rong thư viện mọi vật đều yên tĩnh. Không có tiếng động nào khác ngoài tiếng con Jasper liếm chân, có thể nó bị một cái gai cắm vào. Rồi tôi nghe tiếng tíc tắc của chiếc đồng hồ đeo tay của Maxim bên cạnh tai tôi. Những tiếng động nhỏ hàng ngày. Và một câu tục ngữ ngốc nghếch từ thuở tôi còn nhỏ bỗng nhiên thoáng hiện trong trí nhớ tôi: “Thời gian và nước thủy triều chẳng hề đợi ai”

Tôi cho là khi người ta bị một vấp váp nặng nề như khi người ta bị mất một người thân hoặc một tay chân người ta không cảm thấy ngay. Tôi quỳở đó bên cạnh Maxim, người tôi tỳ vào người chàng và tôi chẳng cảm thấy gì, chẳng buồn cũng chẳng sợ, lòng tôi không một chút sợ hãi. Tôi nghĩ đến cái gai mà tôi cần phải nhổ ở cẳng cho con Jasper. Tôi tự nhủ Robert sắp phục vụ bữa trà. Tôi thấy thật là kì cục lại có thể nghĩ đến những vụn vặt ấy: cái cẳng của con Jasper, chiếc đồng hồ đeo tay của Maxim, Robert, bữa trà. Tôi tự thấy mình thật là chướng cho sự thiếu thốn niềm xúc động ấy và sự thờ ơ lạnh nhạt thiếu buồn bã ấy. Thế rồi chàng hôn tôi như chưa từng bao giờ làm. Tôi khoanh hai tay đằng sau đầu chàng và nhắm mắt lại.

- Anh yêu em quá chừng! – Chàng thì thầm, - quá chừng!

Đó là điều mà tôi mơ ước ngày đêm được nghe chàng nói thế. Và bậy giờ cuối cùng chàng nói. Đó là điều mà tôi mơi tưởng đến ở Monte Carlo, ở bên Ý, ở đây, Manderley. Bây giờ chàng đã nói ra. Tôi mở mắt và nhìn một mẩu rèm trên đầu chàng. Chàng tiếp tục hôn tôi mãnh liệt và tuyệt vọng lẩm bẩm tên tôi. Tôi vẫn cứ nhìn mẩu rèm và nhận thấy nó đã được ánh nắng chiếu vào làm nó sáng hơn tấm bên cạnh. Tôi nghĩ thầm: “Sao mình thấy yên tĩnh thế và lạnh lùng nữa. Lần đầu tiên chàng nói yêu mình”

Rồi bỗng nhiên chàng dừng lại, đẩy tôi ra và rời khỏi thành cửa sổ, chàng nói:

- Em có thấy là anh đã nói đúng chưa? Muộn mất rồi, em không còn yêu anh nữa!

Bỗng nhiên tôi tỉnh lại và tim tôi chồm lên trong đà hoảng hồn. Tôi vội vã đứng lên và giơ hay tay lên quàng lấy cổ chàng, tôi nói:

- Không muộn đâu, xin anh đừng nói thế. Anh chẳng hiểu gì cả! Em yêu anh hơn tất cả mọi thứ trên đời này. Nhưng ngay lúc anh hôn em, em rời rã cả người đến độ không còn cảm thấy gì nữa!

- Em không yêu anh, chính vì thế mà em chẳng cảm thấy gì hết. Anh biết, anh hiểu. Muộn quá rồi phải không em?

Như thế này mà được bốn tháng trước thì hay biết bao! Lẽ ra anh phải biết. Đàn bà không như đàn ông.

- Hôn em nữa đi anh, Maxim!

- Không. Không nên nữa!

- Lúc này ta không nên để mất. Chúng ta cần phải luô luôn bên nhau. Chúng ta cần phải luôn luôn cùng nhau, không bí mật, không bóng mờ. Anh yêu, em van anh!

- Chúng ta không còn thời gian nữa. Còn lại cho chúng ta có lẽ chỉ vài giờ, vài ngày. Bây giờ chúng ta làm sao có thể cùng nhau được? Anh đã nói với em là người ta đã tìm thấy con tầu. Người ta đã tìm thấy Rebecca.

Cảm giác dần dần trở lại với tôi. Hai bàn tay tôi không giá lạnh nữa, chúng đã nóng và đổ mồ hôi. Tôi cảm thấy một luồng hơi nóng tràn vào mặt tôi, cổ tôi. Đôi má tôi nóng bỏng. Maxim đã giết chết Rebecca. Rebecca không bị chết đuối, đã bị Maxim giết chết. Những mảnh trò chơi nát óc lao đến gặp tôi. Những hình ảnh đã thất lạc, trỗi dậy từng cái một trong tâm trí bàng hoàng của tôi. Maxim ngồi bên cạnh tôi trong chiếc xe của chàng trên con đường miền Nam: “Có một vấn đề xảy ra cách đây một năm đã làm thay đổi tất cả đời tôi…” Những sự im lặng của Maxim, những sự thay đổi tính thình lình của chàng.”Tôi vội vã đến đây” Chàng đã nói với bà Van Hopper như vậy, một nếp nhăn giữa đôi lông mày chàng.”Có vẻ như không thể nào an ui được chàng về cái chết của vợ”

Chàng ngồi xuống bên cạnh lò sưởi. Tôi quỳbên cạnh chàng. Tôi nắm hai bàn tay chàng và tựa vào người chàng.

- Lẽ ra anh đã phải nói hết với em, ngày mà con Jasper chạy trốn về phía vịnh và em đã vào căn nhà nhỏ để tìm sợi dây. Chúng ta đã ngồi ở chỗ kia. Sau đó bác Frith và Robert phục vụ chè.

- Vâng, em nhớ rồi. Tại sao anh đã không nói với em? Chúng ta đã để lãng phí thời gian mà chúng ta có thể xích lại gần nhau hơn. Thế là mất toi những tuần lễ ấy, những tháng ấy!

- Tại em xa xôi quá! Em đi về phía trong vườn với con Jasper bám gót. Chưa bao giờ em đến với anh như bây giờ.

- Tai sao anh không bảo gì em? – Tôi lẩm bẩm. – Tại sao?

- Anh tưởng là em khổ sở lắm, buồn chán lắm! Anh già hơn em nhiều quá. Hình như em có nhiều điều kiện để kể với Frank hơn là với anh. Em đối xử với anh thật kì, rụt rè, khó chịu.

- Làm sao em có thể đến với anh khi biết là anh đang nghĩ đến Rebecca? Làm sao em khó thể đòi hỏi anh yêu em khi em biết là anh vẫn cứ yêu Rebecca?

Chàng ghì tôi vào người chàng và tìm cặp mắt tôi.

- Em nói gì thế? Em muốn nói gì?

- Mỗi khi anh mó đến em, em nghĩ là để anh so sánh em với Rebecca. Mỗi khi anh nói với em, nhìn em, đi dạo với em trong vườn, em cảm thấy anh nói: “Tôi làm với Rebecca”

Chàng bàng hoàng nhìn tôi như thể không hiểu. Tôi bèn nói tiếp:

- Đúng thế phải không anh?

- Lạy chúa tôi! – Chàng kêu lên.

Chàng đẩy tôi ra, đứng lên và đi bách bộ trong phòng, hai tay chắp lại.

- Sao thế anh?

Chàng quay lại nhìn tôi:

- Em tưởng anh yêu Rebecca lắm à? Em tưởng là anh đã giết nó vì tình à? Xin nói để em biết, anh ghét nó vô cùng. Cuộc hôn nhân giữa hai người chỉ là một rấn hài kịch ngay từ đầu. Nó độc ác lắm, thối nát lắm, thối nát đến tận tâm hồn (cái này em chưa đọc từ đầu nên không hiểu lắm, sao lại gọi vợ cũ mình là “nó” nhỉ - bó tay). Chúng tôi chưa bao giờ yêu nhau, chưa bao giờ có với nhau một giây phút hạnh phúc. Rebecca không có khả năng yêu đương, khả năng âu yếm, bẽn lẽn. Nó cũng không bình thường nữa!

Tôi ngồi dưới sàn, hai tay bó gối, mắt ngẩng lên nhìn chàng. Chàng nói tiếp:

- Đúng là cô ta thông minh, một trí thông minh quỷ quyệt, thoạt nhìn không ai dám nghi ngờ cô ta không thể không phải là một người đại lượng, cao cả, tốt nhất trần đời. Cô ta biết rất rõ cần phải nói với ai điều gì. Nếu em biết cô ta, cô ta sẽ đi chơi với em trong vườn, tay trên tay dưới, nói chuyện với nhay về hoa, về âm nhạc, về hội họa để làm vui lòng em, và em sẽ bị mê mẩn như nhiều người khác. Em sẽ yêu mến cô ta.

Maxim đi đi lại lại trong thư viện.

- Khi anh cưới cô ta, người ta nói anh là thằng đàn ông sung sướng nhất trần gian. Cô ta xinh đẹp, hoàn hảom vui tươi. Ngay cả bà chúng ta, mặc dù rất khó tính, cũng đã quý cô ta ngay tức khắc. Bà đã bảo với anh cô ta có ba đức tính quan trọng của một người vợ: nền tảng giáo dục, trí thông minh và sắc đẹp. Và anh đã tin hoặc bắt buộc phải tin. Nhưng anh vẫn luôn có tròng đáy lòng một thứ hoài nghi. Trong cặp mắt cô ta có thứ gì…

Trò chơi nát óc bắt đầu hình thành từng miếng một, hình ảnh của Rebecca đi ra khỏi vũ trụ mờ ám của cô ta, như một con người sống động từ nền một bức họa. Rebecca quất ngựa. Rebecca nắm cuộc đời trong lòng hai bàn tay. Rebecca thắng lợi tỳ tay lên thành bao lơn, nụ cười nở trên môi.

Tôi lại nhớ đến hôm ở ngoài bãi biển. Ben đứng trước mặt tôi, hắn sợ hãi nói: “Bà tốt lắm, không như bà kia. Bà không cho tôi vào tù chứ?”

Maxim tiếp tục nói và đi đi lại lại trong phòng:

“Anh lập tức lật mặt nạ cô ta năm ngày sau khi cưới. Hẳn em còn nhớ ngày anh đưa em lên chơi ngọn đồi gần Monte Carlo chứ? Anh muốn trở lại đấy, nhớ lại. Cô ta ngồi đấy và cười, bộ tóc đen của cô ta phất phơ trước gió. Cô ta nói về minh, kể cho anh nghe những câu chuyện mà anh không bao giờ dám nhắc lại cho bất kì ai. Thế là anh biết ngay anh đã làm gì, đã lấy ai. Sắc đẹp, trí thông minh và học thức. Trời ơi!

Bỗng nhiên chàng dừng lại. Chàng đi thẳng đén cửa sổ, qua đó chàng nhìn ra các bãi cỏ. Chàng phá lên cười. Chàng đứng đó, đang cười. Tôi không thể chịu được, cảnh đó làm tôi sợ hãi, làm tôi phát ốm.

- Maxim. – tôi kêu lên. – anh Maxim!

Chàng đốt một điếu thuốc lá và đứng đấy, chẳng nói gì, rồi chàng quay lại và tiếp tục đi trong buồng.

- Lẽ ra anh đã phải giết cô ta ở ngay đây. Thật là dễ dàng. Một sự sảy chân. Em còn nhớ cái vực thẳm chứ? Anh đã làm em phát sợ phải không? Em đã nghĩ là anh điên. Thật quả cũng có thể như thế! Sống với một con quỷ cái thì có gì là sống nữa!

Tôi nhìn chàng đi đi lại lại. Chàng nói tiếp:

- Trên bờ vực thẳm, cô ta đã giở trò mặc cả với anh. Tôi sẽ quản lý ngôi nhà cho anh, cô ta tuyên bố với anh, tôi sẽ chăm sóc Manderley thân yêu của anh và tôi sẽ làm cho nó trở thành một kiệt tác của đất nước nếu anh muốn. Và dân chúng sẽ đến thăm chúng ta. Người ta sẽ nói chúng ta là cặp vợ chồng sung sướng nhất, đẹp đẽ nhất nước Anh. Một trò đùa! Max. Một thành công! Cô ta ngồi đấy, trên sườn đồi, vừa cười vừa xé nát một bông hoa giữa các ngón tay.

Maxim ném mẩu thuốc lá còn cháy dở vào trong lò sưởi trống không.

- Thế mà anh đã không giết cô ta. Anh nhìn cô ta, không nói gì và để mặc cô ta cười. Anh và cô ta lại lên xe đi. Cô ta biết mọi việc sẽ diễn ra như cô ta nói, về đến Manderley cô ta sẽ mở rộng cửa nhà, sẽ đón tiếp khách và người ta sẽ nói đến cặp vợ chồng này như của thế kỷ. Cô ta biết là anh sẽ phải hi sinh lòng tự hào, danh dự, tự trọng, tất cả những đức tính của trái đất hơn là xúc phạm vào cảnh gia đình hẹp hòi sau một tháng trời cưới nhau. Cô ta biết là anh không bao giờ chấp thuận một cuộc hôn nhân ly dị khi anh tố cáo cô ta, không bao giờ chịu đựng được mọi người chỉ tay vào mặt mình, báo chí bêu riếu, mọi người thì thào lớn khi nghe thấy tên anh, và tất cả những khách du lịch đến Kerrith, khi đi qua hàng rào chỉ tay vào nhà nói:

- Hắn ở đây. Manderley đây thuộc quyền sở hữu của gã đã ly dị mà các báo đã nói đến…

Maxim đứng lại trước mặt tôi, giơ hai tay nói:

- Em đang khinh anh lắm phải không? Em không thể nào hiểu được mối nhục nhã và chán chường của anh.

Tôi chẳng nói gì. Tôi cầm tay chàng áp vào ngực tôi. Tôi thông cảm với mối nhục của chàng. Tất cả những gì chàng nói, tôi đều không thấy là quan trọng. Tôi chỉ nhớ được một vấn đề và không ngừng tự nhắc lại: Maxim không yêu Rebecca. Chàng không bao giờ yêu cô ta, không bao giờ, không bao giờ. Hai người không bao giờ có được một giây phút hạnh phúc.

Maxim cứ nói và tôi cứ nghe nhưng những câu nói của chàng đối với tôi không có ý nghĩa. Thực sự tôi không quan tâm đến.

- Anh đã nghĩ quá nhiều đến Manderley. Manderley là hàng đầu với anh, trên tất cả. Loại tình yêu đó không phải là thứ tốt. Đó không phải là thứ mà người ta truyền giáo ở nhà thờ. Đức Chúa Jesu không nói đến những tảng đá, những viên gạch cũng như những bức tường, không nói đến tình yêu của con người với một mảnh đất, với vương quốc nhỏ của mình.

- Anh yêu, anh Maxim của em, tình yêu của em!

Tôi đặt hai bàn tay chàng lên mặt tôi, lên môi tôi

- Em hiêu anh chứ? Nói lên em.

- Hiểu, anh yêu của em, tình yêu của em!

Nhưng tôi quay mặt đi để chàng khỏi nhìn thấy. Tôi hiểu hay không, chẳng hề gì! Trái tim tôi nhẹ như một chiếc lông trước gió. Chàng chưa bao giờ yêu Rebecca.

- Anh không muốn nhớ lại những năm đó. Anh cũng không muốn kể em nghe. Mối nhục nhã ấy (chỗ này còn một câu nữa nhưng em không nhìn được). Nỗi dối trá mà anh và cô ta đã sống với nhau, tấn hài kịch bỉ ổi mà anh với cô ta cùng đóng. Trước mặt bạn bè, trước mặt anh em, ngay cả trước mặt đầy tớ. Tất cả mọi người ở đây tin cô ta, khâm phục cô ta. Anh còn nhớ một số ngày liên hoan, nhà mình đầy người, cô ta đi đến từng người với một nụ cười thần tiên, tay cô ta luồn dưới tay anh, phân phối quà cho một đám trẻ nhỏ. Thế rồi ngày hôm sau cô ta lên xe phóng về Luân Đôn từ lúc trời rạng sáng, cô ta đến ngôi nhà mà cô ta đã thuê trên bến cảng như một con vật chạy đến hang thối tha của nó (ghê quá!). Và đến cuối tuần cô ta đã trở về đây sau năm ngày không thể kể lại được. Ôi, anh phải tuân theo đúng những điều khoản của bản hiệp ước giữa anh với cô ta. Anh không bao giờ phản lại cô ta. Sở thích của cô ta yêu cầu là phải làm cho Manderley như ngày nay. Vườn tược, cây cối, ngay cả những hoa azarec (không biết em type đúng không nữa, chỗ này mờ quá!) trong Thung lũng Hạnh phúc, em cho là chúng đã có ở đấy từ hồi cha anh à? Trời ơi, công viên chỉ là một khu rừng hoang dã nhưng đẹp theo kiểu của nó… Một nửa đồ đạc trong ngôi nhà này không phải đã có từ đầu. Phòng khách như ngày nay, phòng khách nhỏ… tất cả là nhờ Rebecca. Cảnh đẹp của Manderley mà ngày nay em trông thấy, Manderley được mọ người hội họa hay chụp ảnh, tất cả đều nhờ Rebecca.

Tôi không nói gì. Tôi vẫn giữ chàng áp sát vào tôi. Tôi muốn chàng cứ tiếp tục nói chư thế mãi để giải thoát nỗi cay đắng, mối hận thù nén giữ trong lòng, nỗi chán ghét và bùn nhơ của những năm qua. Chàng tiếp tục:

- Anh và cô ta đã sống như vậy, những tháng những năm. Anh chấp nhận hết vì Manderley. Điều xằng bậy mà cô ta tiến hành ở Luân Đôn anh không thèm biết đến bởi vì không động chạm đến Manderley. Trong những năm đầu cô ta có thận trọng. Không một lời xì xào, không một câu bàn tán về cô ta. Rồi dần dà cô ta trở nên bất cần. Em có biết một người đàn ông uống rượu ra sao không? Lúc đầu còn uống nhẹ nhàng, lúc đầu còn một ít rượu cồn, có thể cứ sáu tháng một lần lại quá độ. Khoảng cách cứ giảm bớt dần, ít lâu sau trở thàng hàng tháng, hàng tuần rồi hàng ngày. Rebecca là như vậy. Cô ta cho mời những bạn trai đến đây. Cô ta mời một hoặc hai người giữa những buổi tiếp tân lớn cuối tuần, lúc đầu anh còn chưa biết chắc lắm. Cô ta tổ chức những buổi cắm trại ngay trong căn nhà nhỏ của cô ta ở trong vịnh. Một hôm anh từ Êcôt trở về sau một cuộc đi săn lớn, anh thấy cô ta cùng với nửa tá người anh không quen biết. Lúc bị anh cảnh cáo, cô ta nhún vai nói: “Vấn đề đó can hệ gì đến anh?” Anh nói cô ta có thể tiếp bạn trai ở Luân Đôn, còn Manderley là của anh, cô ta phải tôn trọng điều khoản đó của hiệp ước. Cô ta mỉm cười không trả lời. Sau đó cô ta bắt đầu tấn công Frank, Frank tội nghiệp, nhút nhát và trung thực. Một hôm Frank đến gặp anh và nói anh ta muốn rời bỏ Manderley để thay đổi tình hình. Chúng anh tranh luận với nhau hai giờ liền, ở đây, ngay trong thư viện này, sau đó anh hiểu. Anh ấy bỏ được tính rụt rè và đã kể hết với anh. Cô ta không để anh ấy một lúc nào yên, thường xuyên đến nhà anh ấy để lôi kéo đến căn nhà nhỏ của cô ta. Frank thân mến, anh ấy đau lòng lắm, anh ấy không biết gì cả, vẫn cứ tưởng cô ta với anh là một cặp vợ chồng lý tưởng lắm.

- Về vấn đề ấy anh đã trách mắng Rebecca ra trò và cô ta cũng nổi giận, chửi bới anh, thốt ra những lời bẩn thỉu trong ngôn ngữ của cô ta. Đó là một cảnh bỉ ổi. Sau đó cô ta đi Luân Đôn và ở đó một tháng liền. Khi trở về, lúc đầu cô ta còn bình tĩnh. Anh những tưởng cô ta đã thấm được bài học.

- Hai vợ chồng chị Béa đến chơi một ngày cuối tuần và anh hiểu được điều anh thường nghi ngờ: Chị Béa không ưa Rebecca. Anh cho là với tính tình thô bạo và cục cằn, chị đã thấy sự thật, thấy thói xấu xa của Rebecca. Hôm đó là một ngày cuối tuần khó chịu. Giles đi chơi biển với Rebecca. Chị Béa và anh ngồi chơi trên bãi cỏ. Lúc họ trở về, qua sự vui tính của Giles và cặp mắt của Rebecca, anh biết ngay là cô ta đã tấn công anh như với Frank. Trong bữa ăn tối, anh thấy chị Béa để ý đến tiếng cười to hơn thường lệ của anh Giles và anh nói hơi quá nhiều. Và trong suốt thời gian đó, Rebecca ngồi ở đầu bàn, trương lên vẻ tiên nữ của cô ta.

Tất cả những mảnh của trò chơi nát óc đều đã ở vị trí của chúng. Những hình thù kì lạ và gò ép mà tôi tìm cách ghép lại bằng những ngón tay sờ lần mà không được. Thái độ kì lạ của Frank khi tôi nói đến Rebecca. Béatrice với vẻ lẩn tránh của chị. Thái độ im lặng mà tôi lại cho là luyến tiếc kính trọng, thực ra là xấu hổ và khó chịu. Làm sao tôi lại không hiểu? Tôi tự hỏi làm sao lại có những người đau khổ và tiếp tục đau khổ bởi vì họ không phá vỡ được màng lưới rụt rè e lệ, nó đã xây nên một bức tường lớn che giấu sự thật. Đó là tình hình của tôi.