i. Một gã hỏi cảnh sát bên này quân phục như thế nào. Chú bảo lúc nào gặp cảnh sát, chú sẽ chỉ cho biết. Gã hỏi hai thằng lúc nãy mặc quân phục đeo cầu vai mà lại không phải cảnh sát hay sao. Chú cười, cảnh sát gì chúng nó, mấy thằng bảo vệ khu vui chơi. Cười xong thì nghi. Sao ba thằng này gặp kẻ chúng tưởng là cảnh sát mà lại xông đến bắt chuyện giơ chân giơ tay làm hiệu. Tình cảnh chúng nó, đúng ra thấy cảnh sát từ xa là phải lẩn cho nhanh. Chúng không kịp lẩn cho nhanh thì chú có trách nhiệm phải lôi chúng đi trước khi gặp sự cố. Đời nào chú để cho chúng tiếp xúc cảnh sát.

Cầu được ước thấy. Vừa mới mong gặp cảnh sát thì xuất hiện ngay hai chú cảnh sát đi tuần trong công viên. Mũ chào mào theo kiểu vệ binh cổ. Cầu vai hẳn hoi. Súng ngắn bên hông hẳn hoi. Ngồi trên ngựa hẳn hoi. Không thể nhầm với bọn bảo vệ hãm tài. Hơi tiếc, lúc ấy cả bốn người lại đang lượn trong mê cung bách thảo. Những hàng giậu xén tỉa thẳng tắp cao quá đầu người, bài trí theo kiểu ô vuông bàn cờ ô chữ nhật ô bát giác. Dích dắc. Đi loăng quăng trong mê cung hàng giậu có khi tìm được đường ra cũng khó.

Đúng lúc ba gã nhìn thấy hai cảnh sát ngồi trên ngựa lướt qua bên ngoài mê cung. Đúng hơn là nửa thân hình của họ nhô cao hơn hàng giậu mê cung. Vó ngựa lóc cóc trên con đường đá cổ. Ông ơi, một gã gọi bằng tiếng Việt, gọi như ngạt hơi. Nhanh quá, đột ngột quá, gã không kịp sửa giọng chuẩn bị. Tiếng gọi ngàn ngạt đối với hai cảnh sát trên ngựa chỉ như tiếng một con chó ăng ẳng quanh chân chủ hoặc như tiếng ngàn ngạt của một đôi trai gái nào đó chùn chụt bên trong mấy hàng giậu. Họ cứ lướt tới. Gã vừa gọi lao theo ra nhưng mê cung chắn ngang không biết lối nào ra. Hai gã kia điên cuồng lao theo, nhưng cũng đâm sầm ngay vào hàng giậu chằng chịt cây lá, như đâm vào bụi rậm. Chúng vùng ngay dậy, hung hãn tìm đường chạy ra.

Đến lúc này chú chàng mới hiểu. Ba gã này chỉ muốn chặn đường cảnh sát để nói một điều gì đó. Không biết nói thì chúng sẽ ra hiệu. Chú đấm vào mặt thằng lên tiếng gọi cảnh sát khiến nó ngã ngửa vào hàng giậu bùng nhùng cành lá. Hai thằng kia vội tản sang bên chùng chân xuống thế thủ. Chú quát, chúng mày muốn gặp cảnh sát thì tao cho gặp. Đi, tao dẫn đi, đến thẳng đồn luôn. Cảnh sát nó chẳng còng ngay lại rồi đánh đập tra tấn đến chết.

Lâu lâu sau thì bình tĩnh lại. Cả bốn người. Chú dẫn ba gã vào quán ăn Ý, cũng đến giờ ăn trưa rồi. Gọi món ăn cho chúng. Thằng ăn bánh pizza thằng ăn mì sợi pasta. Đời chúng chưa bao giờ biết đến ẩm thực Ý kiểu này, lại trong tình cảnh này. Chú rút cái khăn giấy đưa cho thằng bị chú đấm vào mặt. Mũi nó vẫn ri rỉ máu. Thằng ấy vừa lau mũi vừa lau nước mắt. Anh cứ để cho cảnh sát bắt chúng em đi. Chính nó là thằng phiên dịch cho nên lúc này nó nói giọng phổ thông. Đời chúng em chưa bao giờ nhục như thế này. Nhục như chó.

Ba gã ở trong một nhóm chín thằng rời làng ra đi. Chúng nhập với mười ba thằng ở tỉnh khác thành một nhóm du lịch. Hộ chiếu thị thực đã được bà thầu lo đầy đủ. Chúng bay sang đây, lộ trình là sẽ từ đây đi tiếp sang Đức. Từ đây chúng không được đi máy bay không được đi tàu hỏa. Đường bộ. Một nhóm du lịch có xe ca chở lên biên giới. Gần đến biên giới thì đổi sang xe thùng chở bò hay gia súc nào đó. Trong xe vẫn còn mùi phân gia súc hay là mùi thịt bò thịt lợn ướp lạnh gì đó. Thành xe dầy kín như bọc thép. Hai mươi hai thằng bị nhồi vào cùng hai chục thằng nữa trong một cái thùng xe chỉ vừa chỗ cho ba chục người. Đè lên chân lên tay nhau, ép lên ngực lên bụng lên mặt nhau. Mặt thằng này dí vào đít thằng kia. Ban đầu là nhức mỏi, rồi đau đớn, rồi mất cảm giác, chỉ còn tê bại, rồi hoàn toàn cảm thấy chỉ còn lại mỗi cái đầu, chỉ còn biết mang máng, chỉ còn mắt mở nhập nhèm. Không còn cảm giác gì của thân thể và tứ chi. Gã phiên dịch chỉ còn cảm thấy thằng bạn cùng làng bị đè dúi mũi vào cổ gã, như dúi đầu vào đống cát để mà ngạt thở trong ấy. Gã biết thằng bạn không còn thở nữa. Gã hét lên có người chết rồi. Lái xe chẳng nghe thấy. Chết rồi. Lũ người chồng đống xung quanh muốn hét lên cùng gã mà đều đã ngạt thở mê man. Mãi cho đến gần biên giới, xe dừng trên một đỉnh đèo vắng tanh vắng ngắt, mãi đến lúc ấy lái xe mới dừng cho cái thùng xe mở ra. Một luồng sinh khí từ bên ngoài ập vào. Lũ người lả đi bây giờ mới tỉnh lại. Bây giờ mới nhận ra chúng đang ngập trong tử khí. Bây giờ mới nhận ra mùi người chết mà trong cơn mê man chúng đã không ngửi thấy. Thằng cùng làng đã chết được một ngày, cứt đái đùn ra trong quần, dịch tử thi rỉ ra từ chín lỗ trên người.

Lái xe và tay nhà thầu ngoại quốc ra hiệu cho mấy thằng tự bò ra được. Chúng lẩy bẩy khiêng xác thằng cùng làng ra khỏi xe, đặt lên mặt đường. Gã phiên dịch lồm cồm bò bên xác thằng bạn muốn khóc mà không khóc nổi. Gã xé cái áo lót, một mảnh làm khăn lau mặt cho người chết được sạch ít nhất là cái mặt. Gã xé nhỏ phần áo còn lại, vo viên mấy miếng vải như cục bông, nhét vào lỗ mũi lỗ tai cho dịch tử thi khỏi rỉ ra nữa. Sau đó gã mới chấp nhận cho mấy thằng kia nhấc cái xác lên. Hai thằng xách hai cẳng chân, hai thằng xách hai cánh tay. Cả bốn thằng đều yếu, tay run chân run. Chúng khiêng cái xác đến bên bờ vực, lăng qua lăng lại mấy cái như đánh võng rồi lẳng cái xác xuống vực. Nó phải rơi ra xa đề phòng chó hay cảnh sát phát hiện ra kéo lên trở lại.

Gần biên giới hơn thì cả bọn được chia làm ba nhóm. Hai nhóm rời xe xuống trước, được người đường dây dắt xuyên rừng vượt qua biên giới. Chẳng biết hai nhóm ấy có đi thoát hay không. Ba gã thuộc nhóm ngồi lại trong xe, đi thêm đoạn nữa thì lái xe và nhà thầu cảm thấy có điều không ổn. Thay đổi kế hoạch. Quay trở lại, chạy ngược trở lại thành phố. Để yên yên rồi sẽ tìm cách vượt biên sau. Chờ cho yên tưởng là nhanh mà cũng gần bốn tháng rồi. Ba gã bị nhốt dưới tầng hầm quán thực phẩm. Nằm giữa đống thực phẩm bốc mùi. Gần bốn tháng không nhìn thấy ánh sáng mặt trời. Chỉ có một ngọn đèn đỏ đòng đọc vừa đủ nhìn thấy cái bô để mà bò đến ị vào đấy. Vừa đủ nhìn thấy suất cơm người ta bê xuống cho, đặt trên một cái thùng gỗ chứa những chai nước mắm khắm lặm. Ba gã xin với chủ quán cho chúng lên hầu ông dọn dẹp quét tước lau rửa quán hàng. Không được. Lộ ra chúng ở đây thì chủ quán đi tù, không thì cũng bị trục xuất. Chúng van xin, chúng khóc lóc, chúng nguyền rủa, chúng tuyệt thực. Một ngày ông chủ quán động lòng. Trong cơn quẫn trí nghĩ mãi không ra cách giải quyết, ông nảy ra ý cho chúng ra ngoài một ngày để giảm xì trét căng thẳng. Ông liều. Ông bảo là chúng sẽ được đi du lịch. Ông rất liều. Sẽ có một anh bạn đưa chúng đi thăm thành phố. Nhớ là phải đàng hoàng, nhất cử nhất động phải nghe lời anh bạn hướng dẫn.

Chúng được một chuyến tham quan thành phố. Nhưng đi được một lúc thì chúng đã nhất trí với nhau phải để cho cảnh sát bắt. Cảnh sát bắt, tống giam rồi trục xuất về nước vẫn còn hơn quay lại cái tầng hầm ngạt thở kia, còn hơn lại đi một chuyến nữa lên biên giới rồi chết thối ra trong cái thùng xe kia, còn hơn cái xác bị đánh lăng xuống vách đá kia khiến cha mẹ vợ con không bao giờ thấy xác.

Anh cứ để cho cảnh sát bắt chúng em đi. Em lạy anh, anh đưa chúng em đến trước đồn cảnh sát, anh bỏ chúng em lại đấy, chúng em sẽ tự đi vào, không làm liên lụy đến anh.

Ba gã già nẫu, chắc phải hơn chú gần chục tuổi mà cứ sướt mướt lạy chú, gọi chú bằng anh. Chú chàng đã hơi động lòng, ừ, hay là làm thế cũng được. Chỉ cho chúng cái đồn cảnh sát rồi phóng xe đi.

Nhưng rồi chú giở giọng đe nẹt. Ngu lắm, cảnh sát bên này nó ác lắm, bắt được là nó tra tấn đến chết mới thôi. Có biết thế nào là tàu bay tàu lặn không. Chú miêu tả mấy cách tra tấn. Tàu bay là nó cho nằm lên một tấm ván như mặt cái ghế băng, rồi treo lên lơ lửng giữa nhà, cứ thế nó đẩy cho lao bắn vào tường bên này rồi bật trở lại đâm sầm vào tường bên kia. Cứ bay qua bay lại như thế mà nát người. Còn có biết thế nào là tàu ngầm không. Nó buộc dây quanh hai cổ chân, rút dây lên cao, treo ngược người lên, chân ở trên, đầu chúc xuống dưới, gần chạm một cái thùng phuy đầy nước. Tàu bắt đầu lặn. Nó hạ dây xuống cho cả cái đầu nhúng vào thùng nước. Ít nhất một phút, đủ cho ngạt thở sặc sụa nhưng chưa chết, nó lại rút dây lên. Cứ thế nâng lên nhúng xuống. Chỉ cần nó tính nhầm, một phút thành hai phút là ngập úng một đời trai.

Thực ra chú đang miêu tả cuộc tra tấn của lão chủ trại cần sa. Chú chưa gặp lão bao giờ dù đã đi tưới cây trong trại của lão. Chú biết chuyện khi vụ việc vỡ lở, báo chí đăng lên, miêu tả tỉ mỉ các trò tra tấn của lão. Hai kẻ làm thuê cho lão mang cần sa đi giao cho khách hàng, lên phía bắc thành phố thì bị cướp. Một toán cướp châu Á. Hai đứa bị cướp không dám trốn mà quay về báo lại với ông chủ. Họ hy vọng sự thành khẩn sẽ khiến ông chủ nương nhẹ. Nhẹ à, giá trị số hàng bị mất gần năm chục nghìn đô la chứ không nhẹ. Lão chủ nghi bọn này nói dối để giấu số hàng. Lão bèn cho chúng đi tàu bay tàu lặn. Đúng như báo đã viết, lão cũng đã quá tay, khiến một thằng chết trong lúc đi tàu ngầm. Đám đàn em lão mang cái xác đi thủ tiêu thì bị bắt. Từ đó mà trại trồng cần sa mới bị phát hiện. Anh bạn họa sĩ hôm ấy lớ ngớ đến tưới cây thì bị bắt. May cho chú, hôm ấy không phải phiên, chú thoát.

Bây giờ chú chàng kể lại cho ba gã nghe. Chỉ đổi lại chủ thể tra tấn, từ lão chủ trại cần sa đổi thành cảnh sát. Bây giờ chú đem ra dọa lại ba gã. Cảnh sát mà bắt được thì nó cho đi tàu bay tàu lặn rồi chết mất xác.

Kể xong, chú rút khăn giấy đưa thêm cho ba gã sụt sịt. Rồi chú gọi cà phê cho ba gã uống. Sang đến đây rồi, thì cũng phải biết cà phê xứ này nó ngon ngọt thế nào. Mọi chuyện của ngày mai thì để ngày mai. Tính sau.

Rút từ bản in của NXB Trẻ, 8.2014

Tiểu thuyết của Hồ Anh Thái