ách đây năm năm, tôi bắt tay viết một cuốn tiểu thuyết dài vô tận không biết kết thúc ở đâu, đó là chuyện kể về một thế kỷ. Tháng tám năm hai ngàn không trăm linh ba, tôi sang Mỹ, lăng quăng khắp đó đây bảy tháng trời. Khi trở về Bắc Kinh, chợt thấy mình đã mất đi lòng ham muốn kể chuyện miên man, sau đó tôi bắt tay viết cuốn Huynh đệ.

Đây là cuốn tiểu thuyết được viết sau cuộc gặp nhau của hai thời đại. Phần một là câu truyện sảy ra trong cách mạng văn hoá, đó là một thời đại của tinh thần cuồng nhiệt, bản năng bị kìm nén và những số phận vô cùng thê thảm, không khác gì thời trung cổ ở Châu Âu. Phần hai là câu truyện đang diễn ra hiện nay, đó là một thời đại luân lý đảo điên, nôn nóng, buông thả, sống gấp và chúng sinh bày ra muôn hình muôn vẻ, còn hơn cả Châu Âu hiện nay. Một người phương Tây phải sống bốn trăm năm mới trải qua hai thời đại khác nhau một trời một vực này, nhưng một người Trung Quốc chỉ cần bốn mươi năm là đã trải qua. Vô vàn những biến động trong bốn trăm năm được cô đúc, dồn nén trong bốn mươi năm, đó là một quá trình từng trải hết sức quý giá.

Đầu mối liên kết giữa hai thời đại là hai anh em, cuộc đời họ rạn nứt trong sự rạn nứt, buồn vui của họ bùng nổ trong sự bùng nổ, số phận của họ cũng long trời lở đất như hai thời đại này, cuối cùng họ tất phải tự gánh chịu hậu quả từ những ân oán đan xen chồng chéo.

Lúc đầu, cấu tứ của tôi là một cuốn tiểu thuyết khoảng một trăm ngàn chữ, nhưng lối kể chuyện đã điều khiển ngòi bút của tôi, nên khuôn khổ đã vượt trên bốn trăm ngàn chữ. Sáng tác kỳ diệu như thế đấy, bắt đầu từ ngõ hẹp thường là càng viết càng rộng mở thênh thang, bắt đầu từ rộng mở, trái lại càng viết càng bí, càng đi vào chật hẹp. Điều này giống y hệt cuộc đời, người xuất phát từ một con đường lớn thênh thang, thường đi vào ngõ cụt, nhưng người xuất phát từ một lối mòn ngoằn nghoeò ruột dê, sẽ đi đến chân trời xa vời vợi. Cho nên Chúa Jie su nói:" Các con phải đi cửa hẹp". Người thành tâm khuyên bảo chúng ta:" Bởi vì, cửa rộng, đường lớn, người đi cũng đông, dẫn đến diệt vong. Cửa hẹp, lối mòn, người tìm đến cũng hiếm, dẫn đến sống mãi."

Tôi nghĩ, cho dù sáng tác, hay sống làm người, xuất phát đúng đắn đều là đi cửa hẹp, không được mê hoặc bởi cánh cổng lớn rộng mở, đường đi trong đó không dài lắm đâu.

Ngày 11 tháng 7 năm 2005