ỡ mộng với cái “thủ đô kháng chiến” không đường phố, không nhà cửa. Đêm đêm tắc kè kêu điếc tai lúc xa lúc gần, chẵn mưa thừa nắng. Mùa khô, kể cả tắc kè kêu tiếng chẵn thì trời vẫn nắng. Anh Khanh bảo đây là cái thủ đô tắc kè. Ngày ngày, dân tuôn ra từ các cánh rừng trở về phum cũ. Có đoàn xe đông tới hàng chục chiếc tràn qua ngã ba. Bụi đường cuốn tung theo vó bò cùng một mùi khét lạ, mùi thuốc rê nặng cuốn lá cò ke. Những đứa trẻ đói trõm mắt, ngồi bám gióng xe đờ đẫn, ruồi bu đầy trên đầu. Chỉ có tụi trẻ con và phụ nữ là dám quay sang nhìn chúng tôi, còn đàn ông họ cúi đầu giục bò đi thẳng. Anh Khanh bắt lính trung đội 1 nằm sát đường đào hầm khác, sâu hơn vào phía trong rừng. Chỉ có đêm mới cho một tổ ra chốt các hầm cũ. Đã có kinh nghiệm đối phó nên cứ nghe tiếng mõ bò lốc cốc là tụi tôi lăm lăm tay súng, giạt vào rừng như bố trí đội hình phục kích. Khẩu đại liên cũng chĩa nòng ra ngoài đường. Mỗi lần dân qua lại một lần chộn rộn âu lo. Có khi lính đang ăn cơm trưa cũng phải bỏ cơm bỏ chậu để tránh. Họ đi dềnh dàng quá thì một vài thằng la hét hối thúc rồi nổ súng lên trời. Những người đàn ông nhất loạt quất bò đi nhanh hơn. Cả đoàn xe lại rùng rùng chạy gằn.

Ở ngã ba một thời gian ngắn, lại có lệnh hành quân. Đơn vị đi sâu thêm vào trong núi. Không còn trận đánh nào lớn nữa. Tiểu đoàn 4 tiến vào chiến khu của địch như vào chỗ không người. Con đường lầm bụi. Thảng hoặc gặp những đám dân lẻ, những xác người quắt queo dưới nắng bốc mùi khăn khẳn. Hành quân tìm diệt nên ngày đi, đêm nghỉ. Cứ khoảng chiều tà, gặp nơi có nước, có suối thì đại đội đi đầu tự tiện dừng lại báo về tiểu đoàn. Thường đơn vị sẽ qua đêm tại vị trí đó.

Một buổi chiều sắp tới giờ “nghỉ”, gặp một đám dân bạn rách rưới cùng mấy chiếc xe bò đi ngược. Lại tiếng mõ bò lốc cốc buồn bã, nghe chừng đã chán tai cả gần tháng nay. Mấy người ngồi xe đầu bỗng nhiên huơ khăn cà ma rồi kín đáo chỉ về phía sau. Chúng tôi dạt sang hai bên đường cảnh giác. Bọn địch bám theo dân, thấy lộ lủi sang hai bên rừng, bắn mấy loạt réc réc rồi biến mất. Tiểu đoàn tiến chậm hơn, dò dẫm các ổ phục kích. Một cái trảng nhỏ xuất hiện bên tay trái. Ngô mọc mới đến ngang thắt lưng tạo một khoảng xanh giữa vùng rừng cháy. Thấp thoáng trên triền bình độ thấp trong hõm núi, cách chúng tôi chừng 300m là mấy mái tôn xám nhạt. Vết bánh xe tải ngang dọc trên bãi. Có thể là cứ địch! Tiểu đoàn dàn hàng ngang tiến đến. Bộ binh đi đầu bắn như vãi đạn. Trung đội đi đầu đã lọt hẳn vào trong khu vực mà không hề có tiếng bắn trả. Địch đã bỏ chạy.

Vào đến nơi, thấy đây là một căn cứ hậu cần rất rộng. Một chiếc xe Hoàng Hà vẫn còn đang nổ máy. Đường đi lối lại phong quang. Thậm chí trong bếp lò, than vẫn còn hồng. Trong các nhà tôn, chất đến gần mái toàn là vũ khí các loại. Có đến hàng ngàn khẩu súng cả cũ lẫn mới. Đồ Mỹ đủ loại: AR.15, M.16, M.72, M.79, đại liên 30 hai càng… Đồ Trung quốc cũng nhiều: AK, CKC, K.63, rồi lựu đạn chày, nụ xoè, kíp nổ, thuốc nổ các loại… Chỉ huy tiểu đoàn báo ngay về trung đoàn rồi bố trí đội hình các đại đội bảo vệ kho vũ khí thu được.

Chỉ huy sở đại đội 1 đóng tại một cái nhà gỗ địch dựng để bảo vệ cái máy phát điện khổng lồ màu xanh nhạt, mang nhãn “Made in Germany”. Cũng có thể nó là cái máy biến áp vì thấy có các múi khế tản nhiệt, các ống dẫn dầu kim loại bao dọc thân máy. Tôi mắc võng trên các tai ống dẫn dầu đó một cách thoải mái, chỉ có điều không đu đưa được mà thôi. Cái nhà vách dựng bằng các tấm gỗ thông, trước là thùng bao bì của cái máy khi nhập khẩu. Gỗ thông tỏa mùi thơm phức, rất dễ chịu. Các tấm gỗ này hẳn là được khai thác từ một cánh rừng cây lá kim nước Đức. Chú tôi đi học ĐH Lâm nghiệp bên đông Đức. Khi về mở các thùng hàng cũng thơm thơm mùi thế này mà tôi gọi là mùi tây. Ngoài hai cái xe đạp Diamant, lại có mua thêm một cái máy hát mono ba tốc độ cùng các bộ đĩa nhựa. Có thể nghe Schubert hoặc Beethoven bất cứ lúc nào mà không cần chờ chương trình âm nhạc cổ điển nước ngoài chỉ phát lúc 3 giờ chiều Chủ nhật hàng tuần. Nhưng thú hơn cả là lúc anh Hưng Hàng Bồ đến chơi, mang theo những điệu vanx của Blue Danube, Danube wave…

Lan man thế để thấy rằng ván gỗ với âm nhạc nó có liên quan với nhau trong một nỗi niềm khát nhớ quê nhà. Căn nhà địch giữa rừng hoang lúc này nó trở thành cái thùng đàn thơm phức mùi quá khứ. Lắm khi nằm võng nghĩ vẩn vơ mãi. Anh Khanh lại chửi đ…mẹ thằng lười ra kiếm rau môn với chúng nó, nằm đó nghĩ *** gì?

Hai hôm sau, xe vận tải sư đoàn cùng một đại đội công binh đến bốc dỡ vũ khí thu được. Lính tiểu đoàn 4 chốt ở đó cứ tuỳ tiện mà trang bị thêm. Tôi lấy một khẩu M.16, bắn bậy chán rồi cũng quăng lên xe vì ngại mang nặng. Mười ngày bảo vệ kho súng là mười ngày xả hơi của đơn vị. Vừa được thành tích, vừa được nghỉ ngơi, trong khi các đơn vị khác đi càn rã cẳng. Quanh khu vực đứng chân là dạng rừng rậm hỗn hợp khe núi, nơi có khí hậu ẩm. Không phải rừng thưa, rừng khộp chán ngắt vốn trải đều trong hành trình đến đây. Dâu da đất đang mùa, chín từng chùm lúc lỉu màu hồng sậm. Tôi khoái cái vị chua ngọt thanh thanh của nó. Nhưng anh Ky bảo tọng vừa thôi, không thì sốt rét ốm bây giờ! Chán dâu da đất thì bọn lính chúng tôi lấy kíp ra suối ném cá lốp bốp như đốt pháo tết. Rừng vẫn cháy, lan cả vào một cái kho H.12 của địch giấu ở đâu đó. Đạn hoả tiễn H.12 chưa lắp ngòi nổ, bắt lửa bay vu vu trên không trung. Đêm xuống, lán các trung đội sáng lấp lánh ánh điện tự tạo từ các “ăm bun” và pin mắt me thu được.

Một lần tôi lấy thỏi nổ hai lạng nhồi kíp với cuộn dây cháy chậm khá dài rồi giấu trong bụi cây đằng trước hầm gác mấy chục mét. Gần hết ca gác, mò lên chỗ gài hồi chiều đốt dây cháy chậm. Đổi gác chán đến gần nửa ca nó mới "Uỳnh". Nằm nghe chúng nó bắn ra rào rào thấy sướng. Ông Khanh đốc gác cả đêm lục sục không ngủ. Sáng chúng nó bung đội hình lên, vẫn thấy vỏ của đoạn dây nằm đó. Anh Khanh truy gắt xem thằng nào nghịch ngầm. Nhưng cối tép với văn phòng gác chung một vọng cả chục thằng, biết thằng nào nghịch? Riêng mình mặt cứ tỉnh bơ. Anh Quang râu cười bảo cứ lấy đoạn dây bằng thế rồi đốt thử bấm giờ. Trừ đi kể từ lúc nó nổ là ra ca thằng nào gác ngay. Nhưng anh ấy không làm như thế…

Thời gian chốt này còn được học một đợt chính trị do cán bộ tiểu đoàn lên lớp. Trừ các tổ cảnh giới, còn tất cả mang vũ khí, tập trung tại đại đội 2. Vũ khí giá ngoài sân xong, cả tiểu đoàn vào “lớp” là lán chỉ huy đại đội. Chắc là sợ lính nhàn nên sinh hư. Nội dung thì không nhớ nổi. Đại loại kẻ thù trực tiếp là bọn Pôn Pốt_Iêng Sary cùng bọn bành trướng bá quyền xâm lược Bắc Kinh. Kẻ thù nguy hiểm lâu dài là bọn đế quốc Mỹ. Ngoài ra còn các thế lực phản động quốc tế điên cuồng chống phá cách mạng… Nói chung là tiềm tàng rất nhiều kẻ thù với phản động. Với chúng tôi thì quá đơn giản, không lắm loại kẻ thù đến thế. Cứ thằng nào bắn vào đội hình, bắn vào anh em tôi là kẻ thù tất! Phải diệt nó ngay! Có thế thôi! Trong cái đám xe bò vừa kéo qua ngã ba Am Leang chắc chắn cũng có nhiều thằng địch thứ thiệt. Nhưng nó đã vứt súng, đang đánh xe bò thì muốn bắn nó cũng còn rất khó…

Nói chung, những định nghĩa cao siêu, những ngữ từ to lớn… cả những thằng học hết trung học cũng thấy lơ mơ chứ đừng nói gì các anh em ta mới bỏ cày vác súng. Sáng học, chiều thảo luận thì cũng như những con vẹt biết nói mà thôi! Học chính trị như một cực hình, nhiều thằng cáo ốm. Còn trong “lớp” chúng nó hoặc gà gật, hoặc nghịch linh tinh, tai để ở đâu đâu…Thằng Đức “nhực” ngồi cạnh tôi, rút trong túi ra một nắm nụ xòe, thỉnh thoảng giật cái bép. Nhà nó ở phố Hàng Buồm, sát khách sạn Mỹ Kinh. Gọi là Đức nhực vì nó lùn như người “Nhực”. Nghe bép bép bên dưới mãi, anh Thành chính trị viên đang lên lớp nổi cáu không giảng nữa, quay sang chửi. Cái ngôn ngữ thân thuộc này thì lính chúng tôi hiểu sâu sắc, nên im ngay lập tức.

Cũng ở tại đây, đã nhận được một lá thư mà cho đến bây giờ tôi cũng không thể nào quên được. Nàng viết thư cho một người lính khác trong nhóm bạn chung, nhưng phong bì thì ghi gửi cho tôi. Trong thư, nàng kể với thằng đó tất cả các suy nghĩ, tình cảm thương mến của mình đối với người ngồi bàn trên, nay đã đi lính là cái thằng tôi. Nhầm lẫn hay cố tình không quan trọng. Với hơn hai trang giấy, nhưng nó nhập tâm hơn bất cứ bài giảng chính trị nào. Đêm rạo rực mắt không thể nào nhắm được, ngày mỉm cười vu vơ…Tình yêu đầu tiên của tôi! Những ngày ở kho súng là những ngày tôi ở một thế giới khác, như siêu thực. Không có nắng khét bụi đường, không có rừng cháy, không có chết chóc…chỉ có Mưa rừng ơi mưa rừng! Hạt mưa nhớ ai mưa triền miên…là đoạn kết mượn lời một bài hát của bức thư, lúc nào cũng lẩn quất trong đầu.