uốn sách lớn của Juhannes đã được in - đó là cả một vương quốc, một thế giới nhỏ của những tình cảm hay thay đổi, các giọng nói và các bức tranh. Người ta mua nó, đọc nó rồi gạt nó sang bên. Mấy tháng sau, lúc này đã mùa thu, chàng lại cho ra đời một cuốn sách mới. Rồi sao? Rồi sau đó tên chàng được mọi người thường xuyên nhắc đến. Chàng trở thành nổi tiếng. Cuốn sách mới được viết ở nước ngoài, ở xa những hoàn cảnh mà chàng đã quen thuộc. Nó là một cuốn sách mạnh, như rượu nho được ủ lâu ngày.

"Bạn đọc thân mến, trước mắt các bạn là câu chuyện về Đirêric và Izeline. Cuốn sách được viết vào thời gian tác giả đang hạnh phúc, thời gian của những sự đau buồn vơ vẩn, khi gánh nặng tình yêu hoàn toàn không nặng một chút nào. Đây là câu chuyện về chàng Đirêric bị Chúa bắt phải chịu một căn bệnh tình yêu, được tác giả viết bằng cả tâm hồn mình".

Juhannes sống ở nước ngoài, không ai biết ở đâu. Và phải hơn một năm sau người ta mới biết chỗ ở của chàng.

° ° °

- Hình như có người gõ cửa nhà ta, - một tối nọ, ông già thợ xay bột mì nói.

Rồi ông và vợ ông cùng ngồi im lắng nghe.

- Có ai đâu, - bà vợ nói. - Đã mười giờ rồi. Trời tối thế này.

Mấy phút sau lại có tiếng gõ cửa, lần này to và dứt khoát hơn, như người gõ cửa phải lấy hết can đảm để làm việc ấy. Ông già ra mở. Trên ngưỡng cửa là con gái ông chủ lâu đài.

- Xin ông bà đừng sợ, tôi đây mà, - nàng nói rồi mỉm cười một cách rụt rè. Nàng bước vào nhà, được mời ngồi nhưng nàng không ngồi. Nàng chỉ choàng chiếc khăn ấm lên vai, chân đi đôi giày mỏng và ngắn, dù mùa xuân chưa đến và ngoài đường còn đầy tuyết ẩm.

- Tôi muốn báo hai bác biết rằng là mùa xuân này trung uý sẽ tới đây, - nàng nói. - Anh ấy là chồng chưa cưới của tôi. Có lẽ anh ấy sẽ săn chim ngói. Tôi muốn báo trước để hai bác biết đừng sợ.

Vợ chồng ông lão thợ xay ngạc nhiên nhìn Victôria - xưa nay chưa bao giờ người của lâu đài báo họ biết lúc nào khách tới và sẽ săn bắn trong rừng và ngoài đồng cỏ. Họ cảm ơn nàng:

- Cảm ơn tiểu thư, tiểu thư thật tốt bụng! Victôria quay về phía cửa.

- Tôi tới đây chỉ vì việc ấy thôi. Tôi nghĩ hai bác đã già, có lẽ báo trước thế tốt hơn.

Ông lão đáp:

- Cám ơn tiểu thư đã quan tâm tới chúng tôi! Đi thế, giày của tiểu thư có thấm nước không?

- Không, ngoài đường khô lắm, - nàng đáp ngắn gọn. - Mà rồi tôi cũng muốn nhân tiện dạo chơi một chốc. Chúc hai bác ngủ ngon.

- Chúc tiểu thư ngủ ngon.

Nàng mở cửa định bước ra, nhưng bỗng quay lại hỏi:

- À mà có tin gì của Juhannes không? Hai bác không nhận được thư anh ấy à?

- Không. Cám ơn tiểu thư đã hỏi đến. Không nhận được thư nào cả.

- Chắc chẳng bao lâu nữa anh ấy sẽ về tới đây. Tôi cứ nghĩ anh ấy có viết thư cho hai bác.

- Không, nó chẳng viết cho chúng tôi từ mùa xuân năm ngoái. Chắc nó đang ở nước ngoài.

- Vâng, tôi biết anh ấy đang ở nước ngoài. ở đấy thích hơn. Chính anh ấy viết trong sách rằng đối với anh ấy bây giờ là lúc chỉ có những nỗi đau buồn bé nhỏ. Nghĩa là anh ấy cảm thấy dễ chịu hơn nhiều.

- Ồ, lạy Chúa được như thế! Chúng tôi đang chờ nó. Có điều nó chẳng viết thư cho chúng tôi, mà cũng chẳng viết cho ai cả. Nhưng chúng tôi đang chờ nó.

- Chắc là ở nước ngoài anh ấy thích hơn, vì chỉ phải gặp những nỗi buồn bé nhỏ. Tuỳ anh ấy, tôi chỉ muốn biết mùa xuân này anh ấy có về đây không. Một lần nữa, chúc hai bác ngủ ngon.

- Chúc tiểu thư ngủ ngon.

Ông lão và vợ tiễn nàng tới cửa và đứng nhìn theo, còn nàng thì ngẩng cao đầu, giẫm đôi giày mỏng hở cổ của mình xuống con đường ẩm ướt, cố tránh những vũng nước đọng.

Hai ngày sau đó có thư của Juhannes. Độ một tháng nữa chàng sẽ về nhà, hiện giờ chàng đang bận viết nốt một cuốn sách mới. Suốt thời gian dài vừa qua công việc của chàng tiến triển tốt đẹp. Trong cuốn sách mới này, chàng sẽ nói về...

Ông lão thợ xay đi vào lâu đài. Dọc đường ông nhặt được chiếc khăn mùi xoa Victôria đánh rơi đêm hôm kia.

- Tiểu thư đang ở tầng trên, nhưng cô hầu nói là phải lên báo đã. Ông lão cần gì?

- Cảm ơn, không sao, ông sẽ chờ.

Cuối cùng, cô con gái của ông chủ bước xuống.

- Bác muốn gặp tôi à? - Nàng hỏi rồi mở cánh cửa dẫn sang phòng bên cạnh.

Ông lão lại gần, đưa cho nàng chiếc khăn rồi nói:

- Ngoài ra, chúng tôi mới nhận được thư của Juhannes.

Khuôn mặt rạng rỡ trong chốc lát, chỉ chốc lát thôi. Nàng đáp:

- Cảm ơn, quả đúng đây là khăn của tôi.

- Nó sắp về nhà, - ông lão nói tiếp, gần như thì thầm.

Nàng lấy vẻ thờ ơ:

- Xin bác nói to hơn một chút. Ai sắp về?

- Juhannes.

- Juhannes? Thì sao?

- Không, Không sao cả. Chỉ đơn giản là tôi...

Chúng tôi nghĩ nên báo tiểu thư biết. Chả là tôi và bà nhà tôi tưởng tiểu thư quan tâm... Hôm kia tiểu thư hỏi liệu mùa xuân này nó có về không. Bây giờ nó viết thư, có lẽ nó về thật.

- Chắc hai bác mừng lắm nhỉ? - Victôria hỏi.

- Bao giờ thì anh ấy về?

- Một tháng nữa!

- Thế à? Có chuyện gì nữa không?

- Không. Chỉ đơn giản là chúng tôi nghĩ một khi tiểu thư đã hỏi... Tất cả chỉ thế thôi. Không có chuyện gì khác.

Ông lão thợ xay lại hạ thấp giọng.

Nàng tiễn ông tới cổng. Ở hành lang, họ gặp ông chủ lâu đài. Như ngẫu nhiên, nàng nói to với vẻ lãnh đạm:

- Bố biết không, bác đây nói Juhannes sắp về. Bố còn nhớ anh ấy chứ ạ?

Còn ông lão thợ xay thì khi ra khỏi lâu đài, thầm thề với Chúa rằng sẽ không bao giờ có gì bắt được ông dại dột trở thành anh ngốc như hôm nay nữa, và nhất định từ nay sẽ không nghe theo vợ, nhất là khi bà ta tưởng ai đang thầm yêu ai đấy. Ông sẽ nói thẳng, nói hết với bà như thế.