ó lẽ tôi và Ô-lép đã đứng cả một tiếng đồng hồ trên đại lộ Mặt trời cách ngôi nhà Vê-li-ran-đơ sống độ vài chục bước.

Bất kỳ người nào đi ngang qua chúng tôi cũng có thể cho rẳng đó là hai người bạn tình cờ gặp nhau, đang chuyện trò với nhau đủ thứ chuyện tào lao, chuyện trẻ con hay chuyện trường lớp hàng ngày. Và người đi đường nào cũng có thể nghe được câu chuyện ngắt quãng đại khái như sau:

- Bài ngày mai cậu đã học hết ư?

- Cũng đã được nhiều ít gì đó. Có điều cái bài thơ đó không sao thuộc được.

- Và nói chung, tớ không thích nhồi nhét thơ vào đầu óc. Nói chung tớ không biết cái đó cần thiết để làm gì.

- Có quỷ biết được.

- Ngày mai có giờ thể thao, không được quên giày vải ở nhà đâu đấy.

- Cậu định đi đâu đấy?

- Tớ đến nhà một đứa bạn ở gần đây.

Nhưng chỉ cần người đi đường vừa đi xa, là câu chuyện của chúng tôi lại hoàn toàn theo một chiều hướng khác.

- Có lẽ hôm nay lão Vê-li-ran-đơ sẽ không ra khỏi nhà?

- Ta chờ thêm chút nữa. Chừng nửa tiếng vậy.

- Rõ ràng là lão đang ở nhà.

- Đúng rồi. Phía sau bức rèm tối có vệt sáng.

- Nếu lão đi về phía chúng ta, thì chúng ta sẽ làm thế nào nhỉ?

- Chúng ta đứng nguyên tại chỗ. Lão không nhận ra cũng ta đâu.

Thực vậy, buổi chiều trong một thành phố sẩm tối thật khó nhận ra ai vào với ai. Thêm nữa, bầu trời lại vẩn mây. Chỉ có tuyết trắng. Của đáng tội thỉnh thoảng cũng có xe cộ chạy qua, những đèn pha chiếu qua khe của tấm chắn ngụy trang, hắt làn ánh sang màu xanh đi không xa lắm.

Thế rồi cánh cửa kêu két lên. Đó là cửa trước của nhà Vê-li-ran-đơ. Cánh cửa kêu két lên và đóng sập ngay lại.

Chúng tôi chăm chú lắng nghe. Có tiếng bước chân. Những bước chân thong thả, hẳn là đang tiến về phía chúng tôi.

Để đề phòng, tôi đứng quay lưng về phía người đang đi đến gần, bởi vì bộ mặt của tôi có thể “quen thuộc” với Vê-li-ran-đơ hơn là bộ mặt Ô-lép.

- Có quỷ biết nó là cái gì! - Ô-lép cố nói khác giọng.

- Ngày mai có giờ thể thao, không được quên giày vải ở nhà đấy, - tôi nói.

Hai đứa tôi đều cố gắng đổi giọng.

- Cậu định đi đâu vậy?

- Tớ đến nhà một đứa bạn ở gần đây.

- Thôi được tớ sẽ tiễn cậu, dù sao bài vở ngày mai tớ đã làm rồi.

- Thế còn bài thơ cậu học thuộc chưa?

- Tất nhiên, bài ấy thật dễ nhớ. Nói chung tớ thích học thuộc các bài thơ.

Người đàn ông đi ngang qua chỗ chúng tôi đứng chính là lão Vê-li-ran-đơ. Đúng khổ người ấy, đúng dáng đi ấy. Có điều lão không đội mũ dạ, mà là mũ lông. Lão thậm chí không nhìn đến hai người bạn đang chuyện trò. Giá mà lão nhìn đến thì thể nào cũng nhận ra…

Ô-lép nhìn đồng hồ. Đã 12 giờ kém 15 phút.

- Ta bắt đầu đi, - Ô-lép nói.

Và cả hai cái bóng bám theo sau Vê-li-ran đơ.

Chúng tôi không trông thấy Vê-li-ran-đơ, nhưng chúng tôi nghe tiếng tuyết lép nhép dưới chân lão. Từ đại lộ Mặt trời lão rẽ sang phố Sao, rồi từ phố Sao sang phố Rặng thong. Dưới gót giày chúng tôi tất nhiên tuyết cũng lép nhép như vậy mà chúng tôi thì lại cần phải hết sức. Để đề phòng, chúng tôi đi cùng một nhịp độ với lão Vê-li-ran-đơ. Bất ngờ lão dừng lại. Tại sao lão dừng lại? Lão nhận thấy có người theo dõi lão? Không phải, chắc hẳn lão dừng lại để nới dây giày, bởi vì mấy giây sau lão lại tiếp tục đi.

Sau đó lão Vê-li-ran-đơ rẽ sang phố Mận. Những chỗ rẽ này làm chúng tôi càng thêm lo lắng. Nếu lão đã nhận ra một cái gì đó, thì lão có thể bình tĩnh rình chúng tôi ở góc phố và bất ngờ tóm gọn. Cứ hình dung như vậy cũng đủ rợn. Lão có thể sẽ đưa chúng tôi đến cảnh sát và sẽ yêu cầu khám xét chúng tôi như những nhân vật khả nghi. Khi đó bọn chúng sẽ tìm được gì ở chúng tôi? Chỉ có một bức thư nhỏ hệt như bức thư mà tôi đã bỏ vào hộp thư nhà Khên-đu: “Vê-li-ran-đơ - tên khiêu khích”.

Vê-li-ran-đơ rẽ sang phố Mận.

Thế nào đây, biết đâu lão chả chờ chúng tôi ở góc phố. Nhưng nếu chúng tôi dừng lại để bàn bạc xem phải làm gì nữa, thì có thể mất hút lão Vê-li-ran-đơ.

- Đi thôi! - Ô-lép nói khẽ.

Chúng tôi đi lên phía trước. Thậm chí chúng tôi còn bước nhanh chân một chút, và đến góc phố Mận. Tất nhiên không có lão Vê-li-ran-đơ nào rình chúng tôi cả. Chẳng qua chỉ vì thần kinh chúng tôi hơi quá căng thẳng.

Nhưng đến cách một khoảng chừng giữa hai cột điện, chúng tôi trông thấy một luồng ánh sang xanh của một chiếc đèn pin đặc biệt được dung vào những khi tối trời. Luồng ánh sáng bắt đầu được chiếu lên trên tường, rõ ràng là có người đang cố tìm số nhà. Không nghi ngờ gì nữa, đó là Vê-li-ran-đơ.

Sau đó có tiếng đập cửa: lão đã bước vào cửa.

Chúng tôi phóng lên phía trước. Phải rồi, đây chính là ngôi nhà đó. Ô-lép khẽ hé cửa. Nhưng trong cửa tối om, chúng tôi không trông thấy gì cả.

Chúng tôi chăm chú lắng nghe. Có tiếng chân bước vọng ra từ phía cầu thang. Chúng tôi lẻn ngay vào cửa, không một tiếng động.

Tiếng bước chân dừng lại. Có tiếng gõ cửa. Im lặng kéo dài. Lại có tiếng gõ cửa. Cuối cùng cửa mở. Một giọng nói quen thuộc bất ngờ cất lên khó chịu:

- Ngài Ca-rơ-vét tình cờ vắng nhà chăng?

- Ông ấy không có nhà, - một giọng nói nhỏ nhẹ đáp lại, - Chúng tôi không biết gì về ông ấy cả.

Chúng tôi nghe rõ từng lời. Căn cứ theo giọng nói thì có thể đoán là Vê-li-ran-đơ đang nói chuyện với một cô bé trạc tuổi chúng tôi.

- Sao? – Vê-li-ran-đơ hỏi. - Ông ấy gặp chuyện gì vậy?

- Ông ấy mất tích từ ngày đầu chiến tranh. Người nhà đáp lại lão.

- Khủng khiếp thật! - lão Vê-li-ran-đơ nói. - Hoàn toàn khủng khiếp! Chà, tôi xin lỗi vậy. Tôi vốn là bạn học với ngài Ca-rơ-vét, hồi ấy chúng tôi là những người bạn tốt của nhau. Còn chị, hẳn là…

- Tôi là người thuê nhà. Tôi không biết gì về ngài Ca-rơ-vét cả.

- Nhưng chẳng lẽ vợ ông ta cũng không có nhà?

- Bà ta sẽ trở về nhà không sớm hơn một giờ nữa.

- Chà, thế đấy. Tôi xin lỗi. Có thể tôi sẽ đến vào một buổi chiều tối nào đó muộn hơn nữa.

Có tiếng cánh cửa đóng sập lại và tiếng chân bước xuống cầu thang.

Trống ngực tôi đập điên loạn. Chạy ra khỏi cửa thì muộn rồi. Vê-li-ran-đơ sẽ để ý thấy ngay. Nhưng làm sao bây giờ, chẳng lẽ đóng cửa, đi thẳng về phía lão như là chúng tôi vừa ở ngoài phố vào. Việc đó chỉ chấp nhận được trong trường hợp Vê-li-ran-đơ không có đèn pin. Mà chúng tôi lại biết chắc là lão có đèn pin. Lão sẽ nhận ra tôi ngay.

Có tiếng bước chân đến gần: Đấy, đấy Vê-li-ran-đơ đang xuống cầu thang. Và lúc đó sẽ?…

Đột nhiên tôi thấy Ô-lép kéo tay áo tôi. Tôi khẽ nhích lại gần cậu ta. Cậu ta vẫn kéo tôi. Đi đâu?

Ô-lép sờ soạng chui vào gầm cầu thang. Chúng tôi khẽ khàng bước xuống mấy bậc. Cuối cùng đã kịp. Từ trong chỗ ẩn náu chúng tôi nhìn thấy ánh đèn pin màu xanh lướt đi. Thế rồi cánh cửa ra vào đóng lại.

Chúng tôi đứng im thêm ít phút, rồi Ô-lép khẽ nói:

- Lão đi rồi.

Chúng tôi ra khỏi chỗ nấp và đánh diêm. Trên tường có treo một dãy hộp thư riêng. Trên một chiếc hộp có gắn tấm biển đề: “Ca-rơ-vét”. Chúng tôi thử mở, nhưng cánh cửa hộp thư khóa chặt; có thể không phải sợ hãi gì bỏ vào đây một bức thư nhỏ của chúng tôi.

Tôi bật cười. Vê-li-ran-đơ chỉ vừa mới đánh hơi nhà này, thì trong hộp thư đã có bức thư của chúng tôi báo cho biết trước Vê-li-ran-đơ là tên khiêu khích. Giờ đây bà vợ ông Ca-rơ-vét sẽ đoán ra rằng cần phải thận trọng đối với gã. Chúng tôi cũng không biết gì hơn ngoài việc lão Vê-li-ran-đơ theo dõi bà. Chúng tôi chỉ biết rằng đã bào trước được cho bà ấy. Có lẽ chúng tôi không bao giờ biết việc báo trước của mình sẽ giúp được gì, nhưng chúng tôi đã làm những gì có thể làm được.

Dù sao đối với mẹ Khên-đu, thì chúng tôi cũng được việc. Ngay sau hôm tôi đem bức thư báo trước đến phố Công viên, thì vào giờ nghỉ giải lao Khên-đu đã gọi tôi ra một chỗ. Nó hỏi:

- Cậu có nhớ tớ đã nói gì với cậu về cái người ấy, cái lão Vê-li-ran-đơ không?

- Có, nhớ, - tôi đáp.

- Thế thì đọc đi, - nó nói và rút trong túi ra bức thư của chúng tôi.

Tôi đọc bức thư mà tôi và Ô-lép cùng thảo, giờ đây trên mảnh giấy đã có dấu tay tôi.

- Chả lẽ mẹ cậu không nhận thấy gì à? - tôi nóng lòng hỏi. - Chả lẽ con người lão Vê-li-ran-đơ không có vẻ gì làm mẹ cậu nghi ngờ hay sao?

- Sau khi có bức thư đó thì thấy nhiều việc quả lạ lùng. – Khên-đu nói. – Dù sao thì bây giờ mẹ tớ cũng biết rằng cần phải thận trọng hơn.

Tôi đưa trả lại cho nó bức thư của chúng tôi.

Khên-đu hỏi:

- Cậu nghĩ sao, ai có thể gửi bức thư này nhỉ?

- Nhất định là bạn bè rồi, - tôi đáp và thoáng nhìn nó.

Khên-đu nói vẻ nghĩ ngợi:

- Vậy mà tớ không biết là chúng ta vẫn có bạn bè.

Có thể bà Ca-rơ-vét cũng sẽ phải suy nghĩ nát óc ngay sau đó xem ai là người đã gửi bức thư báo trước ấy cho bà. Và nhất định bà sẽ hiểu ra rằng đó là những người bạn.

Tôi và Ô-lép đi về nhà.

Bầu trời sáng mờ. Trời rét ngọt.

- Ngày mai quả thật chúng ta sẽ có giờ thể thao, Ô-lép nói, - không được để quên giày ở nhà đấy.