Books - the best antidote against the marsh-gas of boredom and vacuity.
George Steiner
ePub
A4Chương 16
T
rong đầu vẫn còn đầy ắp George Barnwell, thoạt tiên tôi tin chắc hẳnmình phải đóng một vai trò nào đó trong vụ tấn công chị tôi, hay trong mọi sự
kiện mà với tư cách người thân ruột thịt của chị, đồng thời cũng là người ai
cũng biết phải chịu ơn chị, tôi là đối tượng để nghi ngờ chính đáng hơn bất cứ
ai. Nhưng sau đó, khi đầu óc đã tỉnh táo hơn buổi sáng hôm sau, tôi bắt đầu
ngẫm nghĩ lại về vụ tấn công và lắng nghe người ta bàn tán về nó từ mọi
phía, tôi bắt đầu nhìn nhận chuyện này từ một góc độ khác, có lý hơn nhiều.
Joe đã đến quán Ba Thủy Thủ Vui Vẻ hút tẩu thuốc từ lúc tám giờ
mười lăm đến mười giờ kém mười lăm. Trong khi anh ở đó, người ta đã thấy
chị tôi đứng trước cửa bếp, chào hỏi một người làm công ở trang trại trên
đường về nhà. Người này không thể nói cụ thể hơn về thời điểm anh ta thấy
chị tôi (khi cố nhớ lại, anh ta liền trở nên lúng túng bối rối) ngoài việc lúc đó
chắc phải trước chín giờ. Khi Joe về đến nhà lúc mười giờ kém năm, anh thấy
vợ mình bị đánh nằm gục dưới sàn, và lập tức gọi người đến giúp. Lúc đó bếp
lửa vẫn chưa cháy yếu hơn thường lệ, và bấc nến cháy vẫn chưa quá dài;
nhưng cây nến thì đã bị tắt.
Trong nhà không chỗ nào bị mất thứ gì. Và ngoại trừ cây nến bị tắt -
cây nến này ở trên một cái bàn nằm giữa cửa vào và chị tôi khi chị đứng quay
mặt vào bếp lửa và bị đánh - không có gì khác xáo trộn trong bếp, ngoại trừ
những xê dịch chị tôi gây nên khi ngã xuống và bị chảy máu. Nhưng tại hiện
trường có một tang vật rất đáng chú ý. Chị tôi đã bị đánh bằng một vật cùn và
nặng, vào đầu và cột sống; sau khi những cú đòn được tung ra, một vật rất
nặng đã bị ném rất mạnh xuống chị trong khi chị nằm úp mặt dưới sàn. Và
dưới sàn bếp bên cạnh chị tôi, khi Joe bế chị lên, có một cái xiềng chân bằng
sắt của tù nhân đã bị cưa đứt bằng giũa.
Lúc này, sau khi xem xét cái xiềng bằng con mắt của một thợ rèn, Joe
khẳng định nó đã bị giũa đứt từ trước. Tin tức lan tới tận chỗ những con tàu
nhốt tù, và khi người ta từ đó tới kiểm tra cái xiềng sắt, ý kiến của Joe hoàn
toàn được tán đồng. Họ không nói rõ cái xiềng đã rời khỏi tàu nhốt tù nơi
chắc chắn nó từng thuộc về từ bao giờ; song những người này tuyên bố biết
chắc cái xiềng này không phải đeo trên người hai gã tù đã bỏ trốn tối hôm
trước. Hơn nữa, một trong hai kẻ đào tẩu đã bị bắt lại, gã này chưa kịp phá
cái xiềng của mình.
Từ những gì biết được, tôi hình dung ra giả thiết của mình. Tôi tin cái
xiềng chính là xiềng của người tù tôi quen - cái xiềng tôi từng nhìn thấy và
nghe thấy ông ta giũa ngoài đầm lầy - song tâm trí tôi lại không buộc tội ông
ta dùng nó vào tội ác vừa mới xảy ra. Vì tôi tin một trong hai người khác đã
bằng cách nào đó có được nó, và dùng nó vào hành vi tàn nhẫn này. Hoặc đó
là Orlick, hoặc đó là người đàn ông lạ mặt đã cho tôi thấy cái giũa.
Về phần Orlick, anh ta đi vào thị trấn đúng như đã nói với ông Wopsle
và tôi khi chúng tôi bắt gặp anh ta ở nhà trạm, người ta đã thấy anh thợ công
nhật lang thang trong thị trấn cả buổi tối, chén chú chén anh với nhiều người
khác nhau ở vài quán rượu, và sau đó anh ta quay về cùng tôi và ông Wopsle.
Chẳng có bằng chứng nào chống lại anh ta, ngoại trừ cuộc cãi cọ; mà chị tôi
đã cãi cọ với anh ta cũng như tất cả những người khác ở quanh chị kể có cả
đến mười nghìn lần rồi. Về phần người đàn ông lạ mặt, nếu ông ta quay trở
lại tìm hai tờ bạc, chắc chắn không thể có chuyện cãi cọ vì chúng, vì chị tôi
đã chuẩn bị sẵn sàng để trả lại món tiền. Hơn nữa, đã chẳng có cuộc cãi cọ
nào; kẻ tấn công đột nhập vào thật lặng lẽ và bất ngờ, đến mức chị tôi bị đánh
ngã gục xuống trước khi kịp quay lại nhìn.
Thật kinh khủng khi nghĩ rằng chính tôi đã cung cấp vũ khí cho hắn,
cho dù không hề cố ý, nhưng tôi khó lòng nghĩ khác đi được. Tôi đã phải chịu
đựng giày vò không thể nói nên lời khi nghĩ đi nghĩ lại xem có nên phá vỡ lời
thề hồi còn bé xíu mà kể lại với Joe toàn bộ câu chuyện hay không. Trong
nhiều tháng sau đó, mỗi ngày tôi đều kết thúc việc ngẫm nghĩ về câu hỏi đó
với quyết định không nói, để rồi lại ngẫm nghĩ về nó sáng ngày hôm sau.
Cuối cùng thì cuộc tranh luận ngấm ngầm này đi tới kết luận: bí mật đó bây
giờ đã quá lâu năm, đã dính chặt vào tôi, trở thành một phần của bản thân tôi,
nên tôi không thể dứt bỏ nó đi được. Ngoài nỗi sợ giờ đây rất có khả năng tôi
sẽ làm Joe xa lánh mình nếu anh tin vào câu chuyện sau khi tôi đã gây ra
nhiều điều tai hại như thế, tôi còn có thêm lo lắng anh sẽ không tin những gì
tôi kể, mà đánh đồng nó với mấy con chó và những miếng sườn bê trứ danh
như một trò dối trá trắng trợn. Tuy vậy, tôi vẫn trấn an bản thân, tất nhiên rồi
- chẳng phải tôi đã nghiêng ngả giữa đúng và sai khi chuyện đó diễn ra sao? -
và quyết định sẽ tiết lộ tất cả nếu tôi thấy có bất cứ dịp nào như cơ hội mới để
giúp tìm ra kẻ tấn công.
Nhân viên cảnh sát và thám tử từ phố Bow trên London - vì sự việc này
xảy ra vào thời lực lượng cảnh sát mặc áo đỏ giờ đây đã không còn - đến nhà
tôi điều tra trong một hai tuần, và làm đúng những gì tôi từng nghe nói hay
đọc được về cái các nhà chức trách vẫn làm trong trường hợp tương tự. Họ
tạm giữ vài người rõ ràng không phải thủ phạm, ương ngạnh đâm đầu vào
những ý tưởng sai lầm, và khăng khăng cố làm cho bối cảnh thực tế ăn khớp
với ý tưởng, thay vì cố gắng tìm ra manh mối từ thực tế. Họ cũng đứng ngoài
cửa quán Ba Thủy Thủ Vui Vẻ với cái nhìn đầy hiểu biết và kín đáo làm cả
vùng không khỏi ngưỡng mộ; và họ có cách dùng đồ uống thật bí hiểm, cũng
gần hay ho bằng cách họ tìm thủ phạm. Nhưng cũng không hẳn, vì họ chẳng
bao giờ tìm được hắn.
Rất lâu sau khi các nhà chức trách này đã rút đi, chị tôi nằm ốm yếu
quặt quẹo trên giường. Thị lực của chị bị rối loạn, thế nên chị luôn nhìn một
hóa cả trăm, và quờ quạng với lấy những tách trà và cốc rượu vang tưởng
tượng thay vì thứ có thật; tai chị nghe rất kém; trí nhớ của chị cũng thế; còn
giọng chị nói giờ nghe không thể nào hiểu nổi. Khi cuối cùng chị đã nhúc
nhắc được tới mức có thể đỡ dìu xuống nhà, chị vẫn luôn phải giữ cái bảng kè
kè bên chị, để chị viết ra những gì không diễn đạt được bằng lời.
Vì chị tôi (ngoài chuyện viết xấu kinh khủng) là một người đánh vần
còn kém xa mức đại khái, và Joe lại là người nhận mặt chữ còn chật vật, giữa
hai người luôn xuất hiện những chuyện rắc rối kỳ cục, và tôi luôn là người bị
gọi tới để giải quyết. Chuyện nhầm thuốc thành thịt cừu, thay Joe bằng Trà,
hay biến thịt muối thành thợ bánh mì chỉ là vài ví dụ về những nhầm lẫn nhẹ
nhàng nhất của tôi.
Song tính khí chị tôi đã dễ chịu hơn rất nhiều, và chị rất kiên nhẫn.
Những cử động chân tay run rẩy không chắc chắn nhanh chóng trở thành
trạng thái thường trực của chị, và sau đó, cứ cách hai ba tháng, chị lại thường
đưa hai bàn tay lên ôm đầu, rồi cứ ở trong tâm trạng rầu rĩ khác thường cũng
cả tuần liền. Anh Joe và tôi không biết tìm đâu ra một người chăm sóc thích
hợp cho chị, cho tới khi một việc xảy ra vừa vặn đúng lúc để gỡ bí cho chúng
tôi. Bà cô ông Wopsle cuối cùng cũng chiến thắng được thói quen sống dai
dẳng, và Biddy trở thành một phần trong gia đình chúng tôi.
Chuyện này diễn ra chừng một tháng sau khi chị tôi xuất hiện trở lại
trong bếp, lúc ấy Biddy tìm tới chúng tôi, cầm theo một cái hộp nhỏ lốm đốm
đựng tất cả của nải trần tục của cô, và trở thành phước lành cho cả nhà. Trên
hết, cô quả là một phước lành cho Joe, vì anh rất đau khổ phiền muộn khi
phải không ngừng chứng kiến vợ mình tàn phế, và trở nên quen với việc
thỉnh thoảng nhìn về phía tôi nói với đôi mắt xanh ướt nhòe trong lúc chăm
sóc chị vào buổi tối: “Cô ấy đã từng là một phụ nữ đẹp đẽ biết bao, Pip!”
Biddy lập tức lo chăm sóc cho người bệnh vô cùng khéo léo như thể đã quen
chị tôi từ nhỏ; Joe dần ít nhiều trở nên thoải mái với cuộc sống yên tĩnh hơn
của mình, và thỉnh thoảng lại tới quán Ba Thủy Thủ Vui Vẻ đổi gió, một việc
giúp anh khá lên nhiều. Có một điều đặc trưng với đám cảnh sát là tất cả bọn
họ đều ít nhiều nghi ngờ Joe tội nghiệp (dù anh chẳng bao giờ biết) và tất cả
họ đều nhất trí coi anh là một trong những kẻ thâm sâu khó lường nhất họ
từng gặp qua.
Thành công vang dội đầu tiên của Biddy trong công việc mới là giải
quyết được một khó khăn mà tôi đã hoàn toàn bó tay. Tôi đã cố hết cách,
nhưng chẳng đi đến đâu. Chuyện là thế này:
Hết lần này tới lần khác, chị tôi viết lên tấm bảng một hình thù gì đó
trông như một chữ T kỳ cục, rồi sau đó tha thiết giục giã kêu gọi chúng tôi
chú ý đến nó như một thứ chị đặc biệt muốn. Tôi đã vô vọng thử hết mọi thứ
khả thi bắt đầu bằng một chữ T, từ hắc ín*, bánh mì nướng* cho đến chậu*.
Cuối cùng tôi chợt nảy ra ý nghĩ là ký hiệu kia trông giống một cái búa, và
khi tôi hét thật to từ đó vào tai chị, chị tôi liền đấm tay thình thịch xuống bàn
như quai búa và tỏ vẻ tán thành không lẫn vào đâu được. Thế là tôi mang hết
búa chúng tôi có vào, hết cái này đến cái khác, nhưng chỉ vô ích. Tiếp theo,
tôi lại nghĩ đến một cái nạng, hình dáng của vật này cũng khá giống ký hiệu
nọ, thế là tôi đi mượn một cái trong làng, rồi mang về trưng ra trước chị tôi
một cách khá tự tin. Nhưng chị tôi lắc đầu quầy quậy khi thấy nó, đến mức
anh Joe và tôi phát sợ nhỡ chị bị vẹo cổ trong tình trạng yếu ớt tàn phế hiện
tại.
Nguyên văn: Tar.
Nguyên văn: Toast.
Nguyên văn: Tub.
Khi chị tôi nhận thấy Biddy hiểu mình rất nhanh, ký hiệu bí ẩn này lại
xuất hiện trên tấm bảng. Biddy nhìn nó nghĩ ngợi, lắng nghe tôi giải thích, rồi
lại nhìn chị tôi nghĩ ngợi, rồi quay sang nhìn Joe nghĩ ngợi (anh luôn được
thể hiện trên tấm bảng bằng chữ cái đầu tên thánh) rồi chạy sang lò rèn, Joe
và tôi theo sau.
“Sao chứ, đúng thế rồi!” Biddy reo lên, mặt sáng bừng rạng rỡ. “Mọi
người không thấy sao? Chính là anh ta!”
Orlick, không nghi ngờ gì nữa! Chị tôi đã quên tên anh ta, và chỉ có thể
ám chỉ đến anh này qua cái búa anh ta vẫn dùng. Chúng tôi cho anh ta biết lý
do chúng tôi muốn anh ta vào trong bếp, vậy là anh ta thong thả để búa
xuống, đưa cánh tay lên quẹt trán, rồi dùng tạp dề lau thêm lần nữa trước khi
buông thõng vai xuống đi ra ngoài, với hai đầu gối lòng khòng lười nhác
chẳng lẫn vào đâu được.
Tôi thú thực đã chờ đợi chị tôi tố cáo anh ta, và rất thất vọng khi thấy
kết quả khác hẳn. Chị tôi tỏ ra rất nóng lòng đối xử thân thiện với anh ta, và
vui mừng ra mặt khi cuối cùng anh ta cũng được dẫn tới, rồi ra hiệu muốn
mời anh ta uống gì đó. Chị tôi chăm chú quan sát vẻ mặt anh thợ công nhật
như thể đặc biệt muốn đoan chắc anh ta thấy hài lòng về sự tiếp đãi, bày tỏ
mong muốn làm lành với anh ta theo mọi cách có thể, và có vẻ khiêm nhường
dè dặt trong mọi cử chỉ, hệt như những gì tôi từng thấy trong thái độ của một
đứa trẻ với một ông thầy nghiêm khắc. Sau ngày hôm đó, hiếm có hôm nào
trôi qua mà chị lại không vẽ hình cái búa lên tấm bảng, Orlick lại không
thõng vai bước vào mà đứng như phỗng trước mặt chị, như thể anh ta cũng
chẳng biết gì nhiều hơn tôi trong việc nên hiểu chuyện này như thế nào.
