hân Cây Lúa Mạch

Lưu Đế

Giữa trưa, thầy Vương buông bát đến sân phơi lúa mạch, chọn ra những thân cây lúa chưa bị cán trong đống những cây đã cán xong. Mặt trời đỏ rực trên đầu nhưng chưa thấm vào đâu so với sự sốt ruột của con gười. Chả là chiều qua vừa xảy ra một chuyện.

Chú út của Nhị Lăng Tử ở bộ đội về thăm người thân mua cho Nhị Lăng Tử một cái bút máy, thân bút có những sợi vàng sợi bạc lóng lánh viền quanh, nắp bút lại còn khắc con rồng. Nhị Lăng Tử đem khoe với các bạn trong lớp, để rồi đến chiều, mới vào tiết đầu nó đã khóc và mách rằng mất cái bút rồi. Cái bút máy tuy không phải thỏi vàng nhưng đối với học sinh lớp Hai tiểu học ở nơi xa xôi hẻo lánh này thì cũng là vật quý giá, ngay thầy Vương cũng chỉ có bút chấm mực thôi. Thầy Vương nổi trận lôi đình ngay trên lớp, sau đó ân cần khuyên nhủ, nói rất nhiều về chí khí, rồi còn bảo: “Chỉ cần nhận lỗi, thầy sẽ không nói ra tên”. Nhưng hết một ngày vẫn không có học sinh nào nhận.

Lúc ăn trưa xong, thầy Vương ôm một đống thân cây lúa mạch vứt lên trên bục giảng, nghiêm khắc nói: “Xem ra người có lỗi đã không chịu nhận lỗi của mình. Nhưng thầy có cách này. Đây là 34 thân cây lúa mạch. Thân dài và thô nhất là của thầy.

Đợi một lúc, các em mỗi người cầm một thân, ai ăn trộm bút thì thân lúa mạch trong tay người ấy sẽ dài thêm ra một đoạn như thế này này...”. Nói xong, thầy dùng tay vẽ độ dài của đoạn dài ra ấy.

Phòng học im phăng phắc. Thầy Vương đưa ánh mắt uy nghiêm nhìn khắp lượt rồi bảo từng em ra khỏi lớp, mỗi đứa cầm lấy một thân cây lúa mạch.

Rồi thầy cầm thân lúa mạch của mình đứng ở cửa lớp. lại cho từng đứa đi vào, để khi qua cửa, lấy thân lúa mạch trên tay chúng đo với thân trong tay thầy.

Đến học sinh thứ 19, nó không dám nhìn lên thầy giáo. Đem thân lúa mạch của nó so với của thầy thì ngắn hơn một đoạn, rõ rằng là nó mới ngắt bớt đi. Nó lập tức khóc òa lên.

Mười năm sau, đứa trẻ ấy tốt nghiệp phổ thông, về quê dạy học, gọi là thầy Lý. Thầy Vương đã được điều về trường tiểu học thị trấn. Thầy Lý về thay thầy, lại dạy trong cái lớp mà mười năm trước mình đã từng ngồi học.

Hôm đó vừa hết giờ, một học sinh nữ tên là Linh Tử mếu máo tìm thầy, mách rằng vừa bị mất cái đồng hồ điện tử đeo tay bà cô ở trong thành tặng nhân dịp sinh nhật nó, mà lúc ngồi học nó còn lôi trong cặp ra ngắm nghía... Thầy Lý bảo cho cả lớp biết, nghiêm khắc phê phán hành vi này, và hy vọng em nào lấy sẽ chủ động trả lại. Nhưng hai ngày đã trôi qua mà không thấy gì...

Đêm xuống, thấy Lý ngồi dưới ngọn đèn nghĩ đến chuyện thân cây lúa mạch mười năm trước, cái tay phải này đây cầm thân cây lúa cứ run bắn lên. Ngày thứ ha, thầy kể cho cả lớp nghe chuyện đó, rồi bảo: “Em học sinh lấy cái đồng hồ sẽ không dùng những cách tương tự thế này. Nếu nó không chịu trả, thầy sẽ vào thành phố mua cho Linh Tử cái đồng hồ khác, tin rằng sau khi hiểu ra, em kia sẽ hối hận và sẽ biết phải làm thế nào để trở thành con người chân chính”.

Nói xong, thầy Lý ngầm than thở: “Ngay những lời này chẳng biết các em có hiểu nổi không. Có lẽ là không.

Khấu Tử bàn luận: Cách làm của thầy Vương không thể chê trách. Trộm cái bút máy chẳng phải chuyện to tát gì nhưng đối với trẻ thì có thể là bước đầu tiên trượt xuống vũng lầy. Bây giờ trộm nhỏ, mai kia thì sao? Thế là thân cây lúa mạch bé nhỏ đã khiến cho kẻ mắc lỗi ghi xương khắc cốt đến tận mười năm sau, nhất là việc người ấy tự kể ra câu chuyện đáng xấu hổ của mình. Dù truyện không có kết thúc như mong đợi song chúng ta tin nó sẽ gây chấn động đến tâm hồn bé nhỏ của em học sinh trót lấy trộm đồng hồ.