hông tích nửa bước chân, không đi được nghìn dặm; không tích dòng nước nhỏ, không thể thành sông, thành biển.

Tất cả mọi người đều muốn “đi nghìn dặm, thành sông thành biển”, song, đi nửa bước, dòng nước nhỏ chảy qua một năm ba trăm sáu mươi lăm ngày, biến thành ngày ngày buồn tẻ lặp đi lặp lại, mà nghìn dặm, lại không thể nhìn rõ trên biển lớn, không có hy vọng, không có ánh sáng, tất cả hùng tâm tráng chí đều trở nên thật nực cười.

Chỉ có thể dựa vào nghị lực, ngày ngày kiên trì, có phải cứ kiên trì thì nhất định sẽ thành công?

Không nhất thiết, nhưng không kiên trì, chắc chắn sẽ không thành công.

Kết thúc đợt tập quân sự, chúng tôi thật sự trở thành học sinh của trường Nhất Trung. Dựa theo lệ thường, chúng tôi sẽ được phát đồng phục.

Không biết học sinh trung học bây giờ có may mắn hơn chúng tôi khi ấy chút nào không, đồng phục có thể đẹp hơn một chút, xứng đôi với độ tuổi thanh xuân nở rộ, dù sao đồng phục của chúng tôi năm đó thật sự rất xấu, nghĩ lại mà kinh.

Tôi vẫn không nghĩ thông suốt một việc, vì sao học sinh trung học ở Nhật Bản lại có bộ đồng phục đẹp như vậy? Vì sao đồng phục của học sinh Trung Quốc chúng tôi lại xấu đến đáng thương như thế?

Bởi vì hai lần trước tất cả học sinh đều phản ánh đồng phục của trường rất xấu, nên đến phiên chúng tôi, nhà trường đã tiếp thu ý kiến của đám học sinh, thay đổi kiểu cách của bộ đồng phục. Vì thể hiện chất lượng giáo dục của trường Nhất Trung, lãnh đạo nhà trường quyết định để học sinh tự thiết kế đồng phục, qua tuyển chọn của giáo viên, bộ đồng phục được thiết kế bởi một nữ sinh lớp 12 đã được nhà trường chấp nhận.

Những bạn xem qua thiết kế đều nói rất được, nó đẹp như đồng phục trong truyện tranh và phim truyền hình Nhật Bản vậy, gần như tất cả con gái và cộng thêm cả con trai trong lớp đều mong ngóng chờ đợi, dù sao bộ đồng phục cũng là bộ phải mặc thường xuyên, đẹp hay xấu có ảnh hưởng rất lớn đến hình tượng của mọi người, ở tuổi này của chúng tôi vốn không có đủ tự tin về bản thân mình, là lứa tuổi rất để ý đến vẻ bề ngoài.

Dưới sự chờ đợi nhiệt tình của mọi người, đồng phục của trường rốt cuộc cũng được phát ra, khi nhận được hai bộ đồng phục, tôi tin rằng đám mỹ nữ cấp lớp, mỹ nữ cấp trường, mỹ nam cấp lớp, mỹ nam cấp trường của trường tôi đều đang rơi lệ ào ào nóng bỏng trên hai đôi mắt.

Mô tả bộ đồng phục ấy thế nào ư?

Thật giống người nào đó đi làm “đồ nhái” theo các mẫu thời trang nổi tiếng, khổ nỗi nó bị phối màu sai mất rồi, lại còn miễn cưỡng dùng loại vải thô cứng nhất, đường may cũng thô, chẳng ra đâu vào đâu cả, còn chẳng bằng bộ đồng phục bình thường.

Dù sao nó cũng thật sự xấu thảm hại, dù là mỹ nữ hay tuấn nam mặc vào, khí chất thanh cao cũng bị biến thành khí chất “nông dân” hết, tuyệt đối là xấu đến “Nghìn non mất bóng chim bay, muôn nẻo đường không dấu người”!

Hai câu thơ trên có trong bài “Giang tuyết” của Liễu Tông Nguyên.

Ngày phát đồng phục ấy, khí áp trong lớp tôi cực kỳ thấp, Đồng Vân Châu tức giận đến mức ném bộ đồng phục xuống gót chân giẫm đạp điên cuồng.

Chắc rằng nhà trường cũng tự biết, xưởng may của một lãnh đạo nào đó trong trường may bộ đồng phục này không ra đâu với đâu, nên không yêu cầu chúng tôi phải mặc nó cả tuần, ngoài các hoạt động tập thể ra, thì bình thường chỉ phải mặc nó vào buổi chào cờ thứ hai đầu tuần.

Tuy nhiên, cho dù mỗi tuần chỉ mặc một ngày, đám học sinh cũng không thể chịu đựng được, rất nhanh sau đó mọi người đã lên kế hoạch tác chiến. Vào ngày thứ hai, mọi người vẫn mặc quần áo bình thường, mang theo một chiếc túi ni lông đựng đồng phục, đến khi gần chào cờ mới kéo nhau đi thay đồng phục, chào cờ xong, tất cả lại lục tục ra phòng vệ sinh thay quần áo. Dù là nam hay nữ, gần như ai cũng tiến hành theo phương án này, ngoại lệ duy nhất có lẽ chính là tôi, tôi chẳng những mặc nó vào ngày thứ hai, mà cả thứ ba, thứ tư… đều mặc.

Mỗi ngày tôi đều mặc đồng phục lúc ẩn lúc hiện trước mặt đám học sinh không mặc đồng phục trong trường, và chính vì vậy họ cùng nhất trí tán đồng quan điểm đánh giá tôi: quá xấu xí!

Bộ đồng phục xấu như vậy, có mặc bẩn thỉu rách nát thế nào cũng không thấy đau lòng, ngay cả một cái khăn lau bàn lau ghế cũng được miễn, bàn mà dính bẩn, chỉ cần túm ngay cái tay áo mà lau lau đại khái là xong; đi đi lại lại trên sân trường mệt quá, muốn đọc sách, có thể ngồi xuống tùy nơi tùy chỗ; cái ghế có bẩn cũng chẳng sợ, không cần phải đeo găng tay bảo vệ tay áo, lo sợ cái bàn bẩn làm xấu cả bộ quần áo xinh đẹp của mình, quả thực vô cùng tiện lợi, bảo vệ môi trường, kinh tế, tiết kiệm…

Đương nhiên, xét đến cùng là tôi rất lười, lười mang hai bộ quần áo đổi đến đổi đi, lười sửa sang vẻ bề ngoài của mình trước khi ra khỏi nhà, có điều, không hiểu tại sao cái tính lười của tôi lại biến hóa ra ý nghĩ khác thường trong mắt các bạn học như vậy, họ nghĩ tôi cả ngày mặc bộ đồng phục xấu xí “chói lóa” kia, là vì không coi ai ra gì, rêu rao đến rung trời lở đất.

Vì có bộ đồng phục “xuất sắc” này, nên tôi đã trở thành “con hạc đứng giữa bầy gà”, rất nhanh, tiếng tăm của tôi đã lan xa và bay cao trong trường, không ai không biết, không ai không hiểu, mọi người đều biết lớp 10-5 có một con bé tên La Kì Kì chuyên mặc đồng phục xấu.

Thật sự là bi ai quá! Tôi đã nổi tiếng ở trường trung học phổ thông này rồi, thế nhưng không phải bởi thành tích của tôi, cũng không phải bởi tính cách của tôi, mà chỉ vì cái bộ đồng phục xấu hoắc chẳng ai thèm mặc, khách quan mà nói, tôi còn đang hoài niệm cách nổi tiếng nhờ đứng trên bàn đánh bóng năm xưa, ít nhất tiếng tăm cũng được biết đến bởi tính cách của tôi.

Không biết có phải vì tôi mặc bộ đồng phục ghê tởm, biến mình thành người mang tiếng xấu lan xa hay không, dù sao cái cậu Tống Bằng kêu gào muốn bắt tôi kia cũng không thấy có hành động gì cả.

Lúc đụng mặt cậu ta ở hành lang, cậu ta nhìn tôi cười, cười đến nỗi tôi cũng chẳng còn tâm tình mà để ý đến cậu ta.

Thật ra, tuy tôi không phải cố ý, nhưng trong tâm tư lại luôn có một chút hy vọng Tống Bằng sẽ thật sự náo loạn lên chuyện gì đó, vì thế tôi mới có thể làm vậy, ném bức thư và lọ kem chống nắng vào mặt cậu ta. Anh cả Tống Kiệt của cậu ta cũng là nhân vật có cá tính ở thành phố này, nếu Tống Bằng thật sự có ý xử lý tôi, có thể sẽ nói với Tống Kiệt, lúc đó tôi sẽ được chú ý.

Và đến lúc ấy, cũng chỉ có Tiểu Ba mới có thể giúp tôi, chẳng lẽ anh có thể thấy chết mà không cứu?

Nhưng tự tôi cũng hiểu, đây chỉ là nằm mơ thôi! Nếu Tống Kiệt mà là thằng ngây thơ như vậy, anh ta cũng không thể làm cả đám người giàu lên trước sự kêu gọi của Đặng Tiểu Bình trong khi mới hơn hai mươi tuổi.

Hơn nữa, tôi cũng không muốn để Tiểu Ba khinh thường mình, vì thế tôi chỉ có thể vừa âm u nghĩ, vừa khắc chế xúc động của bản thân.

Dần dần thích nghi với cuộc sống trong trường trung học phổ thông, thoáng cái mà đã đến kỳ thi giữa kỳ một.

Từ khi vào trung học phổ thông, mỗi kỳ thi nhà trường đều công bố kết quả thứ tự trong cả khối, dán bảng kết quả công khai, đối thủ cạnh tranh không chỉ riêng trong lớp chúng tôi, mà còn có toàn trường, toàn thành phố, toàn tỉnh.

Vào ngày có kết quả thi, tôi cảm thấy hơi lo lắng, vì nửa học kỳ này, tôi học tập rất nghiêm túc, ôn bài vở cũng rất nghiêm túc, chăm chỉ, dồn sức cho kỳ thi, cho nên cũng rất mong ngóng kết quả.

Trên bảng điểm, tôi, đứng thứ tư trong lớp, đứng thứ hơn bốn mươi trong khối. Quan Hà, đứng thứ hai trong lớp, đứng thứ mười hai trong khối. Trương Tuấn, đứng thứ tám trong lớp, đứng thứ hơn bảy mươi trong khối.

Bố mẹ tôi đều rất vui mừng, cười mãi không thôi, thầy chủ nhiệm cũng có ý khen ngợi chúng tôi, nhưng với tôi, đứng thứ hơn bốn mươi trong khối không phải thành tích mà tôi mong muốn!

Nếu đây là kết quả khi tôi không học tập, lâm trận mới mài gươm, thì tôi sẽ rất vui mừng, nhưng bắt đầu từ ngày khai giảng, khi phần lớn các bạn xung quanh còn đang hưng phấn đắm chìm trong không khí mới mẻ của trường lớp, tôi đã chăm chỉ, nỗ lực học tập.

Chăm chỉ và nỗ lực của tôi cũng chỉ được thành tích như vậy thôi sao, tôi thấy không thỏa lòng, mà tôi đã cố hết sức rồi, chẳng lẽ tôi chỉ có thể làm một học sinh đứng thứ hơn bốn mươi trong khối thôi sao?

Tôi bồi hồi suy tư trong rừng cây của trường, nhưng tôi vẫn không tìm thấy đáp án.

Khi tôi trở lại lớp học, tôi nhìn thấy cậu bạn đứng thứ hai trong lớp tôi – Dương Quân đang ngồi cạnh cô bạn đứng đầu lớp – Lâm Y Nhiên, đang xem bài kiểm tra của Lâm Y Nhiên.

Lâm Y Nhiên ngồi đằng trước tôi, trình độ tổng thể của lớp tôi cũng rất chênh lệch, tuy cô ấy đừng đầu lớp, nhưng mấy năm học trước cô ấy còn chưa đứng trong top 10 của lớp, nên cô ấy chỉ đứng thứ mười ba trong khối.

Tôi rất muốn lại gần để xem, nhưng lại thấy ngại, không biết cô ấy có đồng ý không. Dương Quân nhìn thấy tôi, lập tức nói: “La Kì Kì, cậu có thể lấy bài kiểm tra lý ra cho tớ xem một chút không? Tớ vừa hỏi thầy giáo dạy lý, thầy nói bài cậu làm tốt nhất khối, cho tớ mượn xem một chút đi, tốt nhất là cho tớ xem những bài kiểm tra môn khác nữa, được không? Xin cậu đấy! Xin cậu đấy!” Dương Quân là một nam sinh có lông mày rậm, mắt to, bộ dạng rất đứng đắn, nhất là ánh mắt, sáng ngời có thần.

Tôi lấy bài kiểm tra của mình ra, đưa cho Dương Quân, Dương Quân và Lâm Y Nhiên cùng xem bài kiểm tra lý của tôi, tôi cười hỏi: “Có thể cho tớ xem bài kiểm tra của các cậu một chút không?”

Dương Quân tùy tay đưa một đống bài kiểm tra cho tôi, có bài kiểm tra của cậu ấy, cũng có bài kiểm tra của Lâm Y Nhiên.

Tôi nhanh chóng lật xem bài kiểm tra của hai người họ, bắt đầu hiểu được vấn đề là ở chỗ nào, đầu tiên là tiếng Anh, Lâm Y Nhiên gần như được điểm tối đa, tôi được có hơn bảy mươi điểm, sau đó là ngữ văn, lại còn hóa học, tiếp nữa chính là lịch sử, chính trị, tuy chênh lệch không lớn, nhưng cộng mấy lần hai, ba điểm với nhau, tôi đương nhiên bị đá xa. Tôi nghĩ rằng mình có trí nhớ tốt, nhưng đây là trường trung học phổ thông Nhất Trung, là nơi tụ hội của những học sinh giỏi nhất toàn thành phố, thậm chí toàn tỉnh, hiển nhiên trí nhớ của Lâm Y Nhiên cũng không hề thua tôi.

Dương Quân nghiên cứu bài kiểm tra của tôi một lúc, đột nhiên kêu lên, nói với Lâm Y Nhiên: “Cậu có thấy không? Nếu tính thành tích ba môn toán lý hóa của La Kì Kì, thì sẽ đứng thứ hai trong lớp đó, chỉ kém cậu vài điểm thôi, cậu gặp nguy hiểm đấy nhé!”

Trong lòng tôi có chút bực tức, sao cái cậu Dương Quân này lại nói như vậy? Lâm Y Nhiên cười nói: “Đúng vậy, kết quả toán lý hóa của cậu ấy thật tốt.”

Dương Quân ôm đầu nói: “Không được, tớ muốn đổi chỗ ngồi, tớ muốn ngồi cùng chỗ với các cậu. Hồi trung học cơ sở tớ được giáo viên coi là học sinh giỏi toán lý hóa đó, vậy mà bây giờ còn kém hơn cả hai bạn nữ, tớ không phục.”

Vài phần bực tức trong lòng tôi lập tức tiêu tan, hóa ra cậu ấy là người không có ý xấu, tôi đúng là đã lấy dạ tiểu nhân để đo lòng quân tử rồi.

Lâm Y Nhiên mím môi cười, thật điềm đạm nho nhã, làm cho người ta phải chú ý, vậy mà tôi không hề biết cô bạn ngồi trước mình lại có thành tích tốt như vậy.

Dương Quân là người theo phái hành động, nói muốn đổi chỗ ngồi liền đổi chỗ ngay, với chuyện ngồi cùng bàn với tôi, cậu ta dùng cách đánh triền miên không dứt, ngày nào cũng sờ móng ngựa, móng ngựa bị làm phiền mãi, rốt cuộc cậu cũng được chấp nhận ngồi cạnh tôi. Dương Quân mừng rỡ chuyển đến ngồi cùng bàn với tôi, bắt đầu theo dõi gần gũi tôi và Lâm Y Nhiên, chuẩn bị tùy thời cơ vượt qua chúng tôi.

Tôi trầm mặc với việc này, cậu ta có ngồi cạnh tôi hay không, tôi cũng không cần, tôi còn phải suy xét xem làm thế nào để giải quyết vấn đề của mình, mà vấn đề trong vấn đề chính là môn tiếng Anh của tôi.

Vì thầy chậu châu báu, tiếng Anh coi như đã mất gốc, tôi phải làm thế nào để vượt qua biết bao học sinh ưu tú tụ tập tại trường này đây?

Xem xong bài kiểm tra của Lâm Y Nhiên và Dương Quân, tôi đã hiểu, nếu tôi học tiếng Anh không tốt, thì tôi vĩnh viễn không thể đứng đầu lớp được.

Qua kỳ thi giữa kỳ, trường có một đại hội, các học sinh lớp 10 đến lớp 12 đều phải tham gia, hội nghị diễn thuyết này mười học sinh đứng đầu khối sẽ giới thiệu cho cả trường kinh nghiệm học tập của mình.

Như mọi khi, tôi thật ghét mấy cái buổi đại hội dài dòng nhàm chán này, nhưng lần này tôi lại háo hức chờ mong. Đến khi nghe hết học sinh này đến học sinh khác lên nói, tôi bắt đầu thất vọng, nội dung của mỗi người cũng chỉ xào nấu lại của nhau mà thôi, quanh đi quẩn lại cũng chỉ có chuẩn bị bài vở trước khi lên lớp, trong giờ học chăm chú nghe giảng, sau giờ học, chăm chỉ hoàn thành bài tập về nhà, những bài tập giáo viên đưa ra đều là những bài tập cô đọng kiến thức, vì vậy nhất định phải làm cẩn thận…

Tôi bắt đầu nghi có phải phương pháp học tập của mỗi người đều giống nhau không, hay là bọn họ đều giữ lại bí quyết cho riêng mình?

Người cuối cùng bước lên đài là người có thành tích đứng đầu khối 12 – Trần Kính, trường học yêu cầu rõ ràng mỗi người nói trong ba đến năm phút, nhưng cậu ấy lại chỉ nói có hơn một phút, nội dung cũng là chăm chú nghe giảng, chăm chỉ làm bài tập gì đó, tôi lắc đầu thở dài, ý định của nhà trường vốn là tốt, nhưng mà ai có thân người ấy lo thôi.

Sau đại hội, mọi người lục tục đi ra giảng đường, Trần Kính đi một mình. Dựa vào thành tích của cậu, cậu ấy có thể dễ dàng trực tiếp vào đại học Bắc Kinh, nhưng cậu lại không làm vậy, lựa chọn tham gia cuộc thi vào đại học, ai cũng không biết cậu nghĩ gì, trong mắt mọi người cậu đã thành thiên tài có chút giống quái vật.

Tôi muốn tìm cậu tâm sự khốn cảnh của mình, nhưng lại hơi ngại, năm đó đùa nghịch nhiều quá, đi qua người cậu, cũng không chào hỏi, bây giờ phải nhận hậu quả xấu. Vừa chuyển mạch suy nghĩ, lại muốn, bỏ đi! Cùng lắm là mặt nóng đối mặt lạnh thôi, có cái gì phải sợ chứ?

“Trần Kính.”

Cậu ấy quay đầu, thấy là tôi, có chút kinh ngạc.

Tôi đi đến trước mặt cậu, thấy mình thấp hơn cậu hẳn một cái đầu, thoáng cái mà cậu đã cao lớn như vậy rồi.

Tôi lắp bắp nói: “Tớ muốn hỏi cậu một việc, được không?”

Cậu đúng là tốt bụng, không có một chút kiêu hãnh nào, cười nói: “Cứ nói đi.”

Tôi yên lòng: “Tiếng Anh và ngữ văn của tớ không tốt, có cách nào để cải thiện không?”

“Ngữ văn của cậu không tốt?” Cậu thật ngạc nhiên.

“Ừ.”

“Cậu về xem thêm bài kiểm tra của các bạn khác, phân tích so sánh với bài kiểm tra của mình, nhìn xem chênh lệch lớn nhất là ở đâu, muốn giải quyết vấn đề, trước hết phải chẩn đoán vấn đề.”

“Tớ đã phân tích rồi, chủ yếu là viết văn không tốt.”

Cậu nở nụ cười: “Từ khi vào trung học phổ thông, giáo viên hoàn toàn căn cứ vào tiêu chuẩn thi đại học để chấm văn. Văn thi vào đại học gần giống như thể văn bát cổ [1] thời Minh, Thanh, không thiên về tính sáng tạo và tưởng tượng, nếu cậu muốn giành điểm cao, phải cẩn thận xem xem người xưa làm văn bát cổ như thế nào, dù có nhiều ý tưởng hay đến đâu, cũng đừng dễ để nó vượt khung, cậu cảm thấy mình viết hay, nhưng giáo viên sẽ không công nhận.”

[1] Bát cổ: tên một thể văn biền ngẫu tám vế dùng trong khoa cử thời Minh.

Tôi vội gật đầu: “Còn gì nữa không?”

“Thực ra, văn của cậu hẳn là phải tốt hơn người khác nhiều mới đúng. Ngữ văn xét đến cùng chính là một môn ngôn ngữ, dựa vào tích lũy mà thành. Tớ nghe nói cậu từng thi biện luận, tớ thấy cậu đọc sách nhiều, trí nhớ lại tốt, về mặt tích lũy, có lẽ khối cậu không ai có thể vượt qua.”

Những lời khen đó xuất phát từ miệng của thiên tài, tôi được khen đến xấu hổi: “Nhưng mà, thành tích của tớ không tốt.”

“Con đường cậu cần tìm bây giờ chính là làm thế nào để tích lũy tri thức để thi vào trường đại học, việc này tớ không giúp được cậu, mỗi người có một cách thức tư duy, cơ cấu tri thức cũng không giống nhau, cho nên mới có câu nói ‘Sư phụ dẫn vào cổng, còn tu hành là chuyện của cá nhân người tu hành’.”

Tuy rằng vẫn không biết con đường nằm ở đâu, nhưng tôi đã có cảm giác hiểu ra: “Cảm ơn cậu, còn tiếng Anh thì sao?”

Cậu cúi đầu cười: “Sớm biết rằng có hôm nay, lúc trước đứng trên bàn đánh bóng bàn, nên đọc sách tiếng Anh, tiếng Anh là môn học không phải chỉ dựa vào một chút trí thông minh là giải quyết được.”

Tôi hơi bối rối: “Đúng vậy, tớ biết gốc rễ của mình quá kém, mà người tớ muốn đuổi theo toàn là những học sinh ưu tú của thành phố, mỗi ngày tớ nỗ lực học tập, người ta cũng đang nỗ lực học tập; mỗi ngày tớ tiến bộ, người ta cũng đang tiến bộ, vì vậy tớ càng cần phải biết được phương pháp học tập thích hợp nhất với mình, khoảng cách thi vào đại học, đã qua đi nửa học kỳ rồi, tớ không còn thời gian và sức lực để lãng phí nữa.”

Trần Kính thấy tôi nghiêm túc như vậy, rất ngạc nhiên, lướt nhìn tôi một cái, cúi đầu nghĩ.

Đã đi đến khu nhà của khối 12, cậu đứng gần cái đình có mái lục giác: “Tình huống của tớ và cậu không giống nhau, lúc tớ còn nhỏ, bố tớ đã dạy tớ những bài hát thiếu nhi tiếng Anh, khi tớ bắt đầu đi học, vốn từ tiếng Anh đã là hơn một nghìn từ, mà cậu là lần đầu mới tiếp xúc tiếng Anh, ban đầu lại không chăm chỉ học, phương pháp ngôn ngữ phải tích lũy của tớ hoàn toàn không thích hợp với cậu, cậu phải tự tìm ra phương pháp học tập thích hợp cho mình. Có điều, tớ nghĩ đầu tiên cậu phải có được vốn từ vựng nhất định, giống như trước khi học ngữ văn phải nhận biết mặt chữ vậy, chuyện này hoàn toàn không liên quan đến người thông minh hay người ngốc, mà cần nhờ vào khổ công rèn luyện.”

“Ừm, cảm ơn cậu nhé.”

“Không cần, quý ở kiên trì, hy vọng một năm sau, cậu còn có thể có quyết tâm của ngày hôm nay.” Cậu dừng lại, rất sâu sắc nói, “Trường trung học phổ thông này có ba khu nhà dạy học, mỗi ngày đều có rất nhiều người đang hạ quyết tâm chăm chỉ học tập, cũng mỗi ngày đều có người không làm được. Hạ quyết tâm là một chuyện rất dễ dàng, kiên trì lại là chuyện khó nhất.”

Tôi mỉm cười: “Chuyện gì tớ đã quyết định, nhất định sẽ kiên trì.”