ành trình xuyên Việt băng xe lửa kết thúc ở ga Hố Nai.

Xe tải đón về Long Bình. Ấn tượng nhất là cái cổng lớn ghép bằng những tấm ghi thô sơ, trông xấu thậm tệ. Sau mấy ngày đi tàu, mồ hôi chua loét. Cả đoàn tranh nhau ra cái giếng to tắm giặt. Lần đầu tiên biết nhai bo bo toàn tòng. Những hạt bo bo màu nâu nấu cứng, nhai lép bép trong miệng. Vậy mà mỗi đứa cũng chỉ kịp hớt hai bát là nhẵn nhụi. Ở ngoài Bắc chúng tôi ăn cơm độn ngô vàng. Còn trong này là bo bo. Lương thực cho lính như vậy là có khác nhau theo từng vùng.

Chúng nó bảo ở đây gần Sài gòn lắm rồi. Những đứa có họ hàng, người nhà, gửi đồ lại cho nhóm cạ rồi tếch đi chơi luôn. Không biết có đứa nào tếch thẳng không? Tôi không có ai quen biết nên nằm lại. Vét mấy đồng còn lại theo ra cổng ăn đậu phụng chiên da cá, uống nước rau má.

Cái nước rau má hàn tính đó, nó xỏ tôi một vố sau này. Kể luôn là thế này: Hồi ra viện sư đoàn, trốn về Sài gòn cùng thằng Trung thì có đến ở nhà bác nó tá túc chờ tàu. Nhà chật, lại đông người. Gồm có hai bác, hai cô con gái trạc tuổi tôi. Lại thêm tôi với thằng Trung thành 6 người trong một diện tích khoảng 10m2. Tôi với thằng Trung ngủ trên gác lửng cùng ông bác. Còn bác gái với hai cô ngủ tầng trệt. Hồi cơm chiều xong, ra ngõ làm ly rau má mát lạnh cho khoái khẩu. Đến đêm thì bụng đau quặn, sôi ùng ục. Cá mắm Căm pu chia tẩn nhau với nước rau má lạnh Sài thành dữ dội. Đành ôm bụng đi xuống nhà cầu. Lối đi lại phải qua giường các quý bà. Thế mới bất tiện.

Đêm đó tôi diễu qua diễu lại cái giường đó không dưới 5 lần... Nhưng điều đó không tệ bằng cái thứ âm thanh trung thực, lại không phải tiếng vĩ cầm - do tôi, đúng hơn là do rau má - phát ra từng đợt qua cái cửa tạm kề giường ngủ bằng tấm ri đô. Mặc dù tôi đã cố gắng vận hết sức để giảm thiểu volume. Báo hại là hình như càng cố gắng, khi buột ra thì nó càng vang vọng đến tàn tệ. Bây giờ nghĩ lại vẫn thấy xấu hổ nhục nhã. Huống hồ là khi đó mới hai chục tuổi đời sĩ diện biết mấy. Khổ quá! Ở Sài gòn cũng có cái khổ của Sài gòn. Đâu cũng có những nỗi khổ riêng.

Thôi tiếp câu chuyện cho chóng quên.

Được mấy bữa thì xe quân sự đến đón. Cái xe ca trong này cũng khác xe ngoài Bắc. Nó dài ngoẵng và xanh xanh đỏ đỏ rất vui mắt. Lúc đó cũng chẳng biết mình được đón đi đâu. Chỉ biết xe thẳng hướng Sài gòn là thấy sướng. Nhưng nó chỉ chạy đến Thủ Đức thì rẽ phải. Chẳng thấy hòn ngọc Viễn đông trong mong ước đi qua. Dần dần thì chỉ thấy rừng cao su mút mắt. Cảm giác nữa là đường quá nhẵn, quá tốt, khác hẳn những con đường thơ ấu đầy ổ gà ngoài Bắc. Hồi nhỏ đi sơ tán theo viện bố, tôi hay được ngồi ké ghế trước cái com- măng- ca *** vuông của ông. Đường Hà nội lên Vĩnh phúc có 50 km mà nó chạy mất đến 3 tiếng lận. Đây thì xe cứ vù vù lướt êm cuốn mù bụi vàng. Bên đường thoáng qua, những quán nước có những nải chuối tây treo lủng lẳng. Thêm một nhận xét là chuối rẻ như cho, và toàn một loại chuối tây.