hững chuyến đi Mát-xcơ-va đối với I-van Pê-tơ-rô-vích Xê-mê-nốp là công việc bình thường. Toa xe lửa mà hắn phụ trách là toa xe luôn luôn được nối với đoàn tàu Mát-xcơ-va. Nhưng lần này Xê-mê-nốp rời khỏi Crai-xcơ với tâm trạng không bình thường -- hắn lo lắng, cáu kỉnh. Nguyên nhân của tình trạng đó là cuộc gặp gỡ cuối cùng của hắn với "Hoàng hậu" (Xê-mê-nốp biết Vôi-xê-khốp-xcai-a với bí danh này, ngoài bí danh ra, hắn không biết gì hơn về cô ta)

Cuộc gặp gỡ đó đã gây cho hắn mối lo ngại, hắn thấy phải thận trọng: "Hoàng hậu" đã lo lắng thật sự. Quả thật cô ta cũng định dấu Xê-mê-nốp sự lo lắng của mình, nhưng hắn là một tay lõi đời, đừng hòng lừa được hắn.

Nhưng sao, có chuyện gì vậy? Chuyện gì đã làm cho "Hoàng hậu" mất bình tĩnh? Chuyện gì đã làm cô ta hoảng sợ? Rõ ràng là cô ta đã linh cảm được điều gì đó và rất hoảng sợ. Thế còn đối với với Xê-mê-nốp thì chuyện gì sẽ đến với hắn? Nếu có việc gì, để rồi xem hắn ta sẽ xoay xở ra sao? Trong cái trò chơi mà hắn đã tham gia nhiều năm, một điều được coi như nguyên tắc là: không được ăn thì đạp đổ. Người ta có thiết gì đến việc giúp đỡ lẫn nhau, cái đó thì cần gì! Phải, cuộc sống... cuộc sống như thế nào? Cuộc sống thật đáng nguyền rủa!

Cuộc sống đáng nguyền rủa làm sao? Nhưng biết làm thế nào? Liệu có thể từ chối không làm những việc mà người ta đã giao cho hắn, chẳng hạn như việc mà hắn đang phải thực hiện trong chuyến đi Mát-xcơ-va lần này? Cứ thử buông ra xem! Rồi sẽ ra sao, nếu như từ chối thì không từ chối được mà lại không hoàn thành nhiệm vụ. Người ta sẽ nghĩ thế nào về hắn, khi bản thân hắn lại muốn trốn tránh nhiệm vụ. Không được. Người ta sẽ biết, "chúng" đã biết tất cả về hắn -- về Xê-mê-nốp, và sẽ chẳng nể nang gì hắn cả. Chỉ cần hắn ho he tí chút là chúng sẽ thẳng tay trừng trị không thương tiếc. Chúng là những con người như vậy, như cái cô "Hoàng hậu" này chẳng hạn. Hắn đã biết và đã nhìn thấy chúng rất rõ.

Còn bọn tình báo thì sao? Về họ thì khỏi phải nói. Nếu đã rơi vào tay họ thì không thể thoát ra được! Chính "Hoàng hậu" đã nói như vậy và cô ta cũng đã biết!..

Đúng, Xê-mê-nốp không có lối thoát. Chỉ còn một cách là: phải sống như hắn đã sống trước đây, như hắn đã sống trong những năm vừa qua. Sống trong tình trạng luôn luôn lo sợ, phải giật mình mỗi khi nghe một tiếng kêu hay tiếng gõ cửa. Sống chỉ bám vào một niềm hy vọng, và niềm hy vọng đó dù sao cũng sưởi ấm tâm hồn hắn: may ra sẽ thoát khỏi tai họa. May ra "họ" sẽ nhớ lại những lời đã hứa với hắn, sẽ buông tha hắn ra và cho phép hắn đi đến một đất nước mà trong ngân hàng ở đó có một khoản đô-la dành riêng cho hắn. Với món tiền đó hắn có thể thực hiện được ước mơ lâu năm của mình: mua một cái nhà với một mảnh vườn nhỏ và sống ở đấy cho cho đến hết cuộc đời trong sự yên tĩnh.

Nhưng liệu "họ" có nhớ đến những điều đã hứa không? Và có khoản tiền đô-la thật không? Xê-mê-nốp nhớ lại quá khứ. Sự việc đã xảy ra như thế nào? Hắn, Xê-mê-nốp, đã sống bình thản, không muốn và cũng không làm hại ai điều gì. Hắn đã sống ở Min-xcơ, công tác ở đường sắt. Hắn có gia đình: có vợ và mấy đứa con... Rồi đột nhiên: chiến tranh, chiến tranh đáng nguyền rủa! Tất nhiên là hắn cũng gia nhập quân đội như mọi người. Hắn đã chiến đấu. Nhưng chiến đấu ra sao? Hắn cũng chiến đấu như mọi người: trong mấy tháng đầu khi có chiến tranh, người ta tránh xe tăng của phát-xít Đức và hắn cũng tránh; người ta ẩn nấp dưới đất và đánh giặc, hắn cũng đánh giặc; người ta... bị bắt làm tù binh và hắn cũng bị bắt làm tù binh. Nhưng thật ra hắn có giống như mọi người không? Hắn đã xoay xở như thế nào? Không, Xê-mê-nốp đã không giống như mọi người. Hắn được trời phú cho một thân hình vạm vỡ, một sức khỏe phi thường, nhưng hắn lại hèn nhát. Hắn sợ hãi trong lúc chiến đấu. Hắn sợ hết vía khi bị bắt làm tù binh. Hơn nữa Xê-mê-nốp rất sợ đau đớn về thể xác, hắn sợ đến kinh khủng. Tất cả có lẽ đã bắt đầu từ đó...

Thời kỳ đầu hắn gặp may mắn -- hắn chưa bị thương lần nào, thậm chí cũng chưa bị xây xát một chút nào. Hắn bị bắt làm tù binh vào mùa hè năm 1943, sau đó là trại giam, đói khát, tra tấn, đánh đập. Chính trong hoàn cảnh này, hắn đã tỏ ra không giống như mọi người. Nếu như mọi người, bề ngoài trông có vẻ yếu đuối nhưng đã tỏ ra dũng cảm không chịu cúi đầu trước kẻ thù, thì hắn đã tỏ ra hèn nhát, và thật là hèn nhát! Chỉ cần được sống, được sống với bất kỳ giá nào, chỉ cốt tránh được các trận đòn, chỉ cần được người ta cho ăn uống, chỉ cần được đớp... Đớp! Khi hắn còn ở trong trại giam của bọn Hít-le, tất cả ý nghĩ của hắn chỉ tập trung vào những cái đó.

Trong trại giam này lại có cả đồng chí chính ủy trung đoàn của một đơn vị mà Xê-mê-nốp đã tham gia chiến đấu. Đồng chí chính ủy bị bắt đã lâu, ngay từ thời gian đầu chiến tranh, đồng chí bị thương và con người thay đổi rất nhiều, chỉ còn đôi mắt là vẫn như trước. Nhìn đôi mắt và nghe giọng nói, Xê-mê-nốp mới có thể nhận ra được ông.

Chính ủy được xếp vào loại lính thường. Vì vậy ông vẫn được an toàn. Nhưng chỉ có bọn chỉ huy trại giam coi ông là lính thường, còn anh em tù binh thì nhận ông là người lãnh đạo của mình. Họ nghe theo ý kiến của ông trong mọi trường hợp. Không để lỡ mất cơ hội, Xê-mê-nốp liền báo cho tên chỉ huy trại giam biết "người lính thường" này là ai. Hắn báo chỉ để kiếm thêm một miếng thịt hộp, kiếm thêm một xuất bánh mì vừa ôi vừa khét.

Kết quả là: đồng chí chính ủy thì biến mất, còn hắn, Xê-mê-nốp thì được bọn phát-xít Đức cho hưởng tí chút ân huệ. Chẳng bao lâu chính hắn lại trở thành một tên phụ trách trại giam -- một tên cai ngục. Bây giờ thì không phải người ta đánh hắn, mà là hắn đánh các tù nhân. Hắn vừa sợ hãi, vừa đánh đập...

Ở miền Tây, bên kia bờ sông En-bơ, có một trại giam mới. Bọn Mỹ đã tới trại giam này. Như vậy, đối với Xê-mê-nốp, chiến tranh đã kết thúc. Nhưng thực ra chưa phải đã kết thúc: cuộc chiến tranh này kết thúc, nhưng lại bắt đầu một cuộc chiến tranh bí mật khác. Mới đầu Xê-mê-nốp ở trại giam những người tù nhân được trao trả, sau đó "họ" ("họ" là những ai -- Xê-mê-nốp cũng chẳng hiểu: những tay đầu sỏ nào đó, có lẽ là người của cơ quan tình báo) đã gọi hắn đến, nhắc hắn nhớ lại chuyện ông chính ủy và một số việc hắn đã làm trong các trại giam của bọn phát-xít Hít-le, rồi đề nghị hắn làm việc cho chúng. Tất nhiên là hắn phải nhận lời... vì còn biết trốn tránh vào đâu? Trong các trại giam, hắn mang số tù cũng như mọi người khác: chỉ mang những số tù, không một ai trong các tù nhân biết tên thật của hắn. Ở đất nước, I-van Pê-tơ-rô-vích Xê-mê-nốp có tên trong danh sách những người bị mất tích. Nhưng "họ", "họ" đã biết tất cả về hắn. Họ biết hết và đã tính toán tất cả mọi việc. Sau mấy tháng huấn luyện ở trường tình báo, Xê-mê-nốp đến thành phố Crai-xcơ. Nhiệm vụ của hắn rất đơn giản: người ta đến gặp hắn, nói cho hắn biết mất hiệu, sau đó hắn làm một số việc cho họ. Những việc hắn phải làm có đủ loại, đôi khi cũng không phải là dễ dàng. Nhưng hắn được người ta trả tiền, trả rất hậu, nhưng điều chủ yếu là họ hứa hẹn sẽ tổ chức chạy trốn, sau đó thì hắn được yên thân với một khoản lớn đô-la ở ngân hàng...

Những người mang mật hiệu đến gặp hắn thường thay đổi: lúc thì người này, lúc thì người khác. Có khi cách một vài năm, người ta không động chạm gì đến hắn và Xê-mê-nốp mừng, tưởng rằng họ đã quên hắn. Nhưng đã nửa năm nay "Hoàng hậu", cái con thiếu phụ xinh đẹp ấy, chỉ huy hắn.

Nhưng nghĩ như vậy thì lợi ích gì? Xê-mê-nốp bực tức đẩy mạnh cánh cửa toa tàu, hắn nhổ toẹt nước bọt vào bóng đêm, khép cửa lại rồi đi về buồng mình, buồng dành cho nhân viên đường sắt. Ở đây, trên tầng cao, anh nhân viên phụ việc đang say sưa ngáy khò khò, chẳng hay biết gì đến sự đời.

Tàu đến Mát-xcơ-va đúng theo giờ quy định. Xê-mê-nốp dọn dẹp trên toa và làm mấy việc vặt mất khoảng hai tiếng, rồi mới bước xuống sân ga. Hắn chẳng vội vã đi đâu, vì thời gian đang còn nhiều. Hắn bước đi thong thả và chăm chú nhìn quanh. Nhưng dù cho Xê-mê-nốp có sành sỏi mưu mẹo bao nhiêu, dù hắn có chăm chú quan sát bao nhiêu, để xem có "cái đuôi" nào dính theo hắn không, hắn vẫn không nhận thấy điều gì khả nghi cả. Trong khi đó thì suốt dọc đường, các trinh sát viên đã bám sát hắn như trước đây ở Crai-xcơ...Bây giờ ở Mát-xcơ-va các trinh sát viên của Crai-xcơ được thay bằng An-đrây Mi-rô-nốp và hai nhân viên khác của cơ quan an ninh nhà nước được phân công giúp việc anh.

Thoạt tiên Xê-mê-nốp dừng lại ở trạm bán báo, sau đó hắn đến hàng bán thuốc lá và mua một bao "Ca-dơ-bếch" rồi đi đến ga tàu điện ngầm. Hắn dừng lại bên cửa ra vào, châm thuốc và đứng đấy vài phút, hút hết điếu thuốc, sau đó mới bước lên cầu thang. Hắn ngồi lên tàu, chuyển tàu mấy lần, rồi xuống ga "Mai-a-cốp-xki". Hắn đi bộ đến quảng trường Pu-skin rồi rẽ sang bên phải, đi sang đại lộ Tơ-ve-rơ-xcôi, rảo bước dọc theo đại lộ đến cổng chào Nhi-kít-xki. Mi-rô-nốp và các trinh sát viên không rời hắn một phút.

Đến cuối đại lộ, gần đài kỷ niệm Ti-mi-ri-a-dép, Xê-mê-nốp quay ngoắt lại và đi ngược trở về quảng trường Pu-skin. Giữa lúc ấy một trinh sát viên vội bước tới cạnh Mi-rô-nốp đứng gần đó, hích vào cánh tay anh và khẽ hất đầu chỉ về phía chiếc ghế đá có mấy người ngồi.

-- Gì thế? -- Mi-rô-nốp khẽ hỏi.

-- Đồng chí có thấy người ngồi trên ghế đá, đội mũ xám và đang đọc báo "Sự thật" kia không? -- Anh trinh sát nói thầm.

-- Có. -- An-đrây nói. -- Ai đấy?

-- Tôi cũng không biết, chỉ biết là tay này cứ loanh quanh ở cửa hàng bán đồ cũ, chỗ Ma-ca-rốp đang làm việc ấy. Lúc ấy tôi cũng ở đó và chú ý đến hắn. Hắn vào cửa hiệu hai lần.

-- Lạ nhỉ. Nhưng đồng chí có thấy tay này chú ý đến sự xuất hiện của Xê-mê-nốp không?

-- Thật khó nói, -- anh trinh sát trả lời. -- Tôi không nhìn thấy hắn ngay. Tôi chỉ thấy khi chúng ta đi đến đài kỷ niệm Ti-mi-ri-a-dép, thì hắn ngồi ở đó, không đi găng tay, bây giờ thì lại đi găng. Đồng chí thấy không, hắn ngồi đó và đi găng tay.

-- Này. -- Mi-rô-nốp quyết định. -- Tôi ở lại đây và sẽ đến ngồi gần tên này. Nếu Xê-mê-nốp quay lại, thì đồng chí phải cầm sẵn máy ảnh. Cần thiết thì chụp luôn.

Anh trinh sát im lặng gật đầu rồi rảo bước, còn An-đrây thì quay trở lại, thong thả bước lại gần chiếc ghế đá, lúc này ngoài người lạ mặt ra, không có ai ngồi trên ghế cả. An-đrây làm ra vẻ rất mệt mỏi, ngồi phịch xuống ghế. Người lạ mặt ngồi ở đầu ghế bên này, còn Mi-rô-nốp ngồi ở đầu ghế bên kia. Bất kỳ ai ở bên ngoài nhìn thấy hai người, đều có thể cho rằng họ không có quan hệ gì với nhau. Nhưng thực ra không phải như vậy. Mi-rô-nốp ngồi hơi xoay người về phía người lạ mặt, kín đáo nhìn quanh, không bỏ sót một cử chỉ, một hành động nào của y. Trong khi đó thì Mi-rô-nốp cũng nhận thấy ngay rằng người lạ mặt kia cũng nhìn trộm anh. Nhưng dáng điệu và vẻ mặt Mi-rô-nốp tỏ ra không hề quan tâm đến mọi việc xung quanh, nên người lạ mặt vẫn thấy yên tâm và tiếp tục chăm chú đọc báo.

Năm phút, mười phút trôi qua... An-đrây vẫn ngồi yên, anh ngả người vào lưng ghế và lim dim ngủ gật. Người lạ mặt cũng ngồi yên, lật dở các trang báo sột soạt. Bỗng y động đậy rồi cởi đôi găng tay cho vào túi, sau đó lại tiếp tục đọc báo. Đúng lúc đó An-đrây liếc nhìn thấy Xê-mê-nốp đang từ quảng trường Pu-skin đi lại.

"À ra thế, -- anh nghĩ, -- có lẽ mình không nhầm. Bây giờ phải coi chừng!"

-- Xin lỗi, ông có thể ngồi chật một chút được không? -- Xê-mê-nốp nói với người lạ mặt và tiến lại gần chiếc ghế đá, định ngồi xuống cạnh tên lạ mặt đội mũ xám.

Người lạ mặt nói làu bàu điều gì đó, nghe không rõ, và hơi nhích về phía bên để nhường chỗ. Xem ra, y không hề tỏ ra quan tâm đến sự xuất hiện của Xê-mê-nốp.

Xê-mê-nốp im lặng ngồi xuống ghế rồi lặng lẽ lấy trong túi ra bao thuốc lá "Ca-dơ-bếch", rút một điếu, rồi lúng túng vân vê điếu thuốc trong lòng bàn tay. Người lạ mặt có vẻ tươi tỉnh hẳn lên.

-- Ông, thưa ông, -- y nói với Xê-mê-nốp. -- Ông có thể cho xin một điếu không? Tôi quên mất bao thuốc ở nhà.

-- Sao lại không, -- Xê-mê-nốp vừa trả lời, vừa chìa bao thuốc cho người lạ mặt. -- Xin mời ông dùng.

Người lạ mặt cầm lấy bao thuốc, rút một điếu rồi bỏ bao thuốc vào túi. Mi-rô-nốp nhìn thấy rõ là y bỏ bao thuốc vào túi áo bên phải.

-- Thưa ông, bao thuốc... -- Xê-mê-nốp mỉm cười hỏi.

-- Ồ khỉ quá, thật là đãng trí, -- người lạ mặt nói với vẻ ân hận, rồi y rút bao thuốc lá "Ca-dơ-bếch" từ túi áo bên trái ra và đưa cho Xê-mê-nốp.

"Đây rồi! -- Mi-rô-nốp bỗng cả quyết. -- Đúng tủ rồi. Nên làm thế nào bây giờ?"

Trong lúc đó thì Xê-mê-nốp ra hiệu hắn không có diêm và hắn đã dùng diêm của người lạ mặt. Sự việc trao đổi bao diêm lại cũng diễn ra y hệt như bao thuốc lá: Xê-mê-nốp trả cho người lạ mặt bao diêm, nhưng không phải bao diêm mà trước đây hắn đã bỏ vào túi áo.

Mi-rô-nốp không suy nghĩ gì thêm nữa: lúc này mọi việc đều phải quyết định trong giây phút. Tên lạ mặt chưa kịp cho bao diêm vào túi áo, bỗng bàn tay của y bị bẻ quặt ra sau lưng, và bao diêm lại nằm trong tay Mi-rô-nốp.

-- Anh làm gì thế? -- Tên lạ mặt giận dữ quay lại phía Mi-rô-nốp. -- Anh điên đấy à? Đồ lưu manh! Buông ra ngay.

Nhưng Mi-rô-nốp không buông hắn ra. Anh lôi hắn bật dậy khỏi ghế, đặt hắn đứng giữa anh và Xê-mê-nốp rồi nói khẽ nhưng rành rọt:

-- Này ông, tôi khuyên ông không nên làm ồn. Ông nên thận trọng. Tôi cho rằng chuyện om xòm nơi công cộng rất không có lợi cho ông. Mời ông đi về đồn công an, ở đó mọi việc sẽ rõ ràng.

-- Việc đếch gì phải về đồn! -- Người lạ mặt quát lên. -- Tôi không đi đâu cả. Anh không có quyền. Tôi...tôi...là...

Mi-rô-nốp không trả lời. Anh bóp mạnh bàn tay hắn đến nỗi y phải kêu lên vì đau. An-đrây không rời mắt khỏi Xê-mê-nốp, để phòng trường hợp bất trắc. Nhưng Xê-mê-nốp không có ý định can thiệp. Hắn sợ hãi so vai rụt cổ và lấm lét nhìn quanh. Hắn vội đứng dậy và định tháo thân. Nhưng không kịp. Trước mặt hắn đã xuất hiện hai trinh sát viên, họ túm chặt lấy hắn không cho nhúc nhích.

-- Hãy bình tĩnh. -- Một công an viên nghiêm nghị nói. -- Hãy bình tĩnh. Đi theo chúng tôi!

Xê-mê-nốp co rúm người, trông người hắn như thấp bé đi, hắn nhẫn nhục bước đi giữa hai người công an. Mi-rô-nốp bẻ quặt tay tên lạ mặt đó ra đằng sau rồi khẽ đẩy vào lưng hắn, bắt hắn bước theo sau Xê-mê-nốp và các trinh sát viên. Sự việc xảy ra nhanh chóng và khéo léo đến nỗi không một ai trong số người đang đi trên đường phố biết được và có ý định can thiệp.

Ở đồn công an, Xê-mê-nốp ngồi phịch xuống ghế kê ở hành lang, mắt đờ đẫn nhìn xuống đất. Hắn im lặng trao cho Mi-rô-nốp hộp thuốc lá "Ca-dơ-bếch" mà hắn nhận được của tên lạ mặt đó: trong hộp, dưới một lớp thuốc lá có những tờ giấy bạc một trăm rúp. An-đrây đếm: hai mươi lăm tờ, tổng cộng là hai nghìn năm trăm rúp.

Khác với Xê-mê-nốp, tên lạ mặt đó làm ầm ĩ lên. Hắn theo sau Mi-rô-nốp vào phòng đồn trưởng công an, nhổ nước bọt trước mặt An-đrây và quát tháo:

-- Các người có quyền gì, dựa trên cơ sở gì? Các người có biết tôi là ai không? Tôi là người nước ngoài, các người không được lộng quyền. Các người sẽ phải chịu trách nhiệm, phải chịu trách nhiệm về sự lộng quyền bất hợp pháp này...

-- Xin ông cứ yên tâm. Chúng tôi sẽ tìm hiểu cặn kẽ, -- trưởng đồn công an bình tĩnh đáp. -- Nếu người ta đối xử với ông không đúng mức, chúng tôi sẽ trừng trị những người có lỗi. Xin ông cho xem giấy tờ.

Tên người nước ngoài ném lên bàn một tập giấy chứng nhận. Y nói đúng. Những giấy tờ này cho thấy chủ nhân của chúng là một người quốc tịch nước ngoài tên là Ri-tra-rơ-đơ B., đến Liên-xô với tư cách là khách du lịch.

Mi-rô-nốp vội gọi điện thoại cho tướng Va-xi-li-ép báo cáo ngắn gọn về sự việc vừa xảy ra.

-- Bao nhiêu? -- Thiếu tướng hỏi lại, sau khi nghe Mi-rô-nốp báo cáo. -- Hai nghìn rưởi rúp đổi lấy một bao diêm à? Khá đấy! Thế đồng chí đã xem kỹ bao diêm chưa?

-- Tất nhiên là tôi đã xem rất kỹ, đồng chí Xê-men Pha-đê-ê-vích ạ. Mới nhìn thì không thấy có gì khả nghi cả: một bao diêm bình thường như các bao diêm khác, bên trong ngoài diêm ra không có gì cả.

-- Được. -- Thiếu tướng quyết định. -- Đồng chí lập biên bản, trong đó nêu rõ những chi tiết đổi hộp thuốc lá và bao diêm giữa Xê-mê-nốp và tay du lịch ngoại quốc. Số tiền và bao diêm đồng chí đem ngay lại chỗ tôi.

-- Tôi đã gửi đi rồi, đồng chí Xê-men Pha-đê-ê-vích ạ. Một nhân viên trong tổ của tôi sẽ có mặt ở chỗ đồng chí ngay bây giờ.

-- Tốt! Nếu vậy thì thế này nhé: đồng chí lập xong biên bản và nói chuyện với tay du lịch ngoại quốc. Xin lỗi anh ta và nói là đồng chí phải liên hệ với Bộ ngoại giao, với đại sứ quán, mà việc này thì cần phải có thời gian... Rõ chưa?

-- Rõ rồi, đồng chí Xê-men Pha-đê-ê-vích ạ. Mọi việc sẽ được chấp hành đúng.

Mi-rô-nốp lập biên bản về Xê-mê-nốp. Hắn khúm núm nhìn anh, vội vàng kể lại tất cả các chi tiết, không dám dấu điều gì.

-- Tôi là kẻ hèn mọn. -- Xê-mê-nốp thỉnh thoảng nhắc lại câu đó. -- Tôi đã làm gì à? Người ta bảo tôi nhận thì tôi nhận, người ta bảo chuyển, thì tôi chuyển. Tôi không hề biết có gì ở trong cái hộp thuốc lá này và cũng không biết có tiền ở trong đó. Làm sao mà biết được?

Sau khi sơ bộ hỏi cung Xê-mê-nốp và lấy chữ ký của hắn dưới tờ biên bản, Mi-rô-nốp trở về phòng làm việc.

-- Đấy, đồng chí xem, -- đồn trưởng công an đứng dậy đón Mi-rô-nốp, -- ông này nói rằng ông ta là một nhân vật quan trọng, một người du lịch nước ngoài, nhưng lại tỏ ra bất lịch sự, rất bất lịch sự. Ông ta không thể chờ đợi được một phút!

-- "Một phút"! -- Tên B. hằn học nói. -- Một phút đấy! Các người giữ tôi suốt gần một tiếng đồng hồ mà lại còn trách móc nữa. Thật là quá quắt! Ngay cái việc tự dưng bắt tôi, phải, phải, một sự bắt bớ ti tiện và đểu giả, không thể có trong một đất nước văn minh, cũng đủ làm người ta phẫn nộ...

-- Yêu cầu ông nên lựa lời mà nói, -- Mi-rô-nốp nói gay gắt, mặc dầu vẫn giữ thái độ đúng mức. -- Những lời ông nói không những đã xúc phạm đến những người có trách nhiệm tìm hiểu vấn đề rắc rối do ông gây ra, mà còn xúc phạm đến cả đất nước mà ông có vinh dự được đặt chân tới, dù chỉ trong thời gian ngắn. Về thái độ của ông, chúng tôi buộc phải báo cáo với Bộ ngoại giao Liên-xô...

-- Thế kia à! Người ta bắt tôi, lại còn định báo với Bộ ngoại giao về tôi! Quyền gì? -- Tên B. phản ứng, nhưng giọng nói đã dịu hơn.

-- Bắt ông thì quả thật chúng tôi đã bắt, đúng như vậy, -- Mi-rô-nốp nhã nhặn nói, -- nhưng sao ông lại có quan hệ với hạng người như vậy ngoài đường phố? Tiền ông trao cho hắn là tiền gì vậy, để làm gì? Ai mà biết được ông là người như thế nào? Nếu như tôi có vi phạm điều gì, thì đó là lỗi tại ông. Nhưng còn về hành động của tôi, thì tôi sẵn sàng xin lỗi.

-- Ồ, nếu vậy thì chúng ta sẽ coi câu chuyện đáng tiếc này là đã được giải quyết xong. Xin chào ông...-- y đứng dậy và vội vã bước ra cửa.

-- Xin lỗi, -- Mi-rô-nốp giữ y lại. -- Tôi rất lấy làm tiếc là chúng tôi chưa có thể thả ông ra được. Dẫu sao thì cho đến bây giờ chúng tôi vẫn chưa xác minh được điều gì cả.

-- Trời ơi! -- Tên B. lại bắt đầu nổi nóng. -- Lại còn xác minh gì nữa? Chẳng lẽ ông không rõ rằng đã đến lúc phải chấm dứt câu chuyện rắc rối đã xảy ra à? Đấy là tôi chưa muốn nói rằng theo giấy tờ của tôi, ông có thể khẳng định tôi là người quốc tịch nước ngoài, một nhà du lịch. Vì thế ông không có quyền giữ tôi lại.

-- Tất nhiên, tất nhiên, -- Mi-rô-nốp tán thành, -- chúng tôi không giữ những người nước ngoài. Nhưng làm sao tôi có thể tin được rằng ông chính là ngài B., một người ngoại quốc, một nhà du lịch? Còn số tiền, số tiền hai nghìn rưởi rúp nữa?

-- Tiền nào? -- Tên B. bỗng phát khùng. -- Tôi không biết gì hết. Còn tôi là người quốc tịch nước ngoài thì giấy tờ đã nói rõ.

-- Thôi được, về số tiền thì bây giờ chúng ta sẽ không nói đến, nhưng về giấy tờ thì... Giấy tờ thì sao? Ai có thể bảo đảm với tôi rằng những giấy tờ này quả thật là của ông, rằng ông chính là ngài B., một nhà du lịch và là chủ nhân của những giấy tờ đó? Chẳng lẽ không có trường hợp đánh cắp giấy tờ của người khác? Hơn nữa, theo giọng nói và phong cách bên ngoài, thì ông có vẻ giống người gốc Mát-xcơ-va hơn là giống người nước ngoài... Vì vậy ông cũng nên biết cho...-- Mi-rô-nốp xòe hai bàn tay ra.

-- Thế nghĩa là, -- tên ngoại quốc nói, vẻ mặt suy nghĩ, -- ông cho rằng tôi không phải là B., người có quốc tịch nước ngoài, mà chỉ là người đã đánh cắp giấy tờ và núp dưới danh hiệu B. phải không? Thôi được, nghi ngờ đó là quyền của ông. Nhưng tốt nhất là ông cho tôi máy điện thoại, tôi sẽ liên hệ với đại sứ quán, và người ta sẽ khẳng định ngay với ông rằng tôi là tôi. Cuối cùng, nếu ông thấy như vậy vẫn còn chưa đủ, thì sẽ có người trong số nhân viên đại sứ quán của chúng tôi tới đây ngay và sẽ chứng nhận tôi.

-- Rất tiếc là chúng tôi không thể làm như vậy được: chúng tôi không có quyền đưa máy điện thoại cho ông, cũng không có quyền tự liên hệ với đại sứ quán. Tôi sẽ báo cáo sự việc xảy ra cho ban lãnh đạo, ở đó người ta sẽ liên hệ với Bộ ngoại giao và sẽ làm các thủ tục cần thiết. Hiện giờ tôi vẫn chưa nhận được chỉ thị của cấp trên, nên không thể làm gì được. Nguyên tắc tổ chức như vậy. Xin ông thứ lỗi và mong ông kiên nhẫn đợi chờ.

-- Nhưng như vậy là quan liêu, vô lý! -- Tên B. phản đối. -- Đơn giản nhất là gọi điện cho đại sứ quán, nhưng ông thì cứ trù trừ. Cứ thế này thì tôi sẽ ngồi ở đây đến một tuần.

-- Sao lại một tuần: chỉ một vài giờ thôi, chứ không hơn. Còn nguyên tắc là nguyên tắc. Ở nước các ông có nguyên tắc khác, ở chúng tôi có nguyên tắc khác. Ông cho phép chúng tôi giữ đúng nguyên tắc hiện hành ở đất nước chúng tôi.

Tên B. giận dữ nói lầu bầu điều gì, rồi ngồi phịch xuống ghế.

-- Thôi được, -- y nói, -- tôi sẽ đợi, nhưng không được quá một tiếng...

-- Cần phải làm như vậy thôi, -- Mi-rô-nốp bình tĩnh nói. -- Nhân tiện, xin ông đọc cho tờ biên bản này và ký vào đây.

-- Lại còn biên bản nào nữa? -- Tên B. lại giận dữ nói.

-- Đây, biên bản đây, -- Mi-rô-nốp ôn tồn nói và đưa tờ biên bản cho tên B.. Trong biên bản tường thuật rõ tất cả những chi tiết về việc tên B. trao cho Xê-mê-nốp hộp thuốc lá "Ca-dơ-bếch" kèm theo tiền, và việc Xê-mê-nốp trao cho y bao diêm.

-- Không, -- tên B. lắc đầu nguây nguẩy. -- Tôi không đọc, không muốn đọc. Và sẽ không ký. Thủ đoạn này đối với tôi không xong đâu, đừng hòng. Đây là một sự khiêu khích.

-- Ô hay! -- Mi-rô-nốp tỏ vẻ trách móc, anh hơi nhún vai. -- Như vậy mà đã gọi là khiêu khích à? Không được, ngài B. ạ.

-- Thôi được rồi, -- tên B. giận dữ nói, -- chúng ta sẽ không tranh cãi nữa, cái đó chẳng nghĩa lý gì. Các ông đi liên hệ với ban lãnh đạo của mình và kết thúc tấn hài kịch này đi. Tôi chẳng việc gì phải nói với ông nữa.

Mi-rô-nốp bật cười:

-- Ngài B. ạ, tôi cũng không yêu cầu ngài tiếp chuyện tôi. Ông nên biết rằng nói chuyện với ông, tôi chẳng thích thú gì, nhưng tôi cần xác minh những vấn đề mà chúng tôi đang quan tâm. Tôi mong rằng ông đã rõ điều đó?

-- Rõ, rõ, -- tên B. tức giận nói, -- thì ông cứ việc xác minh đi, nhưng phải để cho tôi được yên.

Đúng lúc đó chuông điện thoại vang lên. Trưởng đồn công an, từ nãy đến giờ im lặng ngồi nghe đối thoại giữa Mi-rô-nốp và tên B., liền cầm lấy ống nghe.

-- Vâng, -- ông nói. -- Tôi nghe đây... đúng như vậy, thưa đồng chí thiếu tướng. Ở đây...xin tuân lệnh. -- Trưởng đồn đưa ống nghe cho thiếu tá Mi-rô-nốp.

-- Đồng chí An-đrây I-va-nô-vích, -- An-đrây nghe giọng nói của thiếu tướng Va-xi-li-ép vang lên vui vẻ. -- Xin chúc mừng thắng lợi! Bao diêm của đồng chí thật là vô giá. Một kho tàng quý giá! Thật là một kho tàng quý giá! Đồng chí đưa ngay anh chàng du lịch đến chỗ tôi nhé. Đã cho xe đi đón rồi.