ình yêu là gì, các bạn biết không? Tình yêu chỉ là ngọn gió nhẹ làm bụi hồng khẽ lung lay và rồi tắt hẳn. Nhưng cũng có một loại tình yêu khác ăn sâu như dấu ấn, suốt đời không bị xoá nhoà, cả khi xuống mồ cũng vậy. Cả hai loại tình yêu ấy đều do Chúa tạo nên, và trong mắt Người, tình yêu kéo dài vô tận, nhưng tình yêu cũng chết.

Trên đường có hai bà mẹ đang đi và nói chuyện với nhau. Một người mặc bộ quần áo màu xanh da trời thật đẹp vì chồng bà ta vừa trở về sau nhiều năm đi xa đâu đó. Còn người thứ hai thì mặc áo tang màu đen. Bà này có ba người con gái, hai người da ngăm đen, một người tóc vàng. Người con gái tóc vàng ấy của bà đã chết. Từ ngày ấy tới nay đã mười năm trôi qua, suốt mười năm dài, nhưng bà mẹ vẫn tiếp tục để tang con.

- Hôm nay là một ngày tuyệt đẹp! - Bà mẹ mặc áo xanh giơ tay kêu to sung sướng. - Tôi ngây ngất vì nắng ấm, vì tình yêu, tôi đang tràn trề hạnh phúc. Tôi sẵn sàng cởi truồng ở đây, chính giữa đường, để vươn cao tay về phía mặt trời và đón nhận những cái hôn của nó.

Nhưng người đàn bà mặc áo đen thì im lặng. Bà không mỉm cười, cũng không trả lời.

- Không lẽ đến bây giờ bà vẫn còn khóc thương đứa con của bà đã chết? - Người đàn bà mặc áo xanh thật thà hỏi. - Vì từ ngày nó chết đã mười năm rồi còn gì?

Người đàn bà mặc áo đen đáp:

- Vâng. Nếu sống, bây giờ con tôi đã mười lăm tuổi.

Nghe thế, bà kia vội nói, cốt để an ủi:

- Nhưng bà còn hai cô bé nữa cơ mà, mà chúng còn sống cả!

- Vâng, nhưng da chúng ngăm đen, - bà áo đen đáp. - Còn đứa đã chết thì tóc vàng.

Và rồi cả hai bà mẹ người nào đi đường ấy, mang theo tình yêu của mình.

Nhưng cả hai cô gái da ngăm đen cũng có tình yêu riêng của họ. Họ cùng yêu một người đàn ông.

Người này đến gặp cô gái và nói:

- Tôi đến xin lời khuyên của cô, vì tôi yêu em cô. Hôm qua tôi đã phản bội cô ấy. Cô ấy bắt gặp tôi đúng lúc tôi đang hôn con hầu của cô. Cô ấy kêu lên - thậm chí đó không phải là tiếng kêu, mà là tiếng rên - rồi biến mất. Tôi phải làm gì bây giờ? Tôi yêu em gái cô, xin cô hãy vì Chúa mà nói lại với cô ấy giúp tôi.

Cô kia nghe thế tái mặt, tay ôm ngực, nhưng liền sau đó cô mỉm cười như thể ủng hộ anh ta, và nói:

- Tôi sẽ giúp anh.

Ngày hôm sau anh ta đến gặp cô em, quỳ xuống dưới chân cô và nồng nàn thổ lộ tình yêu của mình. Cô đưa mắt nhìn anh ta một lượt rồi đáp:

- Anh đang xin của bố thí, nhưng rất tiếc tôi không thể cho anh hơn mười đồng curon. Anh hãy tới xin chị tôi, chị ấy giàu hơn.

Nói đoạn, cô bước ra ngoài, kiêu hãnh ngẩng cao đầu.

Nhưng về đến phòng mình, cô nằm vật xuống sàn, vò đầu bứt tóc đau khổ vì tình yêu...

Mùa đông, trời lạnh, sương mù, bụi và gió. Juhannes lại ở thành phố, trong căn phòng bé nhỏ của mình. Cành phong vẫn gõ vào bức tường của căn nhà gỗ mà chàng vẫn đứng chiêm ngưỡng bình minh từ cửa sổ. Lúc này mặt trời đang bị che khuất.

Suốt thời gian qua công việc lôi cuốn chàng mãnh liệt. Chàng đã viết hàng đống giấy. Mùa đông này đống giấy ấy càng lớn thêm. Trong vương quốc đầu óc tưởng tượng của chàng chứa đầy biết bao câu chuyện khác nhau, như đêm đen được soi sáng bởi ngọn lửa mặt trời.

Nhưng thời gian cứ tiếp tục trôi qua, không ngày nào giống ngày nào. Có những ngày rất tốt, nhưng cũng có những ngày xấu. Nhiều khi giữa lúc công việc đang say sưa nhất bỗng một ý nghĩ nào đó, một cái nhìn của ai đó hay một câu nói được nói ra từ lâu vụt đến trong óc chàng, làm cơn cảm hứng vụt tắt. Những lúc ấy chàng thường đứng dậy, bắt đầu đi đi lại lại trong phòng. Chàng đi lại nhiều đến mức sàn nhà mòn, nổi lên một đường trắng, mỗi ngày một rõ hơn...

Hôm nay, khi không làm việc nổi, không suy nghĩ nổi, không biết chạy đâu cho thoát các kí ức quá khứ, tôi ngồi thử viết về những gì tôi trải qua đêm nọ. Bạn đọc thân mến, đối với tôi, hôm nay là một ngày thật nặng nề. Tuyết rơi, trên phố không một bóng người, cái gì trông cũng buồn bã, và một nỗi buồn tuyệt vọng đang đè nặng trái tim tôi. Tôi đi một lần hết phố, sau đó suốt mấy giờ liền đi đi lại lại trong phòng với hi vọng sẽ bình tĩnh lại ít nhiều. Nhưng rồi đêm sắp đến mà tôi vẫn không cảm thấy dễ chịu hơn. Trong ngực tôi đáng lẽ lửa phải bốc cháy, thế mà người tôi lạnh lẽo, nhợt nhạt như một ngày sắp tắt. Bạn đọc thân mến, trong một tâm trạng như thế mà tôi định viết về một đêm tươi sáng, hạnh phúc. Công việc làm tôi được an ủi chút ít - ai cũng biết đấy, có thể mấy giờ nữa niềm vui sẽ đến với tôi cũng nên...

Có tiếng gõ cửa, và Camilla Seier - vợ chưa cưới của chàng, người đã cùng chàng bí mật đính hôn - bước vào phòng. Juhannes đặt bút đứng dậy. Họ mỉm cười chào nhau.

- Sao anh không hỏi gì em về buổi vũ hội? - Vừa ngồi xuống ghế, nàng hỏi luôn. - Em nhảy hết không sót một điệu nào. Buổi vũ hội kéo dài tới ba giờ sáng. Em nhảy với Richmond.

- Camilla, cảm ơn vì em đã đến với anh. Anh đang buồn và chua xót, còn em thì thật vui vẻ, có thể em sẽ làm được anh khuây khoả. Em mặc áo nào đi dự hội?

- Tất nhiên là áo đỏ. Lạy Chúa, em chẳng còn nhớ gì nữa, nhưng hình như em đã nói và cười rất nhiều. Em mặc áo đỏ, tay để trần - để trần đến vai đây này. Còn Richmond thì làm việc trong toà đại sứ ở Luân Đôn.

- Thế à?

- Bố mẹ anh ta là người Anh, nhưng anh ta lại sinh ở đây. Sao mắt anh thế? Đỏ như máu ấy. Anh khóc à?

- Không, - chàng cười đáp. - Chỉ vì anh nhìn quá chăm chú, quá sâu vào các chuyện cổ tích của anh mà thôi. ở đấy có rất nhiều ánh nắng rực rỡ. Camilla, cô bé ngoan của anh, đừng xé các tờ giấy của anh nữa, không thế, em xé cũng nhiều rồi.

- Ôi, lạy Chúa, em mải suy nghĩ, quên mất. Đừng giận em nhé, Juhannes.

- Không sao, chúng chỉ là những bản phác thảo mà thôi. Nhưng khoan: hình như trước đây đầu em có gài một bông hồng cơ mà?

- Tất nhiên, một bông hồng đỏ, đỏ gần như thành đen. Mà này, anh biết không, tuần trăng mật của ta, ta có thể đến Luân Đôn cũng được. ở đấy không đến nỗi quá tồi như người ta nói đâu. Còn về sương mù thì chỉ là chuyện bịa.

- Vì sao em biết?

- Richmond cho em biết vậy. Anh ấy vừa nói với em tối nay. Ai chứ anh ấy thì chắc biết rõ. Anh cũng có quen anh ấy, không đúng thế sao?

- Không, anh không quen. Trước đây một lần anh ta nâng cốc và nói đôi lời về anh; anh ta mặc áo có đôi măng sét kim cương. Đó là tất cả những gì anh nhớ về anh ta.

- Richmond là một người tuyệt diệu. Anh hãy tưởng tượng xem, anh ấy đi lại gần em, cúi thấp đầu và nói: "Thưa tiểu thư, chắc tiểu thư không còn nhớ tôi...". Và rồi sau đó, anh biết không, em đã tặng anh ấy bông hồng.

- Bông hồng? Bông hồng nào?

- Bông hồng em vẫn gài trên tóc. Em lấy và tặng anh ấy.

- Anh thấy hình như em đã yêu anh ta!

Hai má đỏ bừng, Camilla sôi nổi cãi lại:

- Không! Không hề, không một chút nào! Nếu có người nào đó em thích và đối xử tốt với anh ta, điều ấy hoàn toàn không có nghĩa... Chà, Juhannes, anh điên rồi chăng? Từ nay cho đến hết đời em sẽ chẳng bao giờ nhắc đến tên anh ấy nữa!

- Trời ơi, Camilla, anh hoàn toàn không định... ấy, em đừng nghĩ thế... Ngược lại, anh còn muốn cảm ơn anh ta vì đã giúp em giải trí.

- Lại còn thế! Suốt đời em sẽ không hé môi nói chuyện với anh ta lần nào nữa!

Im lặng.

- Thôi, thôi, ta sẽ không nói chuyện này nữa chứ? Em về à?

- Vâng, đã đến lúc em phải về. Công việc của anh thế nào? Mẹ em hỏi về công việc của anh đấy. Anh biết không, lâu lắm em không gặp Victôria, thế mà vừa rồi em gặp đấy.

- Ngay vừa rồi à?

- Vâng, trên đường tới đây. Cô ấy mỉm cười với em. Trời ơi, bây giờ cô ấy gầy quá! Này anh, sắp sửa anh định về nhà à?

- Vâng, sắp sửa, - chàng vụt đứng dậy, đáp. Mặt chàng đỏ bừng. - Có thể vài ngày sắp tới. Anh chỉ còn viết nốt cái này. Anh vừa nghĩ xong đoạn kết cho những câu chuyện của anh.

- Ồ, vâng, anh phải viết nốt đã! Em hãy tưởng tượng rằng em đang nhìn xuống mặt đất từ độ cao chim bay, em sẽ thấy nó như một chiếc áo choàng tuyệt đẹp và kì dị của Đức Giáo hoàng. Trong các đường gấp của nó là từng đoàn người đi lại. Họ đi từng đôi một. Trời sắp tối, xung quanh thật yên tĩnh, đây là quãng thời gian dành cho tình yêu. Anh sẽ đặt tên cho cuốn sách của anh là "Từ thế hệ này đến thế hệ khác". Anh nghĩ nó sẽ là một bức tranh đồ sộ; anh thường tưởng tượng nhìn thấy nó trước mặt, và lần nào cũng thấy như lòng anh mở rộng, sẵn sàng ôm cả trái đất vào vòng tay mình. Họ kia - những con người, những con vật, những con chim, và bất chợt tình yêu đến với mỗi sinh vật trọng các loài ấy, Camilla ạ. Xung quanh đâu đâu cũng tràn ngập không khí chờ đợi đắm say, những đôi mắt nóng chảy, những bộ ngực run rẩy. Đôi má của trái đất đỏ ửng dịu dàng, màu đỏ bẽn lẽn của những trái tim trần truồng. Chỉ đâu đó xa xa nổi lên một ngọn núi đá khổng lồ đang thiu thiu ngủ, một mình nó là không thấy gì, không nghe gì. Sáng hôm sau Đức Sáng thế lại dọi sáng bốn phương bằng những tia nắng ấm áp của mình. Cuốn sách sẽ được gọi là "Từ thế hệ này đến thế hệ khác".

- Thế đấy.

- Vâng. Và khi nào viết xong, anh sẽ đi. Cảm ơn em đã đến thăm anh, Camilla. Em hãy quên đi tất cả những gì anh nói lúc nãy. Anh không hề ám chỉ điều gì xấu.

- Mà em cũng có nhớ gì nữa đâu. Nhưng dù sao em sẽ không bao giờ nhắc đến tên anh ta nữa. Không bao giờ!

Sáng hôm sau Camilla lại đến, hồi hộp và xúc động khác thường.

- Có chuyện gì thế?

- Với em à? Không, - nàng vội vàng đáp. - Nhưng em yêu anh. Xin anh đừng nghĩ đã có chuyện gì xảy ra với em, và rằng em không yêu anh nữa. Nhưng anh có biết em quyết định điều gì không: chúng ta sẽ không tới Luân Đôn nữa.

- Ở đấy thì có gì tốt! Cái anh chàng khoe khoang ấy có biết mình đang nói gì đâu! ở Luân Đôn sương mù nhiều hơn người ta tưởng rất nhiều. Sao anh nhìn em như thế? Em có nhắc tên anh ấy đâu? Anh chàng phét lác ấy đã nói dối em, chỉ thế thôi! Chúng ta sẽ chẳng tới Luân Đôn nào cả!

Juhannes vẫn nhìn nàng, còn chăm chú hơn trước.

- Được, ta sẽ không tới Luân Đôn, - chàng đáp, vẻ trầm ngâm.

- Vâng, phải thế! Vậy là ta quyết định rồi nhé! Còn anh đã viết xong cuốn... "Từ thế hệ này đến thế hệ khác" chưa? Lạy Chúa, nó hay lắm. Hãy viết nốt đi, Juhannes, và đến nhà em chơi! Thời gian của tình yêu, anh nói thế phải không nhỉ? Và chiếc áo choàng tuyệt diệu của Giáo hoàng, và má hồng của đêm đen... anh thấy chưa, em nhớ hết tất cả những điều anh kể. Thời gian gần đây em ít đến thăm anh, nhưng từ nay em sẽ đến hàng ngày để xem bao giờ anh kết thúc công việc.

- Sắp rồi, - chàng nói, mắt vẫn không ngớt nhìn nàng.

- Hôm nay em đem những cuốn sách của anh sang phòng em. Em muốn đọc lại chúng một lần nữa, không chán một chút nào, em đọc say sưa nữa là khác. Này Juhannes, anh làm ơn tiễn em về nhà nhé. Em sợ đi một mình không hay lắm. Ngộ nhỡ có ai đang chờ em ngoài phố thì sao? Cứ đi đi lại lại và chờ em. Em gần như tin chắc như thế...

- Rồi bỗng nhiên nàng oà lên khóc, vừa nấc, vừa thì thầm: - Em đã gọi anh ấy là phét lác, em thật là người không tốt. Em rất buồn vì đã gọi anh ấy như vậy. Anh ấy không hề nói dối em, ngược lại, bao giờ cũng... Thứ ba này nhà em có khách, nhưng anh ấy sẽ không tới. Anh tới chứ? Anh có nghe em nói không? Anh hứa đi! Dù sao, đáng lẽ em không nên nói xấu về anh ấy. Em không biết anh đang nghĩ gì về em...

Juhannes đáp:

- Hình như anh bắt đầu hiểu chuyện gì đang xảy ra với em.

Camilla vội ôm cổ Juhannes, áp sát người vào ngực chàng, bối rối và run rẩy.

- Nhưng em cũng yêu anh! - Nàng kêu lên. - Hãy tin em đi! Em không chỉ yêu một mình anh ấy đâu, chưa đến mức ấy. Năm ngoái, khi anh nói anh yêu em, em thật hạnh phúc, thế mà bây giờ anh ấy bỗng xuất hiện. Em không hiểu gì cả. Juhannes, không lẽ, em là người đáng kinh tởm như vậy? Có lẽ em chỉ yêu anh ấy nhiều hơn anh một chút, một chút nhỏ mà thôi. Trong việc này em không biết làm gì cả, đơn giản là mọi cái bỗng ập xuống đầu em. Lạy Chúa, từ ngày nhìn thấy anh ấy, đã nhiều đêm em không chợp mắt, và càng ngày càng yêu anh ấy hơn. Em phải làm gì bây giờ? Anh nhiều tuổi hơn em, anh phải khuyên em chứ! Anh ấy đưa em tới đây và bây giờ đang đứng chờ em ngoài đấy để lại đưa em về nhà, chắc phải lạnh lắm... Anh có khinh em không, Juhannes? Em chưa hề hôn anh ấy, không, anh cứ tin em đi! Em chỉ tặng anh ấy bông hồng thôi. Sao anh không trả lời, Juhannes? Anh phải khuyên em nên làm gì, vì em không thể tiếp tục thêm thế này được nữa!

Juhannes vẫn ngồi yên và lắng nghe. Cuối cùng chàng nói:

- Anh chẳng có gì để khuyên em cả.

- Cảm ơn anh, anh Juhannes yêu quý, cảm ơn vì anh không giận em, - nàng vừa lau nước mắt vừa nói. - Có điều anh phải biết rằng em cũng yêu anh. Thề có Chúa, từ nay em sẽ đến với anh thường xuyên hơn và sẽ làm tất cả những gì anh muốn. Chỉ vì em yêu anh hơn trước. Anh hiểu cho, em không muốn điều ấy. Em không có lỗi!

Chàng lặng lẽ đứng dậy, đội mũ và nói:

- Ta đi chứ?

Họ cùng đi xuống theo cầu thang.

Richmond đang đứng ngoài phố. Đó là một chàng trai tóc đen, mắt đen. Đôi mắt anh ta chứa đầy tuổi trẻ và niềm vui cuộc sống. Vì đứng ngoài trời lạnh, hai má anh ta đỏ ửng.

- Chắc anh lạnh lắm nhỉ? - Camilla chạy bổ đến, hỏi.

Giọng nàng run run vì hồi hộp. Sau đó nàng chạy vụt lại Juhannes, cầm tay chàng và nói:

- Xin lỗi vì em không hỏi anh có lạnh không. Anh cũng không mặc áo bành tô. Anh có muốn em chạy vào nhà lấy cho anh không? Không à? Nếu thế thì ít ra cũng phải cài cúc áo này lại.

Nói rồi tự nàng cài cúc cho Juhannes.

Juhannes chìa tay cho Richmond. ý nghĩ của chàng đang bay đâu đó rất xa, như thể những điều đang xảy ra lúc này hoàn toàn không liên quan gì tới chàng. Chàng lơ đãng mỉm cười và nói:

- Rất vui mừng được gặp lại anh.

Mặt Richmond không tỏ vẻ lúng túng hoặc giả vờ. Anh ta vui mừng được gặp Juhannes như gặp một người bạn cũ. Anh ta cởi mũ, cúi đầu một cách lịch sự:

- Gần đây tôi có nhìn thấy một trong những cuốn sách của anh trong cửa kính một cửa hàng sách ở Luân Đôn. Nó đã được dịch ra tiếng Anh. Tôi rất vui mừng khi thấy nó, như thể được nghe thấy một lời chào từ quê hương vậy.

Camilla đi giữa hai người, lúc nhìn người này, lúc nhìn người kia. Cuối cùng nàng nói:

- Nghĩa là thứ ba này anh sẽ tới nhà em chứ, Juhannes? Ôi, em xin lỗi vì lúc nào cũng chỉ nhắc đến chuyện mình cả.

Nàng nói thêm rồi mỉm cười. Nhưng cũng liền lúc ấy nàng quay sang Richmond với vẻ van xin và cũng mời anh ta. - Chỉ toàn những người gần gũi thôi. Hai mẹ con Victôria cũng được mời, tất cả chỉ mười người, không hơn.

Juhannes bỗng đứng lại, nói:

- Có lẽ tôi phải quay lại.

- Hẹn đến thứ ba nhé! - Camilla nói. Richmond cầm tay Juhannes, bóp chặt.

Rồi hai người trẻ tuổi hạnh phúc kia đi tiếp trên con đường của mình.