eremy đến đúng giờ đã hẹn khi vành nắng cuối ngày vắt mình trên dãy núi bên kia cánh đồng. Chị Frisby đã đợi sẵn, tim đập thùng thùng trong tai, và ba đứa trẻ cũng ở đó chứng kiến - Teresa và Martin đứng cạnh chị, còn Cynthia sợ quạ nên chỉ chĩa cặp mắt tròn nhìn ra từ ô cửa tròn. Timothy thì ở dưới nhà, đang ngủ, chú không được cho biết về chuyến đi để khỏi lo lắng trách mình khiến mẹ phải làm chuyện liều lĩnh. (Thực tế là chuyện Dọn Nhà còn không ai nhắc đến trước mặt chú.) Ngay cả ba đứa kia cũng chỉ được chị cho biết một phần, nghĩa là chúng không biết chỉ còn lại có năm ngày, cũng không biết gì về ông Fitzgibbon và cái máy kéo cả. Chị không muốn chúng cũng phải lo lắng.

Jeremy đáp xuống đánh soạt - có lẽ hơi có phần phô diễn - và gật đầu chào đám trẻ cùng chị Frisby.

“Xin chào,” nó nói. “Tôi đến rồi đây.”

Chị Frisby giới thiệu Martin và Teresa (cùng cặp mắt Cynthia). Martin đang ước giá mình là người được đi chuyến ấy, nó háo hức hỏi Jeremy:

“Anh bay được cao đến đâu?”

“Ầy, tôi cũng không rõ lắm,” Jeremy đáp. “Khoảng hai ba dặm gì đấy, chắc thế.”

“Mẹ ơi, mẹ nghe thấy không? Mẹ sẽ ở trên trời cao hai dặm cơ đấy.”

“Martin, đi chuyến này không cần bay cao đến thế đâu.”

Jeremy vui vẻ nói, “Không cần, nhưng tôi vẫn bay được nếu chị thích.”

“Không cần đâu, cảm ơn anh. Tôi không muốn anh phải nhọc sức quá.” Chị đang cố gắng lắm mới giấu được nỗi khiếp sợ, mà Martin thì lại đang làm cho trầm trọng hơn. Nhưng Jeremy chợt thấy chị đang run rẩy và nhận ra chắc chị phải sợ lắm.

“Không sao đâu,” quạ hiền từ nói. “Chẳng có gì chị phải lo đâu. Tôi ngày nào cũng bay qua rừng đến cả chục lần.”

Đúng thế, chị Frisby nghĩ, nhưng anh đâu có cưỡi trên lưng anh, và anh cũng chẳng thể rơi ngã.

“Được lắm,” chị cố hết sức tỏ ra can đảm. “Tôi sẵn sàng rồi. Teresa và Martin, hai con chăm sóc em Timothy đến lúc mẹ về, và nhớ đừng có để em biết mẹ đi đâu đấy.” Nhún một cú nhẹ chị đã nhảy lên lưng Jeremy, nằm thật bẹp xuống sát người quạ và nắm chắc những sợi lông bóng bẩy giữa hai cánh, như người cưỡi ngựa ghì chặt bờm trước khi thúc nhảy. Martin và Teresa vẫy tay chào, nhưng chị không nhìn thấy vì còn đang áp mặt vào bộ lông và nhắm tịt mắt lại.

Lại lần nữa chị cảm thấy luồng lực ùa tới khi đôi cánh quạ rộng đập vào không khí, lần này lâu hơn vì họ cần lên cao hơn lúc trước. Rồi lực đập nhẹ dần trong lúc họ giảm dần độ dốc, rồi chị phát hoảng khi thấy cánh thành ra ngừng hẳn. Có chuyện gì đây? Chắc quạ cảm thấy chị đang căng người lên, vì bỗng nghe tiếng nó cất lên bên dưới:

“Một dòng khí thăng thiên đấy,” quạ nói. “Chúng ta đang cưỡi gió. Ở quãng rừng này ban tối vẫn thường có dòng khí đó.” Một luồng khí ấm từ khu rừng đẩy lên đang bốc họ theo. Họ bay êm đến mức cứ tưởng như là đứng yên, nên chị Frisby cũng dám mở mắt ngóc đầu lên một tí xíu. Chị không nhìn thẳng được xuống dưới - sẽ chỉ thấy lưng Jeremy - nhưng chếch về bên phải, hơi lùi ra đằng sau một chút, có một mảng vuông màu nâu xám to cỡ con tem. Chị giật mình nhận ra đấy chính là khoảnh vườn nhà mình, còn Martin và Teresa dù còn ở đó thì cũng nhỏ xíu không thấy nổi.

“Nhìn sang bên trái kìa,” Jeremy đang ngoảnh cổ nhìn chị nói. Chị nhìn theo, thấy cái gì đó trông như một con rắn to bè đáng sợ, màu lam lẫn lá cây, chạy ngoằn ngoèo giữa khu rừng.

“Cái gì thế?” chị ngỡ ngàng hỏi.

“Chị không biết thật à? Sông đấy.”

“Ồ,” chị Frisby thốt lên, ngượng ngùng thấy mình dốt quá. Tất nhiên chị có nghe kể về dòng sông rồi, nhưng chưa bao giờ biết trông nó lại y như con rắn thế này. Chị chưa bao giờ tới đó vì muốn thế phải vượt qua suốt chiều rộng khu rừng. Làm một con chim cũng có nhiều điều lợi thật.

Một phút sau họ đã rời khỏi luồng khí ấm, cánh Jeremy lại bắt đầu vỗ nhịp nhàng. Cả hai lên cao hơn, chị Frisby lại nhắm mắt lại. Khi chị mở mắt, khoảnh vườn đã biến mất tít đâu đó đằng sau và Jeremy vừa sục sạo nhìn các ngọn cây vừa bắt đầu một cú liệng xéo dài xuống dưới. Cuối cùng khi quạ thình lình nghiêng người, chị Frisby nhìn qua chóp cánh thấy một vệt nâu xám giữa rặng thông xanh rất cao. Từ tít trên này nhìn xuống tưởng là một bụi cây xám xương xẩu, nhưng khi quạ lượn vòng xuống thấp hơn nữa, chị thấy hóa ra là một cái cây khổng lồ không lá, trơ trọi và héo một nửa rồi. Có một cành lớn mới gãy rời rơi xuống, đè lên ba thân cây thông ở dưới làm chúng oằn gập lại. Nơi này toát lên vẻ u mặc và nguyên thủy khi chìm trong bóng xám hoàng hôn. Jeremy lượn thêm vòng nữa, nhìn đăm đăm vào một điểm quãng ba phần tư chiều cao thân cây chính lừng lững. Ngay dưới điểm này là một cành cỡ đại nữa, to bằng cả cái cây bình thường, chìa ra bên trên các ngọn thông, và đây là nơi cuối cùng Jeremy cũng nhẹ nhàng đập cánh đậu xuống. Hai người còn cách thân chính chừng chục bộ, và chị Frisby nhìn thấy ngay trên gốc cành có một hốc tròn đen ngòm, to như đĩa ăn.

“Đến nơi rồi,” Jeremy nói thấp giọng. “Cụ ấy sống ở đây.”

“Tôi có nên nhảy xuống không?” Chị Frisby cũng bất giác nói thầm.

“Có. Chúng ta phải đi lại gần hơn. Nhưng mà nhẹ chân thôi. Cụ ấy không thích ồn ào đâu.”

“Cao quá đi mất.” Chị vẫn còn bám chặt trên lưng quạ.

“Cành rộng lắm. Chị sẽ an toàn mà.”

Và quả là cành cây rộng rãi bằng cả lề đường. Chị Frisby thu hết can đảm tuột xuống, cảm thấy chân mình chạm nền gỗ rắn; nhưng chị vẫn không thể tránh nghĩ về độ cao thăm thẳm so với mặt đất bên dưới.

“Cụ ấy kia rồi,” Jeremy nói, đang nhìn chăm chú vào hốc cây. “Vừa đúng lúc.”

Họ nhích từng bước theo cành cây, chị Frisby bám thật chặt vào vỏ cây thô ráp, thật cẩn thận không để vấp ngã; và khi tới gần hơn chị thấy lờ mờ một hình thù như cái bình thắt đáy ngồi lọt bên trong lòng cây. Gần trên đỉnh bình và cách nhau khá xa, hai con mắt vàng tròn xoe sáng quắc trong bóng tối.

“Cụ chưa nhìn thấy mình đâu,” Jeremy thì thầm. “Vẫn còn sáng quá.”

Có thể không nhìn nhưng hẳn nhiên là nghe thấy, vì lúc ấy một giọng trầm vang dội, nghe như tiếng đàn dương cầm, vọng ra từ hốc rỗng:

“Ai đứng ngoài nhà ta đó?”

Jeremy đáp lời:

“Thưa cụ, cháu là một con quạ. Tên cháu là Jeremy. Cháu dẫn theo một người bạn đến đây. Cháu hy vọng chúng cháu không làm phiền cụ. Bạn cháu cần thỉnh lời khuyên của cụ.”

“Ta hiểu. Vậy anh bạn của anh không thể tự trình bày được à?”

“Thưa cụ, bạn cháu là nữ giới, một chị chuột đồng.”

“Chuột ấy hả?” Cái giọng rền vang có vẻ nghi hoặc. “Sao quạ lại đánh bạn với chuột là thế nào?”

“Cháu bị mắc bẫy, thưa cụ, chị ấy đã giải thoát cho cháu. Chị ấy cứu cháu thoát khỏi con mèo.”

“Điều này cũng có thể,” cú nói, “mặc dù rất lạ thường. Ta cũng đã từng nghe những chuyện tương tự. Chúng ta đều giúp đỡ nhau chống lại tên mèo.”

“Đúng thế ạ. Và bây giờ chính bạn cháu lại gặp khó khăn, thưa cụ.”

“Ta hiểu rồi,” cú nói và tiến lại gần ô cửa tròn. “Bà Chuột kia, ta không nhìn thấy bà được vì ánh sáng ban ngày vẫn còn lóa mắt. Nhưng nếu bà bước hẳn vào trong nhà, ta sẽ lắng nghe những gì bà muốn trình bày.”

Chị Frisby do dự. Chị có hiểu một hai điều về thói quen ẩm thực của loài cú và chẳng thích gì viễn cảnh bị nhốt trong nhà ông ta. Cuối cùng chị nhút nhát đáp:

“Thưa cụ, tôi không muốn quấy quả cụ quá. Tôi đứng đây cũng nghe được khá rõ rồi ạ.”

“Bà Chuột kia, bà nên hiểu nói chung ta không hào hứng giúp đỡ loài chuột giải quyết những phiền phức của chuột đâu. Nếu đúng là bà đã cứu thoát một con chim khỏi miệng mèo, ta có thể dành cho bà vài phút được. Nhưng ta không bàn luận giải quyết vấn đề với những kẻ ta không thấy mặt. Hoặc là đi vào đây hoặc bảo bạn bà đưa bà về đi.”

Đằng sau chị có tiếng Jeremy thì thầm rất khẽ, “Không sao đâu. Ngay trong nhà mình cụ ấy không làm hại chị đâu.”

Chị thì thầm đáp, “Tôi hy vọng là thế.” Chị leo dọc cành lên đến hốc cây, trèo qua ngưỡng cửa bước vào trong nhà.

Khi nhìn gần thế này trông cú vô cùng to lớn. Mỗi bàn chân tua tủa lông lại chĩa ra năm cái vuốt óng ánh dài cỡ hai phân. Cái mỏ thì khoằm, nhọn trông rất độc ác. Cú chớp cặp mắt vàng mà nói:

“Bà hãy đi qua phòng, đứng tránh xa ánh sáng.”

Chị Frisby làm theo. Khi đã quen với cảnh tờ mờ, chị nhìn quanh một vòng. Cái phòng chị vừa bước vào hết sức rộng rãi - lên đến đó, khoảng rỗng đã choán gần nửa thân cây khổng lồ - và sạch sẽ, nhưng sàn khấp khểnh kinh khủng. Đó cũng không hẳn là sàn nữa, mà chỉ là những đầu gỗ chết lởm chởm chĩa lên dưới chân như măng đá trong thạch động, khiến chị Frisby không phải đi mà là trèo qua phòng. Vào trong cùng vách tường thắt lại thành một góc hẹp, ở đó chị nhận thấy cú đã dùng cành con và lá cây soạn cho mình cái tổ to như xô nước, trên cùng còn thò ra ít lông phơ phất lót làm nền.

Khi đến gần tổ rồi chị dừng lại quay nhìn, cú đã ngoảnh khỏi ánh sáng bên cửa và giờ đang dõi đôi mắt vàng to bự xoáy vào chị. Jeremy thì chẳng thấy đâu. Chị chỉ cầu mong nó vẫn còn đợi trên cành cây bên ngoài.

“Giờ thì,” cú nói, “bà có thể trình bày khó khăn của mình.”