ÔM NAY LÀ MỘT NGÀY QUÁ HAY! Đó là sinh nhật của bà, là mẹ của mẹ tôi, và năm nào cũng vậy, đến sinh nhật bà, cả nhà lại tập trung trong một tiệm ăn để ăn trưa và cười đùa thỏa thích.

Khi bố, mẹ và tôi đến tiệm ăn, mọi người đã ở đó cả rồi. Có một cái bàn lớn ở giữa tiệm, với hoa ở bên trên, còn mọi người xung quanh thì kêu lên, cười, và nói xin chào với chúng tôi. Những khách hàng khác ở tiệm thì không hề kêu, họ chỉ cười.

Chúng tôi đến ôm hôn bà, người ngồi ngay đầu bàn, và bố nói: " Mỗi năm trôi qua mẹ lại trẻ ra." Và bà thì đáp: " Anh thì trái lại đấy, chàng rể ạ, anh có vẻ mệt mỏi, cần phải chú ý mới được." Thế rồi có cả chú Eugène, em trai bố, người rất to, đỏ, và cười suốt. "Anh thế nào... hả anh quých quých?" chú nói với bố và điều đó làm tôi buồn cười bởi vì tôi không biết đó có nghĩa thế nào, rồi tôi sẽ đi nói lại với bọn bạn. Tôi rất quý chú Eugène: chú rất kỳ cục, chú lúc nào cũng kể những chuyện bá-láp. Chỉ đáng tiếc cái là, khi chú bắt đầu kể, thì tôi liền bị tống ra ngoài. Cũng có cả chú Casimir, người chả biết thế nào là ăn to nói lớn, và dì Mathilde, nói chuyện luôn mồm, cô Dorothée, người già nhất và cấm cảu với tất cả mọi người; cô Martine, em họ của mẹ, người rất chi là xinh, bố đã nói với cô ấy như vậy, và mẹ cũng nói với cô Martine rằng đúng thế, nhưng mà cô phải đổi thợ làm đầu đi vì nếp tóc bị uốn hỏng. Cũng có cả chú Sylvain và dì Amélie, người lúc nào cũng ốm; dì ta làm hàng tá các cuộc phẫu thuật và kể lể suốt cuộc nọ đến cuộc kia. Dì cũng có cớ để kể lắm, bởi lẽ cuộc nào cũng thành công kỳ lạ: dì Amélie đúng thật là có khuôn mặt mĩ miều. Thế rồi có các anh chị em họ của tôi, nhưng tôi chẳng mấy khi gặp vì chúng nó đều ở rất xa. Có Roch và Lambert, hai đứa còn nhỏ hơn cả tôi và rất giống nhau vì cùng đẻ vào một ngày; chị của hai đứa đó, Clarisse, thì bằng tuổi tôi và mặc một cái váy xanh, và thằng Eloi anh họ tôi, hơi lớn hơn tôi một tí, không nhiều.

Tất cả những người lớn đều xoa đầu chúng tôi: Roch, Lambert, Clarisse, Eloi và tôi. Tất cả nói với chúng toi rằng chúng tôi lớn nhanh thật, rồi lại hỏi chúng tôi học ở trường có tốt không, rằng 8 nhân 12 được bao nhiêu, và chú Eugène còn hỏi rằng tôi đã có mối tình nào chưa, còn mẹ thì nói: " Eugène, chú chẳng thay đổi gì cả."

" Được rồi, bà nói, ta ngồi cả đi, muộn rồi." Thế là ai nấy bắt đầu đi tìm chỗ ngồi. Chú Eugène nói rằng chú sẽ xếp chỗ cho tất cả mọi người. "Martine, chú nói, em đến ngồi cạnh tôi này, Dorothée cạnh anh trai tôi..."

Nhưng bố đã ngắt lời và nói rằng ngồi thế không hay, rằng bố nghĩ là.... Thế là cô Dorothée không để bố nói hết, cô nói với bố rằng chẳng lẽ mọi người lại không nhã nhặn được hơn nữa, rằng có gặp nhau nhiều đâu, và rằng mọi người cũng nên cố gắng để cho lịch sự. Cô Martine bắt đầu cười, nhưng bố thì không; bố nói với chú Eugène là chú lúc nào cũng muốn gây chú ý; bà nói rằng mọi thứ bắt đầu thật tuyệt và một ông phục vụ có vẻ quan trọng hơn những ông phục vụ khác tiến đến gần bà, rồi ông ta nói rằng đã muộn rồi và bà nói rằng ông chủ nhà hàng nói đúng và rằng mọi người ai ngồi bất kể thế nào cũng được và mọi người bèn ngồi xuống, cô Martine cạnh chú Eugène và cô Dorothée cạnh bố.

"Tôi cho rằng, ông chủ nhà hàng nói, chúng ta có thể để cho bọn trẻ ngồi cùng nhau ở đầu bàn." "Một ý rất hay", mẹ nói. Nhưng thế là Clarisse bắt đầu khóc và nói rằng nó muốn ngồi cạnh người lớn và bên cạnh mẹ nó, rằng người lớn phải xắt thịt cho nó và rằng ngồi vậy không đúng và nó sắp phát ốm. Tất cả những thực khách khác của tiệm ăn đã ngừng ăn và nhìn chúng tôi. Ông chủ nhà hàng chạy đến, ông ta có vẻ khá bực mình. "Các vị làm ơn cho, ông ta nói, các vị làm ơn cho." Thế là mọi người đứng dậy để dịch một chỗ cho Clarisse ngồi cạnh mẹ nó, dì Amélie. Khi mọi người đã ngồi lại, tất cả đều đã đổi chỗ, ngoại trừ chú Eugène vẫn sát bên cạnh cô Martine và bố thì ở giữa cô Dorothée và dì Amélie, người đã bắt đầu kể cho bố một cuộc phẫu thuật kinh khủng.

Tôi ngồi ở đầu bàn với Roch, Lambert và Eloi. Những người phục vụ bắt đầu mang hàu sống ra.

- Cho trẻ con, dì Mathilde nói, thì đừng lấy hàu sống, chỉ một ít thịt lợn ướp thôi.

- Tại sao con lại không được ăn hàu sống? Eloi kêu lên.

- Tại vì con không thích món đó, con yêu ạ, dì Mathilde, là mẹ của Eloi, trả lời.

- Có, con có thích món đó! Eloi kêu lên. Con muốn hàu sống!

Ông chủ nhà hàng tiến lại, rất bực mình, và dì Mathilde nói: "Mang cho thằng bé mấy con hàu sống."

"Một hệ thống giáo dục kỳ dị", cô Dorothée nói. Điều này khiến dì Mathilde phật ý. "Dorothée thân mến ạ, dì nói, xin hãy cứ để tôi giáo dục con tôi theo ý tôi. Dù sao đi nữa độc thân như cô thì cũng khó mà biết gì về giáo dục trẻ con." Cô Dorothée bắt đầu khóc, cô nói rằng đâu có ai yêu gì cô và rằng cô thật bất hạnh, giống như điều thằng Agnan đã làm ở trường khi chúng tôi nói với nó rằng nó là cục cưng của cô giáo. Tất cả mọi người đứng dậy để an ủi cô Dorothée và rồi ông chủ nhà hàng đã đến cùng với những người phục vụ bưng theo cả lô hàu sống. "Mời ngồi!" ông chủ nhà hàng kêu lên. Cả gia đình lại ngồi xuống và tôi nhìn thấy bố đã thử đổi chỗ ngồi nhưng không thành công.

- Mày thấy chưa? Eloi nói với tôi, tao có hàu sống đây này.

Tôi không nói gì và tôi bắt đầu xơi món xúc xích. Eloi, nó nhìn những con hàu, nhưng nó không hề ăn.

- Thế nào, dì Mathilde hỏi, con không ăn hàu sống của con à?

- Không, Eloi nói.

- Con đã thấy mẹ nói đúng chưa, dì Mathilde nói, con đâu có thích hàu sống.

- Con thích hàu, Eloi kêu lên, nhưng mà chúng không được tươi!

Biện hộ hay ghê, cô Dorothée nói.

- Đó không phải là biện hộ, dì Mathilde kêu lên: nếu thằng bé nói rằng những con hàu này không được tươi, thì nghĩa là chúng không tươi! Mà thật sự thì tôi cũng thấy chúng có vị kỳ kỳ.

Ông chủ nhà hàng đi đến, vẻ bồn chồn hết sức.

- Các vị làm ơn cho, ông ta nói, các vị làm ơn cho!

Hàu của ông không tươi, dì Mathilde nói, phải không Casimir?

- Đúng, chú Casimir nói.

- Đấy! Thấy chưa? Tôi đâu có ép chú ấy nói thế! Dì Mathilde nói.

Ông chủ nhà hàng thở một cái rõ dài và ông ta cho bưng hết hàu đi, trừ hàu của cô Dorothée.

Sau đó, người ta bưng ra món thịt quay; món ngon quá là ngon. Chú Eugène đã kể chuyện bá-láp, nhưng chỉ thì thầm thôi, và cô Martine cứ cười suốt. Dì Amélie vừa cắt thịt vừa nói với bố và bố đã ngừng ăn thế rồi dì Amélie phải chạy bổ đi bởi vì hai thằng Roch và Lambert bị khó ở. "Biết mà, cô Dorothée nói, cứ cố mà nhồi nhét cho bọn trẻ..." Ông chủ nhà hàng đã ở cạnh bàn chúng tôi, sắc mặt không được tốt, và ông ta lau mặt bằng khăn mùi soa.

- Eloi, lúc ăn tráng miệng (một cái bánh ga-tô!) bắt đầu kể với tôi rằng ở trường nó, bạn bè nó đều rất kinh khủng, và nó, nó là thủ lĩnh của cả băng. Với tôi, điều đó thật buồn cười, bởi vì bọn bạn tôi hơn hẳn lũ bạn của nó, Alceste, Geoffroy, Rufus, Eudes và những thằng khác nữa, có gì mà phải so với lũ bạn của Eloi. "Lũ bạn của mày rặt một bọn kém cỏi, tôi nói với Eloi, còn tao đây, tao cũng là thủ lĩnh của cả băng, còn mày thì là cái đinh gì." Thế là chúng tôi đánh nhau. Bố, mẹ và dì Mathilde chạy đến để giằng chúng tôi ra, và rồi bọn họ cãi nhau; Clarisse bắt đầu khóc lóc, tất cả mọi người đứng dậy và kêu lên, kể cả các khách hàng khác cùng ông chủ nhà hàng.

Khi chúng tôi về đến nhà, bố và mẹ đều có vẻ không vừa lòng.

Tôi hiểu ngay! Thật là buồn khi nghĩ rằng phải đợi cả một năm nữa, kể từ bây giờ, mới lại đến bữa tiệc lần sau...