ào cái mùa hè ông bà Bean đi nước ngoài, họ đã để bọn súc vật chăm lo trang trại. Và để vận hành mọi thứ cho được đàng hoàng, chúng đã lập nên nền Đệ nhất Cộng hòa Thú vật, xong bầu bà Wiggins làm Tổng thống. Dĩ nhiên sau khi nhà Bean trở về và nắm lại quyền thì không còn cần thiết phải có một chính phủ kiểu thế nữa, nhưng đôi khi có nhiều việc xảy ra mà bọn súc vật không muốn làm phiền ông Bean, và thế là chúng giữ Đ.C.T. tiếp tục hoạt động cầm chừng, với bà Wiggins trong văn phòng và một đội quân thỏ thường trực để làm những việc vặt... Bên cạnh đó, đám súc vật khá tự hào được là công dân của nền cộng hòa duy nhất trên đời của thú vật, do thú vật, và vì thú vật. Nền cộng hòa đó, như Charles đã nói trong một bài nói giữa vô vàn bài nói của mình, là một vinh dự và một đặc ân mà y chắc chắn sẽ không dễ dàng để mất.

Cho nên khi Freddy muốn triệu tập một cuộc họp toàn thể, việc đầu tiên chú phải làm là gửi một đề nghị tới Tổng thống. Thế là chú gõ bằng chiếc máy chữ cũ kỹ đầy bụi mà chú vẫn để trong phòng làm việc.

Quý bà Wiggins,

Tổng thống Đệ nhất Cộng hòa Thú vật,

Trang trại nhà Bean, N. Y.

Thưa Tổng thống:

Vừa qua một việc khiến tôi lưu tâm là tên trộm xấu xa, tên chuột cống Simon, đã bị bắt gặp trong vùng này; và tôi tin chắc chắn rằng, sự hiện diện của tên Simon đó là một hiểm họa và là một mối đe dọa đối với sự yên bình của nhà nước thân yêu của chúng ta; và xa hơn, linh cảm của tôi mách bảo, Simon sắp giở trò xảo quyệt; do đó, tôi xin gửi lời thỉnh cầu khiêm nhường nhất tới Ngài Tổng thống, xin triệu tập vào ngay tối nay một cuộc họp toàn thể các công dân, để bàn luận và lấy ý kiến về những biện pháp cần thiết nhằm bảo toàn sự yên bình và an ninh của nền cộng hòa vinh quang của chúng ta.

(Ký tên) Freddy

Viết xong, chú ra cửa và gọi một con sẻ bay ngang, đề nghị nó mang ngay lập tức tới bà Wiggins.

Dĩ nhiên Freddy có thể cứ thế đi thẳng tới chuồng bò và nói: “Simon đã quay lại. Tối nay họp nhé?” Nhưng không ai tiến hành công việc của đất nước theo cung cách lấc cấc thế cả. Bà Wiggins bạn bè mới vừa tông chú ngã vào bụi hoàng liên gai với bà Wiggins Tổng thống của Đ.C.T. là hai tư cách rất khác nhau. Freddy sau này có thể (và chắc chắn sẽ) bàn về vấn đề kia với bà như giữa hai tên bạn, nhưng giờ chú phải trình bày với bà như với một tổng thống của một đất nước có quốc chủ mà chú là một công dân. Chú phải khoác lên một lô những nghiêm trang trịnh trọng, bởi nếu chú không làm thế cũng sẽ không kẻ nào làm thế, và chẳng bao lâu sau, khi bà Wiggins ban ra một mệnh lệnh chính thức, sẽ chẳng ai quan tâm tới nó.

Ngay khi nhận được thư đề nghị, bà Wiggins cho gọi Jinx với Robert và kêu tụi này kéo cờ của Đ.C.T. lên. Cờ này khá giống cờ Mỹ, với hai ngôi sao tượng trưng cho ông Bean và bà Bean, cùng mười ba vạch tượng trưng cho mười ba con vật đã đi trong chuyến đi lịch sử tới Florida. Thường thì cờ chỉ tung bay vào những ngày lễ, như 14 tháng Bảy, hay ngày sinh của Washington và Lincoln, hay 3 tháng Năm, là ngày kỷ niệm thành lập Đ.C.T. Nhưng nếu cờ bay vào ngày nào khác thì đó là một dấu hiệu cho cả đám súc vật rằng tối đó sẽ có một phiên họp toàn thể.

Khi cờ đã được kéo lên, bà Wiggins triệu tập đội quân thường trực. Hai mươi tám con thỏ đáp lời, và sau khi đã cho cả đám một bài huấn luyện ngắn, bà bò tung chúng đến các cánh rừng, các đồng cỏ, và dọc theo con suối để báo về buổi họp cho bất kỳ con vật nào còn chưa nhận ra rằng cờ đã được kéo lên.

Tối ấy, khi Freddy leo lên chiếc ghế trước của cái xe ngựa, bên cạnh bà bò Wiggins, để khai mạc buổi họp, cả khu chuồng trại rộng lớn đã chật ứ tới tận cửa.

Ngay cả lão cú Whibley, kẻ bất đắc dĩ lắm mới rời khỏi khu rừng, cũng có mặt.

“Thưa các bạn công dân,” Freddy nói, “tôi đã đề nghị triệu tập cuộc họp tối nay vì một mối nguy hiểm nghiêm trọng đang đe dọa chính quyền của chúng ta. Đây là một chính quyền tự do, và bất kỳ con thú con chim nào sống trong phạm vi của nó, bất kể to bé, chủng loại, màu sắc, hay số chân, đều được tự do thụ hưởng những đặc quyền của mình. Dưới ngọn cờ của Đ.C.T, mọi con thú và mọi con chim đều có quyền bình đẳng.”

Tới đây vang lên một tràng hò reo kéo dài, Freddy đợi nó lắng xuống mới tiếp tục. “Mọi con vật, trừ một con. Bởi tôi nghĩ các bạn sẽ đồng ý với tôi, rằng trong nền cộng hòa của những con vật tự do, sẽ không có chỗ cho chuột cống.”

“Đúng, đúng, Freddy! Đả đảo bọn chuột cống!” một con sóc thét lên, và tiếng rì rào tán đồng lan khắp trong đám cử tọa.

“Cũng có thể có những con chuột cống tử tế trên đời này,” Freddy nói. “Nhưng kinh nghiệm của chúng ta với lũ chuột tại đây không phải là một kinh nghiệm tốt đẹp gì. Các bạn đều biết Simon; các bạn đều biết rắc rối mà lão đã gây ra cho chúng ta trong quá khứ. Kể từ khi lão bị tống cổ khỏi xứ sở này, các bạn đã ngủ yên bình hơn trong chiếc giường của mình. Nhưng các bạn tôi ơi...” Freddy dừng lại một cách rất ấn tượng, “Simon đã quay lại!”

Sau khi những kích động gây ra bởi lời tuyên bố này đã lắng xuống, Freddy bắt đầu kể câu chuyện của mình. “Chiều nay, khi đang quay về từ chuyến thám hiểm Rừng Lớn,” chú mở đầu và ngay lập tức, toàn bộ cử tọa nhảy bắn cả lên. “Rừng Lớn!” chúng thét to. Tất cả bắt đầu hoang mang bàn tán với nhau và gào lên các câu hỏi với Freddy. Bà Wiggins phải liên tiếp lấy sừng dọng vào cái chắn bùn để vãn hồi trật tự.

“Thưa các bạn súc vật,” bà nói, “điều này là một bất ngờ lớn đối với tôi hệt như đối với các bạn. Nếu bất kỳ ai ngoài Freddy tới đây với câu chuyện là vừa từ trong Rừng Lớn trở về, tôi e tôi sẽ chẳng tin đâu. Nhưng tất cả các bạn đều đã biết Freddy. Tôi nhớ, Freddy vẫn hay có tí cường điệu mỗi khi kể chuyện, mà tôi cho các nhà thơ đều thế cả. Nhưng nếu Freddy nói rằng cậu ấy mới ở trong Rừng Lớn, thì tôi tin rằng cậu ấy có trong đấy thật. Vậy giờ ta hãy im lặng và để cậu kể cho chúng ta câu chuyện đó.”

Thế là Freddy lại đứng lên, rất hồng, rất nghiêm trọng, kể cho tất cả nghe toàn bộ câu chuyện. Ít nhất là tất cả trừ cái đoạn Theodore đã phải vất vả ra sao để bắt chú đi, cả cái đoạn chú đã sợ đến nỗi đuôi thõng cả xuống, và cái đoạn hai đứa đã chạy hăng thế nào để thoát ra lại. Cũng còn nhiều đoạn nho nhỏ khác chú đã không kể. Tuy nhiên những gì còn lại của câu chuyện cũng nhiều lắm rồi, đủ để làm cho hầu hết đám thú vật cảm thấy Freddy quá là can đảm. Xét cho cùng chú đã can đảm; vậy sao lại không thể có được chút vinh quang từ đó chứ? Tôi chẳng thấy có lý do gì để nói không cả.

Nhưng vẫn có vài kẻ không tin câu chuyện, và một trong số đó là Charles. Ít nhất là y nói y không tin, mặc dầu có lẽ y chỉ giả vờ không tin, để mà từ đó có một cái cớ lên làm một bài diễn thuyết. Như hầu hết những kẻ thích diễn thuyết, Charles có thể nói hàng giờ bất kỳ một chủ đề nào, bất kể có biết rõ hay không, và những điều y nói nghe sao mà hay ho thế, cho tới khi bạn ngẫm nghĩ về chúng và nhận ra chúng chẳng có ý nghĩa gì mấy. Thế là khi cuộc họp đi vào phần thảo luận, Charles đứng dậy.

“Thưa các bạn công dân,” y bắt đầu, “chúng ta cùng nhau tụ tập ở đây dưới ngọn cờ vinh quang của Đ.C.T, một ngọn cờ mà như các bạn đã biết, với những sọc tươi và những ngôi sao sáng tung bay trong gió vào cái ngày 3 tháng Năm lịch sử ấy, khi chúng ta, bầy súc vật tự do, cùng nhau kết lại dưới tên gọi của tự do để thành lập nên chính quyền đầu tiên của thú vật trên lục địa này. Các bạn, hãy cầu cho những sọc những sao ấy tung bay mãi. Cầu cho chúng phất phới mãi, trên chiếc cũi đơn sơn của con thỏ thấp hèn nhất cũng như trên dinh thự lộng lẫy của ông Bean.”

Lão cú Whibley nãy giờ ngồi mà mắt nhắm tịt, đột nhiên rúc lên một tiếng mất kiên nhẫn. “Thôi đừng có nổ pháo bông đi, gà trống,” lão nói. “Đây có phải 14 tháng Bảy đâu!”

Charles thoạt coi bộ hơi bối rối. Thực tình là y có bị lẫn lộn, và mở đầu sai lầm bằng bài diễn văn hào hùng mà y đã tung ra vào dịp 14 tháng Bảy trước. Nhưng y trấn tĩnh lại nhanh chóng.

“Ông bạn đáng kính của tôi đã nhắc tôi nhớ,” y nói, với một cái nhìn khó ưa về phía lão Whibley, “rằng không còn thời gian cho diễn văn hùng hồn nữa. Và ông ấy đúng. Có những vấn đề vô cùng nghiêm trọng trước cuộc hội họp này. Vào lúc này đây, để qua một bên vấn đề sự xuất hiện trở lại của Simon...”

“Rốt cuộc là sao đây, Charles?” Jinx réo.

Có những vấn đề vô cùng nghiêm trọng

“Sao, đó là... đó là...” Charles ngó con mèo giận dữ. “Ồ, để tôi yên có được không? Tôi chỉ định nói rằng câu chuyện của Freddy, chuyện đã ở trong Rừng Lớn ấy, là hoàn toàn không tin được. Nó...”

“Ý anh là cậu ấy nói dối?” Jinx nói, và một con giẻ cùi xanh cười to. “Cậu ấy có thể là một kẻ nói dối,” Jinx nói, “nhưng không dối gớm đến thế.”

“Nghe đây, các bạn của tôi,” Charles nói. “Các bạn và tôi đều biết rằng trước giờ trong lịch sử trang trại nhà Bean, chưa từng có súc vật nào vào Rừng Lớn mà sống sót quay về. Sao thế? Vì có một thứ trong rừng. Một thứ gì đấy! Và thứ đó là thứ gì? Các bạn không biết và tôi không biết. Duy những con vật có thể trả lời câu hỏi đó lại không có ở đây đêm nay, bởi vì...” Y hạ giọng đầy ấn tượng, “vì chúng đã bị ăn thịt.”

“Đúng thế,” cử tọa thì thào. “Chưa từng có ai quay về.”

“Đó là một con sư tử với một cái đầu chim ưng chăng?” Charles tiếp tục. “Hay là, như những truyền thuyết cổ xưa vẫn kể, là một con chim với cái đầu sư tử? Đó có phải là Thứ Gì Đấy bí mật không? Có phải tên của nó, như Simon nói, là Mặt Mịt không? Không ai biết.”

“Nếu anh đứng lên chỉ để nói rằng tụi tôi chẳng biết gì thì anh có thể ngồi xuống lại,” lão Whibley nói, mở một con mắt vàng to cực, “Điều đó thì tụi này biết từ lâu rồi.”

“Yên lặng trong phòng họp!” Charles bực bội nói. “Tôi chỉ định nói rằng tôi nghĩ Freddy sẽ phải đưa cho chúng ta bằng chứng nào đó cho thấy cậu ta đã ở trong Rừng Lớn.” Rồi y nói thêm với một cái nhìn giận dữ quăng cho con cú, “Nếu cái lão Rúc-rồi-Trợn kia để tôi nói.”

Lão Whibley cười. “Nãy giờ mới nói được một câu hay. Lão Rúc-rồi-Trợn á? Không tệ. Tiếp đi nào, tên Bới-với-Mổ.”

Nhưng Freddy cắt ngang. “Do tôi đã bị gọi là một kẻ nói dối,” chú bảo, “tôi nghĩ mình có quyền phản đối. Charles muốn có thêm bằng chứng, chứ không chỉ lời kể của tôi với Theodore, đúng không ạ? Vâng, được thôi. Tôi sẽ đi vào Rừng Lớn với anh ta bất cứ ngày nào anh ta đặt ra. Tôi đã từng ở đó rồi nên sẽ không sợ nếu phải đi lại.”

Một tràng vỗ tay kéo dài trước lời phát biểu rắn rỏi này, và cả đám súc vật cùng nhìn Charles. Con gà trống ngó bộ không được can đảm lắm. Lông đuôi y rũ xụ, và giá như có nơi nào để mà chui xuống, y hẳn đã chui xuống rồi. Nhưng do đang đậu chễm chệ trên cái chắn bùn của chiếc xe, y bị vây quanh hoàn toàn. Không lối thoát.

Y trấn tĩnh trở lại. “Tôi đã nghe lời thách thức,” y nói, “và tôi từ chối với sự khinh rẻ mà lời thách thức đó xứng đáng phải nhận. Tin tôi đi, các bạn, để từ chối còn cần nhiều can đảm hơn là chấp thuận; thà để các bạn nghĩ rằng tôi sợ còn hơn là bước một cách liều lĩnh vào Rừng Lớn, để đương đầu với bất kỳ hiểm nguy nào cũng có thể xảy ra. Nhưng tôi còn một vợ và hai mươi sáu đứa con thơ. Điều gì sẽ xảy đến với họ, nếu trong một lúc làm ra vẻ kiên cường một cách ngu si, tôi bị nuốt chửng mãi mãi trong cái bóng của những thân cây khổng lồ ấy? Không, không, thưa các bạn tôi ơi. Tôi phải khước từ cái viễn cảnh lôi cuốn ấy của chuyến phiêu lưu này thôi.

“Vả lại tôi xin hỏi các bạn, làm thế thì chứng minh được gì? Giả sử tôi có quay trở ra được không hề hấn gì, liệu lời nói của tôi có được nghe liền, hơn là lời kể của Freddy không? Liệu các bạn có tin tôi hơn là các bạn đã tin cậu ta không?”

Nhưng cuối chuồng bò đã bắt đầu một cơn náo động, và giờ càng lúc càng ầm ĩ. “Chấp nhận lời đề nghị của Freddy đi!” đám súc vật hét to. “Hoặc là ngồi xuống, hoặc là vào Rừng Lớn với Freddy.” Trông Charles đã bắt đầu lo lắng.

Bất thình lình Henrietta, vợ Charles, nhảy phắt lên cạnh chồng. Mụ vẫn chỉ đạo con gà trống với một bàn chân thép, và thường y rất sợ mụ, nhưng mỗi khi y gặp rắc rối thì đều có mụ sát cánh.

“Nghe đây, các bạn súc vật,” mụ nói. “Các bạn đang rất khoái Charles, đúng không? Vâng, tôi không phủ nhận là anh ấy nói quá nhiều. Nhưng anh ấy không hề hèn. Và anh ấy sẽ đi vào Rừng Lớn với Freddy. Nhưng với một điều kiện, là một kẻ trong đám có mặt kia sẽ tình nguyện đi cùng. Nào, tới luôn nào, ai đây?”

Nhưng không ai trả lời. Đám súc vật con nào con nấy nhìn xuống đất, và một vài con lúc nãy ầm ĩ nhất giờ bắt đầu lặng lẽ lùi dần về phía cửa.

“Nào,” Henrietta nói. “Ai nào? Bà nhé, bà Wogus?”

“Úi trời, không,” con bò nói. “Ngựa hoang cũng không lôi nổi tôi vào khu rừng đó.”

“Tôi đoán chị sẽ không tìm ra con ngựa hoang nào mà lôi chị đi đâu, kể cả một con đã được thuần hóa,” Hank nói. “Ấy, chị không cần nhìn tôi thế, Henrietta.”

Henrietta giơ vuốt chỉ từ con này tới con khác, nhưng tất cả đều từ chối. Charles đang sắp sửa vênh mặt lên thì bất thình lình Weedly Nhỏ, cậu em họ của Freddy, bước lên trước.

“Tôi sẽ đi,” Weedly nói.

Henrietta ngó sửng sốt, và Charles nói: “Ồ, bạn thân mến, cậu can đảm lắm, nhưng tôi e cậu còn quá bé cho một cuộc thám hiểm như thế. Mẹ cậu sẽ không hài lòng đâu.”

“Tôi đủ lớn để đi bầu cử rồi,” Weedly nói. “Trong lần bầu cử gần nhất tôi đã bỏ phiếu cho bà Wiggins. Cho nên tôi nghĩ tôi đủ lớn để đi cùng ông và anh Frederick.”

“Dĩ nhiên rồi,” Henrietta nói. “Và thế thì định giờ đi.”

“Để coi... để tôi coi nào,” Charles nói; “liệu thứ Năm tuần sau nữa có được không? Tôi không thể nói chắc chắn nếu chưa xem sổ hẹn, nhưng...”

“Tôi sẽ là cái sổ hẹn của ông,” Henrietta nói, “và cho là chúng ta nói sáng mai chín giờ đi.”

“Với tôi thì được thôi,” Weedly nói, và Freddy nói giờ ấy cũng thích hợp với chú.

Charles ngó không được vui lắm nhưng vẫn đứng yên trên tấm chắn bùn của cái xe, vây quanh y là đám cử tọa ngưỡng mộ, cùng vô vàn thứ có thể xảy trước chín giờ sáng mai. Thế là y hắng giọng và nói: “Vâng, thưa các bạn...” Nhưng y không nói thêm được gì nữa vì Henrietta đã nắm lấy cánh y mà kéo y xuống. “Tha hồ phát biểu khi nào vào Rừng Lớn xong đã, chứ không phải trước nhé,” mụ nói. “Giờ thì về nhà ngay và ngủ đi một tí.” Rồi mụ đủn chồng xuyên qua đám đông, ra ngoài.

“Chà,” bà Wiggins nói, “giờ thì chuyện đó đã thu xếp xong, tôi cho là chúng ta nên quay lại việc chính tối nay. Freddy đã nhìn thấy Simon, và tôi cho rằng chúng ta có thể tin chắc rằng đám còn lại trong gia đình lão không xa đó mấy. Dĩ nhiên, có thể lão chỉ vừa từ Iowa quay về thật, đúng như lão nói, và không hề lưu lại trong vùng này. Nhưng với bọn chuột cống thì ta chẳng thể nói chắc gì được. Lâu nay có ai thấy con chuột cống nào quanh đây không?”

Nhưng không con nào thấy.

“Trong trường hợp đó,” bà Wiggins nói, “chúng ta chỉ làm được mỗi một việc là canh chừng cho chặt. Jinx, việc của anh là để mắt canh mấy bao bắp trên lầu và thùng lúa mạch... Tôi không cần chỉ cho anh phải làm gì nếu gặp Simon hay bất kỳ tên nào trong băng đảng của lão. Chắc chắn chị Minx của anh có thể giúp chuyện này.”

“Hồi tôi ở Tây Ban Nha vài năm trước,” Minx nói, “trong cái thành phố tôi đến thăm có một con chuột tên Pablo. Hắn rất to và gian ác, được coi là vua của bọn chuột cống...”

“Và chị ấy đã hạ đo ván hắn ở vòng đấu thứ ba,” Jinx vội vã thêm vào. “Đủ rồi đấy, chị Hai ạ. Đây không phải chỗ để khoe khoang, đây là công việc.”

“Chà, tôi không biết,” bà Wiggins nói, “nhưng tôi không nghĩ anh phải thô bạo với chị mình như thế, Jinx à...”

“Bà không biết chị ấy đâu,” Jinx nói. “Về mặt nào đó chị ấy giống Charles lắm; nên hoặc là giả điếc, hoặc là phải thô bạo mới xong. Nhưng xin lỗi, thưa Tổng thống, bà đang định nói gì nhỉ?”

“Úi trời,” bà Wiggins nói, “tôi định nói gì à? Ồ, vâng. Quân đội thường trực đâu nhỉ?”

“Đây, thưa Tổng thống,” một giọng nói nhỏ vút lên, và đám thỏ tập hợp đứng thành một hàng trước cái xe.

Bà Wiggins đưa ra vài lời chỉ đạo. Mỗi con thỏ phải đi tuần một đoạn hàng rào hoặc một cung đường bao quanh trang trại, và để mắt canh chừng lũ chuột cống. Nếu thấy bất kỳ con nào thì phải chạy về tường trình ngay lập tức cho bà hoặc cho Jinx. “Còn ngoài đó ra,” bà bò nói, “Tôi thấy hiện tại chẳng còn gì khác để làm. Có ai có đề nghị gì không?” Và vì không ai nói gì, bà bảo, “Cho nên tôi nghĩ phần còn lại của đêm nay chúng ta có thể chơi trò chơi.”

Thế là những bàn cờ đam với cờ cá ngựa, những bộ búng chén được mang ra, một số súc vật chơi những trò này trong khi một số con khác lại chia phe thi chính tả, một hình thức giải trí đã trở nên vô cùng phổ biến kể từ hồi nhiều con trong bầy biết đọc. Ở đầu kia của khu chuồng trại, một vài con già hơn chọn bạn để nhảy dân vũ theo tiếng nhạc từ một cái radio nhỏ mà ông Bean đã lắp đặt trước đó vào mùa đông, khi ngựa Hank bị chôn chân trong chuồng vì chứng thấp khớp.

Nhưng vào đúng mười giờ, bữa tiệc tan. Bởi đó là một việc mà ông Bean đặc biệt chặt chẽ.