ợi chỉ mỏng manh - chuyện phản gián của Liên Xô

Trong lúc Mi-rô-nốp bận rộn về sự kiện Xê-mê-nốp và cái người mệnh danh là nhà du lịch, thì ở Crai-xcơ các sự kiện diễn ra cũng không kém phần sôi nổi. Xa-vin từ Lát-vi-a trở về, lập tức đến gặp Xcơ-vô-re-xki. Còn Xa-vê-li-ép thì ở lại Ven-xpin-xơ.

Mọi việc đều xong xuôi, - Xa-vin báo cáo. - Tôi đã nói chuyện với ông lão chở thuyền. Nhưng thật ra... Không thực hiện ngay được...

- Nghĩa là thế nào? - Đại tá sốt sắng hỏi.

- Đồng chí biết không, câu chuyện thật lý thú. Cũng may là đồng chí đã lo trước mọi việc. Nếu như không có Xéc-gây (tôi muốn nói đến Xa-vê-li-ép)... Tóm lại là chúng tôi đã hành động theo kế hoạch: tôi đến nhà ông lão chở thuyền một mình, còn Xéc-gây thì ở lại Ven-xpin-xơ để liên hệ với các tình báo viên địa phương. Ông già đón tiếp tôi không nhiệt tình lắm, nhưng cũng nghe tôi nói. Tôi nói với ông cụ tất cả những điều Vôi-xê-khốp-xcai-a đã căn dặn là: chúng tôi được biết, trước đây cụ đã làm một số việc và đã đi xa, vậy cụ có muốn kiếm nhiều tiền mà lại là ngoại tệ không?..

Ông già tỏ ra sành sỏi:

"Sao lại không muốn có nhiều tiền? - Ông cụ nói. - Nhưng sao? Cần làm gì? - Ông cụ hỏi". Tôi nói tiếp rằng: việc này đơn giản thôi. Cụ đưa tôi và một người bạn gái nữa đi xa..."Được, - ông cụ đồng ý, - nhưng bây giờ tôi phải đến thành phố đã, để xem nhiên liệu ra sao. Chỗ tôi còn hơi ít nhiên liệu. Anh ngồi chờ tôi ở đây nhé".

Thế rồi hai tiếng, hai tiếng rưỡi trôi qua, ông cụ trở về, nhưng không phải chỉ có một mình,mà về với... Xéc-gây, với Xa-vê-li-ép. Ông cụ mỉm cười ngượng nghịu: "Thế nào cậu này tệ thật, sao không nói ngay, cậu là ai? Cậu đã coi tôi là một tên đê tiện, một tên phản bội à? Trước đây tôi cũng có tội lỗi. Điều gì có thật thì phải nói thật, nhưng chuyện đó đã lâu rồi, khi tôi còn ngu ngốc.

Về việc này chính quyền đã biết - tôi tự kể ra tất cả. Thế là suýt nữa thì xảy ra chuyện không hay. Nếu như tôi nện cho cậu một trận... May mà đồng chí của cậu, - ông cụ hất hàm chỉ Xéc-gây, - đã kể hết mọi điều với tôi. Vì tôi vừa đến Ủy ban an ninh nhà nước. Hừ, bây giờ thì mọi việc đã rõ ràng. Tôi sẽ hoàn thành nhiệm vụ".

- Đồng chí biết không, - Xa-vin kết luận, - công tác của các đồng chí, của những người tình báo, thật không đơn giản. Một công tác nặng nhọc. Trước đây tôi cứ tưởng rằng trên đời này không có nghề nào đòi hỏi thần kinh phải làm việc căng thẳng như là nghề lái máy bay. Thì ra, tôi đã nhầm...

Ngay ngày hôm ấy, Xtê-pan đến "báo cáo" với Vôi-xê-khốp-xcai-a. Anh nói với An-na Ca-di-mi-rốp-na rằng anh phải khó khăn lắm mới thuyết phục được ông lão ngư dân, nhưng vấn đề chủ yếu là tiền, nhất là lại hứa trả tiền ngoại tệ. Lần này Xa-vin làm ra vẻ như đã dứt khoát với ý định chạy trốn.

Vôi-xê-khốp-xcai-a tỏ ra lạnh nhạt và thận trọng. Cô ta thậm chí không khen ngợi Xa-vin đã hoàn thành tốt nhiệm vụ mà chỉ lạnh lùng nói ngắn gọn:

- Ngày kia chúng ta sẽ đi khỏi đây. Này cầm lấy tiền. Anh chọn chỗ ngồi riêng, chúng ta sẽ không ngồi cùng một chỗ. Ngày mai đem vé máy bay lại cho tôi. Không được đến gần tôi và không được nói chuyện với tôi cả lúc trên sân bay và cả lúc ngồi trong máy bay. Giữ gìn như vậy cho đến khi tới Ri-ga. Rõ chưa?

Cô ta khinh khỉnh nhún vai trả lời câu hỏi của Xa-vin là tại sao không đi ngay ngày mai.

- Anh muốn người ta báo động và bắt tôi ngay tại chỗ công tác à? Sao mà ngốc thế! Ngày mai tôi sẽ làm thủ tục xin nghỉ phép một tuần. Tôi sẽ có cớ để xin nghỉ. Còn đến đó sẽ liệu. Mặc cho họ tìm tôi ở đâu đó.

Buổi tối ba người họp với nhau: Xcơ-vô-re-xki, Lu-ga-nốp và Xa-vin. Ba người lại thảo luận về kế hoạch đợt công tác sắp tới, xác định mọi chi tiết của công việc. Chỉ còn một vấn đề chưa rõ là: ai sẽ lãnh đạo công tác trong giai đoạn kết thúc. Thấy rõ được tầm quan trọng của đợt công tác này, Lu-ga-nốp kiên quyết đề nghị gọi An-đrây Mi-rô-nốp ở Mát-xcơ-va về... Đại tá đồng ý với đề nghị của anh. Nhưng đã hai ngày qua Mi-rô-nốp không gọi điện, cũng không có tin tức gì cả.

Ki-rin Pê-tơ-rô-vích quyết định sẽ thân chinh gọi điện cho Mát-xcơ-va.

Nhưng ông không liên lạc được ngay với thiếu tướng Va-xi-li-ép được, vì thiếu tướng đang bận.

Mi-rô-nốp đang ở chỗ thiếu tướng, nên không đến nghe điện thoại được.

"Lại có chuyện gì đây, - Xcơ-vô-re-xki nghĩ, - không liên lạc được với thiếu tướng vì An-đrây đang ở chỗ ông. Nhất định ở đó đang có chuyện rắc rối. Có lẽ đã có chuyện gì về tên Xê-mê-nốp chăng?"

Ki-rin Pê-tơ-rô-vích đoán gần đúng. Giữa lúc ông gọi điện thì tướng Va-xi-li-ép và Mi-rô-nốp đang nói chuyện không phải với Xê-mê-nốp, mà là với người du lịch nước ngoài bị bắt ngoài đường phố.

Xê-men Pha-đê-ê-vích tiếp đón tên B. rất lịch sự. Ông hỏi thăm tên B. rằng y đến Liên-xô đã lâu chưa? ("Ồ, ông đến đất nước chúng tôi không phải là lần đầu à?"). Y đã học tiếng Nga ở đâu mà nói thông thạo như người Mát-xcơ-va vậy? Tuy nhiên, đôi khi An-đrây vẫn bắt gặp cái nhìn sắc sảo, dò xét của thiếu tướng đang chăm chú theo dõi người nói chuyện với mình.

Khi Mi-rô-nốp đề nghị tên B. đến Ủy ban an ninh nhà nước thì hắn tỏ ra rất sợ hãi. Suốt dọc đường, ngồi cạnh tên B. trên xe (Xê-mê-nốp đi xe khác), An-đrây nhận thấy hắn luôn luôn giật mình. Nhưng lúc này, sau khi được thiếu tướng tiếp đón lịch sự, thì hắn trấn tĩnh lại và tỏ ra suồng sã, trâng tráo.

Họ nói chuyện thoải mái khoảng nửa giờ.

- Nào, chúng ta đi vào công việc, - thiếu tướng đổi giọng, nghiêm khắc nói, - ông B., bây giờ ông hãy kể lại sự việc xảy ra trên đường phố. Tôi mong rằng ông sẽ không nói sai điều gì.

Câu chuyện xoay chiều quá nhanh chóng, làm cho tên B. thấy lúng túng. Hắn chớp chớp mắt.

- Tôi... tôi không hiểu, thưa ngài...- Hắn bắt đầu ấp úng. - Không có gì đặc biệt xảy ra cả. Chỉ có chuyện vặt thôi. Nhưng ông... ờ, ờ, ông này, - hắn chỉ tay về phía Mi-rô-nốp, - đã xin lỗi rồi, và tôi cũng chẳng yêu cầu gì hơn...

- Nhưng chúng tôi lại có yêu cầu khác, - thiếu tướng gay gắt ngắt lời y. - Trước hết xin ông hãy giải thích vì lẽ gì, vì công trạng gì mà ông đã trao hai nghìn rưởi rúp cho người công dân Liên-xô Xê-mê-nốp ngồi cạnh ông trên ghế đá? Tại sao hắn lại đến ngồi cạnh ông? Để làm gì? Vì số tiền này chăng?

- Nhưng... nhưng... - Tên B. nói lắp bắp. - Tôi không trao cho ai số tiền nào cả và tôi cũng chẳng hề biết Xê-mê-nốp nào cả. Đây là... đây là... một sự khiêu khích...

- Sa...a...ao? - Thiếu tướng cười mỉa mai. - Khiêu khích à? Nói lạ thật! Ông có thể vui lòng giải thích cho là ai khiêu khích? Có phải chúng tôi không?

- Không, sao lại thế! - Tên B. ôn tồn nói. - Xin lỗi ngài. Tôi không hề nói đến ngài.

- Vậy thì ai?

- Đấy, chính cái ông, tên gì nhỉ? Cái người ngồi cạnh tôi trên ghế đá ấy.

- Ồ, Xê-mê-nốp ấy à? Ông nên biết rằng ông nói hoàn toàn khác. Hắn đã tỏ ra khác ông.

- Nhưng hắn nói dối! - Tên B. nhỏm dậy. - Hắn nói dối tất cả!..

- Lạ thật, - thiếu tướng mỉm cười. - Nhưng hắn nói dối điều gì mới được chứ?

Tên B. hiểu rằng hắn đã lỡ lời:

- Đấy, về số tiền hai nghìn rưởi rúp ấy. Tôi chẳng đưa cho hắn cái gì cả. Tất cả đều là nói dối, là vu khống.

- Như vậy nghĩa là, - thiếu tướng nghiêm khắc nói, - ông khẳng định rằng ông không đưa cho hắn cái gì cả?

- Không, không đưa gì cả.

- Vậy ông sẽ nói như thế nào trong trường hợp này? - Thiếu tướng vừa hỏi vừa đưa cho tên B. xem những chiếc ảnh chụp, trong đó ghi lại những chi tiết trao đổi hộp thuốc lá và bao diêm giữa tên B. và Xê-mê-nốp.

- Ồ, cái này ấy à? - Tên B. gượng mỉm cười. - Cái này... Phải, tôi nhớ ra rồi... Hình như tôi có đưa cho người này thuốc lá... Phải rồi, hộp thuốc lá... và dùng diêm của ông ta. Nhưng sao, chẳng lẽ việc này bị ngăn cấm ở đất nước các ông hay sao?

- Không, sao lại thế? Hoàn toàn không ngăn cấm. Nhưng đây lại trả hai nghìn rưởi rúp để lấy một bao diêm...

- Nhưng tôi không trả tiền, không trả gì cho ai cả - đó là điều bịa đặt, hoàn toàn bịa đặt!..

- Ông cứ khăng khăng như vậy à? Nhưng người ngồi cạnh ông trên ghế, chính anh chàng Xê-mê-nốp ấy lại thú nhận ngay. Có cần cho ông biết những lời khai của hắn không?

- Để làm gì? - Tên B. ngoan cố nói. - Hắn nói dối.

- Thế còn biên bản này? - Thiếu tướng hỏi và đưa cho tên B. tờ biên bản mà Mi-rô-nốp đã viết ở đồn công an. - Cái gì đây? Cũng là bịa đặt hay sao?

- Bịa đặt, - tên B. nói vẻ dứt khoát.

- Còn dấu ngón tay ông trên những tờ giấy bạc?

Tên B. cắn môi và không trả lời.

- Vậy thì, - thiếu tướng cương quyết nhắc lại câu hỏi ban đầu. - Tại sao ông lại trả hai nghìn rưởi rúp để lấy một bao diêm?

- Xin lỗi, thưa ngài thiếu tướng. - Tên B. tỏ ra hết sức thành thật, hắn để tay lên ngực. - Nhưng tôi quả thật không hiểu ngài! Tiền nào? Tôi không biết. Ngài nói gì vậy? Tôi xin thề với ngài là tôi có đưa cho một người nào đó ở ngoài đường một bao diêm rất bình thường. Rất bình thường. Ngoài diêm ra, trong bao diêm không hề có gì cả.

- Tôi cũng tin như vậy. Trong bao diêm ấy, - thiếu tướng nhấn mạnh chữ "ấy", - cái bao mà ông đưa cho người ta, thì không có gì thật. Nhưng người ngồi cạnh ông lại trả cho ông bao diêm khác, không phải bao diêm ông đã đưa cho anh ta, và bao diêm này thì hoàn toàn không bình thường. Trong bao, ngoài diêm ra, còn có cái khác nữa. Chẳng thế mà ông đã trả số tiền lớn để lấy bao diêm. Vậy không biết có nên đề nghị ông cho biết ông định tìm cái gì trong bao diêm này không? Ông không muốn biết? Vậy thì tôi xin nói. Trên mặt bao diêm mà ông gọi là bình thường đó, dưới nhãn hiệu của nhà máy có dán những tấm phim mỏng ghi bản mật mã. Phải, phải, phim mỏng có bản mật mã. À, ông có thể cho chúng tôi chìa khóa để tìm hiểu bản mật mã đó được không? Không à? Thôi chẳng cần. Chúng tôi sẽ tự tìm hiểu. Chúng tôi làm việc này không phải là lần đầu. Trên một tấm phim có ghi những dòng chữ, nhưng không phải mật mã. Những dòng chữ này người ta đã đọc được...

- Trời ơi! Mật mã, những dòng chữ! - Tên B. bẻ ngón tay. - Nhưng tôi không hề biết gì cả... Thật quả tôi không biết.

- Tôi tin là như vậy, - thiếu tướng bình tĩnh nói. - Nội dung của những dòng chữ cũng như bản mật mã, tất nhiên là ông không biết. Hơn nữa, tôi có thể dám chắc với ông là, từ nay về sau ông cũng sẽ không thể biết được. Còn về những chuyện khác thì cái người trao cho ông bao diêm, chính tên Xê-mê-nốp, người đã ngồi cạnh ông ngoài đường ấy, đã kể lại tất cả. Tôi xin nhắc lại là hẵm đã tỏ ra chân thật hơn ông. Hơn nữa, dấu vết những ngón tay vẫn còn in rõ trên những tờ giấy bạc và trên cả các bao diêm nữa. Bây giờ thì đã rõ vì sao ông trả tiền. Ông thấy đấy, ông đã bị vạch trần. Tôi khuyên ông không nên ngoan cố vô ích mà nên nói tất cả sự thật. Như vậy sẽ tốt hơn. Tốt hơn trước hết là đối với ông.

Tên B. im lặng.

- Tùy ông đấy, - thiếu tướng nhún vai và bấm nút chuông. - Dẫn đi...

Khi cánh cửa khép lại sau lưng tên B., thiếu tướng quay sang Mi-rô-nốp:

- Sao, An-đrây I-va-nô-vích, đồng chí nóng lòng muốn biết lắm à? Thực ra tôi cũng muốn sớm được biết nội dung bản mật mã; cái này không đơn giản, bản mật mã rất phức tạp. Cục chuyên gia cho biết là phải có thời gian nghiên cứu. Còn những dòng chữ thường, thì đây. Những dòng chữ này cũng không dễ hiểu gì.

Thiếu tướng cầm tờ giấy trên bàn và đưa cho Mi-rô-nốp, trong đó có ghi:

VUA ĐÃ BỊ BẮT. HOÀNG HẬU ĐANG BỊ CHIẾU CẦN PHẢI LÙI CHÉO THEO NƯỚC CỜ THỨ HAI.

- Thế nào, đồng chí có ý kiến gì không? - Thiếu tướng hỏi, chăm chú nhìn An-đrây đang vò mạnh món tóc trên đầu. - Giống như một bài bói cờ, đồng chí thấy không?

- Hừ, bài bói cờ, - Mi-rô-nốp kéo dài giọng, - bài bói cờ... bài bói cờ... Chúng ta đã từng đoán ra các bài bói cờ... đã đoán ra...nhiều lần... Về "Hoàng hậu" thì vấn đề đã rõ ràng: "Hoàng hậu" là Vôi-xê-khốp-xcai-a. Khi tôi hỏi cung Xê-mê-nốp ở đồn công an, hắn cũng nói rằng hắn đã nhận bao diêm của một người phụ nữ mà hắn chỉ biết bí danh cô ta là"Hoàng hậu". Ngoài ra, hình như hắn không biết gì hơn về cô ta. Nhưng chúng ta biết người đã đưa cho hắn bao diêm là Vôi-xê-khốp-xcai-a. Cô ta chính là "Hoàng hậu". Tôi cho là như vậy. Còn "lùi chéo" - cũng dễ hiểu thôi. Cái này cũng liên quan đến Vôi-xê-khốp-xcai-a. Dấu hiệu đó báo cho biết là cô ta đang định chạy ra nước ngoài. Và điều này chúng ta đã biết. Thế còn "Vua đã bị bắt"..."Vua" nào?

- An-đrây I-va-nô-vích, thế đồng chí không nghĩ rằng "Vua" là Trê-nhi-a-ép ư? Nói đúng hơn là cái người tự xưng là Trê-nhi-a-ép? - Thiếu tướng hỏi.

- Thú thực là tôi cũng đã nghĩ như vậy. - Mi-rô-nốp thở dài. - Nếu quả thật như vậy thì mọi việc đều rõ ràng, nhưng liệu có phải thế không?

- Tôi cho là như thế đấy. - Thiếu tướng khẳng định nói. - Còn ai khác được? Chính tên mang danh Trê-nhi-a-ép đã bị bắt. Không, bản thân lô-gich sự việc cho thấy rằng "Vua" là Trê-nhi-a-ép.

Mi-rô-nốp lại thở dài.

- Đồng chí Xê-men Pha-đê-ê-vích ạ, nói chung tôi đồng ý với đồng chí. Lô-gich ủng hộ đồng chí, cái đó thì không có gì phải bàn. Nhưng còn bằng chứng, bằng chứng... Ồ, hiện nay còn ít bằng chứng quá, còn thiếu nhiều bằng chứng quá!..

Thiếu tướng cười:

- Này, nếu đồng chí đồng ý với tôi về những nét chung thì như vậy cũng đáng cảm ơn rồi. Còn bằng chứng? Tất nhiên bằng chứng là tất cả. Nếu không có bằng chứng thì không thể đặt giả thuyết được. Nhưng nếu chúng ta tìm hiểu kỹ, thì bằng chứng không đến nỗi quá ít đâu. Dầu sao chúng ta cũng đã tiến từ không đến có, đã thấy được mối quan hệ nào đó giữa Vôi-xê-khốp-xcai-a và Trê-nhi-a-ép. Đồng chí An-đrây I-va-nô-vích này, đồng chí phải nắm lấy tên Xê-mê-nốp. Cần thấy rằng hắn có thể cung khai thêm điều gì nữa đấy! Chỉ động đến là hắn sẽ khai cả Trê-nhi-a-ép nữa. Xem ra bây giờ hắn đang "rụng rời". Vì thế đừng để mất thời gian. Có gì mới thì báo cáo ngay cho tôi biết.

Sau khi Mi-rô-nốp đi khỏi, thiếu tướng bắt liên lạc với Crai-xcơ và thuật lại tỉ mỉ các sự kiện vừa qua cho Xcơ-vô-re-xki biết. Sau khi kết thúc câu chuyện, thiếu tướng hỏi có gì mới không, Vôi-xê-khốp-xcai-a hiện nay như thế nào? Xcơ-vô-re-xki báo cáo rằng Xa-vin đã trở về, báo cáo lại kết quả chuyến đi thành phố Ven-xpin-xơ và ý định của Vôi-xê-khốp-xcai-a đi Lát-vi-a vào ngày kia.

- Công việc của Mi-rô-nốp đến đâu rồi? - Xcơ-vô-re-xki hỏi sau khi báo cáo xong. - Chúng tôi thấy rằng nên để thiếu tá Mi-rô-nốp phụ trách giai đoạn cuối của đợt công tác này. Nhưng muốn thế thì đồng chí ấy phải có mặt ở đây, ở Crai-xcơ, ngay trong buổi sáng ngày mai. Nếu không thì sẽ không kịp.

Thiếu tướng suy nghĩ một phút.

- Được, - cuối cùng ông nói. - Chúng tôi để Mi-rô-nốp đi và sẽ tự giải quyết lấy công việc ở đây...

Trong lúc đó An-đrây ngồi ở phòng đồng chí phụ việc của anh. Đồng chí này đang hỏi cung Xê-mê-nốp. An-đrây xem qua mấy trang biên bản hỏi cung. Mới đầu có thể tưởng rằng Xê-mê-nốp đang "rụng rời" như thiếu tướng nghĩ: hắn kể lại một cách tỉ mỉ và tự nguyện về hoàn cảnh hắn được bọn Đức và sau đó là tổ chức tình báo Mỹ, tuyển dụng hắn như thế nào. Hắn kể ra những việc hắn đã làm và tả lại tỷ mỉ những đặc điểm về hình dáng bên ngoài của những người đã giao nhiệm vụ cho hắn. Nhưng Mi-rô-nốp càng nghe hỏi cung bao nhiêu (mới đầu anh không tham gia vào cuộc hỏi cung) anh càng thấy rõ là Xê-mê-nốp không thành thật như hắn đã cố tình làm ra vẻ thành thật. Sự thực là: Xê-mê-nốp nói rất ít về bản thân hắn, về những tội lỗi của hắn. Mà nếu có nói thì hắn luôn nhấn mạnh rằng hắn là một kẻ hèn mọn, rằng người ta không giao cho hắn việc gì quan trọng cả: chỉ có việc chuyển đưa, đem đi và đem đến, chứ không làm gì hơn! Còn đem cái gì và chuyển cái gì thì Xê-mê-nốp cũng không biết. Người ta yêu cầu hắn làm rất ít...

- Tôi muốn hỏi mấy câu để xác minh một vài điều. Đồng chí không phản đối chứ? - Thiếu tá nói với người phụ việc của mình. - Này Xê-mê-nốp, tôi đã đọc những lời khai của ông về hoàn cảnh bọn Đức tuyển dụng ông. Tôi chưa được rõ lắm. Tôi không thể hiểu tại sao bọn Đức lại lựa chọn đúng ông, chúng thích ông về điểm gì? Ông hãy thuật lại một lần nữa, ông đã bước vào con đường phản bội như thế nào? Nên kể thật tỷ mỉ.

Xê-mê-nốp so vai rụt cổ như người vừa bị đánh. Bàn tay hắn nhớp nháp mồ hôi. Hắn lật đật chùi tay vào đầu gối.

- Thưa thủ trưởng, tôi đã kể tất cả rồi còn gì. Người ta gọi tôi đến trại giam, vào cái trại giam của bọn Đức ấy, và tất nhiên lúc đầu chúng đánh tôi. Sau đó chúng dúi cho tôi một tờ giấy và nói "ký vào đây!" Tôi cũng không biết là trong tờ giấy viết gì, vì người ta không cho tôi đọc, nhưng ký thì tôi phải ký. Không ký sao được? Chúng sẽ đánh đến chết thì thôi. Đúng là như vậy. Thế rồi khi tôi ký xong, họ nói: "bây giờ thì mày phải báo cho chúng tao biết, ai nguyền rủa quân Đức, ai có ý định chạy trốn..."

- Thế rồi sao? - Mi-rô-nốp ngắt lời. - Ông đã báo với chúng?

- Không, thưa thủ trưởng, tôi không báo. Mới đầu tôi nói rằng tôi chẳng nghe thấy gì, chẳng hay biết gì cả, rồi chẳng bao lâu họ chuyển tôi đến một trại giam khác. Sau đó thì bọn Mỹ đến. Chỉ có thế thôi.

- Có thể là như vậy, mặc dầu những chuyện đó xem ra còn khó tin lắm. Thế rồi sau đó ra sao?

- Sau đó? Sau đó một tên chỉ huy Mỹ đã gọi tôi đến và ném cho một tờ giấy: "này đọc đi!" - hắn nói. Hắn đưa cho tôi đọc và không thúc giục gì cả. Tôi đọc, thì ra là tờ giấy cam kết. Trong đó viết rằng tôi là người như thế này thế khác, tôi cam kết cộng tác với trại giam của bọn Đức, báo cho chúng biết về những tù nhân có tư tưởng chống đối bọn Đức. Và dưới là chữ ký. Chữ ký của tôi. Ông hiểu chứ?

- Tôi hiểu, - Mi-rô-nốp gật đầu. - Kể tiếp đi.

- Còn kể tiếp gì nữa? - Xê-mê-nốp có vẻ mạnh dạn hơn. - Tôi đã nói tất cả với ông dự thẩm, nói tất cả rồi. Tên chỉ huy người Mỹ ra lệnh cho tôi viết một bản cam kết khác, một bản cam kết với chúng, với bọn Mỹ. Mới đầu tôi định từ chối, nhưng hắn đe dọa: chúng tao sẽ giao mày cho bọn Nga cùng với tờ cam kết của mày với bọn Đức, họ sẽ treo cổ mày. Và tôi sợ bị treo cổ thật. Ông thấy thế nào? Biết làm thế nào được? Đành phải ký với bọn Mỹ, chúng không buông tha đâu. Sau đó chúng đưa tôi về đất nước xô-viết, và tôi đến thành phố Crai-xcơ theo chỉ thị của chúng.

- Ai chỉ thị?

- Lại vẫn cái tên chỉ huy người Mỹ ấy.

- Ông đã làm gì ở Crai-xcơ?

- Ở Crai-xcơ ấy à? Ở Crai-xcơ tôi làm nhân viên đường sắt như hồi trước chiến tranh. Đó là nghề cũ của tôi. Tôi sống một mình. Mới đầu không ai động đến tôi cả. Tôi đã nghĩ là họ đã quên rồi, và thấy yên tâm. Cũng có lúc tôi định đi khai tất cả, nhưng lại sợ. Tôi nghĩ là người ta sẽ bỏ tù. Thế là tôi cứ tiếp tục sống và không làm hại ai cả. Rồi khoảng ba năm sau, có một người đến gặp tôi và nói: "Ông Giêm-xơ gửi lời chào". Đó là mật hiệu. Tất nhiên là tôi rất hoảng sợ, nhưng biết làm thế nào? Bây giờ mà đi khai báo thì muộn quá rồi. Người đó đưa cho tôi một vật - đó là bao thuốc lá và bảo tôi đem đi Mát-xcơ-va, chuyển cho một người khác. Hắn tả hình dáng người này và cho biết chỗ gặp nhau. Thế là bắt đầu từ đấy: khi thì đem đi cái này, khi thì đem đến cái khác...

- Thế có nhiều người như vậy đem mật hiệu đến gặp ông để trao nhiệm vụ không?

- Biết nói với ông thế nào, thưa thủ trưởng? Cũng không nhiều lắm, nhưng cũng có. Đấy, chính cái cô có biệt hiệu "Hoàng hậu" ấy, cô ta có lẽ là người thứ tư thì phải. Đúng, đúng, là người thứ tư. Trước cô ta có ba người nữa. Đúng, tất cả đều là đàn ông.

- Ông có thể cho biết gì về họ?

- Chẳng có gì cả, thưa thủ trưởng, ngoài hình thức bề ngoài ra. Thậm chí không một ai trong số họ nói tên thật cho tôi biết. Tất cả đều có biệt hiệu...

- Có thể là như vậy. Nếu thế thì ông có thể cho biết biệt hiệu của những người đã giao nhiệm vụ cho ông.

- Thưa thủ trưởng, tôi làm sao mà kể ra hết được, - Xê-mê-nốp khẩn khoản nói. - Làm sao mà nhớ được họ? Đã bao lâu rồi...

- Xin lỗi, xin lỗi, - Mi-rô-nốp ngắt lời, - ông nói rằng "Hoàng hậu" là người thứ tư. Tất cả có bốn người. Trước cô ta là ba người khác. Và ông muốn cam đoan với chúng tôi là ông đã quên ba biệt hiệu đó, tất cả ba biệt hiệu? Lần này thì không thể tin ông được...

- Thưa thủ trưởng, tôi xin thề trước Chúa là tôi đã quên rồi. Mà tôi cần nhớ làm gì những biệt hiệu đó? Tôi cũng chẳng cần nghĩ gì đến chúng. Tôi làm xong việc và chẳng cần nhớ gì cả. Chỉ có một điều: mong họ để cho tôi được yên thân...

Trong công việc này có lẽ Xê-mê-nốp đã nói đúng. Thật ra hắn cần gì phải dấu biệt hiệu của những người đã giao nhiệm vụ cho hắn. Hắn khai ra các biệt hiệu, hoặc không khai, thì có gì là khác nhau? Có thể là như thế, xong Mi-rô-nốp vẫn không nhượng bộ:

- Thế nghĩa là, ông khẳng định rằng ông không nhớ một biệt hiệu nào khác, ngoài "Hoàng hậu" ra phải không?

- Vâng, tôi không nhớ.

- Thế người đến trước "Hoàng hậu" tên là gì? Cả người đó ông cũng không nhớ à?

- Tôi không nhớ, thưa thủ trưởng, quả thật là không nhớ.

- Ông cố gắng nhớ lại xem.

Chăm chú nhìn Xê-mê-nốp và theo dõi nét mặt của hắn, Mi-rô-nốp nhận thấy những câu hỏi cuối cùng của anh làm cho hắn lo lắng. Sao, nếu như Xê-mê-nốp có ý định che giấu những người mà hắn đã gặp trước Vôi-xê-khốp-xcai-a, và dấu biệt hiệu của họ?

Mi-rô-nốp thoáng nảy ra một ý.

- Ông Xê-mê-nốp này, - anh đột nhiên hỏi. - Ông có biết chơi cờ tướng không?

- Cờ tướng à? - Hắn ngạc nhiên nhìn An-đrây. - Không, tôi không biết chơi. Tôi chỉ biết chơi cờ nhảy thôi... Và tôi chơi "đô-mi-nô" khá hơn...

- Thế ông có biết tên các quân cờ tướng không?

- Những quân cờ nào ạ?

- Chẳng hạn như "Hoàng hậu" là thế nào nhỉ?

- "Hoàng hậu" à? Làm sao mà tôi biết được? Cái cô ấy có biệt hiệu như vậy, tôi chỉ biết thế. "Hoàng hậu" là Hoàng hậu. Tôi cần gì phải biết hơn?

- Có thể như vậy. Thế còn "con xe", "con mã", "con tốt", ông có biết chứ?

Xê-mê-nốp cười toét miệng:

- Tất nhiên là tôi biết những con đó. Sao lại không biết? Tôi đã nhìn thấy trong vườn bách thú, trong phim ảnh... Và còn ở đâu nữa, tôi không nhớ. Thủ trưởng nói đùa đấy à?

- Thế còn "Vua", ừ, "Vua"? Ông biết gì về "Vua"? - Mi-rô-nốp nghiêm nghị hỏi và nhìn thẳng vào mắt Xê-mê-nốp.

Xê-mê-nốp vội nhìn đi chỗ khác.

- "Vua" à? - Xê-mê-nốp nhắc lại, giọng hơi run run, hắn bỗng thè lưỡi liếm đôi môi khô nẻ. - Ờ, "Vua"! Tôi nhớ ra rồi, thủ trưởng ạ, tôi nhớ ra rồi. Ông vừa nói đến là tôi nhớ ra ngay."Vua" là biệt hiệu của cái người đến trước "Hoàng hậu". Đúng thế...

- Tên họ là gì? - Họ, tên đệm và tên? - Mi-rô-nốp hỏi nhát gừng.

- Họ của ai? Của tôi ấy à? Xê-mê-nốp...

- Không phải họ của ông, mà của cái người ấy... của "Vua" ấy!

- Thế thì tôi không biết, thưa thủ trưởng, tôi không biết. Làm sao mà tôi biết được?..

- Ông không biết à? Thế hình dáng bên ngoài? Ông có thể tả lại hình dáng được không? Nhưng phải tả thật tỷ mỉ và chính xác.

Xê-mê-nốp bắt đầu miêu tả hình dáng của "Vua", nhưng hắn nói không rõ ràng nên không thể hiểu được gì cả. Lúc này Mi-rô-nốp lục lọi trên bàn và lấy ra tập ảnh mà anh đã đem đến nhà Su-mi-lốp. Trong đó có ảnh của tên giả danh Trê-nhi-a-ép. Mi-rô-nốp bày ra trước mặt Xê-mê-nốp và hỏi hắn có biết ai trong số những người có ảnh ở đây không? Xê-mê-nốp xem các tấm ảnh với vẻ sợ sệt. Hắn xem đến tấm ảnh có hình của tên giả danh Trê-nhi-a-ép thì sợ hãi liếc nhìn Mi-rô-nốp và cố gắng trấn tĩnh nói:

- Đây là "Vua".

- À, thế là "Vua" đấy! - Mi-rô-nốp vui mừng thốt lên. - Vậy ông có thể cho biết những gì về hắn ta?

- Người này đến đây chưa lâu, mới một năm. Cũng có thể là hơn một năm. - Xê-mê-nốp hồi hộp nói. - Tôi chỉ gặp ông ta có ba, bốn lần. Ông ta cũng giao cho tôi nhiều đồ vật, và tôi chuyển đi. Cũng có khi tôi đem đến cho ông ta những cái người ta giao cho. Cũng như với những người khác...

- Có thế thôi à? Không còn gì nữa chứ?

- Không, không còn gì nữa.

- Thế nghĩa là, - Mi-rô-nốp nói như kết luận, - ông không làm gì hơn, ngoài việc đem đi và đem đến những vật người ta giao cho? Ông nên nói thật đi.

Xê-mê-nốp chăm chú nghe, hắn lại chùi tay vào đầu gối rồi nói với vẻ chắc chắn:

- Tùy ông đấy, thưa ông thủ trưởng, nhưng ngoài những việc ấy ra tôi chẳng làm gì cả.

- Vậy ông có thuận dùng tay trái không? - Mi-rô-nốp đột nhiên hỏi.

Xê-mê-nốp ngạc nhiên nhìn anh:

- Tôi thuận tay trái, thưa thủ trưởng. Tôi thuận tay trái từ lúc còn nhỏ. Nhưng sao cơ?

- Không, không có gì đặc biệt cả. À, ông có hay dùng dao găm không? Thường ông cầm dao thì cầm tay trái hay tay phải?

Xê-mê-nốp bỗng tái mặt:

- Dao găm nà...ào cơ? - Hắn lắp bắp hỏi. - Tôi... tôi không hiểu ông nói gì. Tôi không hề có dao găm nào cả. Ông đừng có thêu dệt thêm cho tôi điều gì nữa!

- Không có à? Thế thì thôi vậy! Không có thì thôi...

Càng chăm chú nhìn Xê-mê-nốp và nghe giọng nói của hắn, Mi-rô-nốp càng thấy rõ là Xê-mê-nốp có nói thật thì cũng không phải hắn đã nói hết. Đặc biệt đáng nghi ngờ về việc bọn Đức tuyển dụng hắn và những việc hắn đã làm sau khi ở trại tù binh về. Hơn nữa những lời khai về "Vua" cũng không phải đúng tất cả. Khi nghe nói đến dao găm, mặt Xê-mê-nốp lộ rõ vẻ sợ hãi. Nhưng bây giờ thì Mi-rô-nốp không muốn tập trung chú ý vào quá khứ của Xê-mê-nốp. Vẫn còn kịp tìm hiểu sau này. Bây giờ An-đrây cần tên B., trước tiên là tên B.. Anh chuyển sang câu hỏi về "nhà du lịch": Xê-mê-nốp đã biết y lâu chưa, có hay gặp y không, đã hẹn hò gặp gỡ như thế nào, Xê-mê-nốp còn biết gì về tên B.?

Có lẽ cuộc hỏi cung xoay chiều như vậy làm cho Xê-mê-nốp đỡ lúng túng hơn: hắn bắt đầu nói năng thoải mái, và kể tỷ mỉ hơn. Người ngồi cạnh hắn trên ghế đá mà hắn đã phải đưa cho bao diêm ấy à? Sao hắn lại không biết! Hắn đã gặp y ba lần, đều ở đó, trên đại lộ Tơ-ve-rơ-xcôi, gần đài kỷ niệm Ti-mi-ri-a-dép. Xê-mê-nốp chuyển cho y nhiều vật khác nhau: bao diêm, bao thuốc lá. Và hắn cũng nhận được của y một số thứ, cũng đại loại như vậy. Có một lần hắn nhận một hộp kẹo,hắn đem về Crai-xcơ. Ở đấy có những người tự đến nhận, không phải báo trước. Hắn gặp tên này không thường xuyên, trước tên này là một tên khác. Với tên kia cũng như vậy. Sau khi nhận được ở Crai-xcơ "gói quà", Xê-mê-nốp liền báo cho người có tên là Ma-ca-rốp biết về chuyến đi của hắn trong một bức điện đã quy ước. Ma-ca-rốp là ai,hắn không biết. Nội dung bức điện không phải tự hắn viết, mà hắn nhận của những người giao nhiệm vụ cho hắn. Nhưng hắn có trách nhiệm phải gửi những bức điện đi.

Còn người ngồi cạnh hắn trên ghế đá là người như thế nào, họ tên là gì, làm việc ở đâu? Cái đó hắn không biết. Hắn không biết gì về y cả, thậm chí biệt hiệu cũng không biết. Trong trường hợp này không cần biệt hiệu. Tên này là người nghiêm nghị, hắn không bao giờ nói chuyện với Xê-mê-nốp. Không nói một lời. Hắn im lặng nhận, rồi im lặng đưa, và chỉ như vậy. Hắn không chịu mở mồm. Sau đó hắn ngồi lại trên ghế, còn Xê-mê-nốp thì đi. Ngay từ đầu đã quy định như vậy.

À, xuýt nữa thì quên! Với người này hắn có quy ước như sau: khi Xê-mê-nốp xuất hiện thì y ngồi ở đó không đi găng tay. Xê-mê-nốp đi đến đài kỷ niệm Ti-mi-ri-a-dép và quay trở lại thì y đã đeo găng tay vào. Như vậy nghĩa là mọi việc đều ổn thỏa. Nếu y vẫn không đi găng thì Xê-mê-nốp phải tránh đi và cuộc gặp gỡ không thành. Nhưng chưa xảy ra như thế bao giờ. Xê-mê-nốp trở lại quảng trường Pu-skin rồi quay lại. Tên kia lại không đi găng tay. Như vậy là ổn. Xê-mê-nốp ngồi lại gần, chuyển cho y vật hắn đem đến, rồi nhận vật của y chuyển cho. Với những tên khác cũng có dấu hiệu, nhưng mỗi tên có những dấu hiệu khác nhau.

Mi-rô-nốp có cảm giác là trong việc này Xê-mê-nốp đã nói thật và nói hết những điều hắn biết.

Sau khi giao cho người giúp việc của mình tiếp tục hỏi cung, An-đrây đến gặp thiếu tướng để báo cáo.

- Tốt thôi, - Xê-men Pha-đê-ê-vích nói, sau khi nghe Mi-rô-nốp. - Tên B. bây giờ sẽ khó xoay xở. Về "Vua" đã rõ ràng hơn. An-đrây I-va-nô-vích này, anh hãy lập biên bản về tất cả mọi việc liên quan đến tên B.. Lập một biên bản riêng và kết thúc cuộc hỏi cung. Xê-mê-nốp thì đưa vào nhà giam. Vấn đề là ngay sáng mai anh phải đến Crai-xcơ.

- Sao, đến Crai-xcơ ạ? - An-đrây ngạc nhiên. - Thế còn Xê-mê-nốp, tên B., ai sẽ làm việc với chúng? Hay là... hay là... ở đấy đang có chuyện gì mới? Xa-vin đã về chưa?

- Đấy, chính vì vậy, Xa-vin đã về và ngày kia sẽ cùng với Vôi-xê-khốp-xcai-a lên đường đi Lát-vi-a. Vì vậy chúng ta phải bắt đầu giai đoạn thứ hai của đợt hành động. Anh cần có mặt tại chỗ. Về Xê-mê-nốp và tên B. thì anh cứ yên tâm.

Sáng hôm sau Mi-rô-nốp đã ở Crai-xcơ, anh đi thẳng từ sân bay đến gặp Xcơ-vô-re-xki. Đại tá dồn dập hỏi An-đrây: ở Mát-xcơ-va đã xác minh được điều gì về Trê-nhi-a-ép? Thì ra Trê-nhi-a-ép lại không phải là Trê-nhi-a-ép. Vậy hắn là ai? Thế còn "nhà du lịch" là ai vậy?

Để tranh thủ thời gian, Mi-rô-nốp tóm tắt kể những nét chính về các sự việc xảy ra ở Mát-xcơ-va trong mấy ngày vừa qua: anh đã gặp đại tá về hưu Su-mi-lốp và Vô-rôn-xô-va, anh đã gặp Xê-mê-nốp và người du lịch nước ngoài tên là B. trên đại lộ Tơ-ve-rơ-xcôi, anh kể về bao diêm và hai nghìn rưởi rúp.

Lu-ga-nốp đã có mặt ngay từ lúc đầu, nên An-đrây không phải nhắc lại câu chuyện.

An-đrây nói xong, đến lượt Xcơ-vô-re-xki và Lu-ga-nốp: hai người báo cho Mi-rô-nốp biết về kết quả chuyến đi Lát-vi-a của Xa-vin. Ki-rin Pê-tơ-rô-vích Xcơ-vô-re-xki kể nhiều hơn; ông nói vắn tắt, thỉnh thoảng liếc nhìn đồng hồ.

- Anh và Lu-ga-nốp phải đi Ri-ga ngay hôm nay, - đại tá nói, - phải đến trước Vôi-xê-khốp-xcai-a và Xa-vin một ngày để chuẩn bị cho cuộc gặp mặt. Từ giờ đến lúc lên đường không còn nhiều thời gian nữa: chỉ còn gần hai tiếng. Xa-vin hiện giờ đang ở nhà tôi. Sáng nay cậu ấy đã đến gặp Vôi-xê-khốp-xcai-a. Cậu ấy đã đưa vé máy bay cho cô ta và nghe những lời căn dặn cuối cùng. Các đồng chí đến nhà tôi, chúng ta sẽ cùng với Xa-vin thảo luận. Trong công tác sắp tới, cậu ấy sẽ đóng một vai trò quan trọng.

- Đồng chí Ki-rin Pê-tơ-rô-vích, - Mi-rô-nốp mỉm cười. - Nhưng nếu Xa-vin lại giơ nắm đấm nện tôi thì sao?

- Không sao, chúng tôi sẽ can ngăn, - Xcơ-vô-re-xki trả lời, - hơn nữa Xa-vin bây giờ không như trước. Vừa qua cậu ấy đã được thử thách nhiều. Các anh về phòng chuẩn bị đi. Tôi sẽ đợi.

Mi-rô-nốp và Lu-ga-nốp đi ra khỏi phòng. Ki-rin Pê-tơ-rô-vích thu dọn các giấy tờ trên bàn, cất vào tủ, rồi khoác áo ấm vào người. Lúc đó cánh cửa hé mở và người thư ký bước vào. Nhìn thấy cục trưởng đang mặc áo, anh ta ngập ngừng nói:

- Thưa đồng chí đại tá, có thông báo. Có lẽ về việc Ba-lan. Thông báo khẩn cấp.

- Về việc Ba-lan à? Đưa đây.

Bản thông báo dài mấy trang, viết đầy đủ, tỷ mỉ. Xcơ-vô-re-xki càng đọc, nét mặt ông càng sa sầm lại.

- Này, - Xcơ-vô-re-xki nói với người thư ký, mắt vẫn không rời khỏi trang giấy. - Cho tôi nói chuyện với Mát-xcơ-va, tướng Va-xi-li-ép. Nhanh lên nhé.

Xcơ-vô-re-xki đọc đến hết bản thông báo. Một đôi chỗ ông phải đọc lại vài lần, sau đó ông đi đi lại lại trong phòng, vẻ đăm chiêu.

Cuối cùng chuông điện thoại vang lên. Tướng Va-xi-li-ép đã đứng bên máy.

- Chào đồng chí Xê-men Pha-đê-ê-vích. Xcơ-vô-re-xki xin báo cáo. Tôi vừa mới nhận được bản thông báo từ Ba-lan gửi tới. Bản thông báo nói về Vôi-xê-khốp-xcai-a. Những giả thuyết của chúng ta đã được khẳng định: cô ta không phải là Vôi-xê-khốp-xcai-a, cũng không phải là người U-crai-na. Các đồng chí Ba-lan đã tìm kiếm những người tham gia tổ chức bí mật theo chủ nghĩa quốc gia trong thời kỳ chiến tranh, và đưa cho họ xem ảnh. Họ đã nhận ra ảnh của An-nhê-li-a Pơ-sê-glôn-xcai-a, con gái tên địa chủ Ba-lan Ca-di-mi-rơ Pơ-sê-glôn-xki, một trong những người thân cận của Pin-xút-xki. Gia đình Pơ-sê-glôn-xki trong những ngày đầu sau khi quân Đức tấn công Ba-lan đã chạy trốn sang Luân-đôn. Ca-di-mi-rơ Pơ-sê-glôn-xki đóng một vai trò quan trọng trong số kiều dân Ba-lan ở Luân-đôn. Y gần gũi với các nhóm phản động người Anh, và có quan hệ với bọn Mỹ. Tóm lại, đây là một bản nhận xét về đạo đức tư cách, không cần đòi hỏi gì hơn nữa.

Cô con gái An-nhê-li-a Pơ-sê-glôn-xcai-a cũng không khác gì bố. Vào những năm 1942 - 1943, cô ta hoạt động rất tích cực ở Luân-đôn. Năm 1944, An-nhê-li-a Pơ-sê-glôn-xcai-a từ Anh trở về Ba-lan, cô ta thuộc nhóm người thân cận của tướng Bu-rơ Cô-mô-rốp-xki. Cô ta ở trong nhóm này cho đến khi cuộc khởi nghĩa Vác-sa-va bùng nổ. Sau đó cô ta biến mất. Các đồng chí Ba-lan cho rằng cô ta lọt vào tổ chức thanh niên cộng sản Vác-sa-va là do bàn tay của các kiều dân Ba-lan ở Luân-đôn hoặc do tướng Bu-rơ Cô-mô-rốp-xki bố trí. À, còn việc này nữa: trong thời gian ở Luân-đôn, Pơ-sê-glôn-xcai-a có quan hệ thân cận với tên Giêm-xơ - thiếu tá tình báo Mỹ. Tôi thấy cần phải báo cáo ngay những bằng chứng này, vì Mi-rô-nốp và Lu-ga-nốp sắp đi Ri-ga để chuẩn bị cho giai đoạn kết thúc. Vậy bây giờ nên như thế nào, khi có thêm những tài liệu mới này?

- Này, đồng chí Ki-rin Pê-tơ-rô-vích, - giọng thiếu tướng vang lên trong ống nghe. - Đồng chí thấy thế nào? Ý kiến của đồng chí ra sao?

- Theo tôi thì cứ hành động theo kế hoạch đã định. Có lẽ cũng nên căn dặn các đồng chí ấy phải hết sức thận trọng và cảnh giác. Bởi vì việc này không phải chuyện đùa.

Thiếu tướng im lặng một lát rồi nói:

- Hay là không cần tiến hành bước hành động mới nữa, mà bắt nó ngay ở Crai-xcơ?

- Không nên, đồng chí thiếu tướng ạ. Cơ sở để bắt cô ta, tất nhiên là có đủ rồi. Nhưng chúng ta sẽ làm gì sau khi cô ta bị bắt? Lấy gì để buộc tội? Chúng ta sẽ mất rất nhiều thời gian! Không, theo tôi không nên bỏ giai đoạn này. Nhưng, xin đồng chí cứ chỉ thị...

- Thôi được, đồng chí Ki-rin Pê-tơ-rô-vích ạ, - thiếu tướng tán thành. - Các đồng chí cứ hành động theo dự kiến. Nhưng đồng chí nên căn dặn những người tham gia đợt công tác này phải hết sức thận trọng. À, còn một ý kiến nữa về giai đoạn kết thúc này.

Sau khi nghe thiếu tướng nói, Xcơ-vô-re-xki trả lời: "Xin tuân lệnh, tôi sẽ truyền đạt cho Mi-rô-nốp", - ông chào từ biệt và thở dài, đặt ống nghe xuống."Mình đã biết trước mà, - ông nghĩ thầm. - Mình tin rằng sự việc sẽ kết thúc như thế này".

Khi Ki-rin Pê-tơ-rô-vích xuống nhà, đi ra cửa, thì Lu-ga-nốp và Mi-rô-nốp nhìn ông, vẻ thắc mắc. An-đrây cố ý nhìn đồng hồ và gõ ngón tay vào mặt kính.

- Đồng chí mặc áo hơi lâu đấy, đồng chí thủ trưởng ạ, - anh nói vẻ châm biếm, - hơi lâu. Có lẽ lại có việc...

- Lại có việc đấy, người anh em ạ, - Xcơ-vô-re-xki trả lời. - Suýt nữa thì hỏng cả.

- Sao thế, - Mi-rô-nốp lo lắng hỏi, vì thấy thái độ Ki-rin Pê-tơ-rô-vích không có vẻ gì đùa cả. - Chuyện gì vậy?

- Chuyện như thế này. Các anh lại đây... - Xcơ-vô-re-xki kể lại cho Mi-rô-nốp và Lu-ga-nốp nghe về bản thông báo mới nhận được từ Ba-lan gửi sang và quyết định của thiếu tướng.

- Thế đấy, - đại tá kết luận, - các anh đang đi bắt một con thú lớn, việc này cần phải mặt đối mặt. Đợt công tác này phải tiến hành thật nhanh chóng và kiên quyết, nhưng phải hết sức thận trọng. Hết sức thận trọng... - Ki-rin Pê-tơ-rô-vích nhấn mạnh những chữ này.

Trên đường đến nhà đại tá, họ im lặng. Ki-rin Pê-tơ-rô-vích bước ra khỏi xe đầu tiên, và bảo anh lái xe đợi. Ông đi lên trước dẫn đường. Ông mở cửa bằng chìa khóa riêng rồi mời Mi-rô-nốp và Lu-ga-nốp vào nhà. Sau khi họ cởi áo ngoài, đại tá dẫn hai người vào phòng làm việc. Xa-vin ngồi trên một góc đi-văng đang lật dở một tạp chí dày. Anh đứng dậy vui vẻ đón đại tá. Nhưng vừa thấy Mi-rô-nốp, Xa-vin bỗng giật mình, nụ cười biến mất trên khuôn mặt anh. Anh hơi nheo mắt, tiến một bước lên phía trước.

- Đồng chí đại tá, - anh nói giọng đột nhiên hơi khàn khàn. - Đây chính là...

- Biết rồi, - Xcơ-vô-re-xki ngắt lời anh, - cậu muốn nói rằng đây chính là cái người đã ở khách sạn "Đa-ri-an" chứ gì?

Xa-vin im lặng gật đầu.

- Phải đấy, - Xcơ-vô-re-xki tiếp, - cậu đã không nhầm. Chính anh ấy đã cùng đến khách sạn "Đa-ri-an" với Vôi-xê-khốp-xcai-a. Anh ấy đến đấy vì... vì cần phải đến và đã làm cái việc cần phải làm. Nhưng thôi, hãy làm quen với nhau đi: đây là thiếu tá Mi-rô-nốp, An-đrây I-va-nô-vích Mi-rô-nốp, cán bộ Ủy ban an ninh nhà nước. Từ Mát-xcơ-va tới. Cậu sẽ công tác dưới quyền anh ấy.

- Đồng chí Xtê-pan Xéc-gây-ê-vích, như thế là chúng mình sẽ làm việc với nhau nhỉ! - An-đrây nói, thân mật mỉm cười và chủ động bắt tay Xa-vin.

Xa-vin bắt tay vội vã, rồi tránh sang một bên và chăm chú nhìn An-đrây. Sau đó anh lại nhìn Xcơ-vô-re-xki.

- Đồng chí đại tá, - anh ngập ngừng nói với Xcơ-vô-re-xki, - đồng chí cho phép hỏi chứ?

- Hỏi à? Được thôi. Nhưng hỏi nhanh lên, chúng ta sắp hết thời gian rồi.

- Như thế là, nếu tôi không nhầm thì đồng chí thiếu tá có quan hệ với Vôi-xê-khốp-xcai-a trước khi tôi báo cáo với đồng chí? Thì ra... Không có tôi, các đồng chí cũng đã biết rằng cô ta là gián điệp?

- Gián điệp? - Xcơ-vô-re-xki nhắc lại. - Này, cậu ạ,không phải đâu. Cái gì người ta không biết thì chúng tôi cũng không biết. Nhưng tất nhiên chúng tôi cũng đoán được một số vấn đề. Thế cậu nghĩ sao?..

Lần này mọi người lại họp mặt gần đông đủ (chỉ thiếu Xa-vê-li-ép). Họ thảo luận kỹ kế hoạch đợt công tác sắp tới, xác định tất cả các chi tiết và nhất trí hành động. Thấy Mi-rô-nốp luôn liếc nhìn đồng hồ, Xcơ-vô-re-xki kết luận:

- Thôi, bây giờ có lẽ đã xong xuôi. Đã đến giờ đồng chí và Lu-ga-nốp lên đường, - ông nói và đứng dậy. - Lấy xe của tôi và đi thẳng ra sân bay. Tôi và đồng chí thượng úy ở lại đây, chúng tôi sẽ đi sau.

- Thượng úy à? - Xa-vin nhăn mặt mỉm cười. - Đồng chí đại tá, đồng chí muốn nói là cựu thượng úy phải không?

- Sao lại cựu thượng úy? À quên... - Xcơ-vô-re-xki nhìn Xtê-pan. - Tôi quên không nói là: sáng nay tôi vừa nhận được bản sao chỉ thị của Bộ chỉ huy các lực lượng không quân. Trong ấy viết gì nhỉ? Có lẽ là thế này: "Xét thấy đồng chí Xa-vin Xtê-pan Xéc-gây-ê-vích đã nhận thức sâu sắc khuyết điểm của mình và chân thành hối cải, nay hủy bỏ quyết định số bao nhiêu đó, ngày bao nhiêu đó về việc tước bỏ danh hiệu sĩ quan và thanh trừ đồng chí Xa-vin ra khỏi quân đội. Phục hồi danh hiệu thượng úy cho đồng chí Xa-vin Xtê-pan Xéc-gây-ê-vích. Thượng úy Xa-vin sẽ được nghỉ phép hai tuần, sau đó sẽ nhận nhiệm vụ..." Cậu thấy không, thế là thời gian nghỉ phép lại dành cho công việc của chúng ta. Như vậy hiện nay cậu chính thức là thượng úy, chứ không phải cựu thượng úy đâu...

- Đồng chí đại tá, - đôi môi Xa-vin mấp máy, nước mắt vòng quanh. - Đồng chí đại tá... tôi...tôi...Bác...

Anh đứng ngây người, hai tay buông thõng và cất tiếng nói lanh lảnh, ngắt quãng:

- Vì Liên bang xô-viết, phục vụ! *