Alex nói đúng, chúng ta phải tự động hoá dần bộ máy. Bởi thời đại máy tự động đang tiến nhanh vùn vụt đến mức chúng ta không thể ngờ.

- Tôi xin nói thêm rằng chúng ta đang có điều kiện đi đầu và kiếm được lãi lớn, nếu chúng ta tiến hành cuộc vận động này một cách khôn ngoan, thậm chí chúng ta có thể làm rùm beng lên nữa. Cần tổ chức cả một chiến dịch quảng cáo hết sức ầm ĩ. Xin các vị xem những con số này. Trước tiên là tổng số tiền gửi của các tài khoản tiết kiệm. Còn quá nhỏ so với khả năng thực tế...

Alex tiếp tục vừa trình bày vừa trỏ trên biểu đồ.

Thỉnh thoảng Tom Straughan lại chen vào nói cho rõ thêm. Alex thấy phần chuẩn bị của mình và của Tom Straughan hoàn toàn ăn khớp. Tuy nhiên ông cảm thấy như đang húc vào một bức tường. Một loạt thành viên Hội đồng giữ thái độ lạnh lùng, hầu như không thèm nghe những điều Alex trình bày. Đầu bàn đằng kia, một người che miệng ngáp.

Không còn nghi ngờ gì nữa, Alex đã thất bại. Hội đồng sẽ bỏ phiếu chống và như thế có nghĩa Alex đã mất lòng tin của họ. Ông lại thầm tự hỏi, liệu mình còn ở nhà băng này được bao lâu nữa? Dù sao thì ông cũng thấy rõ, ông không thể làm việc được một khi Heyward lên nắm quyền tổng giám đốc. Nghĩ thế Alex quyết định rút ngắn bản báo cáo. Ông đi ngay đến kết luận:

- Tôi đã trình bày xong. Xin các vị cho ý kiến.

Alex đinh ninh sẽ không ai nói gì và cũng không ai ủng hộ đề án của ông.

Huân tước Austin nói:

Alex - Austin nở nụ cười thân thiện - Tôi thấy cần phải cảm ơn ông. Thú thật là tôi đã bị ông chinh phục và chính tôi cũng ngạc nhiên về chuyện đó. Thậm chí tôi rất tán thành cách ông quan niệm về các chi nhánh của nhà băng chúng ta trong tương lai.

Cách đấy mấy hàng ghế Heyward lộ vẻ sửng sốt.

Ông ta dướn thẳng người lên, chăm chú nhìn Huân tước Austin bằng cặp mắt căm giận. Austin mặc kệ, tiếp tục nói, hướng về phía các thành viên khác của Hội đồng:

- Theo tôi, chúng ta cần nhìn vấn đề này bằng cặp mắt mới mẻ, quên đi những chuyện lục đục sáng nay.

Kingswood gật đầu. Nhiều người khác gật đầu theo. Những người đang ngủ gật choàng thức dậy, chăm chú nghe. Huân tước Austin là thành viên lâu năm nhất của Hội đồng quản trị Ngân hàng Thương mại số Một Hoa Kỳ, nên rất có uy tín. Ông có tài dung hoà mọi ý kiến đối lập, các phe phái.

- Trong phần đầu bản báo cáo, Alex, ông có nói đến việc khôi phục lại truyền thống ngày xưa là ý thức tiết kiệm cá nhân, và ông còn nói rằng những nhà băng lớn như nhà băng chúng ta cần dẫn đầu trong cuộc vận động này.

- Đúng thế.

- Xin ông phát triển ý đó cho chúng tôi nghe, được không?

Alex ngập ngừng. Phát triển thì dễ thôi, nhưng để làm gì? Bây giờ thì Alex đã hiểu tại sao Huân tước Austin lại ủng hộ mình: Chỉ vì Alex có nói đến một “chiến dịch quảng cáo”. Từ lúc nghe thấy mấy chữ đó thái độ Austin đột nhiên phấn hứng hẳn lên.

Hãng quảng cáo Austin xưa nay độc quyền các hoạt động quảng cáo của Ngân hàng Thương mại số Một Hoa Kỳ, và lần này chắc chắn sẽ được giao thực hiện chiến dịch quảng cáo kia. Thật ra thái độ của Austin thể hiện một kiểu "đối lập lợi ích" lộ liễu và trắng trợn không kém gì của Roscoe Heyward, khi ông ta tham gia Hội đồng quản trị của tập đoàn SuNatCo. Alex đã đặt ra câu hỏi: Khi đó Heyward sẽ coi trọng lợi ích bên nào hơn: Ngân hàng Thương Mại số Một Hoa Kỳ này hay Tập đoàn SuNatCo. Coi trọng quyền lợi của cổ đông bên nào hơn? Lúc này Alex có thể đặt đúng câu hỏi như vậy với Austin.

Ông ta đang bảo vệ quyền lợi của nhà băng hay của Hãng quảng cáo Austin?

Câu trả lời đã rõ ràng.

Alex tự hỏi có nên vạch ra ngay tại đây không? Nếu vạch ra, cuộc họp sẽ lại rối lọan, thậm chí còn tồi tệ hơn buổi sáng và lần này chắc chắn ông sẽ mất sạch. Các thành viên Hội đồng sẽ bó kết với nhau chặt chẽ như anh em ruột để đấu lại ông. Sau một cuộc đấu đá như thế, Alex chỉ còn một nước là chạy cho mau khỏi nhà băng này.

Các thành viên Hội đồng đang nhìn ông, chờ đợi.

Alex nói:

- Ông Harold Austin nói đúng. Sáng nay tôi có nói đến tầm quan trọng của các tài khoản tiết kiệm. Các nhà băng cần làm mọi cách để vận động mọi người tiêu pha hạn chế, để dành tiền bằng cách gửi tiết kiệm ở nhà băng.

Alex dừng lại nhìn vào sổ, nói tiếp:

- Người ta thường nhắc đi nhắc lại rằng chính phủ, nền công nghiệp và thương mại đều dựa trên nền tảng của tín dụng. Đúng thế. Không có tín dụng, không có vay mượn, kể cả với số lượng nhỏ, vừa và lớn thì thế giới kinh doanh sẽ tan rã và nền văn minh sụp đổ. Không ai hiểu rõ điều đó hơn chúng ta, những nhà họat động tài chính ngân hàng.

Dừng lại một chút, Alex nói tiếp:

- Tuy nhiên ngày càng nhiều người hiểu lầm rằng thâm hụt tài chính là hiện tượng nằm bên ngoài khả năng kiểm soát. Đối với các chính phủ thì điều đó có thể đúng. Hoa Kỳ hiện còn cả một núi tiền nợ không bao giờ trả nổi. Nhiều chính phủ khác cũng đi vào vết xe này, thậm chí còn tồi tệ hơn. Chính đấy là nguyên nhân của lạm phát. Cũng chính vì thế mà đồng tiền mất giá, ở Hoa Kỳ cũng như ở nhiều quốc gia khác.

Thấy mọi người chăm chú nghe, Alex có thêm hào hứng:

- Các công ty vô danh cạnh tranh dữ dội với chính phủ về mặt nợ. Ở một bình diện thấp hơn thì các cá nhân cũng đi theo tấm gương đó. Họ chất lên người một khối lượng tiền nợ đến mức sẽ không bao giờ họ trả được. Số tiền nợ tổng cộng ở Hoa Kỳ là hai tỷ năm trăm triệu tỷ đô la. Số tiền mua chịu của người tiêu dùng hiện nay đã gần sát nút hai trăm ngàn tỷ đô la. Trong vòng sáu năm qua, hơn một triệu người Mỹ phá sản. Gần đây xã hội chúng ta, các công ty vô danh và các cá nhân đã mất hẳn khái niệm về tiết kiệm, về để dành, về sự cân bằng thu chi. Họ đã thôi không còn quy định rõ ranh giới cho việc chi tiêu của họ.

Đột nhiên các thành viên sa sầm nét mặt. Alex nhận thấy thế nhưng vẫn bình thản nói tiếp:

- Tôi rất mong là được nhìn thấy một trào lưu chống lại tình trạng tai hại tôi vừa nêu lên. Nhưng không nhìn thấy. Dù sao thì các trào lưu bao giờ cũng phải do một số người nhất định khởi xướng. Tại sao người khởi xướng trào lưu này lại không phải chúng ta? Hiện nay, các tài khoản tiết kiệm, hơn mọi hoạt động khác của nhà băng, thể hiện thái độ trân trọng trong tài chính. Về mặt nhà nước cũng như về mặt cá nhân, chúng ta cần phải thận trọng hơn. Vận động cho phong trào gửi tiết kiệm chính là một biện pháp để tiến đến điều đó.

Giọng Alex sôi nổi hẳn lên:

- Ngay cả khi sự tiết kiệm của cá nhân chưa đủ để lập lại sự lành mạnh tài chính trong tất cả các lĩnh vực, nó cũng là bước đi đầu tiên theo hướng đó. Chính đây là thời cơ để các nhà băng nắm lấy, đứng lên lãnh đạo phong trào. Và tôi nghĩ hôm nay, trong cuộc họp này chúng ta cần quyết định làm công việc đó. Alex ngồi xuống. Lát sau ông mới nhận ra là trong lúc nói, ông không hề đả động đến những điều nghi ngờ của ông đối với lời phát biểu của Huân tước Austin.

Hội trường im lặng. Kingswood phá vỡ sự im lặng đó:

- Không phải bao giờ nghe những lời nói chín chắn, nghe sự thật cũng dễ dàng, nhưng tôi tin rằng những lời phát biểu của Alex vừa rồi chính là sự thật, là đúng đắn.

- Đồng ý thôi, ít ra cũng đồng ý một phần. - Johanssen lầu bầu.

Huân tước Austin nói:

- Riêng tôi thì hoàn toàn đồng ý. Theo tôi Hội đồng nên chuẩn y đề án Alex vừa trình bày: tăng số lượng các tài khoản tiết kiệm và mở chín chi nhánh mới. Tôi bỏ phiếu thuận và đề nghị các vị cũng làm như thế.

Lần này Roscoe Heyward ghìm được cơn giận dữ, tuy nhiên mặt ông ta đanh lại. Alex hiểu rằng đối thủ của ông giống như ông, đã hiểu được động cơ của Austin.

Cuộc thảo luận kéo dài thêm mười lăm phút nữa. Chủ tọa Jerome Patterton kết luận rồi đề nghị biểu quyết.

Đề án của Alex Vandervoort được thông qua, chỉ có hai phiếu chống, của Floyd LeBerre và Roscoe Heyward.

Rời khỏi phòng họp, Alex Vandervoort nhận thấy một số thành viên Hội đồng vẫn giữ thái độ thù địch với ông. Thậm chí một số còn thể hiện nỗi giận dữ của họ trước bài phát biểu buổi sáng của ông, phản đối đề án của Roscoe Heyward làm ăn với tập đoàn SuNatCo. Tuy nhiên kết thúc cuối cùng của phiên họp làm cho Alex giảm phần nào nỗi bi quan trước vị trí của ông trong Ngân hàng Thương mại số Một. Ra đến cửa, Huân tước Austin giữ Alex lại, nói:

- Ông định bao giờ phát động cuộc vận động tiết kiệm?

- Ngay lập tức. - Alex đáp và nhã nhặn nói thêm: - Cảm ơn ông đã ủng hộ tôi.

- Có gì đâu. Tôi rất nóng lòng muốn được đưa hai ba chuyên gia của tôi đến gặp ông làm việc, về chương trình chiến dịch quảng cáo.

- Tuần tới thôi.

Vậy là Austin đã khẳng định điều Alex dự đoán là đúng. Dù sao Alex cũng thầm nghĩ, hãng quảng cáo Austin xưa nay làm ăn rất tốt, Alex hoàn toàn có thể giao phó chiến dịch vận động gửi tiền tiết kiệm cho hãng Austin. Tuy nhiên trong lòng Alex vẫn tồn tại một nỗi áy náy. Ông đã không vạch mặt kiểu "đối lập lợi ích" của Austin, và như thế Alex đã hy sinh tính nguyên tắc để đạt mục đích. Ông tự hỏi, không biết Margot sẽ nghĩ thế nào về chuyện này.

- Vậy ta sẽ sớm gặp lại nhau thôi. - Huân tước Austin vui vẻ nói.

Roscoe Heyward ra trước Alex hai bước chân.

Một nhân viên giao thông bước đến đưa Heyward một phong bì dán kín. Ông ta bóc phong bì, rút lá thư ra đọc: Mặt ông ta rạng rỡ. Ông nhìn đồng hồ rồi mỉm cười. Alex nhìn thấy vậy, lơ đãng thầm nghĩ, không biết tin gì đã làm Roscoe tươi tỉnh như vậy?