HUYỆN NGÀY XƯA

Hồi học lớp ba, tôi đã được mệnh danh là rái cá, chuyên xà lần, ngụp lặn nơi sông hồ, mương máng, hay những thửa ruộng mênh mông. Vật sở hữu duy nhất của tôi là chiếc quần đùi cùng cái giỏ tre kín hom thắt ngang hông, khi đi thì nhẹ bấc còn khi về thì nặng trĩu tôm cá. Không ai trong làng biết được bí quyết bắt cá của tôi, ngoại trừ cô bé hàng xóm kém tôi một tuổi tên Bống, người đã cùng tôi gửi gắm bao kỷ niệm vui buồn nơi đồng quê yên ả nhưng sống động một tuổi thơ...

Tôi là con trai lớn trong gia đình có bốn anh em. Bố tôi vào bộ đội năm chưa học hết lớp chín (tức lớp 11 bây giờ), sau bị nhiễm chất độc chiến tranh nên đơn vị cho về phục viên.

Mẹ tôi học hết lớp bảy, vì xa cơ nhỡ bước nên phải ngậm ngùi ở lại quê nhà đan võng làm ruộng. Bố mẹ tôi lấy nhau, rồi ra ở riêng với hai bàn tay trắng, suốt ngày bán mặt cho đất, bán lưng cho trời kiếm kế sinh nhai. Nghèo đói, nhưng bố mẹ rất thương yêu nhau. Tôi cảm thấy hạnh phúc vì điều đó.

Bống là con một. Mẹ Bống học hết lớp bốn, nhưng lấy được ông chồng là cán bộ địa chính của huyện. Do bị hen xuyễn nặng nên bố Bống phải về mất sức. Mọi chi tiêu trong nhà đều phải trông đợi vào sự tảo tần của bà Khang (mẹ Bống). Có lẽ vì thế bà là chúa tể trong nhà, nói gì ông Khang cũng phải nghe theo. Bà Khang có tiếng là người chanh chua trong làng nên nói đến bà, ai cũng phải lắc đầu ngán ngẩm. Khác với tôi, Bống hay bị bà Khang quát tháo, đánh đập vô cớ nên lúc nào cũng nơm nớp sợ bu (mẹ).

Gia cảnh hai nhà cũng na ná nhau, đều thuộc loại nghèo xơ xác hồi đó. Nhà tôi thì chỉ có cái xác nhà cấp bốn xây năm 1980. Ngoài vài tạ thóc, mấy con lợn cấn và vườn chuối thì chẳng còn gì đáng kể. Nhà Bống cũng chẳng khá hơn. Ngôi nhà bốn gian bằng gỗ ọp ẹp do ông bà Bống để lại và cây khế sau bếp là những gì nổi bật nhất khi bước vào sân.

Nhà chúng tôi ở rất gần nhau, cách có một nhà hàng xóm. Từ nhà này có thể nhìn sang nóc nhà kia được. Chung cảnh nghèo khổ, lại ở gần nhau như vậy đã làm tình bạn giữa tôi và Bống nhen nhúm rồi cứ thế phát triển theo năm tháng cùng những câu chuyện sinh động mang nặng dấu ấn tuổi thơ.