ào một giờ trưa hôm ấy, viên sĩ quan đạiđội phế binh được gọi đến gặp tướng Cô-cô- xkin. Tướng quân vui vẻ cho biết đức Vua rất hài lòng thấy trong đại đội Phế binh của

Người có một sĩ quan tận tụy và quên mình đến như thế, cho nên đã quyết định tặng ông ta tấm huy chương "có công cứu mạng". Do đó tướng quân đích thân gắn tấm huy chương cho người anh hùng và viên sĩ quan ra về bắt đầu vênh váo. Mọi người coi câu chuyện này như thế là xong. Nhưng trung tá Xvi-nin cảm thấy có điều gì đó chưa ổn và bổn phận ông ta phải đặt Les points sur les i(1).

Trung tá thấy một nỗi day dứt trong lòng đến mức ngài lâm bệnh liền ba ngày. Ngày thứ tư, khỏi bệnh, ngài đến Nhà kỷ niệm của Vua Pi-e Đại đế xin nghe những bài ca ngợi đấng cứu thế cầu Người tha thứ. Trong lòng dịu lại, ngài trở về nhà, cho người gọi đại uý Mi-le đến gặp.

- Ông đại uý! Nhờ ơn Chúa cơn giông tố đe dọa chúng ta đã tan. Vụ bất hạnh về tên lính canh đã được ổn thoả. Bây giờ tôi tin rằng chúng ta có thể thở phào nhẹ nhõm. Chúng ta phải biết ơn, trước hết là lòng từ bi của Chúa, sau đến tướng quân Cô-cô-xkin. Người khác có thể bảo ngài hung ác, nhưng tôi thì rất biết ơn tướng quân đã rộng lượng và tôi rất khâm phục tài thông minh và tế nhị của ngài. Tướng quân đã lợi dụng rất tài tình thói háo danh của tên sĩ quan tranh công kia. Hắn đáng phải đánh đòn về tội khai bậy, nhưng ngài lại ban thưởng cho hắn một tấm huy chương. Nhưng đúng là không còn cách nào khác thật: trong tình thế như vậy, cần phải lợi dụng hắn để cứu những người khác. Tướng quân Cô-cô-xkin đã khéo xoay chuyển tình thế khiến cho không ai chịu nổi cả. Trái lại mọi người đều vui vẻ. Đây là nói riêng để đại uý biết, tôi được tin rằng tướng quân rất hài lòng về tôi. Ngài rất hả dạ thấy tôi đến cầu cứu ngài chứ không cầu cứu đức đại Công tước và tôi cũng không cằn nhằn gì về chuyện thằng cha khốn kiếp kia được thưởng huy chương. Tóm lại kết quả là không ai có ý kiến gì, mọi việc đều được thu xếp một cách cực kỳ tế nhị. Chúng ta cũng cần theo gương tế nhị của tướng quân và để cho mối hiểm nguy kia được loại trừ. Chỉ còn một người mà tình huống vừa qua chưa giải quyết xong. Ý tôi nói đến anh lính Pôt-ni-côp. Hiện anh ta vẫn nằm trong trại giam và đang lo chưa biết số phận sẽ ra sao. Ta cần chấm dứt nỗi đau khổ của anh ta.

- Bẩm trung tá, đúng thế. - Đại uý Mi-le mừng rỡ đáp.

- Ông nói đúng. Và ông giải quyết vụ này thích hợp hơn bất cứ ai khác. Tôi đề nghị đại uý vào doanh trại, ra lệnh thả Pôt-ni-côp rồi phạt anh ta hai trăm roi trước toàn đại đội.