HI Ở NHÀ BIẾT RẰNG tôi đứng bét lớp môn số học, thì trong nhà đã xảy ra một chuyện khủng khiếp! Cứ như là lỗi tại tôi mà thằng Clotaire bị ốm và phải nghỉ ở nhà đúng vào ngày kiểm tra môn số học! Đúng thế chứ còn sao nữa, suy cho cùng thì cũng phải có ai đó đứng bét lớp thay cho nó khi nó nghỉ học chứ!

Bố quát tháo ầm ĩ, bố bảo rằng tôi đã chuẩn bị cho mình một tương lai mới sáng sủa làm sao. Ối chao ôi, rằng để đạt được kết quả như vậy thì đúng là chẳng khó nhọc gì. Nhưng tất nhiên tôi chỉ nghĩ đến chuyện chơi thôi, không bao giờ biết tự nhủ rằng một ngày nào đó bố sẽ không thể ở bên cạnh tôi để tiếp tục chu cấp cho mọi nhu cầu của tôi được nữa; rằng hồi còn bằng tuổi tôi bố lúc nào cũng đứng đầu lớp và bố của bố kinh khủng là tự hào về bố; rằng bố đang tự hỏi không biết có nên đưa tôi vào học nghề ngay trong một xưởng thợ nào đó, thay vì tiếp tục cho tôi đến trường học. Tôi nói với bố rằng tôi thấy học nghề cũng khá hay. Thế là bố bắt đầu hét lên hàng đống thứ độc địa, còn mẹ thì bảo mẹ tin chắc tôi sẽ rất cố gắng để đạt được kết quả tốt hơn ở trường.

- Không, bố nói. Nếu thế thì dễ dàng quá; nó không thể thoát nạn dễ như vậy được. Anh sẽ tìm thầy giáo đến dạy nó tại nhà, cho dù có đắt một chút cũng được, nhưng anh không muốn nghe người ta bảo con trai của anh là một đứa ngu ngốc. Thứ Năm hàng tuần, thay vì đi xem những thứ vớ vẩn ở rạp chiếu phim, nó sẽ ở nhà học thêm môn số học. Như thế sẽ tốt hơn nhiều cho nó.

Thế là tôi bật khóc, tôi gào lên và bắt đầu đá chân lung tung; tôi bảo chẳng ai yêu tôi cả, rằng tôi sẽ giết tất cả mọi người sau đó tôi sẽ tự giết mình. Và bố bảo tôi có muốn bị tét vào đít không; thế là tôi dỗi, và mẹ bảo rằng những buổi tối như thế này sẽ làm mẹ già đi mất nhiều tuổi, và cả nhà tôi cùng xuống ăn tối. Bữa tối có món khoai tây rán. Tuyệt vời.

Ngày hôm sau, bố nói với mẹ rằng ông Barlier - một trong những người bạn làm cùng cơ quan với bố - đã giới thiệu cho bố một gia sư, là con trai một người họ hàng với ông ấy và xem ra là một người giỏi môn số học kinh khủng.

- Cậu ấy là sinh viên, bố nói. Đây là lần đầu tiên cậu ấy đi dạy thêm, nhưng như vậy tốt hơn, cậu ấy sẽ có đầu óc mới mẻ và cậu ấy sẽ không bị trì trệ bởi những cách dạy học cũ kĩ. Hơn nữa, giá cả cũng rất phải chăng.

Tôi thử khóc một chút xem thế nào, nhưng bố trợn mắt lên nhìn tôi và mẹ bảo nếu tôi còn tiếp tục giở trò như tối qua thì mẹ sẽ đi khỏi nhà. Thế là tôi không nói gì nữa cả, nhưng tôi dỗi rất ác cho tới tận món tráng miệng (bánh kem!).

Thế rồi, đến chiều thứ Năm, có ai đó bấm chuông, mẹ ra mở cửa và đưa vào nhà một anh to béo đeo một cặp kính dày cộp, trông rất giống thằng Agnan nhưng mà già hơn, tuy là không nhiều lắm.

- Tên cháu là Cazalès, anh ấy nói. Cháu đến để dạy thêm.

- Tốt lắm, tốt lắm, mẹ nói. Cô là mẹ của Nicolas, còn đây là Nicolas, học trò của cháu. Nicolas! Ra đây chào thầy giáo của con đi.

Anh Cazalès và tôi bắt tay nhau nhưng không siết chặt, bàn tay của anh Cazalès ướt đầm. Tôi hơi sợ một chút, rồi mẹ bảo tôi đưa anh Cazalès lên phòng tôi để anh ta dạy tôi học. Chúng tôi vào phòng và ngồi trước bàn học của tôi.

- Ờ... anh Cazalès nói. Các em làm gì ở trường?

- À, chúng em chơi trò Lancelot, tôi trả lời.

- Lancelot ư? Anh Cazalès hỏi.

- Vâng, cho tới tận tuần trước, chúng em vẫn còn chơi trò đuổi bóng, tôi giải thích, nhưng thầy Nước Lèo - tức là thầy giám thị của bọn em - đã tịch thu mất quả bóng và bọn em sẽ không được phép mang thêm quả bóng nào đến trường cho tới hết học kỳ này. Thế còn, để chơi trò Lancelot, cần phải có một đứa bò ra đất, để làm ngựa, và một đứa khác ngồi lên trên, tức là kỵ sĩ. Rồi các kỵ sĩ đánh nhau bằng cách đấm vào mũi, chính thằng Eudes đã nghĩ ra trò này, mà Eudes thì...

- Em quay lại ngồi vào đây! Anh Cazalès nói và nhìn tôi bằng đôi mắt trợn tròn sau cặp kính.

Thế là tôi quay về chỗ ngồi, và anh Cazalès nói với tôi anh ta không hỏi chúng tôi làm gì trong giờ ra chơi, mà muốn hỏi trong giờ số học. Điều này làm tôi hơi bực, tôi không nghĩ chúng tôi sẽ phải ngồi vào học ngay lập tức như vậy.

- Bọn em học phân số, tôi nói.

- Tốt, anh Cazalès nói, đưa vở cho anh xem nào.

Tôi đưa vở cho anh ấy xem, và anh Cazalès nhìn vào quyển vở. Anh ta nhìn tôi, rồi tháo đôi kính ra, lấy khăn lau mắt kính và lại nhìn vào quyển vở một lần nữa.

- Cái dòng chữ to đùng màu đỏ là do cô giáo viết vào đấy ạ, tôi giải thích.

- Phải, anh Cazalès nói. Nào, chúng ta bắt đầu. Phân số là gì?

Vì tôi chẳng trả lời gì cả, anh Cazalès lại nói:

- Là một số...

- Là một số, tôi nói.

- Thể hiện một hoặc nhiều...

- Thể hiện một hoặc nhiều, tôi nói.

- Phần của một đơn vị...

- Phần của một đơn vị, tôi nói.

- Đuợc chia ra như thế nào? Anh Cazalès hỏi tôi.

- Em không biết, tôi trả lời.

- Được chia ra đều nhau!

- Được chia ra đều nhau! Tôi nói.

Anh Cazalès lau trán.

- Xem nào, thử lấy một vài thí dụ thực tế. Nếu như em có một chiếc bánh ga-tô, hoặc một quả táo... Không, để cho dễ hơn, em có đồ chơi ở đây không?

Thế là chúng tôi mở tủ, có rất nhiều đồ chơi rơi ra, và anh Cazalès lấy những viên bi, anh để bi xuống đất rồi chúng tôi ngồi luôn xuống thảm.

- Ở đây có tám viên bi, anh Cazalès nói. Chúng ta sẽ giả sử rằng tám viên bi này làm thành một đơn vị. Anh lấy đi ba viên. Hãy nói cho anh biết phân số nào tượng trưng cho ba viên bi này so với một đơn vị... Phân số đó là...

- Phân số đó là, tôi đáp.

Anh Cazalès lại bỏ kính ra lau và tôi nhìn thấy tay anh ấy hơi run run. Lúc này thì đúng là anh ấy làm tôi nhớ tới thằng Agnan, nó cũng run run mỗi khi tháo kính ra lau, vì lúc nào nó cũng sợ bị ai đó đánh trước khi nó kịp đeo kính vào.

- Thử lấy một ví dụ khác xem, anh Cazalès nói. Chúng ta sẽ lắp mười mẩu thanh ray vào nhau...

Lúc đó, tôi lắp muời thanh ray lại thành một đường tròn, và tôi hỏi anh liệu tôi có được phép để đầu tàu và một toa chở hàng lên trên không, đó là toa cuối cùng mà tôi còn giữ được kể từ khi thằng Alceste giẫm lên các toa chở khách. Alceste là một đứa rất nặng.

- Tùy em, anh Cazalès nói. Mười thanh ray này làm thành mười phần của đường tròn. Bây giờ nếu anh lấy đi một thanh ray...

- Thế thì đoàn tàu sẽ bị trật bánh, tôi nói.

- Nhưng anh không nói chuyện với em về đoàn tàu! Anh Cazalès hét lên. Chúng ta không ngồi đây để chơi trò tàu hỏa! Anh sẽ bỏ cái đoàn tàu này ra!

Anh ta có vẻ vô cùng tức giận, và tôi bắt đầu khóc.

- Tôi không hề phản đối việc hai anh em chơi với nhau, nhưng ít nhất thì cũng không được cãi nhau chứ!

Đó là câu nói của bố. Bố bước vào phòng và anh Cazalès nhìn bố bằng đôi mắt tròn xoe, hai tay vẫn còn cầm đầu tàu và toa chở hàng.

- Nhưng cháu... cháu... anh Cazalès lắp bắp.

Tôi cứ tưởng anh ta cũng sắp khóc đến nơi, nhưng rồi anh ta nói: "Ôi! Thôi cũng được!" Rồi anh ấy đứng lên và bỏ đi mất.

Anh Cazalès ấy chẳng bao giờ quay lại nữa. Bố đã cãi nhau với ông Barlier, nhưng với tôi thì mọi chuyện đã khá hơn nhiều: Clotaire đã khỏi ốm và tôi chẳng còn xếp hạng bét trong lớp nữa.