hi tỉnh dậy, gã phát hiện ra mình đang ở trên giường và biến thành Gregor Samsa (1).

(1) Tên nhân vật chính trong truyện "Hóa thân" (tên tiếng Đức: Die Verwandlung) của nhà văn Franz Kafka.

Vẫn trong tư thế nằm ngửa, gã nhìn trần nhà. Phải mất thời gian để mắt gã thích nghi được với bóng tối nhờ nhờ của căn phòng. Một trần nhà cực kỳ bình thường, có ở bất cứ nơi đâu. Màu sơn vốn dĩ hình như là trắng hoặc kem nhạt. Nhưng có lẽ vì những bụi bẩn năm tháng, màu của nó giờ đây khiến ta liên tưởng tới sữa tươi bị thiu. Không đồ trang trí, không đặc điểm đáng nói. Chủ trương không, thông điệp không. Dường như nó chỉ làm tròn nhiệm vụ về mặt cấu tạo của một cái trần nhà, ngoài ra không thể hiện khát khao nào khác.

Một bên tường (tính từ vị trí của gã là bên tay trái) có một cái cửa sổ cao nhưng bị bịt lại từ bên trong. Tấm rèm chắc chắn từng có đã bị tháo ra, vài thanh gỗ dày được đóng đinh vắt ngang qua khung cửa. Các thanh gỗ, không rõ có phải cố tình hay không, được để cách nhau chừng vài xăng ti mét, nắng sớm lọt qua các khe hở ấy tạo thành những vệt sáng song song dưới mặt sàn. Gã không biết vì sao cửa sổ lại bị bịt chắc chắn như vậy. Để không cho ai đó vào căn phòng này? Hay là để không cho ai đó ra (ai đó ở đây lẽ nào lại chính là gã)? Hay sắp có bão lớn hoặc lốc xoáy?

Vẫn giữ nguyên tư thế nằm ngửa, gã từ từ xoay mắt và cổ để kiểm tra căn phòng.

Trong phòng, ngoài chiếc giường gã đang nằm ra thì không có thứ gì có thể gọi là đồ đạc. Không tủ com mốt, không bàn, không ghế. Trên tường cũng không hề treo tranh, đồng hồ hay gương soi. Gã không thấy có chiếc đèn chiếu sáng nào. Trong tầm mắt của gã, hình như cũng không có thảm tấm hay thảm lót sàn gì. Sàn nhà lát gỗ cứ để thô như vậy. Tường dán loại giấy đã ngả màu, trên đó có những họa tiết tỉ mỉ nhưng dưới ánh sáng yếu ớt, hoặc kể cả dưới ánh sáng rõ đi nữa, hầu như không thể nhìn được ra đó là họa tiết gì.

Đối diện với cửa sổ, tức phía tường bên tay phải gã, có một cánh cửa. Trên cánh cửa có gắn một tay nắm bằng đồng thau đôi chỗ đã xỉn màu. Có lẽ căn phòng này vốn dĩ được sử dụng như một phòng ở bình thường. Gã nhận biết được cái không khí ấy. Nhưng giờ đây, bóng dáng con người ở đó đã bị lột sạch. Chỉ còn trơ lại giữa căn phòng chiếc giường gã đang nằm. Nhưng trên giường chẳng có gì. Không ga, không chăn, không gối. Chỉ có mỗi chiếc nệm cũ để trần.

Samsa không biết đây là đâu, gã cần phải làm gì. Gã chỉ biết duy nhất một điều rằng giờ gã đã trở thành người có tên Gregor Samsa. Tại sao gã lại biết điều đó? Hình như ai đó đã thì thầm vào tai gã lúc gã đang ngủ. Rằng: "Tên của nhà ngươi là Gregor Samsa."

Vậy trước khi trở thành Gregor Samsa, gã đã là ai? Gã đã là cái gì.

Song khi bắt đầu nghĩ về điều này, đầu óc gã trở nên nặng trĩu. Sâu trong đầu gã có thứ gì đó giống đàn muỗi bu lại thành cột đen kịt. Thứ đó càng ngày càng to và dày hơn, vừa phát ra tiếng rên khe khẽ vừa di chuyển tới phần não mềm. Vì thế Samsa thôi không nghĩ nữa. Suy nghĩ về bất kỳ thứ gì lúc này đều quá sức đối với gã.

Nhưng dù thế nào gã cũng phải học cách cử động cơ thể. Không thể nằm đây vẩn vơ nhìn trần nhà mãi được. Nằm thế này thì hớ hênh quá. Tình trạng này mà gặp phải kẻ thù – chẳng hạn như bị lũ chim dữ tấn công – thì sẽ không có cơ may sống sót. Gã thử cử động ngón tay trước. Hai bàn tay, mỗi bàn năm ngón, tổng cộng là mười ngón tay dài. Mỗi ngón lại có rất nhiều khớp khiến việc kết hợp các động tác trở nên phức tạp. Chưa kể toàn thân gã dường như đang tê liệt (như thể người gã đang ngập trong thứ chất lỏng có tính kết dính và trọng lượng riêng lớn), gã không thể truyền lực một cách hiệu quả tới tứ chi.

Dù vậy gã vẫn nhắm mắt, hết sức tập trung, kiên nhẫn thử đi thử lại, dần dà, các ngón tay gã bắt đầu cử động được dễ dàng. Các khớp cũng bắt đầu nắm được cách thức cử động tuy còn hơi chậm. Khi các đầu chi bắt đầu cử động, tình trạng tê liệt bao trùm toàn thân gã bớt dần rồi biến mất. Nhưng như để lấp chỗ trống ấy, kiểu như hòn đá mang điềm gở đợi thủy triều rút mới lộ diện, một cơn đau dữ dội bắt đầu hành hạ cơ thể gã.

Mất một lúc lâu gã mới nhận ra đó là cảm giác đói. Một cơn đói đến cồn cào mà gã chưa từng trải qua, hay ít nhất không nhớ rằng đã từng trải qua. Như thể cả tuần nay gã chưa động tới một mẩu thức ăn nào. Như thể ở chính giữa người gã xuất hiện một cái hố chân không. Xương kêu răng rắc, cơ co rúm lại, nội tạng co giật khắp nơi.

Không chịu nổi cơn đau, Samsa chống hai khuỷu tay xuống nệm rồi từ từ nhấc nửa người lên. Rắc. Cột sống của gã mấy lần phát ra thứ âm thanh ghê rợn. Không biết gã đã nằm bao lâu trên chiếc giường này? Mọi bộ phận trên cơ thể gã đều lớn tiếng tỏ ý chống lại việc ngồi dậy, việc phải thay đổi tư thế hiện có. Dù vậy, gã vẫn cố nén cơn đau, gom góp tất cả sức lực để có thể nâng người và ngồi được trên giường.

Một bộ dạng thật xấu xí! Samsa không thể không nghĩ khi mới thoáng nhìn cơ thể trần truồng của mình và lấy tay sờ thử những chỗ không nhìn thấy. Không chỉ xấu xí. Mà còn rất hớ hênh. Làn da trắng mịn (có phủ một lớp lông gọi là), phần bụng mềm không che đậy, bộ phận sinh dục có hình thù kỳ dị đến khó tin, tay và chân khẳng khiu mỗi thứ một đôi, các mạch máu mỏng manh nổi lên thành các đường gân xanh, cái cổ thon dài lung lay như sắp gãy, cái đầu to và méo mó. Trên đỉnh đầu là mớ tóc dài, cứng, rối tinh rối mù, hai cái tai đột nhiên mọc ra từ hai bên trông như hai vỏ sò. Cái thứ này là mình thật ư? Với thân hình vừa bất hợp lý vừa dễ bị phá hủy như vậy (không có cả lớp vỏ bảo vệ lẫn vũ khí tấn công) thì sao có thể sống sót được ở thế giới này? Sao mình không biến thành cá? Sao mình không biến thành hoa hướng dương? Biến thành cá hay hoa hướng dương nghe hợp lý hơn chứ. Ít ra là hợp lý hơn nhiều so với biến thành Gregor Samsa. Gã không thể không nghĩ vậy.

Dù vậy gã vẫn cố gắng cho hai chân xuống giường, để gan bàn chân chạm xuống sàn nhà. Sàn nhà thô lạnh hơn gã tưởng, bất giác gã nín thở. Sau nhiều lần thất bại thảm hại, cơ thể va đập lung tung, cuối cùng gã cũng thành công đứng lên được bằng hai chân. Một tay bám chặt vào thành giường, gã giữ tư thế ấy một lúc lâu. Nhưng cứ đứng yên như vậy, dần dà gã thấy đầu nặng trĩu, không thể dựng được cổ lên. Mồ hôi túa ra dưới nách, bộ phận sinh dục sun lại vì căng thẳng cực độ. Gã buộc phải hít thở sâu nhiều lần để làm giãn cơ thể đang căng cứng ra.

Khi cơ thể đã quen với việc đứng trên sàn ở một chừng mực nào đó, việc tiếp theo là phải học đi. Nhưng bước đi bằng hai chân khổ cực chẳng kém gì tra tấn, động tác ấy mang lại cho gã sự đau đớn khủng khiếp về thể xác. Động tác lần lượt đưa hai chân lên phía trước của gã, nhìn từ góc độ nào cũng thấy bất hợp lý, trái với nguyên tắc tự nhiên, chưa kể tầm nhìn cao và bất ổn định còn khiến người gã rúm lại vì sợ. Ban đầu, thật hết sức khó khăn để gã hiểu được tính liên đới giữa xương hông và khớp gối, từ đó tạo sự cân bằng cho cả hai. Mỗi lần nhích được một bước, vì sợ bị ngã, xương bánh chè của gã lại rung lên bần bật buộc gã phải bám hai tay vào tường.

Nhưng cũng chính vì thế mà gã không thể ở lại căn phòng này mãi được. Nếu không tìm được đồ ăn tử tế ở đâu đó để nhét vào mồm, chẳng chóng thì chầy, cơn đói cồn cào ruột gan này sẽ gặm nhấm và tiêu diệt cơ thể gã.

Vừa bám vào tường vừa run rẩy bước đi, mất một khoảng thời gian dài gã mới ra được đến cửa. Gã không biết đơn vị thời gian lẫn cách đo thời gian. Nhưng bất luận thế nào thì đó cũng là khoảng thời gian dài. Tổng lượng đau đớn gã đang gánh chịu cho gã cảm nhận được điều ấy. Dù vậy trong lúc di chuyển, gã đã từng bước nắm được cách vận hành khớp và cơ. Tốc độ vẫn còn chậm, động tác vẫn còn lóng ngóng. Vẫn cần phải bám. Nhưng nếu coi như người tàn tật thì có lẽ vẫn chấp nhận được.

Gã chạm tay vào tay nắm cửa, thử kéo nó ra. Cánh cửa không hề nhúc nhích. Gã đẩy cũng không được. Tiếp theo, gã xoay tay nắm sang phải và kéo thử. Cánh cửa phát ra tiếng cọt kẹt khe khẽ rồi mở ra. Cửa không khóa. Gã hơi thò mặt ra ngoài khe cửa. Hành lang không một bóng người. Xung quanh tĩnh lặng chẳng khác gì dưới đáy biển sâu. Gã thò chân trái ra ngoài hành lang trước, một tay vẫn bám vào khung cửa, đưa nửa người ra khỏi phòng, tiếp theo là đưa nốt chân phải ra ngoài hành lang. Sau đó, tay vẫn áp chặt vào tường, gã chậm chạp lê đôi chân trần trên hành lang.

Ở hành lang, tính cả cánh cửa căn phòng gã vừa bước ra thì có cả thảy bốn cánh cửa. Cái nào trông cũng giống nhau, đều làm bằng gỗ sẫm màu. Không biết bên trong các cánh cửa ấy thế nào? Có ai ở đó không? Gã rất muốn mở và xem thử bên trong. Làm vậy, biết đâu tình trạng khó hiểu của gã bây giờ phần nào sẽ được sáng tỏ. Có thể gã sẽ lần ra được đầu mối nguyên nhân sự việc. Nhưng gã chỉ rón rén đi qua những căn phòng ấy. Trước khi thỏa mãn trí tò mò, gã phải thỏa mãn cái bụng rỗng trước. Gã phải mau chóng dùng những thứ có thật để lấp đầy cái hố sâu tàn ác đang xâm chiếm bên trong cơ thể gã.

Và để có được những thứ có thật ấy, Samsa biết cần phải đi theo hướng nào.

Đi theo thứ mùi này, gã vừa nghĩ vừa phổng mũi. Mùi của thức ăn nóng. Mùi của thực phẩm đã qua chế biến biến thành những hạt phân tử li ti lặng lẽ bay trong không khí. Các hạt phân tử ấy điên cuồng kích thích niêm mạc mũi. Thông tin khứu giác lập tức được truyền lên não bộ, kết quả là một viễn cảnh sống động cùng nỗi thèm khát mãnh liệt từng bước xoắn vặn bộ máy tiêu hóa hệt như tay thẩm phán lão luyện của tòa dị giáo. Miệng gã đầy ứ nước bọt.

Nhưng để đến được nơi có thứ mùi đó, trước hết gã phải xuống được cầu thang. Với gã, đi trên chỗ bằng thôi đã là hành xác rồi. Đằng này đi xuống một cầu thang dốc có tổng cộng mười bảy bậc thì đúng là ác mộng. Gã vịn hai tay vào thành cầu thang để bước xuống. Mỗi lần bước được một bậc, cả trọng lượng cơ thể lại dồn vào cổ chân còi cọc khiến gã không thể giữ thăng bằng, mấy lần suýt bổ nhào xuống dưới. Mỗi lần gã có tư thế phi tự nhiên là mỗi lần xương và cơ gã lại cất tiếng kêu thảm thiết.

Lúc bước xuống cầu thang, Samsa hầu như chỉ nghĩ tới cá và hoa hướng dương. Nếu là cá hay hoa hướng dương, có lẽ gã có thể sống hết một đời yên ổn mà chẳng cần phải lên xuống cái cầu thang này. Tại sao gã phải làm cái công việc quá mức nguy hiểm trong tư thế phi tự nhiên như thế này chứ? Thật vô lý.

Sau khi cuối cùng cũng xuống được hết mười bảy bậc cầu thang, Samsa chỉnh lại tư thế, gom nốt chỗ sức lực còn lại để tiến về phía có mùi thức ăn. Gã đi qua tiền sảnh có trần nhà cao, từ cánh cửa đang mở, gã đặt chân vào phòng ăn. Trên chiếc bàn lớn hình bầu dục trong phòng ăn có bày các đĩa thức ăn. Xung quanh bàn có năm chiếc ghế nhưng không thấy có người. Vẫn còn chút khói trắng bốc lên từ đĩa thức ăn. Chính giữa bàn có đặt một lọ hoa bằng thủy tinh bên trong cắm chừng một tá bông bách hợp trắng. Có bốn bộ dao dĩa kèm khăn ăn trắng bày sẵn trên bàn nhưng không có vết tích chứng tỏ chúng đã được động tới. Chỉ còn lại bầu không khí kiểu như: bữa sáng đã chuẩn bị xong, mọi người đang chuẩn bị ăn thì đột nhiên có chuyện gì đó không ai lường được xảy ra, mọi người đứng cả dậy rồi biến đi đâu đó. Việc này mới xảy ra cách đây chưa lâu.

Rốt cuộc là chuyện gì đã xảy ra? Mọi người đã đi đâu? Hoặc là đã bị lôi đi đâu? Liệu họ có quay lại đây để ăn sáng không?

Nhưng Samsa không có thời gian để nghĩ về chuyện ấy. Gã gần như đổ gục xuống chiếc ghế gần nhất. Không dùng dao, thìa, dĩa hay khăn ăn, gã cứ thế dùng tay lần lượt bốc thức ăn trên bàn. Gã bẻ bánh mì nhét luôn vào miệng mà chẳng cần phết bơ hay mứt, ăn ngấu nghiến cái xúc xích luộc to tướng, ngoạm luôn quả trứng luộc chưa kịp bóc vỏ, bốc lấy bốc để rau trộn dấm. Gã dùng ngón tay múc khoai tây nghiền còn ấm đưa lên miệng. Gã nhai ngần ấy thứ cùng lúc trong miệng, nhai xong gã dùng nước trong bình để tống tất cả trôi tuột xuống cổ họng. Gã không màng tới mùi vị. Ngon dở chua cay thế nào gã không cảm nhận được. Gã cần phải lấp đầy khoảng trống trong cơ thể trước. Gã ăn trối chết, hệt như đang ganh đua với thời gian. Đến mức còn cắn nhầm cả vào ngón tay lúc liếm thức ăn dính trên đó. Thức ăn vương vãi đầy trên bàn, một chiếc đĩa lớn rơi xuống sàn vỡ tung tóe nhưng gã cũng chẳng buồn bận tâm.

Cảnh tượng trên bàn ăn trông thật kinh khủng. Như thể vừa có một lũ quạ ùa vào qua cửa sổ đang mở, tranh giành thức ăn trên bàn xong lại bay đi mất. Lúc gã nghỉ lấy sức sau khi ăn hết sức có thể thì cũng là lúc trên bàn hầu như chẳng còn lại gì. Thứ mà gã chưa đụng đến có lẽ chỉ có hoa bách hợp cắm trong bình. Giả sử không có thức ăn ê hề thế này, có lẽ gã đã ăn luôn cả hoa bách hợp cũng nên. Bụng Samsa lép kẹp đến mức như vậy.

Samsa cứ ngồi thừ trên ghế ở bàn ăn suốt một lúc lâu. Hai tay đặt trên bàn, bờ vai lên xuống theo nhịp thở, gã ngắm lọ hoa bách hợp trắng đặt ở giữa bàn với con mắt nhắm hờ. Như thể thủy triều bắt đầu tràn lên bờ biển, cảm giác no nê từ từ tìm đến. Gã có cảm giác các hố trong cơ thể dần dần được lấp đầy, khu vực chân không bắt đầu thu hẹp lại.

Gã với tay lấy cái bình kim loại rồi rót cà phê vào chiếc cốc sứ. Hương cà phê mạnh và sắc khiến gã nhớ tới thứ gì đó. Không phải ký ức trực tiếp. Chỉ là ký ức gián tiếp đã trải qua vài giai đoạn. Như thể thời gian có hai tầng và gã đang từ tương lai nhìn việc mà gã đang trải nghiệm lúc này như một phần ký ức. Trải nghiệm và ký ức cứ đi qua đi lại, tuần hoàn trong một vòng tròn khép kín. Gã đổ đầy kem vào cà phê, dùng ngón tay khuấy lên rồi uống. Cà phê bắt đầu nguội nhưng vẫn còn âm ấm. Gã đổ cà phê vào miệng, ngậm một lúc rồi thận trọng cho từng chút chảy xuống cổ họng. Cà phê khiến cơn phấn khích của gã dịu lại đôi chút.

Thế rồi đột nhiên gã cảm thấy ớn lạnh. Người gã run lẩy bẩy. Có lẽ cảm giác đói ban nãy quá dữ dội khiến gã không còn tâm trí đâu mà để ý tới những cảm giác khác của cơ thể. Song khi bụng đã no, gã mới nhận ra cái lạnh buốt của không khí buổi sáng. Lò sưởi lạnh ngắt vì lửa tắt. Đã thế gã còn đang trần như nhộng từ đầu đến chân.

Samsa nhận thức được rằng gã cần phải mặc thứ gì đó lên người. Cứ để thế này thì hơi lạnh quá. Với lại bộ dạng này không thể gọi là thích hợp để xuất hiện trước mặt người khác. Người khác có thể xuất hiện ở ngưỡng cửa bất kỳ lúc nào. Những người mới ở đây lúc trước – những người đang chuẩn bị ăn sáng ấy – biết đâu lại sắp quay về. Lúc ấy mà gã vẫn trong bộ dạng thế này thì chắc sẽ sinh chuyện.

Chẳng hiểu sao gã lại hiểu được điều ấy. Đó không phải suy đoán, cũng không phải kiến thức, hoàn toàn chỉ là nhận thức đơn thuần. Samsa không biết nhận thức ấy đến từ đâu, theo lộ trình nào. Có lẽ đó cũng là một phần của ký ức tuần hoàn.

Samsa đứng dậy, ra phòng ăn để ra tiền sảnh. Dù vẫn còn khá lóng ngóng, dù vẫn còn mất thời gian nhưng giờ gã đã đứng được bằng hai chân và bước đi mà không cần bám vào thứ gì. Ngoài tiền sảnh có một giá cắm ô bằng sắt, bên trong có một chiếc ô và mấy cây gậy. Gã chọn lấy một cây gậy đen bằng gỗ sồi, dùng nó làm dụng cụ hỗ trợ di chuyển. Cảm giác vững chãi khi nắm cây gậy mang lại cho gã sự bình tĩnh và khích lệ. Cây gậy có thể dùng làm vũ khí nếu chẳng may bị lũ chim tấn công. Gã đứng cạnh cửa sổ, quan sát tình hình bên ngoài qua khe rèm đăng ten màu trắng.

Trước căn nhà là con đường. Con đường không rộng lắm. Rất vắng vẻ, hầu như không người qua lại. Những người thi thoảng đi qua bằng bước chân vội vã đều mặc quần áo kín mít. Những bộ quần áo đủ màu sắc, đủ kiểu dáng. Hầu hết là đàn ông nhưng cũng có một, hai người phụ nữ. Đàn ông và phụ nữ ăn mặc khác nhau. Họ đi những đôi giày làm bằng da cứng. Có cả người đi giày cao cổ được đánh xi bóng lộn. Đế những đôi giày ấy nện trên mặt đường lát đá cuội, tạo ra thứ âm thanh nhanh và cứng. Tất cả đều đội mũ. Ai cũng đi bằng hai chân như thể một điều đương nhiên, không có ai thò bộ phận sinh dục ra ngoài. Samsa đứng trước cái gương soi toàn thân gắn ở tiền sảnh, so sánh bộ dạng bản thân với những người đang đi ngoài đường. Gã ở trong gương trông thật tiều tụy và yếu ớt. Nước thịt, nước xốt chảy dài trên bụng, vụn bánh mì bám vào lông mu trông như bông gòn. Gã dùng tay phủi chúng xuống.

Một lần nữa gã thấy cần phải mặc quần áo.

Gã lại nhìn xuống đường, tìm kiếm bóng dáng lũ chim. Không thấy bất kỳ con chim nào.

Tầng một có tiền sảnh, phòng ăn, bếp và phòng khách. Nhưng không nhìn thấy ở đâu có thứ giống như quần áo. Có vẻ tầng một không phải là chỗ để người ta thay quần áo. Có lẽ quần áo được cất đâu đó trên tầng hai.

Gã hạ quyết tâm sẽ leo lại cầu thang. Thật bất ngờ, leo lên cầu thang dễ hơn nhiều so với lúc đi xuống. Tay vịn vào thành cầu thang, gã leo được hết mười bảy bậc cầu thang trong khoảng thời gian tương đối ngắn mà không thấy sợ hãi hay đau đớn mấy dù thỉnh thoảng phải dừng lại để thở.

Có lẽ nên bảo là gã gặp may khi không cửa phòng nào khóa. Chỉ cần vặn tay nắm sang phải, đẩy vào là cửa mở. Trên tầng hai có tất cả bốn phòng nhưng trừ căn phòng sàn thô lạnh cắt da cắt thịt – nơi mà gã đã tỉnh dậy – các phòng còn lại đều đầy đủ tiện nghi. Có giường ngủ với chăn nệm sạch sẽ, có tủ com mốt, có bàn làm việc, có đèn chiếu sáng, sàn nhà được lót thảm hoa văn phức tạp. Phòng rất ngăn nắp, sạch sẽ. Trên giá là những hàng sách được xếp đẹp mắt, trên tường là những bức tranh phong cảnh bằng sơn dầu đóng khung đàng hoàng. Bức nào cũng vẽ cảnh bãi biển có mỏm đá trắng. Đám mây trắng hình viên kẹo nổi bật trên nền trời xanh thẫm. Trong bình thủy tinh là những bông hoa màu sắc tươi mới. Cửa sổ cũng không hề được bịt lại bằng những thanh gỗ thô ráp. Ánh nắng mang phước lành lặng lẽ rọi qua của sổ đang buông rèm đăng ten. Trên mỗi chiếc giường đều có vết tích ai đó vừa mới ngủ dậy. Chiếc gối trắng to vẫn còn hằn vết gối đầu.

Gã tìm được một cái áo choàng tắm vừa người trong tủ quần áo của căn phòng rộng nhất. Với cái này thì có vẻ gã sẽ mặc được lên người. Những quần áo còn lại quá ư phức tạp, gã không hiểu phải mặc thế nào, phải kết hợp ra sao. Khuy rõ nhiều, chẳng biết đâu trước đâu sau, đâu trên đâu dưới. Ngay cả cái nào mặc trong, cái nào mặc ngoài gã cũng không xác định được. Có quá nhiều điều phải học về quần áo. So với việc đó thì cái áo choàng tắm này đơn giản và tiện dụng hơn hẳn, ít các yếu tố trang trí, có vẻ gã sẽ mặc được. Áo được làm bằng chất vải nhẹ, mềm, dễ chịu với da. Áo màu xanh đậm. Gã cũng tìm được đôi dép đồng màu với áo.

Gã khoác chiếc áo choàng tắm lên cơ thể trần như nhộng, sau vài lần thử rồi thất bại, cuối cùng gã cũng thành công trong việc buộc dây áo ra đằng trước. Gã mặc áo, xỏ dép rồi đứng trước gương. Ít ra thì trông cũng đỡ hơn là đi loanh quanh trong bộ dạng trần như nhộng. Nếu chịu khó quan sát kỹ xem những người xung quanh mặc gì, chắc gã sẽ biết được cách ăn mặc sao cho đúng. Cho tới lúc ấy thì chỉ còn cách sống chung với chiếc áo choàng tắm này. Tuy không thể gọi là đủ ấm nhưng nếu chỉ ở trong nhà thì vẫn đủ chống chọi với cái lạnh. Trên hết là gã không còn phải lo phơi bày làn da trần trụi, mềm mại ra trước lũ chim nữa.

Khi chuông reo, gã đang trùm chăn, nằm mơ màng trên chiếc giường ở căn phòng rộng nhất (đó cũng là chiếc giường to nhất trong căn nhà). Chiếc chăn lông vũ ấm áp, dễ chịu hệt như ở trong vỏ trứng. Gã đã mơ. Giấc mơ thế nào thì gã không thể nhớ được. Nhưng là một giấc mơ dễ chịu, có chút gì đó tươi sáng. Song đúng lúc ấy thì tiếng chuông cửa vang vọng khắp cả căn nhà, đá phăng giấc mơ đi, đưa Samsa trở về thực tại lạnh lẽo.

Gã rời khỏi giường, thắt lại dây áo choàng tắm, xỏ đôi dép màu xanh đậm, cầm cây gậy sơn đen, bám vào thành cầu thang rồi từ từ bước xuống. Lần xuống cầu thang này cũng dễ hơn nhiều so với lần đầu. Song vẫn có nguy cơ bị ngã. Không được lơ là. Gã thận trọng dò từng bậc, kiểm tra từng bước chân. Trong lúc ấy chuông cửa vẫn liên tục reo với những âm thanh chát chúa. Người bấm chuông có vẻ là người có tính cách nóng vội và bướng bỉnh.

Sau khi xuống hết được cầu thang, gã cầm cầy gậy ở tay trái rồi mở cửa. Chỉ cần vặn tay nắm sang phải, kéo vào bên trong là cửa mở.

Đứng trước cửa là một cô gái nhỏ nhắn. Rất nhỏ. Nhỏ vậy mà cũng với tay được đến chuông cửa. Song nhìn kỹ thì cô không hề nhỏ. Lưng cô gập xuống, người dúi hẳn về phía trước. Chính vì thế mà trông bị nhỏ. Nhưng hình thể cô không phải loại nhỏ con. Cô dùng dây cao su buộc tóc lại thành một túm phía sau để tóc không xòa xuống trước mặt. Tóc cô màu hạt dẻ sẫm, khá dày. Cô mặc chiếc váy trùm kín đến cổ chân, bên trên là áo khoác bằng vải tuýt đã sờn rách, cổ cô quấn chiếc khăn cốt tông kẻ sọc. Cô không đội mũ. Đôi giày là loại cao cổ buộc dây rất chắc chắn. Tuổi cỡ ngoài đôi mươi. Gương mặt vẫn phảng phất nét thiếu nữ. Đôi mắt to, mũi nhỏ, đôi môi chếch sang một bên như mảnh trăng gầy. Lông mày đen và thẳng, đâu đó có nét hoài nghi.

"Đây là nhà Samsa nhỉ?" Cô nghiêng cổ, ngước từ dưới lên nhìn Samsa. Sau đó cô vặn người thật mạnh. Hệt như mặt đất đang oằn mình trước trận động đất dữ dội.

Sau một thoáng ngập ngừng, Samsa thu hết can đảm đáp: "Đúng vậy." Vì gã là Gregor Samsa nên chắc đây là nhà Samsa rồi. Nói vậy đảm bảo sẽ không gây hại gì.

Nhưng cô gái không hoàn toàn hài lòng với cách trả lời ấy. Cô khẽ nhăn mặt. Chắc hẳn cô đọc được thoáng bối rối trong câu trả lời của Samsa.

"Đây đúng là nhà Samsa phải không?" Giọng cô sắc lạnh. Hệt như tay gác cổng từng trải tra hỏi kẻ lạ mặt trong bộ dạng bần hàn.

"Tôi là Gregor Samsa." Samsa cố gắng đáp bằng giọng bình tĩnh nhất có thể. Đó là sự thật không thể chối cãi.

"Nếu vậy thì được." Cô gái nói. Sau đó cô nhấc cái cặp đen to và nặng đặt dưới chân lên. Có vẻ cái cặp đã được sử dụng trong nhiều năm, đôi chỗ đã sờn rách. Chắc cô được thừa hưởng từ ai đó. "Vậy cho tôi xem nào."

Chẳng đợi lời đáp, cô nhanh chóng bước vào nhà. Samsa đóng cửa. Cô đứng đó, nhìn Samsa từ đầu tới chân trong chiếc choàng tắm, đi dép lê với con mắt đầy vẻ hoài nghi. Sau đó cô nói bằng giọng lạnh lùng:

"Có vẻ tôi đã đánh thức anh."

"Không, không sao đâu." Samsa nói. Và rồi từ ánh mắt u ám của đối phương, gã cảm nhận được rằng bộ gã đang mặc trên người không phù hợp với hoàn cảnh này cho lắm.

"Xin lỗi cô vì tôi ăn mặc thế này nhưng có nhiều chuyện đã xảy ra." Gã nói.

Cô không nói gì về chuyện đó, mím chặt môi lại. "Thế nên?"

"Thế nên?" Samsa hỏi lại.

"Thế nên, cái khóa gặp vấn đề đâu?"

"Khóa?"

"Cái khóa bị hỏng đó." Ngay từ đầu cô gái đã từ bỏ nỗ lực che giấu sự sốt ruột trong giọng nói. "Cái khóa hỏng mà anh muốn tôi đến sửa ấy."

"À." Samsa nói. "Cái khóa bị hỏng."

Samsa vắt óc suy nghĩ. Nhưng khi tập trung nghĩ về một thứ, gã lại cảm thấy đàn muỗi bu thành cột đen kịt trong đầu.

"Tôi không nghe gì về chuyện cái khóa." Gã nói. "Có thể là khóa của cái cửa nào đó trên tầng hai."

Mặt cô gái nhăn lại, cô nghiêng cổ, ngước nhìn Samsa. "Có thể?" Giọng cố lạnh lùng hơn trước. Một bên lông mày xếch ngược lên. "Cái cửa nào đó?"

Samsa biết mặt gã đang đỏ bừng. Gã thấy xấu hổ vô cùng vì không có ý niệm gì về cái khóa bị hỏng. Gã khẽ đằng hắng nhưng không thốt ra được lời nào.

"Anh Samsa này, bố mẹ anh không có nhà à? Tôi nghĩ tôi nên nói chuyện trực tiếp với bố mẹ anh thì hơn."

"Bố mẹ tôi có việc đang đi ra ngoài." Samsa đáp. "Đang đi ra ngoài?" Cô gái hoảng hốt. "Giữa lúc thế này thì có việc gì mới được chứ?"

"Tôi cũng không biết nữa, sáng tôi ngủ dậy thì chẳng thấy ai ở nhà cả." Samsa nói.

"Trời ạ." Cô gái nói. Sau đó cô thở dài. "Tôi nói rất rõ là sẽ đến sửa vào giờ này buổi sáng rồi cơ mà."

"Tôi xin lỗi".

Cô gái trẹo môi một lúc lâu. Sau đó cô từ từ hạ bên lông mày đang xếch ngược lên xuống rồi nhìn cây gậy sơn đen trong tay trái của Samsa. "Chân anh yếu à anh Gregor?"

"Vâng, hơi hơi." Samsa lấp lửng.

Vẫn trong tư thế cúi gập mình, cô gái lại vặn người thật mạnh. Samsa không hiểu động tác ấy có ý nghĩa và mục đích gì. Nhưng gã không thể không cảm thấy sự thân thương bản năng trong kiểu cử động cơ thể phức tạp ấy.

Cô gái nói như thể đã từ bỏ. "Đành vậy chứ biết làm sao. Giờ tôi sẽ lên xem khóa cửa trên tầng hai. Tôi đã băng qua đường, vượt qua cầu để đến tận đây trong lúc tình hình rối ren thế này. Dám đánh liều cả tính mạng. Thế nên tôi không thể bảo 'Vậy hả, không có ai ở nhà hả. Thế thì chào nhé' rồi đi về được. Phải vậy không?"

Trong lúc rối ren thế này? Samsa chưa nắm rõ được tình hình. Cái gì đang rối ren chứ? Nhưng gã quyết định không đặt câu hỏi nào về chuyện đó. Có lẽ gã không nên phơi bày sự ngu dốt thêm nữa.

Vẫn gập cả nửa người xuống, tay phải cầm chiếc cặp đen nặng trĩu, cô gái lê bước lên cầu thang hệt như con sâu đang bò. Samsa bám vào tay vịn, chậm chạp theo sau cô. Dáng đi của cô khơi gợi trong gã một mối đồng cảm thân thuộc.

Đứng ở hành lang tầng hai, cô gái nhìn một lượt bốn cánh cửa. "Cái bị hỏng có thể là của cái cửa nào đó trong số này đúng không?"

Mặt Samsa đỏ bừng. "Vâng. Cái cửa nào đó." Gã nói. Sau đó dè dặt bổ sung. "À mà có lẽ, tôi có cảm giác là của cái cửa trong cùng bên trái." Đó là cửa căn phòng sàn thô, không đồ đạc mà gã tỉnh dậy sáng nay.

"Cảm giác là." Cô nói bằng giọng vô cảm, khiến ta liên tưởng đống lửa bị tắt ngấm.

"Có lẽ là." Rồi cô quay lại, ngước nhìn Samsa.

"Hình như thế." Samsa nói.

"Anh Gregor Samsa, nói chuyện với anh vui thật đấy. Vốn từ phong phú, diễn đạt chính xác." Cô nói bằng giọng khô khốc. Rồi cô lại thở dài, đổi giọng. "Được thôi. Tôi sẽ kiểm tra cửa trong cùng bên trái trước."

Cô gái đến trước cánh cửa, vặn tay nắm. Sau đó cô đẩy vào trong. Cửa mở. Bên trong căn phòng không có gì khác so với lúc gã bước ra. Đồ đạc chỉ có mỗi chiếc giường. Nó nằm lọt thỏm ở chính giữa căn phòng, hệt như hòn đảo đơn độc giữa dòng hải lưu. Trên giường đặt độc chiếc nệm trần không thể gọi là sạch sẽ. Trên cái nệm ấy, gã đã tỉnh dậy trong hình hài của Gregor Samsa. Đó không phải là giấc mơ. Sàn nhà thô, lạnh buốt. Những tấm ván được đóng chặt lên cửa sổ. Khi nhìn cảnh tượng ấy, cô gái không hề tỏ ra ngạc nhiên. Phản ứng của cô cho thấy chuyện thế này đầy rẫy ngoài kia.

Cô cúi người, mở chiếc cặp đen, lấy từ bên trong ra một tấm vải phan nen màu kem rồi trải nó ra sàn. Sau đó cô chọn ra một vài dụng cụ, đặt chúng theo thứ tự lên tấm vải. Chẳng khác gì kẻ tra tấn dày dặn kinh nghiệm đang cẩn thận chuẩn bị những đạo cụ xui xẻo trước mặt nạn nhân xấu số.

Đầu tiên cô gái cầm lên một sợi dây thép cỡ trung bình, cắm nó vào ổ khóa, xoay theo các hướng với động tác thành thạo. Trong lúc ấy, mắt cô nheo lại rất tập trung. Tai cô lắng nghe. Tiếp theo, cô lấy một sợi dây thép khác, mảnh hơn sợi trước một cỡ và lặp lại động tác ban nãy. Rồi với vẻ chán nản, môi cô đanh lại như hình chiếc kiếm Tàu. Cô cầm cây đèn pin cỡ đại lên, kiểm tra từng chi tiết của chiếc khóa với ánh mắt cực kỳ nghiêm túc.

"Này anh, anh có chìa của ổ khóa này không?" Cô hỏi Samsa.

"Tôi không biết chìa của nó ở đâu." Gã thành thật đáp.

"Này anh Gregor Samsa, thỉnh thoảng tôi lại muốn chết quách cho xong." Cô ngước lên trần nhà nói.

Nhưng cô không bày tỏ sự quan tâm tới Samsa thêm nữa, cô lấy tuốc nơ vít từ chỗ dụng cụ bày trên tấm vải phan nen và bắt đầu tháo chiếc khóa. Để không làm xước ốc vít, cô làm rất chậm và cẩn thận. Trong khi làm, cô nghỉ tay vài lần, vặn người thật mạnh.

Trong lúc quan sát động tác vặn người của cô từ phía sau, bên trong cơ thể của Samsa bắt đầu có những phản ứng kỳ lạ. Người gã nóng dần lên, cảm giác lỗ mũi nở ra. Miệng khô khốc, mỗi khi nuốt nước bọt là lại nghe thấy tiếng "khậc" to bên tai. Chẳng hiểu sao lỗ tai lại thấy ngứa. Bộ phận sinh dục đang nằm ỉu xìu bỗng dưng cứng lại, dài và to ra, từ từ ngóc đầu dậy. Do vậy mà phần phía trước của áo choàng tắm phồng hẳn lên. Thế nhưng Samsa hoàn toàn không hiểu chuyện này có nghĩa là gì.

Cô gái cầm ổ khóa đã tháo xong đi ra phía cửa sổ, dưới ánh nắng lọt qua các tấm ván, cô tỉ mỉ kiểm tra ổ khóa. Với nét mặt đăm chiêu, cô mím chặt đôi môi méo xệch, chọc sợi dây thép mảnh vào trong ổ khóa, lắc mạnh rồi kiểm tra âm thanh phát ra. Sau đó cô thở dài, quay về phía Samsa.

"Bên trong hỏng hoàn toàn rồi." Cô gái nói. "Anh Samsa, anh nói đúng đấy. Cái này tiêu rồi."

"May quá." Samsa nói.

"Không may đến thế đâu." Cô gái đáp. "Tôi không thể sửa cái khóa này ngay bây giờ được. Nó là loại khóa hơi đặc biệt. Tôi phải cầm về cho bố hoặc các anh tôi xem. Có thể họ sẽ sửa được. Chứ tôi thì chịu. Tôi vẫn đang học việc, chỉ sửa được loại khóa cực kỳ thông thường thôi."

"Ra vậy." Samsa nói. Cô gái này có bố và vài người anh. Cả gia đình họ đang làm nghề thợ khóa.

"Lẽ ra bố hoặc một trong số các anh tôi sẽ tới đây, nhưng anh cũng biết rồi đấy, tình hình đang náo loạn thế này. Vậy nên tôi được cử đi thay. Bởi ngoài đường đầy rẫy các trạm kiểm soát."

Sau đó cô thở dài bằng cả cơ thể.

"Nhưng không biết làm thế nào để phá hỏng theo cách bất thường thế này nhỉ? Tôi không biết ai làm nhưng chỉ có thể nghĩ rằng ai đó đã dùng một dụng cụ đặc biệt và nghiền nát bên trong."

Sau đó cô lại vặn người thật mạnh. Khi cô vặn người, hai cánh tay cô xoay tròn tứ phía hệt như người có kiểu bơi đặc biệt. Động tác ấy chẳng hiểu sao lại mê hoặc Samsa, khiến gã rung động mạnh.

"Tôi hỏi cô một câu được không?" Samsa lấy hết can đảm để hỏi cô gái.

"Hỏi?" Cô nói, ánh mắt lộ vẻ hoài nghi. "Tôi không biết nữa nhưng anh cứ hỏi đi."

"Sao thỉnh thoảng cô lại vặn người như vậy?"

Cô hơi há miệng, nhìn vào mặt Samsa. "Vặn?" Rồi cô suy nghĩ một lát. "Thế này hả?" Cô diễn lại động tác vặn mình.

Đúng rồi. Samsa nói.

Cô nhìn chằm chằm Samsa với cặp mắt như hai hòn đá suốt một lúc lâu. Sau đó cô nói như thể chuyện này chẳng có gì hay cả. "Tại coóc xê không vừa với người tôi. Chỉ thế thôi."

"Coóc xê?" Samsa nói. Cái từ ấy không gắn với ký ức nào trong đầu gã.

"Coóc xê ấy. Anh biết rồi còn gì?" Cô nói như phun ra. "Hay là anh nghĩ đồ con gái lưng gù còn bày đặt mặc coóc xê? Rằng như thế là không biết ngượng?"

"Lưng gù?" Samsa nói. Cả từ ấy cũng đang bị nuốt chửng vào vùng trống mờ ảo trong ý thức của gã. Samsa hoàn toàn không lĩnh hội được cô gái đang nói gì. Song trước mắt gã buộc phải nói gì đó.

"Không, tôi không hề nghĩ vậy." Gã lí nhí thanh minh.

"Này, tôi cũng có đầy đủ hai bên ngực, cũng cần phải đỡ ngực bằng coóc xê cho đàng hoàng đấy. Tôi không phải bò cái, không thể để nó lủng lẳng như vậy mà đi lại được."

"Tất nhiên rồi." Samsa đáp mà vẫn chưa hiểu lắm. "Nhưng với vóc dáng thế này nên nó không vừa với tôi. Bởi hình thể tôi hơi khác với các cô gái bình thường. Do đó, thỉnh thoảng tôi phải vặn người thế này để chỉnh lại vị trí. Con gái bị thế này khổ sở hơn anh nghĩ nhiều. Nhiều vấn đề lắm. Nhìn chằm chằm từ phía sau như vậy thì có gì hay chứ? Buồn cười lắm sao?"

"Không, không phải vì buồn cười. Chỉ là tôi thấy lạ, không biết cô làm thế để làm gì thôi."

Samsa đoán "coóc xê" là phục trang để đỡ bầu vú, "gù" là chỉ hình dáng cơ thể đặc biệt của cô gái. Quả thật có nhiều điều cần phải học về thế giới này.

"Không phải anh đang cười nhạo tôi đâu nhỉ?" Cô gái nói.

"Tôi không cười nhạo cô đâu."

Cô gái nghiêng đầu, nhìn vào gương mặt Samsa. Rồi cô hiểu rằng gã không hề cười nhạo cô. Có vẻ gã cũng không có ý gì xấu. Chỉ là đầu óc gã không được linh hoạt, cô nghĩ vậy. Song gã có vẻ được nuôi dạy tốt, trông cũng đẹp trai. Tuổi khoảng xấp xỉ ba mươi. Nhìn thế nào trông cũng quá gầy, tai quá to, sắc mặt không được tốt nhưng rất lễ phép.

Rồi cô phát hiện ra phần bụng dưới chiếc áo choàng tắm Samsa đang mặc phồng lên theo phương thẳng đứng.

"Cái gì thế kia?" Cô nói với giọng lạnh tanh. "Cái gì đang phồng lên thế kia?"

Samsa nhìn xuống chỗ đang phình to trước áo choàng tắm. Từ giọng điệu của đối phương, Samsa đoán đây là hiện tượng không thích hợp để phô bày ra trước mặt người khác.

"Ra thế. Chắc là anh đang tò mò không biết giao cấu với cô gái lưng gù thì thế nào hả?" Cô gái nói như phun ra.

"Giao cấu?" Gã nói. Từ này gã cũng chưa từng nghe thấy.

"Anh đang nghĩ, lưng tôi ngả ra đằng trước thế này nên cho vào từ sau quá tiện phải không?" Cô nói. "Ngoài kia có nhiều thằng nghĩ tới những chuyện biến thái như vậy lắm. Mấy thằng đó đều tưởng người như tôi sẽ cho chúng làm ngay. Nhưng tiếc là không dễ như thế đâu."

"Tôi không hiểu lắm." Samsa nói. "Nếu tôi làm cô khó chịu thì tôi rất lấy làm tiếc. Cho tôi xin lỗi. Hãy thứ lỗi cho tôi. Tôi không có ý gì xấu cả. Tôi bị bệnh bấy lâu nay nên có nhiều việc tôi vẫn chưa hiểu lắm."

Cô gái lại thở dài. "A, thôi được rồi. Tôi hiểu rồi." Cô nói. "Đầu óc anh hơi ù ì. Nhưng riêng cậu nhỏ lại rất sung sức. Biết làm sao được."

"Tôi xin lỗi." Samsa xin lỗi.

"Thôi, không sao." Cô gái nói như thể từ bỏ. "Nhà tôi có tận bốn ông anh trai vô dụng, thứ đó từ nhỏ tôi đã bị các anh ấy bắt phải xem đến phát bực lên rồi. Các anh ấy trêu tôi, cố tình cho tôi xem. Một lũ đồi bại. Vì thế nếu bảo là quen thì tôi đã quen rồi."

Sau đó cô ngồi thụp xuống, cất dọn từng thứ dụng cụ, gói chiếc khóa hỏng vào tấm vải phan nen màu kem, cẩn thận cất vào chiếc cặp đen cùng với các dụng cụ. Rồi cô xách cặp đứng lên.

"Tôi sẽ đem cái khóa này về. Anh cứ nói lại với bố mẹ như vậy. Chúng tôi sẽ sửa hoặc thay cái mới hoàn toàn. Nhưng giờ để mua cái mới có lẽ sẽ khó đấy. Khi nào bố mẹ về, anh nhớ nói như vậy nhé. Anh hiểu chưa? Anh nhớ được chứ?"

Samsa nói là gã nhớ được.

Cô gái đứng dậy rồi từ từ bước xuống cầu thang, Samsa chậm chạp bám theo sau. Tư thế của hai người lúc xuống cầu thang trông thật tương phản. Một người thì gần như bò bằng tứ chi, người kia thì ngửa hẳn ra sau hết sức kỳ cục, vậy nhưng cả hai vẫn xuống cầu thang với tốc độ gần giống nhau. Trong lúc ấy, Samsa cố gắng dẹp yên "chỗ phồng" nhưng nó vẫn không chịu trở lại hình dáng cũ. Đặc biệt, lúc nhìn cô gái bước đi từ sau lưng, quả tim gã lại phát ra những âm thanh khô cứng. Dòng máu tươi nóng ồ ạt chảy ra từ quả tim ngoan cố duy trì "chỗ phồng" của gã.

"Như ban nãy tôi có nói, lẽ ra bố hoặc một trong số các anh trai tôi sẽ đến đây." Cô gái nói lúc đứng ở cửa. "Nhưng ngoài phố toàn là binh lính cầm súng, xe tăng to đùng ngự trị khắp nơi. Đặc biệt ở chỗ cây cầu có tên là Cầu ấy mới mọc lên một trạm kiểm soát, rất nhiều người bị lôi đi đâu đó. Chính vì thế mà đàn ông trong gia đình tôi không thể ra ngoài. Một khi bị để ý thì sẽ bị lôi đi ngay, chẳng biết bao giờ mới trở về được. Nguy hiểm lắm. Thế nên tôi mới đến đây. Một mình băng qua đường phố Praha. Bởi người như tôi sẽ chẳng có ai để mắt tới. Tôi thế này thôi nhưng cũng có lúc hữu dụng đấy."

"Xe tăng?" Samsa lơ đãng nhắc lại.

"Nhiều xe tăng lắm. Loại có gắn đại bác và súng máy." Cô gái nói rồi chỉ tay vào chỗ phồng ở áo choàng tắm của Samsa. "Đại bác của anh trông cũng khủng đấy nhưng của xe tăng to hơn, cứng hơn và dữ tợn hơn nhiều. Mong rằng cả gia đình anh sẽ trở về bình yên vô sự. Ngay cả anh cũng không biết là họ đi đâu đúng không?"

Samsa lắc đầu. Gã không biết.

"Tôi sẽ không gặp lại cô nữa ư?" Samsa thu hết can đảm để hỏi.

Cô gái từ từ xoay cổ, ngước lên nhìn Samsa đầy nghi hoặc. "Anh muốn gặp lại tôi hả?"

"Vâng, tôi muốn gặp cô lần nữa."

"Với cậu nhỏ dựng ngược lên như thế?"

Samsa lại nhìn xuống chỗ phồng ấy. "Tôi không thể giải thích rõ ràng nhưng tôi nghĩ việc này không liên quan tới cảm giác của tôi. Tôi nghĩ có lẽ đây là vấn đề của quả tim."

"Ồ." Cô gái nói như thể thán phục. "Vấn đề của quả tim à? Ý kiến hay thật đấy. Tôi mới nghe thấy lần đầu."

"Tôi chẳng thể làm gì được với nó."

"Nghĩa là không liên quan gì tới giao cấu?"

"Tôi không nghĩ gì tới giao cấu cả. Thật đấy."

"Việc cậu nhỏ cương cứng như vậy không phải là do nghĩ về giao cấu, mà là do quả tim. Anh muốn nói vậy đúng không?"

Samsa gật đầu.

"Anh dám thề với thần linh không?" Cô gái nói. "Thần linh." Samsa nói. Từ này gã cũng chưa từng nghe thấy. Gã im lặng một lúc.

Cô gái uể oải lắc đầu. Sau đó cô lại vặn mình theo các góc để chỉnh lại coóc xê bị lệch. "Bỏ qua chuyện thần linh đi. Hẳn là thần linh đã bỏ Praha mà đi từ vài ngày trước rồi. Chắc là có chuyện quan trọng. Thôi, quên chuyện thần linh đi nhé."

"Liệu tôi có thể gặp lại cô không?" Samsa nhắc lại.

Cô gái nhướng một bên chân mày lên. Nét mặt như thể đang nhìn vào cảnh vật mù sương tít đằng xa. "Ý anh là anh muốn gặp lại tôi?"

Samsa im lặng gật đầu.

"Gặp rồi thì sao?"

"Tôi muốn hai chúng ta thong thả trò chuyện."

"Chẳng hạn như chuyện gì?" Cô gái hỏi.

"Nhiều lắm, đủ thứ chuyện."

"Chỉ nói chuyện thôi?"

"Tôi có rất nhiều điều muốn hỏi cô." Samsa nói.

"Hỏi về cái gì?"

"Về nguồn gốc thế giới. Về cô. Về tôi."

Cô gái suy nghĩ một lúc. "Không phải là anh chỉ muốn chọc cái đó vào chỗ ấy?"

"Không phải thế." Samsa dõng dạc nói. "Chỉ là tôi có cảm giác rằng hình như có rất nhiều chuyện tôi không nói với cô thì không được, về xe tăng, về thần linh, về coóc xê, về khóa."

Một khoảng lặng sâu rơi vào giữa hai người. Có tiếng ai đó kéo xe hàng đi ngang qua cửa. Một thứ âm thanh ngột ngạt, xui xẻo.

"Thế nào nhỉ." Cô gái vừa từ từ lắc đầu vừa nói. Nhưng giọng cô không còn lạnh lùng như trước. "So với tôi thì anh được nuôi dạy quá tốt. Chắc bố mẹ anh sẽ không hoan nghênh việc cậu con cưng làm bạn với một cô gái như tôi đâu. Chưa kể bây giờ ngoài phố đầy rẫy xe tăng và binh lính ngoại quốc. Chẳng ai biết tiếp theo sẽ thế nào, chuyện gì sẽ xảy ra."

Tiếp theo sẽ thế nào ư, tất nhiên cả Samsa cũng không biết. Không chỉ tương lai mà ngay cả hiện tại lẫn quá khứ gã hầu như cũng không hiểu được. Đến cách mặc quần áo gã còn không biết nữa là.

"Nhưng dù gì thì vài ngày nữa tôi cũng ghé qua nhà anh." Cô gái nói. "Cầm theo cái khóa. Nếu sửa được thì là mang tới, nếu không sửa được thì là đem trả lại. Tôi phải lấy tiền công đi lại nữa. Khi đó nếu anh vẫn ở đây thì ta có thể gặp nhau mà. Dù tôi không biết có thể thong thả trò chuyện về nguồn gốc thế giới hay không. Song thế nào đi nữa thì trước mặt bố mẹ, anh nên giấu chỗ phồng ấy đi. Ở thế giới của những người bình thường, phô bày thứ đó ra trước mặt người khác không hay lắm đâu."

Samsa gật đầu. Gã chưa biết làm thế nào để giấu đi trước mặt người khác nhưng chuyện đó có thể nghĩ sau.

"Nhưng lạ thật đấy." Cô nói với vẻ suy tư. "Trong khi thế giới đang tan tác thế này thì có người vẫn quan tâm đến cái khóa bị hỏng và vẫn có người đến sửa nghiêm chỉnh. Ngẫm thử thì thấy thật kỳ khôi. Anh cũng nghĩ thế đúng không? Nhưng có lẽ như vậy lại tốt. Biết đâu đó lại là cách làm đúng. Dù ngay lúc này, thế giới đang tan tác, nhưng bằng việc duy trì cần mẫn, nghiêm chỉnh những việc nhỏ nhặt, biết đâu con người lại giữ được tỉnh táo."

Cô gái lại nghiêng đầu sang một bên, nhìn chằm chằm vào mặt Samsa. Một bên chân mày cô rướn hẳn lên. Sau đó cô nói: "Có thể tôi hơi tọc mạch nhưng không biết căn phòng trên tầng hai đó trước đây được dùng vào việc gì nhỉ? Phòng không có đồ đạc nhưng lại lắp khóa chắc đến thế này, khi ổ khóa hỏng, bố mẹ anh đã rất lo lắng, sao vậy nhỉ? Ngoài ra, bịt cửa sổ bằng những tấm ván chắc như thế để làm gì? Trong đó nhốt cái gì à?"

Samsa im lặng. Nếu có ai đó, có cái gì đó bị nhốt trong căn phòng ấy thì không ai khác chính là gã. Nhưng tại sao gã buộc phải bị nhốt trong căn phòng đó?

"Chà, có lẽ hỏi anh cũng chẳng ăn thua." Cô nói. "Tôi chuẩn bị về đây. Tôi về muộn là người nhà lo lắm. Hãy cầu nguyện để tôi qua được phố bình yên vô sự nhé. Để các tay lính bỏ qua cô gái lưng gù đáng thương này. Để không có thằng nào trong bọn chúng thích trò giao cấu biến thái. Bị thành phố này giao cấu là quá đủ rồi."

Samsa nói gã sẽ cầu nguyện. Dù gã chẳng hiểu giao cấu biến thái và cầu nguyện nghĩa là thế nào.

Trong tư thế gập nửa người xuống, cô gái xách cái cặp đen nặng trĩu lên rồi bước ra cửa.

"Liệu tôi có thể gặp lại cô không?" Samsa hỏi lại lần cuối.

"Nếu mong gặp ai đó thì chắc chắn một ngày nào đó sẽ gặp lại được thôi." Cô gái nói. Giờ đây giọng cô đã có chút âm hướng dịu dàng.

"Cẩn thận với lũ chim nhé." Gregor Samsa nói với cái lưng đang gập xuống của cô gái.

Cô gái ngoảnh lại và gật đầu. Trên đôi môi trẹo sang một bên ấy hình như thấp thoáng nụ cười.

Qua khe rèm, Samsa nhìn theo cô gái bước đi trên con đường rải đá cuội, người dúi về phía trước. Cách đi của cô thoáng nhìn thì trông có vẻ lóng ngóng nhưng tốc độ rất đều và nhanh. Dưới con mắt của Samsa, từng động tác của cô đều rất duyên dáng. Trông như thể con bọ nước đang thoăn thoắt bò trên mặt nước. Cách bước đi ấy, nhìn thế nào cũng thấy tự nhiên và hợp lý hơn hẳn so với cách bước chuệnh choạng bằng hai chân.

Sau khi cô gái đi khuất được một lúc, bộ phận sinh dục của gã mềm và nhỏ lại như cũ. Chỗ phồng lên dữ dội lúc trước biến mất tự lúc nào. Giờ nó nằm lủng lẳng, hớ hênh, ngoan ngoãn như một thứ quả vô tội giữa hai chân gã. Cặp tinh hoàn nằm nghỉ ngơi trong túi bìu. Gã buộc lại dây áo choàng tắm, ngồi xuống ghế ở phòng ăn, uống nốt chỗ cà phê đã nguội.

Những người ở đây đã đi đâu mất. Gã không biết họ là ai nhưng có lẽ là người trong gia đình gã. Họ có lý do gì đó để đột nhiên rời khỏi chỗ này. Và có thể sẽ không bao giờ quay lại nữa. Thế giới đang tan tác – điều này có nghĩa là gì, Gregor Samsa không biết. Gã không có ý niệm gì cả. Lính ngoại quốc, trạm kiểm soát, xe tăng... tất cả đều chìm trong bí ẩn.

Gã chỉ biết một điều duy nhất là trái tim gã mong mỏi được gặp lại cô gái lưng gù ấy. Rất muốn gặp. Muốn hai người ngồi đối diện nhau và dốc bầu tâm sự. Muốn cả hai từng bước giải mã bí ẩn của thế giới này. Muốn ngắm động tác cô vặn mình để chỉnh áo coóc xê từ nhiều góc độ. Và nếu có thể, gã muốn chạm tay vào cơ thể của cô. Gã muốn trực tiếp cảm nhận làn da cô, hơi ấm của cô bằng đầu ngón tay. Gã muốn được bước cùng cô trên những bậc cầu thang lên xuống của thế giới này.

Khi nghĩ tới cô gái và nhớ tới dáng đi của cô, sâu trong lồng ngực gã thoáng trở nên ấm áp. Dần dà, gã thấy vui vì mình không phải là cá hay hoa hướng dương. Đi bằng hai chân, mặc quần áo, ăn bằng dao dĩa quả thật rất bất tiện. Thế giới này có quá nhiều thứ cần phải nhớ. Nhưng giả sử gã không biến thành người mà biến thành cá hay hoa hướng dương, chắc chắn gã đã không cảm nhận được hơi ấm kỳ lạ trong tim như thế này. Gã cảm thấy thế.

Samsa nhắm nghiền mắt như vậy một lúc lâu. Gã một mình lặng lẽ thưởng thức hơi ấm như thể đang được sưởi ấm thật. Sau đó gã quyết định đứng dậy, cầm cây gậy sơn đen và bước về phía cầu thang. Gã sẽ quay lên tầng hai và cố nhớ cách mặc quần áo sao cho đúng. Đó là việc gã phải làm trước mắt.

Thế giới này đang đợi gã học.