hi trời dần chuyển sang hè, Arkady được chuyển đến một trang trại ở nông thôn. Đó là một tòa nhà có mặt tiền là sự kết hợp táo bạo giữa những cây cột trắng và cửa theo kiểu Pháp cùng với mái vòm và có cả nhà kính trồng cây. Nhà thờ nhỏ trong khuôn viên giờ được sử dụng như gara. Ngoài ra còn có một sân tennis bằng đất nện mà các bảo vệ vẫn sử dụng để chơi bóng chuyền hàng ngày. Arkady được phép đi thả bộ khắp nơi, chỉ cần anh về đúng giờ ăn. Trong tuần đầu tiên, có một chiếc máy bay nhỏ hạ cánh trên đường băng tư nhân ở đây mang theo hai chuyên gia thẩm vấn, Thiếu tá Pribluda, một phong bì thư cùng các thứ như thịt tươi hay hoa quả chỉ có ở Moscow.

Các cuộc thẩm vấn diễn ra hai lần một ngày trong tòa nhà kính. Chẳng còn cái cây nào trong này ngoại trừ vài cây cao su to sụ, cong oằn và chẳng hợp cảnh chút nào giống như những phục vụ viên rất lễ phép. Arkady ngồi trên một chiếc ghế làm bằng liễu gai giữa các chuyên gia thẩm vấn. Trong số đó có một chuyên gia về tâm thần và các câu hỏi đưa ra rất khôn khéo, vẫn như mọi khi anh được thẩm vấn, thái độ của mấy người đó rất thân thiện. Bầu không khí rất thoải mái.

Trong bữa trưa ngày thứ ba, Arkady gặp Pribluda một mình trong vườn. Áo khoác của hắn được vắt lên thành dựa chiếc ghế sắt trong khi viên thiếu tá đang lau súng của mình. Những ngón tay mập mạp khéo léo dùng khăn xử lý hết chốt an toàn rồi đến lò xo. Hắn ngẩng đầu lên và ngạc nhiên khi thấy Arkady ngồi vào ghế trước mặt. Phía bên kia bàn.

“Chuyện gì vậy?” Arkady hỏi “Sao bọn họ lại để anh ngoài này?”

“Công việc của tôi không phải là chất vấn anh.” Pribluda nói. Đôi mắt xấu xí nhưng trung thực của hắn đã trở nên quen thuộc với Arkady, và anh cũng cảm thấy nhẹ nhõm sau một buổi sáng đánh vật với những chuyên gia mới mà KGB vừa gửi tới. “Dù gì thì bọn họ cũng là chuyên gia. Bọn họ biết mình cần làm gì.”

“Vậy tại sao anh ở đây?”

“Tôi tình nguyện.”

“Anh sẽ ở đây bao lâu?”

“Tùy vào các chuyên gia thẩm vấn.”

“Anh chỉ mang theo một bộ quần áo để thay. Có nghĩa là không lâu.” Arkady nói.

Pribluda gật đầu và tiếp tục lau súng, mồ hôi bắt đầu rịn ra do hắn làm cực kỳ cẩn thận nên không sợ làm bẩn áo mình với dầu súng.

“Nếu việc của anh không phải là thẩm vấn tôi, vậy việc của anh là gì?” Arkady hỏi.

Pribluda đẩy khe trượt và nòng súng về phía trước, ra khỏi hộp khóa nòng. Từ hộp khóa, hắn nhẹ nhàng lấy ra các bộ phận và cò súng. Với Arkady, một khẩu súng bị lột trần lúc nào trông cũng như một người què trần trụi.

“Ý anh là việc của anh là giết tôi, thưa thiếu tá. Hãy nói đi - anh đã tình nguyện mà.”

“Anh nói về cuộc đời nhẹ nhàng quá.” Pribluda trượt từng viên đạn ra khỏi nòng như thể những viên thuốc con nhộng.

“Đó là bởi vì nó bị xem nhẹ. Nếu anh định bắn tôi khi đã hết áo sạch, tôi có thể nghiêm túc đến mức nào nữa?”

Arkady không tin Pribluda sẽ giết anh. Pribluda đã vui vẻ tình nguyện, không còn nghi ngờ gì nữa, và làm vậy từng giờ một cách vô cùng đạo đức, nhưng Arkady không tin việc đó có thể xảy ra. Thế nên, vào buổi sáng tiếp theo, khi những người thẩm vấn và Pribluda dừng xe cạnh đường băng, Arkady đi bộ đến. Anh đến vừa kịp lúc để thấy Pribluda đứng ngoài cửa sổ, tranh cãi nảy lửa với những người thẩm vấn bên trong xe. Máy bay rời đi mà không có hắn, và hắn lại quay về với cái xe. Khi tài xế hỏi anh có muốn đi nhờ không, Arkady nói đó là một ngày đẹp trời nên anh sẽ đi bộ.

Ngoại trừ những khoảng nhấp nhô nhẹ nhàng nhất, vùng quê xung quanh rất bằng phẳng. Trong ánh mặt trời buổi sớm mai, cái bóng của anh trải dài ba mươi mét dọc con đường, cái bóng của một cái cây hiếm hoi thì đến cả trăm mét. Có rất ít cây cối, chủ yếu là những đám gạch vụn hiếm hoi và những bụi cây quả mọng. Đám cỏ hoang dại mang kiểu cách của những đóa hoa và bầy chầu chấu non sáng lên như ngọc bích. Nằm trên bãi cỏ, Arkady biết anh đang bị theo dõi bởi ống nhòm từ đài quan sát trên nóc nhà chính. Anh không bao giờ nghĩ đến việc cố trốn thoát.

Arkady và Pribluda dùng bữa ở cái bàn duy nhất được đặt trong nhà ăn với những miếng giẻ lau ma quái. Trong bộ quần áo bẩn thỉu, viên thiếu tá trở nên gắt gỏng, nới lỏng bao súng ở vai và kéo áo ra khỏi nách. Arkady thích thú quan sát. Một gã sắp bị bắn luôn rất hứng thú với xạ thủ, và với viên đạn chết người được trì hoãn vô thời hạn, Arkady có cơ hội quan sát kĩ lưỡng người có thể trở thành đao phủ của mình.

“Anh định giết tôi như thế nào? Từ đằng sau, đằng trước? Đầu hay tim?”

“Miệng,” Pribluda nói.

“Bên ngoài căn nhà? Bên trong? Nhà tắm thì dễ dọn dẹp đấy.”

Thiếu tá hung hăng đổ đầy ly với nước chanh. Trong nhà không được phép có vodka và Arkady là người duy nhất không nhớ nhung gì nó. Sau những ngày dài chơi bóng chuyền, đội bảo vệ chuyển sang chơi bóng bàn đến khuya rồi đi ngủ.

“Công dân Renko ạ, anh không còn là điều tra viên lão luyện nữa, anh không còn có bất cứ thứ bậc hay vai vế thuộc bất cứ chủng loại nào nữa, anh chả là gì cả. Tôi chỉ cần đơn giản nói anh câm họng lại.”

“À, nhưng chuyện sẽ khác đấy, thiếu tá ạ. Giờ tôi chả là gì nữa, nên tôi cũng không phải nghe lời anh.”

Gần như tất cả những gì Irina đã từng nói với anh, anh nghĩ. Quan niệm dễ dàng thay đổi biết bao. “Kể tôi nghe đi, thiếu tá,” anh hỏi, “đã có ai từng cố giết anh chưa?”

“Chỉ mình anh thôi.” Pribluda đẩy cái ghế ra mà không hề động đến đồ ăn.

Lòng đầy thất vọng, Pribluda bắt đầu làm việc trong vườn. Lột đến tận cái áo lót, quần dài xắn lên trên cái khăn mùi xoa cột quanh đầu gối, hắn cắt đám cỏ dại.

“Đã quá muộn để trồng bất cứ thứ gì khác ngoài củ cải, nhưng chúng ta sẽ làm những gì có thể.”

“Chỉ tiêu của anh là gì?” Arkady vừa hỏi từ hiên nhà vừa nheo mắt nhìn lên bầu trời, tìm kiếm chiếc máy bay đang trở về từ Moscow.

“Đây là niềm vui, không phải công việc,” viên thiếu tá lẩm bẩm. “Tôi sẽ không để anh phá hỏng nó đâu. Ngửi đi.” Hắn nâng một miếng đất giàu than bùn lên mũi. “Chẳng có miếng đất ở bất cứ nơi nào trên thế giới này mang mùi giống nhau cả.”

Bầu trời vắng lặng và Arkady lại hướng ánh nhìn xuống viên thiếu tá với đôi tay đầy đất. Cử chỉ đó nhắc anh nhớ lại cảnh Pribluda đào những xác chết ở công viên Gorky. Arkady lại nghĩ đến những nạn nhân của thiếu tá ở sông Kliazma. Và giờ họ ở trong một cái vườn quê, với những vết sẹo trải dài từ sườn cho đến tận bẹn của Arkady và trên đầu gối của Pribluda.

“Họ tìm thấy tiền của Iamskoy. Đó là nguồn gốc của mọi vấn đề,” Pribluda kể. “Họ gỡ từng tấm ván nhà của ông ta, và lật tung cả chỗ đó lên. Cuối cùng, họ cũng tìm thấy nó dưới cái chuồng, tôi nghe nói thế, chỗ ông ta để vịt và ngỗng chết. Cả một gia tài, dù tôi không hiểu sao ông ta lại quan tâm. Ông ta định dùng nó làm gì chứ?”

“Ai mà biết được.”

“Tôi đã nói anh vô tội mà. Ngay từ đầu tôi đã nói anh vô tội rồi. Thám tử Fet là một người báo tin nhảm nhí, nên tôi tự hào mà nói rằng tôi hành động dựa trên bản năng của chính mình. Mọi người nói không có điều tra viên cao cấp nào lại điều tra theo kiểu anh đã nói để rồi làm những việc trái với một điều tra viên thông thường. Tôi nói anh sẽ làm thế bởi vì chỉ tôi mới biết anh đã cố gắng hủy hoại tôi đến thế nào. Những người còn lại đều nói nếu Iamskoy thối tha như anh nói, thì hẳn anh cũng thế, và đó chỉ là một vụ những tên cướp bị bại lộ. Tôi nói anh sẵn sàng hủy hoại một người đàn ông không vì lý do gì cả. Tôi hiểu anh mà. Anh là loại đạo đức giả tồi tệ nhất.”

“Thế thì sao?”

“Nếu tôi tuân theo lệnh, anh sẽ gọi tôi là kẻ sát nhân. Tôi quan tâm gì lũ tù nhân từ nhà tù Vladimir chứ? Chả có gì mang tính cá nhân cả, tôi thậm chí còn không biết họ. Họ không có ý nghĩa gì với tôi, ngoại trừ việc họ là kẻ thù của bang và việc của tôi là tống khứ họ. Không phải mọi thứ trên thế giới này đều được thực thi với pháp luật tuyệt đối - đó là lý do chúng ta được ban cho trí thông minh. Anh hẳn đã nhận ra tôi cũng nhận được mệnh lệnh. Nhưng đột nhiên, vì một sự ưu tú đạo đức giả nào đó, anh muốn mang vụ đó ra chống lại tôi - nói cách khác, giết tôi vì thực thi nhiệm vụ của mình. Vậy thì anh còn tồi tệ hơn cả một gã sát nhân, anh là kẻ hợm hĩnh. Cứ đi đi, cười nhạo đi, nhưng hãy thừa nhận rằng có sự khác biệt giữa nhiệm vụ và vị kỉ đơn thuần.”

“Anh cũng có lý,” Arkady thừa nhận.

“A ha! Thế thì anh phải biết tôi chỉ tuân theo mệnh lệnh thôi...” “Những lời thì thầm,” Arkady nói, “anh đang làm theo những lời thì thầm.”

“Thì thầm, rồi sao nữa? Nếu tôi không làm thế thì chuyện gì sẽ xảy ra?”

“Anh ra khỏi KGB, gia đình không nói chuyện với anh, anh là nỗi nhục nhã của bạn bè, anh không thể đến những nhà hàng đặc sản nữa, anh bị chuyển đến một cục nhỏ hơn, bọn trẻ nhà anh sẽ không còn có gia sư và trượt kì thi đại học, anh mất đi khoản tiền mua xe, anh không còn được tin tưởng với bất cứ nhiệm vụ mới nào nữa - và, hơn nữa, nếu anh không giết họ, ai đó cũng sẽ làm thôi. Tôi có một cuộc hôn nhân nhảm nhí, không con cái và tôi cũng chả đặc biệt quan tâm nếu tôi có xe đâu.”

“Chính thế!”

Arkady tiếp tục quan sát vệt dài mà máy bay phản lực vẽ lên bầu trời.

Chả có gì khiến anh bận tâm, trừ khi họ muốn đánh bom anh. Anh nghe tiếng Pribluda đào đất và tiếng hạt rơi lộp độp. Miễn là anh còn sống và Irina cũng đang còn sống.

“Nếu tôi vô tội, chắc anh sẽ không phải bắn tôi.”

“Không có ai hoàn toàn vô tội đâu.”

Viên thiếu tá tiếp tục đào.

Máy bay chở đến thêm người thẩm vấn, thức ăn và quần áo để cho Pribluda thay. Đôi khi là những người mới, có khi lại là những người cũ, vài người dùng thuốc, vài người thôi miên, mỗi người ở lại một đêm rồi lại rời đi. Giờ đã có thêm quần áo mới, Pribluda ăn diện mọi lúc - khi những người thẩm vấn ở ngoài tầm mắt - trong bộ quần áo làm vườn đúng chuẩn với quần xắn gối, áo lót, khăn mùi xoa quấn quanh đầu gối và trán cùng giày đế bệt. Hắn để súng gần đó, treo trên một cái cột. Những hàng củ cải, xà lách và cà rốt dần xuất hiện.

“Sẽ là một mùa hè khô hạn đây, tôi cảm nhận được thế,” hắn nói với Arkady. “Phải trồng sâu xuống chút nữa thôi.”

Hắn sẽ chửi thề và nguyền rủa phía sau khi Arkady đi dạo quanh sân.

“Sẽ không ai chạy trốn đâu,” Arkady nói. “Tôi hứa với anh đấy.”

“Có đầm lầy đấy. Nguy hiểm lắm.” Viên thiếu tá đứng phía sau anh khoảng mười mét. “Anh thậm chí còn không biết phải đặt chân lên chỗ nào mà.”

“Tôi không phải con ngựa. Nếu tôi có gãy chân, anh cũng chả bắn.”

Lần đầu tiên, Arkady nghe thấy Pribluda cười. Tuy nhiên, viên thiếu tá nói đúng. Thỉnh thoảng, Arkady bắt đầu một cuộc đi dạo khi vẫn còn chịu tác dụng của thuốc sodium pentothal đến mức có thể va vào cả cái cây mà không biết. Anh đi như một kẻ cứ cố lê bước khi cảm thấy đó là cách duy nhất để tìm ra chính mình. Anh đi xa khỏi căn nhà và những cái khăn đề phòng đặt trên ghế khi liều kháng sinh khiến anh nôn ọe. Thẩm vấn là một quá trình tái sinh theo cách vụng về nhất có thể, một hệ thống mà bà đỡ cố đỡ đẻ cùng một đứa trẻ hàng chục lần bằng hàng chục cách khác nhau. Arkady đi dạo cho đến khi chất độc trong ngày tan vào không khí, sau đó anh sẽ lại ngồi dưới bóng râm của một cái cây. Ban đầu, Pribluda khăng khăng việc phải ngồi dưới ánh mặt trời, hắn phải mất cả tuần để chấp nhận bóng râm.

“Tôi nghe nói hôm nay là ngày cuối cùng của anh” - Pribluda cười mỉa - “buổi thẩm vấn cuối cùng, đêm cuối. Tôi sẽ đến khi anh đang say ngủ.”

Arkady nhắm mắt lại và lắng nghe âm thanh của lũ côn trùng. Mỗi tuần, trời lại thêm nóng và đàn côn trùng lại ồn ào hơn.

“Anh muốn được chôn ở đây không?” Pribluda hỏi. “Thôi nào, tôi đang mất kiên nhẫn đấy, đi thôi.”

“Đi mà trồng cái vườn của anh.” Anh vẫn nhắm mắt và hy vọng viên thiếu tá sẽ để anh một mình.

“Anh hẳn phải ghét tôi lắm,” Pribluda nói sau một lúc im lặng.

“Tôi không có thời gian làm chuyện đó đâu.”

“Không có thời gian làm gì kia? Anh chả có gì ngoài thời gian.”

“Khi tôi tỉnh táo và không bị say thuốc để có thể suy nghĩ, tôi không có thời gian sợ anh, thế thôi.”

“Hãy sợ tôi đi, tôi sẽ giết anh mà.”

“Đừng thất vọng nhé, anh sẽ không làm thế đâu.”

“Tôi không thất vọng.” Pribluda nâng giọng. Cố kiềm chế, hắn thêm vào, “tôi đã tìm kiếm điều đó suốt bao năm ròng. Anh điên rồi, Renko ạ.” Hắn tỏ vẻ khinh bỉ. “Anh đang quên đi ai là người nắm quyền ở đây đấy.”

Arkady không nói gì. Bên kia cánh đồng là tiếng kêu chiến thắng của những con chim nhỏ đang bao vây con quạ, chúng trông như những nốt nhạc đang bay lượn trong không trung. Anh nhìn thấy những chiếc máy bay của hãng hàng không Antonox bay lượn trên đầu, tần suất không đổi và hướng đến phương nam về sân bay Domodovo cách anh một giờ, ngay bên ngoài Moscow. Những bác sĩ tâm thần được cử đến thẩm vấn anh đều đến từ Bệnh viện Serbsky của KGB ở Moscow, nên anh nghĩ Irina chắc cũng ở đó.

“Chà, thế thì anh nghĩ về cái gì?” Pribluda hỏi trong giận dữ.

“Tôi nghĩ tôi chưa từng biết cách suy nghĩ. Tôi thấy như thể nó đang dần hình thành trên con đường của tôi. Tôi không biết, ít ra, lần đầu tiên, nó không làm nên con người tôi.” Anh mở mắt và cười mỉm.

“Anh điên thật rồi,” Pribluda nghiêm túc nói.

Arkady đứng lên và làm vài động tác thể dục. “Muốn quay lại với đám hạt giống của anh chưa, thiếu tá?”

“Mẹ kiếp, anh biết tôi muốn mà.”

“Hãy nói rằng anh là con người đi.”

“Cái gì?”

“Chúng ta sẽ quay về,” Arkady nói. “Tất cả những gì anh phải làm chỉ là nói rằng anh là một con người.”

“Tôi chả phải làm gì cả. Trò gì đây? Anh quá điên rồi, Renko ạ, anh khiến tôi phát ốm.”

“Nói rằng mình là người cũng có khó lắm đâu.”

Pribluda đi vòng quanh như thể đang tự chôn mình xuống đất. “Anh biết tôi là thế mà.”

“Nói ra đi.”

“Tôi sẽ giết anh vì việc này - chỉ vì thế thôi,” Pribluda dọa dẫm. “Để cho xong chuyện,” hắn hạ giọng, “tôi là con người.”

“Tốt lắm. Giờ chúng ta đi được rồi.” Arkady đi về hướng ngôi nhà.

Người thẩm tra mới là vị bác sĩ với đôi tay run rẩy, người đã từng được nhắc đến trong buổi họp ở văn phòng công tố viên.

“Tôi sẽ nói với cậu những phân tích của tôi,” ông ta nói với Arkady cuối buổi điều tra. “Vì những lời nói của cậu và người phụ nữ Asanova kia đều là dối trá. Không ai trong hai người là thành viên trực tiếp của hội Iamskoy-Osborne, nhưng cả hai đều gián tiếp liên quan và hai người đã và vẫn liên quan đến nhau. Với kinh nghiệm làm thẩm tra viên dày dạn của cậu và kinh nghiệm lâu năm làm kẻ tình nghi của cô ta, cậu hy vọng có thể làm rối trí và đánh lừa được chúng tôi. Cậu ảo tưởng quá. Mọi tên tội phạm đều ảo tưởng. Cả cậu và cô gái Asanova đều mắc hội chứng bệnh học không chính thống. Cậu đánh giá quá cao quyền năng cá nhân của mình. Cậu thấy bị cách ly khỏi xã hội. Cậu chuyển từ sự phấn khích sang buồn thảm. Cậu không tin cả những người muốn giúp đỡ cậu nhất. Cậu khinh ghét quyền lực ngay cả khi cậu là đại diện của nó. Cậu nghĩ cậu là ngoại lệ của tất cả mọi điều luật. Cậu coi nhẹ trí tuệ tập thể. Cái gì đúng lại sai, điều tưởng sai hóa ra lại đúng. Cô gái Asanova là một dẫn chứng rõ ràng và điển hình, ai cũng dễ dàng hiểu được nên rất dễ giải quyết. Trường hợp của cậu thì nguy hiểm và quỷ quyệt hơn nhiều. Cậu được sinh ra với cái họ nổi tiếng và những lợi thế tuyệt vời. Dù có những dấu hiệu bộc lộ tính vị kỉ chính trị rất mạnh, cậu vẫn vươn đến một vị thế đáng kể trong hệ thống công lý. Sau cuộc chiến đấu anh hùng với thế lực cao hơn, cậu vướng vào âm mưu tội ác với người phụ nữ này để che giấu những thông tin quan trọng khỏi cuộc thẩm vấn này. Mối quan hệ thật sự của cô ta với Osborne là gì? Cậu đã có giao dịch gì với đặc vụ tình báo Mỹ William Kirwill? Tại sao cậu lại để Osborne đi? Tôi đã nghe được câu trả lời của cậu. Tôi tin rằng phần chân lý bên trong cậu vẫn muốn nói ra câu trả lời thực sự, và với khóa trị liệu thích hợp, cậu sẽ nói ra. Nhưng thế thì vô nghĩa lắm. Chúng tôi có câu trả lời thực sự. Càng thẩm vấn thêm, tôi tin là cậu sẽ càng nảy sinh ra những ảo giác sai trái. Chúng ta phải nghĩ theo chiều hướng tốt hơn. Thế nên tôi đề nghị rằng phải răn đe cậu làm gương và cậu sẽ phải chịu hình phạt sớm nhất ngay khi có thể. Tôi và cậu sẽ có thêm một buổi hẹn sáng mai trước khi tôi trở về Moscow. Tôi không có thêm câu hỏi nào cho cậu nữa. Tuy nhiên, nếu cậu có thêm thông tin gì mới, đó sẽ là cơ hội cuối cùng của cậu. Nếu không thì, tạm biệt.”

Pribluda cẩn thận dọn sạch thùng đựng nước. Nước lấp lánh như cục nước đá, chảy qua cái rãnh, vào hàng xà lách cho đến khi Arkady đẩy đất từ mương vào vách hàng, đẩy nước sang hàng tiếp theo. Anh lê trên đầu gối từ hàng này qua hàng khác, định hình lại một hệ thống đập nước cho đến khi cả khu vườn đều nổi trên mặt nước. “Một dòng sông Nile thật sự,” anh nói.

“Hừm, mặt đất khô quá. Một tá thùng lớn cho khu vườn cỡ này à?” Pribluda lắc đầu. “Thế thì hạn hán mất.”

“Ngành nông nghiệp tư nhân của ủy ban An ninh liên bang sẽ không bao giờ khô đâu, tôi chắc đấy.”

“Cứ cười đi. Tôi xuất thân từ nông trại đấy. Hạn hán là một vấn đề nguy hiểm và tôi nhận thấy một cơn hạn hán đang đến. Tôi thừa nhận đã gia nhập quần đội để thoát khỏi nông trại,” Pribluda nhún một bên vai, một cử chỉ khá duyên dáng với một người đàn ông có dáng vóc như vậy - “nhưng sâu tận đáy lòng tôi vẫn xuất thân từ nông trại. Anh thậm chí còn chả phải nghĩ, anh nhận ra ngay một cơn hạn hán đang đến.”

“Bằng cách nào?”

“Họng của anh ngứa ngáy suốt ba ngày. Vì bụi không chịu lắng xuống. Còn những cách khác nữa.”

“Như thế nào?”

“Đất. Mặt đất như một cái trống khổng lồ. Đúng thế - anh nghe được mà. Khi mặt trống nóng lên và khô đi, chuyện gì sẽ xảy ra? Nó âm vang hơn. Mặt đất cũng thế. Nghe thử đi.” Pribluda giẫm mạnh chân xuống đất. “Khá sâu. Mực nước ngầm đang giảm.” Hắn giẫm quanh những cái thùng, sung sướng vì phát hiện ra một khả năng mới để tiêu khiển, càng giẫm thì Arkady càng cười ngặt nghẽo. “Khoa học của nhà nông đấy. Nghe thấy tiếng Trái Đất chưa? Anh nghe thấy tiếng cổ họng của nó đang khô đến thế nào mà. Dân thành thị các anh tưởng mình biết mọi thứ.” Pribluda nhảy nhót, đá ngã mấy cái thùng cho đến khi hắn tự vấp ngã và ngồi xuống với nụ cười của chú hề trên mặt.

“Thiếu tá ạ” - Arkady giúp hắn đứng dậy - “anh là người cần gặp bác sĩ tâm thần chứ không phải tôi đâu.”

Nụ cười của Pribluda tắt ngúm. “Đến buổi trị liệu cuối cùng rồi,” hắn nói. “Anh không đi à?”

“Không.”

“Thế thì tôi phải làm rồi.” Viên thiếu tá quay mặt đi. Hắn sửa áo, kéo ống quần xuống, phủi bụi khỏi giày và mặc áo khoác, cố khiến bản thân trông lịch thiệp hơn. Rồi cùng một lúc, họ nhìn thấy khẩu súng và bao súng treo trên cái cọc ở giữa khu vườn ngập nước.

“Để tôi lấy giúp anh,” Arkady nói.

“Để tôi tự làm.”

“Đừng ngớ ngẩn thế. Anh đang đi giày mà, tôi thì đang chân trần.”

Mặc cho tay thiếu tá la ó, Arkady giẫm lên đám bùn đất và lấy bao súng ra khỏi cọc. Viên thiếu tá im lặng khi anh quay lại khu đất khô ráo. Khi Arkady đưa khẩu súng, Pribluda vung báng vào đầu anh. “Đừng chạm vào súng của tôi,” hắn phẫn nộ. “Anh không biết chuyện gì đang xảy ra à, anh chả biết gì phải không?”

Arkady và Pribluda không còn làm vườn cùng nhau nữa, và đám rau khô héo hết cả, vì lượng nước rất hạn chế. Dưới bầu trời trống trải, những cánh đồng vàng ruộm đi giữa vụ mùa. Ngôi nhà đứng đó, tất cả cửa chính và cửa sổ mở tung để mời những cơn gió vào nhà.

Zoya đến. Cô gầy đi, đôi mắt trũng sâu, tuy nhiên lại nở một nụ cười.

“Quan tòa nói chúng ta có thể thử thêm lần nữa,” Zoya giải thích. “Bà ấy nói chả có quyết định cuối cùng nào nếu em đổi ý.”

“Em đã đổi ý ư?”

Cô ngồi cạnh cửa sổ và tự phe phẩy quạt bằng cái khăn tay. Ngay cả bím tóc vô cùng nữ tính của cô trông cũng gầy gò hơn, già cỗi hơn - như một bộ tóc giả vậy, anh nghĩ thầm.

“Chúng ta chỉ gặp rắc rối,” cô nói.

“À.”

“Chắc là vì lỗi của em.”

Arkady cười. Zoya nói đó chắc là lỗi của cô, đúng cách một quan chức thông báo thay đổi trong nội quy của ban.

“Anh nhìn ổn hơn em nghĩ đấy,” cô nói.

“Chà, ở đây chả có gì để làm ngoài việc khỏe lên. Hàng tuần rồi anh không có cuộc thẩm vấn nào. Anh tự hỏi không biết chuyện gì sắp xảy ra.”

“Ở Moscow đang nóng lắm. Anh thật may mắn khi được ở đây.”

Zoya tiếp tục nói rằng dù họ có thể quay về sống ở Moscow, người ta đảm bảo với cô, anh sẽ được giao một công việc phù hợp ở một thị trấn yên bình, cách xa những áp lực từ thủ đô. Có lẽ là làm giáo viên. Họ có thể cùng nhau giảng dạy. Hơn nữa, có lẽ đã đến lúc có một gia đình. Thực ra, cô còn có thể quay về đây cho một chuyến ghé thăm dài hơn nữa.

“Không,” Arkady nói. “Sự thật là chúng ta không phải là vợ chồng và cũng chả quan tâm gì nhau. Chắc chắn là anh không yêu em. Anh thậm chí còn chả thấy phải có trách nhiệm với những việc em làm.”

Zoya dừng phe phẩy cái khăn và đờ đẫn nhìn, xuyên qua Arkady, đến tận bức tường bên kia căn phòng, tay để trên đùi. Lạ lùng thay, giảm bớt cân nặng và độ mũm mĩm khiến cơ bắp của cô săn chắc hơn, bắp chân trông như bắp tay vậy.

“Vì người phụ nữ khác sao?” Cô nhớ quá rõ để hỏi anh.

“Zoyushka, em đã đúng khi rời xa anh và giờ em hãy tránh xa anh hết mức có thể. Anh không muốn em phải đau buồn đâu.”

“Anh không muốn em đau buồn?” Cô có vẻ giận dữ và lặp lại những gì đã nói một cách mãnh liệt và mỉa mai hơn. “Anh không muốn em đau buồn? Xem những gì anh đã làm với em đi. Schimidt đã rời bỏ em. Hắn đề nghị chuyển em sang trường khác và ai trách hắn được. Anh đã hủy hoại đời em, như thể anh đã dự tính từ ngày em gặp anh. Anh nghĩ em muốn đến đây à?”

“Không. Theo cách của em, em luôn thành thật nên anh rất ngạc nhiên khi gặp lại em.”

Zoya ép nắm đấm vào mắt và mún chặt miệng đến mức không còn nhìn thấy màu đỏ trên môi nữa, sau một lúc cô đưa tay xuống, cố mỉm cười lần nữa, đôi mắt xanh ướt đẫm và sáng lấp lánh khi cô ta nói. “Chúng ta chỉ gặp rắc rối hôn nhân thôi. Em đã không hiểu đủ. Chúng ta sẽ bắt đầu lại.”

“Không, làm ơn đấy.”

Zoya tóm lấy tay anh. Anh đã quên những ngón tay của cô chai sạn đến thế nào vì tập luyện. “Đã khá lâu rồi từ lần cuối cùng chúng ta ngủ với nhau,” cô thì thầm. “Đêm nay em có thể ở lại.”

“Đừng.” Arkady gỡ tay cô ra.

“Đồ khốn.” Cô cào tay anh.

Họ đưa Zoya đi trước bữa ăn chiều. Việc nhìn thấy người từng là vợ mình thay đổi hoàn toàn thật quá đỗi kinh khủng.

Đêm đó, anh tỉnh giấc với một cơn thèm khát không thể cưỡng lại dành cho Irina. Căn phòng tối với khung cửa sổ đầy sao. Anh đứng bên khung cửa sổ, không mặc quần áo. Một cái chạm, dù chỉ là sự cọ xát nhẹ của tấm chăn, cũng có thể mang đến cảm giác hưng phấn và sự giải thoát và anh cũng chẳng cảm thấy chút hổ thẹn nào cả. Nhưng nếu xua đi cơn thèm khát, hình ảnh cô cũng tan biến. Mạnh hơn cả hình ảnh, đó là việc Irina hiện ra, nằm ngủ trên chiếc giường màu xanh. Nó hiện hữu cả trong giấc mơ, trong căn phòng của anh, nó trôi ra ngoài cửa sổ và bồng bềnh ở bên ngoài. Anh có thể cảm nhận được hơi ấm của cô qua lớp cửa kính. Cô là cơn rung cảm dữ dội của cuộc đời.

Không phải của một cuộc đời bình thường. Cuộc đời bình thường là một chuỗi nhàm chán vô tận. Trong một cuộc đời bình thường, người người đến văn phòng và làm những việc tồi tệ, rồi lại về nhà và vẫn ở trong mớ hỗn độn của cái căn hộ chung, uống say, chửi thề, làm tình, gây chiến vì một chút nhân phẩm và bằng một cách nào đó tồn tại. Irina vượt lên tất cả những thứ đó. Cô là hiện thân của vẻ đẹp khác thường trong cái áo khoác rách rưởi, cô có vết bớt tượng trưng cho sự thành thật trên má, cô không quan tâm đến cuộc sinh tồn vụn vặt. Trong nhiều khía cạnh, cô không còn là người nữa. Arkady hiểu rõ những người khác, vì điều tra là sở trường của anh. Anh không hiểu Irina và anh nghi ngờ rằng mình sẽ không bao giờ chinh phục được những vùng bí ẩn trong cô. Cô xuất hiện như thể một hành tinh khác và trói anh lại. Anh theo sau, nhưng không hiểu gì về cô và anh lại là kẻ đã thay đổi lòng trung thành.

Trong những tháng vừa qua, anh tự biến mình thành một kẻ đã chết, một cách phòng vệ đầy thụ động để chống lại những buổi thẩm vấn. Giờ đây, hình ảnh của cô xuất hiện và trong một đêm thôi, ít ra, anh cũng được sống.

Những đám cháy từ than bùn bùng lên vào tháng tiếp theo. Vài ngày liền, cả chân trời phía bắc nằm dưới những đám mây màu tím. Một buổi trưa nọ, chiếc máy bay quay về trước khi hạ cánh. Và buổi sáng tiếp theo, vùng chân trời phía nam cũng bị bao phủ trong làn khói. Một cái xe cứu hỏa xuất hiện, với một kĩ sư cùng đoàn lính cứu hỏa trong mũ bảo hiểm và áo choàng cao su khiến họ trông như chiến binh trung cổ. Kĩ sư ra lệnh bỏ lại căn nhà. Không có vụ di tản nào đến Moscow cả, những con đường đều bị cắt đứt hoặc chặn lại và những người có khả năng đều được đưa vào trận chiến chống hỏa hoạn.

Đó là một trận chiến thực sự. Chỉ cách căn nhà ba mươi kilomet là một đồn chỉ huy với hàng trăm lính cứu hỏa, kĩ sư quân đội và tình nguyện viên được tổ chức như bộ binh quanh những bể chứa nước lưu động, máy đào và máy kéo. Đội đến từ căn nhà - Arkady, Pribluda, một số nhân viên bảo vệ, quản gia và đầu bếp được lập thành tuyến phòng. Nhưng ngay khi họ vượt qua đai ngăn lửa đầu tiên và lao vào thực chiến, hàng ngũ bắt đầu nhốn nháo. Có những bụi cây thấp phải giải quyết, chìa cả ra đường và làm người ta rối loạn. Hướng gió thay đổi bất chợt, khói làm mờ mắt và làm sặc đám đàn ông rồi khiến họ đi theo những hướng hoàn toàn khác nhau. Có những cái mương từ xưa khiến một người đàn ông, thậm chí là cả cái máy kéo cũng đột ngột rơi vào. Phần còn lại của hàng sẽ hành quân vào một bức tường khói khác, có lối thoát sau hai cái máy kéo và không biết nên đi theo hướng nào. Những người đàn ông trong bộ đồ cháy sém xuất hiện từ bất cứ đâu, chạy đến nơi an toàn, hoặc dũng cảm xúc thêm một đai phòng lửa nữa ngay giữa ngọn lửa dữ dội. Trong những người lâm trận với Arkady, anh chỉ nhận ra mỗi Pribluda.

Ngọn lửa rất khó đoán trước. Một bụi cây có thể chầm chậm bắt lửa như ngòi nổ, một bụi khác sẽ ngay lập tức bùng cháy như ngọn đuốc. Vấn đề nằm ở than bùn. Giờ đây, Arkady đã nhận ra anh đang ở rất gần thị trấn Shatura. Shatura nổi tiếng vì đã xây nên các nhà máy điện đầu tiên sau Cách mạng và tất nhiên nhiên liệu cho trạm là than bùn. Chính mặt đất cũng bắt lửa, dưới mặt đất, lửa cháy qua các vỉa than bùn, thế nên dù bị dập, mỗi tia lửa lại tạo ra một vòng lửa mới. Một cái máy đào sụp đổ qua tầng đất mặt đã cháy trụi và rỗng hoác, thải ra khí mê-tan, thứ nổ tung giữa những người lính cứu hỏa như một quả bom. Sức nóng dữ dội đến đáng kinh ngạc. Mọi người đàn ông ho ra tro và máu. Trực thăng bay qua đầu, thả hàng tấn nước như cơn mưa khói và khí đến ngạt thở xuống. Những người đàn ông với đôi mắt rách toạc bám vào thắt lưng của nhau trong một hàng những người mù lòa.

Kế hoạch là khống chế ngọn lửa, nhưng những khu than bùn quá nhiều, và đai chặn lửa thì vô dụng với một kẻ thù tấn công từ dưới lòng đất. Khi mỗi dòng phòng vệ tiếp theo lùi về, những người ở hàng trước càng bị kẹt hơn nữa. Arkady không còn biết thoái lui đường nào. Những tiếng la hét rối loạn vọng qua đám khói ra khắp mọi hướng. Một dãy đất nham nhở với cái máy kéo đang cháy ở cuối, xẻng nằm ngay nơi người ta vứt xuống. Pribluda, mặt đen xì, ngồi duỗi chân, ho sặc sụa và kiệt sức. Viên thiếu tá nắm hờ súng và giọng yếu đến mức Arkady không thể nào hiểu hắn đang lảm nhảm điều gì.

“Chạy khỏi đây đi. Cứu lấy làn da của anh,” Pribluda nói đầy cay đắng. “Cơ hội lớn của anh đấy. Cứ nhặt lấy giấy tờ từ một cái xác chết tội nghiệp nào đó nếu không bị lửa thiêu trụi. Đây là cơ hội anh vẫn mong chờ đấy. Dù sao chúng tôi cũng sẽ bắt được anh thôi, Tôi sẽ bắn anh nếu tôi không biết.”

“Anh định làm gì?” Arkady hỏi.

“Tôi không ngớ ngẩn đến mức ngồi đợi và bị nướng chín đâu, tôi nói cho anh biết. Tôi không phải thằng hèn.”

Pribluda trông giống một con lợn què hơn bất cứ thứ gì khác. Những bức tường khói cao ngất đóng lại khi gió đổi chiều. Arkady luôn cảm thấy rằng Pribluda sẽ không giết anh, anh không biết liệu mình có chết trong lửa không. Ít nhất đó cũng sẽ là một cái chết tự nhiên, không phải vì chín gam chì sau đầu từ một người đồng chí.

“Chạy đi!” Pribluda ho.

Arkady nâng viên thiếu tá dậy và đỡ hắn trên vai. Anh không còn nhìn thấy máy kéo, cây cối hay mặt trời nữa. Anh hướng về phía bên trái, con đường cuối cùng mà anh còn nhớ được.

Xiêu vẹo dưới sức nặng của Pribluda, khập khiễng trên những đống đổ nát, anh nhanh chóng không còn phân biệt được đang di chuyển về bên trái, phải hay đi vòng tròn nữa, nhưng anh biết rằng họ sẽ chết nếu dừng lại. Đó là nỗi sợ không gian hẹp vì ngạt thở, vì ngậm chặt miệng như thể có bàn tay che ngang mà anh không ngờ tới. Chân không trong phổi hút lấy khí quản. Qua kẽ mắt mở hé, anh chỉ nhìn thấy một cây kim tước đỏ lửa. Khi anh không thể tiếp tục đi được nữa và chìm quá sâu vào làn khói đến mức phải hoàn toàn nhắm mắt lại, anh buộc bản thân phải đi thêm hai mươi bước nữa, và khói còn nồng nặc hơn, thêm hai mươi bước nữa, và lại thêm mười, rồi năm bước. Anh ngã vào một cái mương nước lợ. Cái mương cao bằng một gã đàn ông, nước cạn, và giữa nó với miệng mương là một lớp không khí mỏng, chát. Môi Pribluda tím ngắt. Arkady xoay hắn trên lưng trong làn nước và chạy tới lui, cố bơm không khí vào người hắn. Pribluda hồi tỉnh, nhưng hơi nóng càng trở nên tồi tệ hơn.

Arkady đỡ hắn đi trên mương. Tro tàn rơi xuống họ, nán lại trên tóc và đốt thành những vòng nhỏ xoăn xoăn trên áo. Cái mương cao dần và kết thúc và lần đầu tiên trong khói bụi, Arkady nghĩ anh đã quay lại cánh đồng nơi anh khởi hành vào buổi sáng. Rồi anh thấy máy đào, thùng nước, xe cứu hỏa đều đen kịt và thủng lỗ chỗ, vài cái bị lật vì vụ nổ khi dầu cháy, và thứ trông như những mô đất kì quái trên cánh đồng cháy đen chính là thi thể những người đã chết ngày hôm trước. Vài người trong số họ chắc chắn đã tránh khói trên càng của máy cắt than bùn, giờ chỉ còn là những bộ xương. Than bùn là phân trộn, phân hủy hữu cơ, già đến mức oxy bị đốt hết. Vài con côn trùng sống sót trong than bùn, phải đến hai hay ba mươi con mỗi mét khối. Được tiếp xúc với không khí và nước, đám vi khuẩn ngay lập tức nhân lên đến hàng triệu, một cái bể chứa đầy những kẻ phàm ăn luôn háu đói xuyên qua máu như nước tẩy. Vách trục bị đục khoét trong nỗ lực thoát khỏi thánh địa này. Cái áo choàng cao su phủ lên một cánh tay trắng bóng mượt. Từ hai xác chết bên trên, Arkady lấy lọ nước còn nguyên vẹn, dùng áo làm mặt nạ, thấm ướt, cột cho Pribluda và chính mình, rồi lại bắt đầu khởi hành khi khói ùa đến.

Họ bước đi để khói ở lại sau lưng. Có lúc, Arkady bị vấp gần cái trục và Pribluda, ở đằng trước, quay lại tóm lấy tay anh trước khi anh ngã cắm vào. Họ tiếp tục đi qua những cánh đồng rực lửa, cảnh hỏa hoạn và những hành động anh hùng rải rác với một cánh tay nghĩa hiệp, những cái chết trong một cuộc chiến mà sẽ không bao giờ được báo cáo ở bất kì tờ báo nào ngoại trừ một tấm ảnh thừa nhận gió mang tàn tro đến khu vực Moscow.

Cuối cùng, họ tới hàng rào bên ngoài khu vực đang bốc cháy. “Không còn chỗ nào để đi nữa, khói ở khắp mọi nơi.” Pribluda quan sát bóng tối bủa vây. “Tại sao anh lại dẫn tôi đến đây? Nhìn đi, những cái cây lại đang bốc cháy.”

“Đó không phải khói, mà là màn đêm. Chúng là những vì sao.” Arkady trả lời. “Chúng ta an toàn rồi.”

Căn nhà không bị lửa đụng đến. Vài ngày sau, mưa đến, những cơn bão hung hãn dập tắt ngọn lửa, và sau đó đám bảo vệ lại chơi bóng chuyền và máy bay đến mang đồ tiếp tế mới, có kem. Máy bay mang theo cả Tổng công tố, người không bao giờ cởi áo mưa và lúc nào cũng cúi đầu khi nói, còn tay thì bắt đằng sau lưng.

“Cậu muốn cả hệ thống công lý nghiêng mình kính cẩn trước cậu. Cậu chỉ là một gã đàn ông, một điều tra viên, mà còn chả phải ai quá quan trọng. Thế mà lý lẽ và những lời thuyết phục cũng chả ảnh hưởng gì tới cậu. Chúng tôi biết toàn bộ lý do đồng lõa của người phụ nữ tên Asanova với tên đặc vụ ngoại quốc Osborne cùng kẻ phản bội Borodin và Davidova. Chúng tôi biết cậu đang che giấu thông tin về Asanova, về mối quan hệ của cậu với cô ta. Một gã đàn ông cố tình làm thế thì chả khác gì nhổ thẳng vào mặt đất nước của anh ta. Tận cùng của sự nhẫn nại, cậu sẽ sớm học được thôi, chính là phẫn nộ.”

Tuần tiếp theo, vị bác sĩ từ bệnh viện Serbsky quay lại. Ông ta không cố phân tích Arkady mà lại cùng Pribluda đi ra chỗ từng là vườn rau. Arkady quan sát từ cửa sổ trên tầng. Bác sĩ nói chuyện với Pribluda, tranh cãi và cuối cùng kiên quyết. Ông ta mở ra một cái cặp để chỉ cho Pribluda thấy một cái kim thuộc cỡ dùng cho ngựa, đặt cái cặp trong tay ông ta và ngay lập tức quay về đường băng. Viên thiếu tá đi ra khỏi tầm mắt.

Trưa hôm đó, Pribluda đập cửa phòng Arkady và rủ anh đi hái nấm. Dù trời rất nóng, hắn vẫn mặc áo khoác và có hai cái giỏ lớn để đựng nấm.

Sau chưa đầy một tiếng đi bộ, họ tới một bãi cây đã trốn được khỏi ngọn lửa, nơi cơn mưa diệu kỳ đã khiến nào cỏ, nào hoa và cả những cây nấm mới mọc lên qua đêm từ mặt đất khô cằn. Có những cây sồi già hơn trăm tuổi với vòm lá cao trên nền đất đầy rêu. Trong một cuộc hái nấm, đôi mắt phải luôn tập trung vào một chiếc lá xoắn lại, vỏ cây đổi màu, những thảm cỏ chân ngỗng, đế chế của loài bọ cánh cứng. Nấm cũng như động vật, ngụy trang, bất động như những con thỏ, chúng chờ thợ săn lướt qua. Chúng đập vào tầm mắt rồi lại đột ngột biến mất. Chúng luôn nổi bật nhất khi nhìn qua khóe mắt, một con màu nâu giản dị ngay đây, giữa đám lá là một đàn thú nấm vàng cam bất động, một đàn khác với những tia cổ khoang như những con khủng long tí hon, lại thêm một đàn khác đang cố giấu cái đầu đỏ tươi. Chúng không được đặt tên theo cái cách được hái, được ướp muối, hong khô trên lò, ăn không, ăn với bánh mì, với kem chua, rửa sạch bằng vodka - mà theo tên loại vodka, rõ ràng, vị anit, carum, hạt anh đào? Người săn nấm có hẳn một năm trước mắt để suy nghĩ.

Khi Pribluda vui vẻ bới đất, Arkady quan sát cái trán thấp của hắn, mớ tóc mai màu nâu đã chuyển bạc, cái mũi Nga thô kệch, cằm đầy mụn cơm, thân hình như gã đồ tể, cái áo khoác cắt vụng về phủ lên bao súng ngắn. Khu rừng chìm sâu vào bóng tối trước khi Arkady nhận ra rằng họ đã bỏ lỡ bữa tối.

“Không sao đâu,” Pribluda nói, “ngày mai chúng ta sẽ có cả một bữa tiệc nấm. Đây, xem tôi tìm được cái gì này.” Hắn mở cái khăn tay lớn, để lộ một bộ sưu tập rất phong phú bên trong, ti mỉ kể cho Arkady nghe cách chế biến từng loại và chúng sẽ được phục vụ vào những ngày lễ nào. “Để tôi xem phần anh nào.”

Arkady mở khăn mùi xoa và đổ hết thành quả trong ngày - tất cả nấm xanh mảnh dẻ rồi nấm trắng, sáng đến mức bệnh hoạn trong bóng đêm - đổ hết xuống đất.

Pribluda nhảy giật lại. “Chúng đều có độc! Anh điên à?”

“Bác sĩ bảo anh giết tôi,” Arkady nói. “Anh không làm thế trên đường đến đây, nên sẽ làm trên đường về đúng không? Anh đang đợi trời tối à? Chắc sẽ là một phát vào đầu hay một cây kim chọc vào tay nhỉ? Sao không dùng nấm luôn chứ?”

“Thôi đi.”

“Ngày mai sẽ không tiệc tùng gì đâu, thiếu tá à. Lúc đó, tôi chết rồi.”

“Ông ta không ra lệnh, chỉ gợi ý thôi.”

“Ông ta là người của KGB à?”

“Chỉ là thiếu tá thôi, như tôi vậy.”

“Ông ta đã đưa cho anh một cái cặp.”

“Tôi chôn rồi. Đó không phải cách tôi giết người.”

“Cách nào chả quan trọng, một gợi ý như thế là mệnh lệnh.”

“Tôi đã đề nghị lệnh bằng văn bản.”

“Anh!”

“Phải, tôi đấy,” Pribluda nói đầy ngạo nghễ. “Anh không tin tôi à?”

“Thế thì ngày mai công văn sẽ đến và rồi anh cũng giết tôi thôi. Có khác gì đâu?”

“Tôi có cảm giác là quyết định này vẫn đang gây tranh cãi. Vị bác sĩ quá hấp tấp. Tôi cần hướng dẫn bằng văn bản rõ ràng. Tôi không phải sát thủ. Tôi cũng là người như anh vậy.” Pribluda đá những cây nấm xanh xao ra xa. “Tôi là người.”

Trên đường về, Pribluda có vẻ tuyệt vọng hơn Arkady. Arkady thở sâu, như thể đang nuốt trọn bóng đêm. Anh nghĩ đến người từng là kẻ thù cũ đang nặng nề lê bước bên cạnh. Pribluda sẽ bắn anh khi công văn đến, nhưng hẳn hắn đã nắm lấy cơ hội bằng cách không giết anh ngay từ đầu. Đó là một việc rất nhỏ nhặt với một gã bị buộc tội, nhưng là một việc to tát với Pribluda, thứ chứng cứ còn mãi trong hồ sơ của một người.

“Sao vệ nữ.” Arkady chỉ vào một ngôi sao lấp lánh phía chân trời. “Anh xuất thân từ nông thôn mà thiếu tá, hẳn phải biết về những ngôi sao chứ.”

“Không phải lúc ngắm sao đâu.”

“Trên kia là chòm thất tình kìa.” Arkady chỉ. “Phía trên là chòm Tiên Vương, Song Tử, bên kia là chòm Bảo Bình. Thật là một đêm tuyệt vời. Trừ vụ cháy, đây là đêm đầu tiên tôi ra khỏi nhà kể từ khi đến đây. Kia là cái đuôi của chòm Kim Ngưu kìa.”

“Lẽ ra anh phải là một nhà thiên văn học mới đúng.”

“Hiển nhiên rồi.”

Họ bước đi trong tĩnh lặng, trừ âm thanh của những bước chân, tiếng gãy vụn khi bước qua những cánh đồng cháy trụi, lao xao qua thảm cỏ. Ngôi nhà hiện ra, sáng bừng trong làn khói vàng của chính nó. Anh tránh khỏi vầng sáng để nhìn nhìn rõ màn đêm hơn.

“Chúng ta đang chệch khỏi quỹ đạo, thiếu tá ạ. Tất cả chúng ta. Có người kéo tôi, tôi kéo anh, anh sẽ kéo theo ai?”

“Có một chuyện tôi cần phải biết,” Pribluda nói. “Nếu chúng ta quen nhau một năm trước, anh còn bám theo tôi không?”

“Vì hai người đàn ông mà anh đã giết trên sông Kliazma?”

“Đúng vậy.” Đôi mắt của Pribluda nhìn chằm chằm Arkady đầy nghiêm túc.

Arkady nghe thấy tiếng hét, dù âm thanh còn rất xa để có thể hiểu được. Sự im lặng quá lâu của chính anh trở nên đáng xấu hổ, và điều đó khiến Pribluda không thể chịu nổi. “Có lẽ,” Pribluda trả lời câu hỏi của chính anh, “nếu trước kia chúng ta là bạn, tôi đã không làm thế.”

Arkady quay về hướng những bước chân đang tiến đến và ánh sáng chói lóa của cái đèn pin quét qua mặt anh. “Điều gì cũng có thể xảy ra,” anh nói.

Từ nơi cư trú, một cảnh vệ dùng báng súng đánh Arkady ngã xuống đất.

“Ông có khách mới,” một cảnh vệ khác nói với Pribluda. “Đã có thay đổi.”