ố đi làm đã về đến nhà, bố ôm mẹ, ôm tôi và bố nói rằng: "Giời ạ, sao mà một ngày làm việc ở văn phòng lại mệt mỏi đến thế không biết", rồi bố xỏ giày păng-tuýp, bố vớ lấy báo, bố ngồi xuống ghế phô-tơi, còn tôi thì nói với bố rằng bố cần phải làm giúp tôi bài tập.

"Không, không, không được!", bố kêu lên. Và hệt như bố vẫn làm vậy mỗi lúc không đồng ý cái gì, bố vứt toạch tờ báo xuống đất và bố nói rằng thật là không thể tin nổi là đời thủa nhà ai đã về đến nhà mình rồi mà vẫn không được nghỉ ngơi tí gì. Thế là tôi bắt đầu khóc. Mẹ từ trong bếp chạy ra và mẹ hỏi có chuyện gì vậy. Tôi nói rằng sao mà tôi khốn khổ thế không biết, rằng chẳng ai yêu tôi cả, rằng tôi sẽ ra đi thật xa, cực xa, rằng rồi tất cả sẽ phải tha hồ mà hối hận và đủ thứ khác nữa tôi vẫn nói khi tôi tức mình. Mẹ vừa quay trở vào bếp vừa nói với bố rằng bố liệu xem thế nào mà làm tôi im đi, và rằng mẹ đang làm món bánh phồng và mẹ cần được yên. Tôi cũng hết sức tò mò không biết là bố sẽ làm tôi im đi thế nào.

Bố thật sự rất là khá. Bố bế tôi đặt tôi lên đầu gối, bố lau mặt cho tôi bằng cái khăn mùi-soa to của bố, bố nói với tôi rằng bố của bố ấy thì chẳng bao giờ giúp bố làm bài tập cả, nhưng mà bố thì khác, bố sẽ giúp, nhưng mà là lần cuối cùng. Bố tôi í à, rất là tuyệt!

Chúng tôi chuyển sang cái bàn nhỏ trong phòng khách.

- Xem nào, bố hỏi tôi, xem cái bài tập lẫy lừng này nó ra làm sao nào?

Tôi trả lời bố rằng đấy là một bài tập làm văn, đầu bài là: "Tình bạn; hãy miêu tả người bạn thân nhất của em".

- Ồ, đầu bài ra hay, rất hay đấy chứ, bố nói, mà bố lại còn rất giỏi về tập làm văn chứ lị, các thầy giáo bố còn nói là có cả một Balzac ở trong bố nữa kia.

Tôi không hiểu tại sao các thầy giáo bố lại nói thế với bố, nhưng đã nói thế thì chắc là phải oách lắm, cho nên bố mới có vẻ tự hào đến vậy.

Bố bảo tôi cầm lấy bút và bắt đầu viết.

- Phải bố cục một tí, bố nói. Trước tiên, ai là bạn thân nhất của con?

- Con có hàng đống bạn thân, tôi trả lời bố. Còn những đứa khác thì chẳng bạn bè gì sất.

Bố nhìn tôi như thể bố hơi ngạc nhiên một tí, rồi bố nói: "Rồi, rồi" và bố yêu cầu tôi chọn một đứa bạn thân nhất trong cả đống và ghi ra những đức tính mà tôi thích nhất ở thằng đó. Làm thế sẽ lập được dàn ý bài tập làm văn của chúng tôi, sau đó, viết sẽ rất dễ.

Thế là tôi bèn giới thiệu với bố thằng Alceste, cái thằng lúc nào cũng ăn luôn miệng và chẳng bao giờ bị ốm. Nó là thằng to béo nhất cả bọn, và nó rất là hay. Sau thằng Alceste, tôi lại nói với bố thằng Geoffroy, cái thằng có hàng đống đức tính hay: bố nó giàu ơi là giàu và toàn mua cho nó đồ chơi, và Geoffroy thỉnh thoảng lại mang cho bọn bạn mượn rồi làm vỡ mất. Rồi cả thằng Eudes, cực khỏe, và rất là thích đấm đá, nhưng mà chỉ đấm bạn bè thôi, bởi vì nó rất dát. Rồi còn cả thằng Rufus nữa, như những đứa khác, cũng có rất nhiều đức tính: nó có một cái còi thổi nẩy hột, và bố nó thì là cảnh sát. Rồi đến thằng Maixent, chạy nhanh ơi là nhanh, và đầu gối thì vừa to vừa bẩn. Rồi đến thằng Joachim, không bao giờ muốn cho ai mượn gì, nhưng mà lúc nào thì cũng có hàng đống tiền trong túi để mua kẹo ca-ra-men mà ngậm; còn chúng tôi thì chỉ được chầu mồm nó. Rồi tôi ngừng lại, bởi vì bố tôi cứ tròn mắt ra mà nhìn tôi.

- Thế thì sẽ khó hơn là bố tưởng rồi đây, bố nói.

Có ai đó nhấn chuông cửa ra vào và bố đi ra mở cửa. Bố quay vào cùng với ông Blédurt. Ông Blédurt là ông hàng xóm rất thích gây sự với bố.

- Tôi sang với anh, ta làm một ván cờ nhé, ông Blédurt nói.

- Không được rồi, bố trả lời, tôi phải làm bài tập cùng với thằng bé.

Bài tập của tôi lại có vẻ khiến ông Blédurt hết sức quan tâm, và khi ông biết chủ đề bài tập làm văn của tôi, ông liền nói là để ông làm cho, và đảm bảo sẽ làm cực nhanh.

- Hãy gượm, bố nói, tôi sẽ làm bài tập cho con tôi.

- Đừng cãi nhau nữa, ông Blédurt nói; cả hai người mà cùng làm thì càng nhanh hơn, hay hơn chứ sao.

Thế rồi ông ấy ngồi xuống cái bàn nhỏ cùng với chúng tôi, ông gãi gãi cái đầu, ông nhìn ngơ ngẩn ra phía trước, và ông nói: "Xem nào, xem nào, xem nào", rồi ông hỏi ai là bạn thân nhất của tôi. Tôi đang định trả lời thì bố đã ngắt lời không để tôi kịp nói, Bố nói với ông Blédurt rằng là hãy để chúng tôi yên, rằng chúng tôi không cần gì ông cả.

- Tốt thôi, ông Blédurt nói, tôi ấy à, tôi có bảo gì thì cũng chỉ là muốn cho con anh được điểm tốt hơn mà thôi, chả lẽ cứ lẹt đẹt mãi.

Điều này lại khiến bố tôi phật ý.

- Tóm lại, bố nói, anh cũng sẽ có ích cho cái bài tập làm văn này đây, tôi sẽ tả anh, Blédurt ạ. Tôi bắt đầu thế này: "Blédurt, đấy là anh bạn thân nhất của tôi; anh ta tự phụ, xấu xí, và rất đần".

- A! Không được! Ông Blédurt kêu lên, không được lăng mạ! Tôi cấm anh không được nói rằng tôi là bạn thân nhất của anh; thế còn để làm một bài tập làm văn, thì phải biết viết tiếng Pháp nó thế nào đã. Thế nên cứ đưa bút đây cho tôi.

Vì tôi thấy bố không bằng lòng nên tôi muốn bênh bố, tôi bèn nói với ông Blédurt rằng bố viết văn giỏi lắm và rằng các thầy giáo bố đã nói rằng có hàng đống Balzac ở trong bố. Ông Blédurt bắt đầu cười rũ. Thế là bố đã vẩy mực vào ca-vát của ông Blédurt.

Ông Blédurt rất tức giận.

- Ra ngoài kia, nếu anh còn là đàn ông, ông ta nói với bố.

- Khi nào tôi làm xong bài cho Nicolas, tôi sẽ rất hân hạnh ra ngoài dần cho anh một trận, bố đáp.

- Ôi dào, nói vậy chứ có ra ngoài đâu mà, ông Blédurt nói.

- Thôi đi, bố nói, nếu thích thì cứ ra ngoài mà đợi, anh không thấy chúng tôi đang bận hay sao.

Nhưng ông Blédurt nói với bố rằng bố sợ không dám ra ngoài với ông ta, bố nói: "Có thật không?" và ông Blédurt nói: "Thật", thế là họ cùng bước ra ngoài vườn.

Tôi hiểu rằng bài tập làm văn của tôi thì tốt nhất là tôi tự làm một mình, bởi vì bây giờ thì nó chỉ là cái cớ để bố và ông Blédurt huých nhau mà thôi. Nhưng đã thế thì càng tiện cho tôi, bởi vì phòng khách thì rất là yên tĩnh và tôi đã làm được một bài tập làm văn ra trò, trong đó, tôi bảo rằng thằng Agnan là người bạn thân nhất. Điều đ1o không đúng lắm, nhưng như thế thì cô giáo sẽ thích, vì thằng Agnan là cục cưng của cô. Khi tôi xong bài tập làm văn, mẹ nói rằng món bánh phồng xong rồi và rằng bánh phồng thì phải ăn ngay cho nóng và mặc kệ bố, bố sẽ đi mà ăn trứng, bởi vì bánh phồng thì không đợi được và thật chẳng ích gì khi về nhà thì sớm mà đến bữa tối vẫn chẳng thấy mặt mũi đâu cả. Thật là uổng cho bố vì cái món bánh phồng nó phải ăn ngay: ngon ơi là ngon.

Tôi được điểm rất cao với bài tập làm văn ở trường, và cô giáo còn viết vào vở của tôi:

"Bài viết rất cá tính, đề tài độc đáo."

Chỉ có một vấn đề duy nhất là, từ cái bài tập làm văn về tình bạn, ông Blédurt và bố không nói chuyện với nhau nữa.