hoảng hai tuần sau, Ngộ Lang bị bệnh và sốt li bì. Thoạt đầu bà mẹ tưởng con chỉ mắc bệnh cảm, vì thằng bé thường hay cảm mỗi khi thay đổi thời tiết. Trán nó nóng bỏng. Mẫu Ðơn cũng cuống cuồng như bà mẹ. Ngày đầu tiên nàng ở lại rất trễ, sau bữa tối mới về nhà. Ngày thứ hai, khi cơn sốt của thằng bé vẫn chưa giảm, nàng đề nghị ở lại đêm đó. Bà An ít khi rời khỏi giường thằng bé. Thày thuốc tới và cho thuốc đổ mồ hôi giải cảm như thường lệ. Nhưng Ngộ Lang vẫn nóng sốt, và mắt nó không còn vẻ tinh anh nữa. Các cửa sổ đóng kín và thằng bé nằm im lặng, mắt nhắm lại. Nó không than gì cả, và lặng lẽ uống thuốc, biết rằng uống thuốc thì tốt cho nó. Nhưng cơn ho của nó gia tăng và cho biết nó đau đớn khi thở.

Khi bệnh Ngộ Lang trở nên trầm trọng, An Ðắc Niệm xin phép nghỉ ở nhà để lo cho con. Trong nhà đầy mùi thuốc. Bà mẹ ngồi thất thần bên cạnh giường, không chịu bỏ đi nghỉ. Ban đêm bà ta không đi ngủ, mà chỉ nằm co ro trong một cái ghế trường kỷ mới đưa vào phòng. Ðôi khi cả ba người ngồi nhìn thắng bé thở khó khăn. Thày thuốc tới thăm bệnh một ngày hai lần, và có vẻ cũng rất lo lắng. Ðó là bệnh sưng phổi và tấn công thằng bé mau lẹ; thằng bé ít khi mở mắt được năm phút trước khi ngủ vùi trở lại, và chỉ thức giấc với những cơn ho đau đớn.

Mẫu Ðơn trở về nhà sau khi thức ba đêm với nhà họ An. Bà An và chồng thúc giục nàng về nhà nghỉ ban đêm, và cám ơn sự giúp đỡ của nàng. Sáng hôm sau nàng dạy trễ và tới nhà họ An để thấy căn phòng của người bệnh đóng cửa. Nàng khẽ gõ và mở ra; bà mẹ đang quỳ bên cạnh xác đứa con, khóc lóc như đứt ruột, và người chồng đứng bên cạnh không biết làm gì. Chàng gật đầu và nói thằng bé qua đời khoảng nửa giờ trước. Bà An gần như ngất sỉu. Bà ta nằm gục bên giường, hai chân quỳ xuống, hai tay vẫn ôm lấy đứa con trai độc nhất của bà.

Mẫu Ðơn cũng quỵ xuống bên cạnh giường thằng bé. Nước mắt của nàng tắm bộ mặt và hai bàn tay mềm nhũn của nó. Rồi nàng nghĩ đến người mẹ. Một sợi giây của nỗi đau buồn tột cùng đã thắt chặt hai người đàn bà lại với nhau. Cái chết của đứa con dường như giết chính nàng. Cuối cùng nàng và người chồng phải nhấc cái thân hình đuối sức của người mẹ lên, và dẫn bà ta ra chiếc ghế trường kỷ.

Mắt Mẫu Ðơn từ từ tìm mắt An Ðắc Niệm. Nàng lấy tay che mặt và chạy ra khỏi phòng. Nàng ngồi trên bậc cửa trước, cố gắng thở tự do, đầu gục vào một cây cột và suy nghĩ. Bỗng nàng muốn chạy trốn khỏi chỗ ấy, nhưng chân nàng tê dại. Một ý nghĩ, rõ ràng và dứt khoát, đến với nàng là nàng không thể lấy An Ðắc Niệm được, bây giờ không thể để chàng bỏ người vợ đau khổ, dù với giá nào.

An Ðắc Niệm bước ra và thấy nàng ngồi một mình. Nàng quay lại, ngẩng lên và hỏi:

- Bà ấy thế nào?

Mặt chàng ảm đạm mệt mỏi khi chàng nói, "Nàng ngủ rồi. Thực là đau lòng cho gia đình anh. Phải mất lâu lắm nàng mới quên được."

Bỗng nhiên sức mạnh trở lại với nàng, và nàng đứng dậy. Nàng bước xuống lối dốc thoai thoải và nói:

- Ra đây với em.

Dừng lại tại cổng, nàng nói với chàng, "Ðắc Niệm, em đã quyết định rồi. Anh phải để em đi. Anh hãy ở lại và tốt với vợ anh. Bây giờ chị ấy cần anh hơn bao giờ hết."

- Nhưng, Mẫu Ðơn!

- Thôi đừng bàn cãi nữa. Em không thể làm thế được. Hãy để em đi. Ðây là đoạn cuối rồi.

Nàng nhìn chàng một cái nhìn lưu luyến, và mạnh dạn bước đi xuống con đường. An Ðắc Niệm trừng trừng nhìn theo nàng, cho tới lúc nàng biến mất sau một khúc quanh.

° ° °

Mẫu Ðơn trốn tránh không dám xuất hiện. Nàng không dám đến dự tang lễ của thằng bé, biết rằng nàng sẽ dễ dàng đổi ý. Cái mất của thằng Ngộ Lang mất hơn là cái chết của một đứa bé; nó có nghĩa là từ bỏ hạnh phúc trong tầm tay của nàng, sự gẫy đổ của đường sống mà nàng đang bám víu vào. Tuy nhiên nàng cảm thấy rất rõ ràng là nàng không thể tiếp tục đi theo cái dự định của chàng, làm khổ người đàn bà trong lúc đau đớn cùng cực như vậy. Nàng không thể giết người đàn bà đó được. Nàng nghĩ, "Suốt đời ta, có lẽ đây là điều thiện duy nhất ta đã làm."

An Ðắc Niệm chắc cũng đã cảm thấy sự thực cao cả vĩ đại trong quyết định của nàng, và rất thán phục nàng. Chàng không nghĩ chàng có thể tiếp tục cái dự định ban đầu. Cái giờ phút đau buồn trước cái chết của đứa con chung đã giúp chàng nhận thức rằng vợ chàng đã quá tốt với chàng trong suốt hơn mười năm lấy nhau. Chàng tự nhủ chàng thực tình yêu vợ, và dường như coi niềm đam mê đắm say với Mẫu Ðơn chỉ là một chuyện ngoại tình của người khác. Bây giờ đứa con chết rồi, chàng nhận ra sự điên rồ của chàng, và bắt buộc chàng phải nhìn rõ cái hậu quả tàn nhẫn trong hành động của chàng. Chàng hiểu và không tìm cách liên lạc với Mẫu Ðơn, nhưng tình yêu của chàng biến đổi thành một niềm kính trọng sâu đậm. Chàng đã không hiểu lầm nàng, bởi vì trong tất cả mọi việc, nàng tỏ ra có một tư cách hơn người. Chàng cư xử đúng như một người cha đau khổ và một người chồng đầy đủ bổn phận trong cái giờ phút thử thách ấy, nhưng luôn luôn bị ám ảnh bởi cái ý nghĩ rằng, trong khi cố làm một người chồng tốt, chàng đã vâng phục cái ý chí cao ngạo của Mẫu Ðơn.

Mẫu Ðơn bây giờ là một bông hoa mà người đời vẫn nghĩ là không có trái, căn cứ theo cái ý nghĩ thông thường là một người con gái quá hấp dẫn khêu gợi sẽ là một người mẹ tồi tệ. Mẹ nàng nhận thấy một cái vẻ nhẫn nhục buồn bã của nàng. Bà bắt buộc phải chấp nhận, nhưng không bao giờ chấp thuận, cái dự định của con gái bỏ trốn với một người đã có vợ và đạp đổ một gia đình, và bây giờ sung sướng thấy nàng đổi ý.

- Mẹ ơi, nếu con không gặp vợ chàng thì con đã làm thế rồi. Bây giờ con không thể được. Con sẽ giết chết bà ta.

Nàng nói đúng, nhưng tiếp theo là gì? Ông bố bàn bạc với vợ về Mẫu Ðơn:

- Tất cả những gì tôi mong muốn là nó dừng lại. Tôi đã chịu đựng nhiều quá rồi. Bà có thích nghe con gái bà được các bạn đồng sự bàn tán không? "Con nhỏ đó không thể ngủ được một mình. Xin Trời giúp nó!" Nếu nó không tìm được một người đàn ông để lấy làm chồng thì cuối cùng nó sẽ là một con ăn mày

Tâm trí Mẫu Ðơn cũng thoáng một ý tưởng tương tự. Khi nàng nằm trong giường, nàng cảm thấy như thể đang rơi xuống một cái vực thẳm đen tối, hoàn toàn bị xé rách bởi những dây xích quen thuộc của nàng, đãng trí và không định hướng. Tâm trí nàng lúc thì thương xót thằng bé đã quá thân với nàng, lúc thì buồn tiếc phải mất An Ðắc Niệm, và hàng ngàn những cái vô nghĩa nhỏ bé của quá khứ và hiện tại của nàng. Sự đau khổ mà nàng có thể gây ra cho bà An đã bắt buộc nàng phải đổi ý. Nàng không thể quay trở lại với quyết định cũ. Nàng có thể rõ ràng trông thấy người vợ nhận được một lá thư từ Thượng Hải, nỗi xúc động của bà ta khi biết bị chồng bỏ ngay sau cái chết của đứa con - tại sao hai người không thể nào tìm thấy hạnh phúc sống bên nhau trong hoàn cảnh ấy. An Ðắc Niệm sẽ chua xót hối hận, và sẽ thù ghét nàng. Nhưng từ bỏ chàng thì đau đớn như cắt trái tim nàng; đó là sự từ chối một niềm ao ước thâm sâu nhất, và bây giờ nàng cần chàng biết bao, niềm mơ ước không bao giờ đạt được! Bao giờ nàng mới tìm lại được một người đàn ông hoà hợp tinh thần như thế? Nàng chăm chú nhìn tấm bút thiếp chàng viết tặng nàng, đang treo trên tường đối diện với giường ngủ.

Mặc dù nàng đã trải qua những đêm mất ngủ trong mười ngày qua, bị giằn vặt bởi những cơn đau nhói vì đã từ bỏ An Ðắc Niệm, nhưng hình dáng trẻ trung của nàng dường như không bị ảnh hưởng gì. Mặt khác, nàng có một cái nhìn đau đớn sâu thẳm làm tăng thêm vẻ đẹp. Nàng thấy chỉ cần ngoắc tay, nhiều đàn ông sẽ quỳ trước mặt nàng. Nhưng tất cả những gì nàng muốn là lấy được một người chồng - một người lý tưởng mà nàng đã tự đặt ra. Nàng bây giờ cũng không sợ gì khi một mình ra ngoài và ngồi trong một quán rượu, và biết đàn ông vẫn còn đang nói chuyện về nàng. Nàng biết rằng nàng càng mang tiếng xấu bao nhiêu thì đàn ông càng mê nàng bấy nhiêu. Nàng tạo được vẻ thân thiện thờ ơ, và không ngại nói chuyện với những người muốn trao đổi một vài lời tử tế với nàng, trong cái bầu không khí của quán rượu. Ðối với nàng, tất cả đàn ông đều yếu đuối và gây thất vọng cách này hay cách khác. Hầu như không còn ai gây khích động được cho nàng, nhưng nàng vẫn thích đàn ông và rất thích cái uy thế hơn người của nàng, và biết rằng bất cứ lúc nào muốn, nàng có thể biến họ thành nô lệ cho sự quyến rũ của nàng, chỉ bằng một cái mỉm cười.

Cái tin Hải Ðường có thể về thăm cha mẹ vào mùa hạ, như là một cô dâu mới cùng đi với chồng làm nàng bối rối. Cái ý nghĩ ấy làm nàng nghẹt thở, và rất khó chịu. Mỗi khi viết thư cho cha mẹ, bao giờ Hải Ðường cũng kèm theo một vài chữ bày tỏ lòng yêu quý nàng. Nàng chưa bao giờ viết cho Hải Ðường, và nàng cũng không biết cha mẹ nàng hay là bà Tô viết thế nào về nàng cho Hải Ðường. Họ có thể cho em gái biết mối tình của nàng với An Ðắc Niệm. Nàng có thể rất hãnh diện nếu kết hôn được với nhà thơ này, nhưng bây giờ chỉ còn là sự tan vỡ của một mối tình. Nàng cũng nhớ đã viết cho Mạnh Giao trong lá thư vĩnh biệt rằng nàng sẽ không muốn gặp chàng nữa, và sẽ "biến mất khỏi cuộc đời chàng." Nàng không ngờ chàng sẽ trở thành em rể. Chàng bây giờ nghĩ gì về nàng? Nàng tin chắc một mối tình sâu đậm và mạnh mẽ như của Mạnh Giao sẽ không thể chết được. Cả Hải Ðường và Mạnh Giao sẽ cảm thấy dễ chịu hơn nếu nàng tránh mặt họ - nhất là khi Hải Ðường đã biết quá rõ chuyện giữa nàng và Mạnh Giao. Nàng không muốn đụng chạm đến hạnh phúc của em gái. Nàng nghĩ, "Một việc tốt thứ hai ta làm cho em gái là phải đi khỏi thành phố khi hai người tới đây."

Nàng rất ao ước được trốn khỏi Hàng Châu và tất cả những gì quanh nàng, để phá bỏ cái mạng lưới của ký ức và mọi liên hệ với Tần Châu, An Ðắc Niệm và gia đình, và trở nên trong sạch và nguyên vẹn trở lại. Nàng cũng mơ hồ cảm thấy nàng muốn tự trừng phạt, mặc dù nàng không tự nói ra. Nàng sẽ từ bỏ những gì thân thiết với nàng, và trốn đi để hoàn toàn tự do và ở riêng một mình, tưởng tượng sống trong một hòn đảo xa xăm, hay là vào một ngọn núi hẻo lánh nào, tại đó nàng sẽ sống hài lòng làm vợ một nông dân. Ðiều ấy không có gì sai trái. Nàng biết nàng có tuổi trẻ và sức khoẻ tốt, và sẽ vui thích cuộc đời đơn sơ, lặng lẽ và an bình.

Một lần nữa Mẫu Ðơn lại mơ mộng ao ước, và sự ao ước đưa đến một quyết định nông nổi làm một cái gì, và phải bắt đầu ngay. Nàng sẽ đi đâu? Thượng Hải, cái thành phố lớn ấy làm nàng sợ hãi. Nàng có cảm tưởng rằng nàng sẽ bị lôi cuốn sâu vào những cuộc phiêu lưu hơn nữa. Thượng Hải, một nơi hỗn độn đủ mọi hạng người, nơi người ta đi tìm kiếm khoái lạc giầu sang, rất nhiều những quan chức về hưu, thương gia, sứ quân bỏ trốn khỏi căn cứ địa của họ, giới anh chị du đãng, những gái bao và gái điếm, những tay cờ bạc và du đãng. Nàng ao ước một mối tình ngọt ngào, sự yên tĩnh và yên lặng. Dù nàng không muốn, nhưng nàng rất là lãng mạn không thuốc chữa, và không bao giờ nghĩ đến hôn nhân vì tiền. Không, Thượng Hải không phải chỗ của nàng. Nàng cũng không đi Bắc Kinh, mặc dù nàng có thể trong những hoàn cảnh khác. Nàng có những ký ức và kỷ niệm vui thích thần tiên của những ngày ở Bắc Kinh. Bất cứ khi nào nàng nghĩ tới Bắc Kinh, nàng nhớ lại không gian, áng nắng và bầu trời xanh, và những tiếng cười nhàn rỗi của dân chúng ngoài đường phố. Tất cả thành phố có cái sức mạnh của miền bắc, trong sạch và thiên nhiên, không bị hư hỏng mặc dù cái văn hoá lâu đời.

Nhưng dĩ nhiên nàng sẽ tránh Bắc Kinh. Một ý nghĩ chợt đến với nàng là nàng sẽ đi và sống trong nhà của nhà giáo họ Vương tại Cao Vũ. Nàng có những ký ức thú vị về bà Vương, một người vui vẻ, mạnh khoẻ, từ tâm, hiền mẫu và có thể trông cậy được, người đã bất ngờ hết sức giúp nàng trong tang lễ của chồng. Nàng nhớ lại những đứa con ngoan ngoãn dễ thương của bà ta. Nàng có thể giúp họ bằng cách dạy trong trường của ông Vương, và cùng lắm nàng có thể làm bất cứ việc gì trong nhà bà Vương. Càng nghĩ, cái ý tưởng ấy càng hấp dẫn thêm. Chắc chắn cha mẹ nàng sẽ phản đối cái ý kiến bỏ đi sống một mình tại một nơi rất xa xôi. Cha mẹ sẽ không hiểu tại sao nàng có quyết định như vậy. Cha mẹ sẽ rất đau lòng. Liệu nàng sẽ biến mất khỏi gia đình, bè bạn hoàn toàn không? Ðó là diều nàng muốn: nàng cần phải trốn tránh cái nơi đã làm nàng nghẹt thở.

Nàng viết cho Bạch Huệ một lá thư dài, cho biết quyết định của nàng.

“Tôi đã bước vào cuộc khủng hoảng của đời tôi. Mối tình với An Ðắc Niệm đã soi sáng mọi việc cho tôi. Chị biết suốt đời tôi, tôi đi tìm kiếm một lý tưởng, một cái gì có ý nghĩa. Tôi đã thay đổi, nhưng tôi vẫn không thay đổi. Tôi vẫn đi tìm kiếm. Hải Ðường sẽ về thăm nhà và tôi cảm thấy khó chịu gặp gỡ vợ chồng em gái tôi trong cảnh hiện tại của đời tôi. Nếu họ có vẻ hạnh phúc - và tôi chắc rằng họ hạnh phúc - thì có lẽ tôi không thể chịu đựng được. Và nếu họ không hạnh phúc, tôi chắc chắn sẽ muốn trốn tránh đi, vì sợ chính tôi hoặc cái mà - chị hiểu tôi muốn nói gì... Về tình yêu, tôi hơi chán rồi. Tôi không nghĩ tôi có thể yêu được nữa, sau Tần Châu, và sau những biến cố tháng trước. Tôi chưa bỏ cuộc. Cái tình yêu mà chị với Như Thủy đã tìm thấy ở nhau đối với tôi dường như vẫn là lý tưởng. Tôi ao uớc tình yêu như thế. Nhưng kể từ khi Tần Châu chết, tôi hình như trưởng thành hơn. Chị nói tôi trôi trên mây - phải không? Tôi sẽ không bao giờ yêu một người đàn ông đã có vợ rồi. Phải chăng ở đâu đó vẫn có một mối tình đơn giản trong một khung cảnh đơn giản, một niềm vui sống trong sạch, không có cạm bẫy và thảm kịch?

Bạch Huệ thân mến, tôi vẫn đi tìm. Ông bà Vương là những con người tử tế và trông cậy được, và họ có những đứa con đáng yêu. Ðây cũng là tình yêu. Bạch Huệ ơi, tôi đã tỉnh ngộ rồi. Mẹ tôi nói tôi đã thay đổi. Có lẽ thế chăng.

Yêu quý chị

Mẫu Ðơn”.

2003-10-06 19:03:07