ến chỗ trú quân, anh em kêu:

- Này Vônpat đâu nhỉ?

- Và cả Fuiat nữa, đâu rồi?

Hai gã đã bị tiểu đoàn 5 trưng dụng và đưa lên tiền tuyến. Lẽ ra phải gặp lại hai gã ở vị trí trú quân. Nhưng không thấy gì. Tiếu đội mất mất hai người!

Viên đội rống lên:

- Khỉ ơi là khỉ? Cho mượn người thì thế đấy!

Đại úy được tin, chửi rủa, giục:

- Phải tìm ra cho tôi đủ hai anh ấy. Phải tìm ra ngay tức khắc, tìm đi!

Facfađê và tôi đương nằm trong buồng chứa rơm, im không cựa quậy và sắp lịm vào giấc ngủ thì bị lão cai Bectrăng hò dậy:

- Đi mà tìm Vônpat và Fuiat.

Chúng tôi vội vàng đứng dậy, rùng mình lo lắng ra đi. Hai đồng đội của chúng tôi bị tiểu đoàn 5 điều đi, đã bị cuốn vào cảnh thay phiên gớm ghê vừa rồi. Ai biết được hai gã giờ ở đâu và số phận hiện ra sao!

... Chúng tôi leo lên sườn đồi. Lại bắt đầu đi ngược lại con đường dài đã đi từ mờ sáng đến tối. Dầu không có hành lý, chỉ mang có súng trường và đạn, cũng thấy mệt lử, buồn ngủ, tê dại giữa cánh đồng buồn thỉu dưới bầu trời mù mịt sương. Chẳng mấy chốc, Facfađê thở hổn hển. Lúc đầu, gã có chuyện trò mấy câu, rồi vì mệt mỏi, gã phải làm thinh. Gã vốn gan dạ nhưng khẳng khiu; trong cả cuộc đời trước đây của gã, gã chưa hề quen sử dụng đến bộ giò, trong văn phòng tòa thị chính, từ thuở mới thụ phép ban thánh thể lần đầu, gã chỉ có ngồi cạo giấy giữa cái lò sưởi gang và những công chức già tóc hoa râm.

Khi chúng tôi ra khỏi rừng để vừa trượt vừa lội bì bõm chui vào khu hào giao thông, thoáng thấy hai bóng người gầy nhỏ hiện ra ở phía trước. Hai anh lính đi đến: chỉ trông rõ cái bọc tròn gói đồ lề và súng của họ. Hai thân hình lảo đảo hiện rõ thêm:

- Chúng đây rồi!

Một trong hai bóng người, đầu trắng to tướng, băng bó chằng chịt.

- Có một thằng bị thương! Vônpat đấy!

Chúng tôi chạy lại. Đế giầy bì bõm trầy trật trong bùn dính xốp, đạn bị xóc, lách cách trong bao.

Hai đứa dừng lại chờ chúng tôi khi đến vừa tầm:

Vonpat kêu lên:

- Mau mắn thế!

- Cậu bị thương à?

Gã hỏi lại:

- Gì hử?

Vải băng quanh đầu dày quá khiến gã không nghe được. Phải kêu to mới lọt được vào tai gã. Chúng tôi đến gần, kêu lên, gã mỗi trả lời:,

- Có quái gì việc đó. Chúng tôi từ trong cái hố mà tiểu đoàn 5 đặt ở đó từ hôm thứ năm trở về đây.

Facfađê, giọng the thé như giọng đàn bà, để lọt qua lớp bông che tai của Vonpat, thét lên:

- Các cậu ở lì đó mãi từ hôm ấy sao?

Fuiat trả lời:

- Phải rồi, khỉ ơi là khỉ! Chúng tớ ở lì đấy. Cậu tưởng rằng không có lệnh trên, dễ thường chúng tớ dám chắp cánh mà bay hoặc lia bốn vó mà tẩu hẳn?

Nhưng, cả hai đã ngồi phịch xuống đất. Đầu Vônpat, bịt kín những vải, một nút to ở đỉnh, đề lộ bộ mặt vàng vàng, đen đen, giống một cái ba lô bẩn thỉu.

- Các cậu đã bị bỏ quên, tội nghiệp chưa!

Fuiat kêu lên:

- Một tí thôi! Họ bỏ quên chúng tớ có một tí tẹo thôi! Bốn ngày bốn đêm trong hố đạn đại bác, trên thì đạn bay như mưa, dưới thì thêm sặc mùi cứt.

Vônpat nói:

- Còn phải bảo! Đó không phải là một trạm quan sát bình thường, người đi kẻ lại luân phiên đều đặn. Đó chỉ là một hố đạn đại bác, giống hệt những hố đạn đại bác khác, không hơn, không kém. Ngày thứ năm, họ bảo chúng tớ: “Cứ nấp ở đây và bắn luôn tay”. Họ bảo chúng tớ thế. Hôm sau, thật ra thì cũng có một tên liên lạc của tiểu đoàn 5 ló mũi đến, hỏi: “Các cậu làm trò khỉ gì ở đây!” “À thì...! Chúng tớ bắn mà; người ta bảo chúng tứ bắn thì chúng tớ bắn. Họ đã ra lệnh bắn, tất phải có lý do. Chúng tớ chờ được lệnh làm việc khác hơn là cứ bắn thế này”. Thằng cha bỏ đi, hắn dại gì mà ở lại chỗ bom đạn. Hắn còn nói: “Cẩn thận đấy!”

Fuiat tiếp:

- Cả hai anh em có độc một cái bánh, một xô rượu, mà đại đội 18 đã phát cho khi vào hố bố trí và cả một hòm đạn nữa. Chúng tớ bắn hết đạn, uống sạch rượu. Chỉ giữ phòng xa vài viên đạn và một mẩu bánh kem; rượu thì hết nhẵn.

Vônpat nói:

Chúng tớ tính nhầm. Về sau khát quá. Này, các cậu cho biết có gì uống không?

Facfađê trả lời:

- Tớ còn một ca rượu.

Fuiat chỉ vào Vônpat:

- Cho hắn đi. Vì hắn mất máu. Tớ chỉ khát thôi.

Vônpat run lẩy bẩy. Trong cái bọc giẻ to tướng quấn vào đầu, đôi mắt ti hí đỏ ngầu vì sốt.

Gã vừa uống vừa nói:

- Dễ chịu quá.

Gã nghiêng ca, dốc xuống đất giọt rượu cuối cùng vì phép lịch sự, nói tiếp:

- À! Chúng tớ còn tóm được hai thằng Đức. Chúng bò trên cánh đồng, lở dở sa vào hố chúng tớ, thật mù như như kiểu chuột chũi mắc cạn. Chúng tớ gói ghém chúng cẩn thận, thế là xong. Sau khi bắn liền ba mươi sáu tiếng đồng hồ thì sạch đạn. Chúng tớ lắp nốt đạn vào súng rồi ngồi chờ trước hai thằng tù binh gói ghém kia. Thằng cha liên lạc, lúc trở về, quên không báo cáo là có chúng tớ ở đây. Còn các cậu, ở đơn vị 6 thì lại quên không đòi chúng tớ về. Đại đội 18 cũng quên nốt. Chỗ chúng tớ chẳng giống một trạm quan sát đông người lui tới, luân phiên thay đổi nhau đều đặn như ở cơ quan hành chánh, đành phải chờ đó cho đến khi trung đoàn trở về. Cuối cùng, bọn lái thương ở đoàn 204 đến sục sạo trên cánh đồng tìm thương binh mới báo cáo là còn chúng tớ. Thế rồi, người ta ra lệnh cho chúng tớ rút lui ngay tức khắc, người ta bảo thế đấy. Chúng tớ bèn nai nịt, vừa cười rộ vì cái “ngay tức khắc” đó. Cởi dây những thằng Đức, đem chúng nộp cho đơn vị 204. Thế là chúng tớ về đây.

“Dọc đường, lại còn vớt được một anh đội chúi mũi trong một cái hố, không dám ló ra vì anh chàng đã bị súng nổ làm chấn động thần kinh. Anh em đã mắng cho hắn một mẻ, nên hắn đỡ ngớn ngẩn hơn và đã cảm ơn chúng tớ. Tên hắn là đội Xaxecđốt.”

- Còn vết thương của ông bạn thì thế nào?

- Bị ở hai tai. Một “cái nồi”, một cái nồi kếch sù cậu ạ, nổ như sát ngay mình, có thể nói là đầu tớ lọt giữa những mảnh trái phá, nhưng vừa sát sạt thế là bị ở tai.

Fuiat nói:

- Cậu mà trông thấy, hắn tởm lắm. Hai cái tai lủng lẳng. Chúng tớ có được hai băng cá nhân và bọn tải thương cho thêm một gói. Thế là hắn quấn cả ba quanh đầu.

- Đưa đồ đạc chúng tớ mang cho, về đi thôi.

Facfađê và tôi chia nhau lệ bộ của Vônpat. Fuiat khát nước đến sa sầm mặt, bứt rứt, càu nhàu, và bướng bỉnh, nhất định cứ mang lấy súng ống, đồ đạc.

Chúng tôi từ từ bước đi. Đi mà không phải xếp hàng, bao giờ cũng thủ. Rất ít dịp được đi như vậy nên thấy lạ và thấy khoái. Một luồng gió tự do bỗng làm bốn chúng tôi trở nên vui vẻ. Anh em đi trong cảnh đồng như đi ngoạn cảnh.

Vongạt hãnh diện nói:

- Chúng mình là bọn nhàn du đây!

Khi đến chỗ ngoặt đầu dốc, gã bắt đầu có những ý nghĩ lạc quan.

- Cậu ạ, dầu sao, đây là vết thương may mắn. Nhất định là tớ sẽ được đưa về hậu phương.

Mắt gã nhấp nháy và sáng lên ở giữa cái cục tròn và trắng to tướng lắc lư trên đôi vai – ở chỗ hai tai, đều có vết máu đo đỏ.

Phía dưới xa, nơi có làng mạc, vọng lại tiếng chuông 10 giờ. Vônpat nói:

- Tớ đếch cần giờ giấc. Thời gian đi qua, chả còn can hệ gì đến tớ.

Gã đâm ra liến thoắng. Một cơn sốt nhẹ làm lời nói của gã thêm sinh động và dồn dập theo nhịp bước chậm rãi mà gã đã biết mùi khoan khoái.

- Chắc chắn là người ta sẽ in cho tớ một cái nhãn đỏ trên áo ca-pốt và đưa tớ về hậu phương. Thế là, tớ sẽ được một anh chàng thật lễ phép đưa đi và nói với tớ: “Đi mé này, rồi rẽ sang bên kia... Thế!... anh bạn tội nghiệp ạ.” Rồi trạm xá lưu động, rồi đoàn xe y tế với những bà Hồng thập tự nâng niu dọc dường như họ đã từng nàng niu thằng Crapôlê Juylơ, rồi bệnh viện ở hậu phương. Giường thì trải nệm trắng tinh, một lò sưởi gang cháy, phù phù giữa đám anh em, một loại người chỉ chuyện có việc chăm sóc chúng tớ, chúng tớ chỉ việc xem họ làm, những đôi dép quy định và một cái bàn đêm: có đủ đồ đạc! Và trong những bệnh viện lớn, miếng ăn, chốn ở đều đầy đủ. Tớ sẽ ăn những bữa thật ngon, tớ sẽ tắm rửa. Có gì là tớ hưởng tuốt. Lại còn những thức ngon của ngọt mà muốn hưởng không cần phải tranh giành nhau, đánh nhau chí mạng. Tớ sẽ nằm soải hai bàn tay trên giường, hai bàn tay nhàn rỗi, giống như là những của lịch sự – như những đồ chơi của trẻ em ấy mà! – và dưới chăn, đôi cẳng chân sưởi thả cửa từ trên xuống dưới, ngón xòe ra như bó hoa tím[26].

Vônpat ngừng lại, lục tìm, móc ở túi cùng với cái kéo Xoaxông nổi tiếng, một vật gì và đưa tôi xem:

- Này, cậu đã thấy cái này chưa?

Đó là tấm ảnh vợ và hai con trai gã, đã nhiều lần gã cho tôi xem. Tôi nhìn và gật gù khen.

Vônpat nói:

- Tớ sẽ được nghỉ dưỡng sức và trong khi đôi tai tớ liền lại, vợ con tớ sẽ nhìn tớ, tớ sẽ nhìn vợ con. Và giữa lúc tai tớ mọc lại như cây rau xà-lách thì các cậu ạ, chiến tranh, chiến tranh sẽ tiến tới... Quân đội Nga... Biết thế nào mà nói được!...

Tự ru mình trong cái viễn cảnh vui tươi, suy nghĩ hẳn ra miệng, gã đã cách biệt với chúng tôi trong nỗi hoan hỉ riêng của mình.

Fuiat kêu lên:

- Đồ giặc! Mày may mắn quá, thằng giặc ạ!

Sao khỏi thèm muốn được như gã? Gã sắp bỏ đi một hoặc hai hoặc ba tháng, và trong thời gian đó, không còn phải phơi thân ra chỗ nguy hiểm, không còn bị cực khổ, gã sẽ hóa thành một tay tọa hưởng.

Facfađê nói:

Lúc đầu, khi thấy có kẻ ước ao “vết thương may mắn”, tớ cho là khỉ lắm. Nhưng dù sao, nói gì thì nói, giờ thì tớ hiểu rằng đó là điều duy nhất mà một tên lính khốn khổ không điên rồ có thể ao ước.

Chúng tôi sắp đến gần làng. Đi vòng quanh khu rừng. Khi đến góc rừng, chợt một hình dáng phụ nữ hiện ra sấp bóng. Ánh mặt trời làm thành một vầng sáng quanh người. Cô ta đứng sững ở một mép rừng, cây cối phía sau kết thành một tấm phông gồm những nét dài tim tím. Mình thon, đầu tóc vàng nhạt sáng rực; giữa gương mặt xanh, thấy rõ những nốt đen của đôi mắt mênh mông. Con người lộng lẫy đó nhìn chúng tôi chằm chằm, hai chân run lẩy bẩy, rồi đột nhiên đi sâu vào rừng, chói lòa như một bó đuốc.

Sự ẩn hiện đó kích động mạnh Vônpat. Gã quên lửng mất cái câu chuyện đương nói.

- Người đàn bà này quả là một con nai cái!

Fuiat nghe không ra, cãi:

- Không phải. Tên cô ta là Ưđôxi. Tớ đã gặp rồi nên tớ biết. Một người tản cư, chả biết ở đâu đến. Chỉ biết cô ta hiện ở Gămblanh với một gia đình.

Vônpat nhận xét:

- Cô ta gầy và đẹp. Giá được gần một tối thì cũng thú – một miếng ngon, thịt gà to đấy... Mắt cô mới lạ sao!

Fuiat nói:

- Cô ta thật kỳ quặc. Không ở yên được một chỗ. Chỗ nào cũng thấy cô ta dẫn mớ tóc vàng của mình đến. Rồi lại phới, mất tăm hơi. Và cậu phải nhớ, cô ta không biết nguy hiểm là gì. Lắm lúc léng phéng đến tiền tuyến. Người ta từng thấy cô chờn vờn ngoài cánh đồng trước chiến hào. Kỳ quặc thật.

- Kìa, cô ta đấy, lại hiện đấy. Mắt cô không rời bọn chúng ta. Hay cổ để ý đến anh em mình?

Cải hình người, vẽ bằng những nét sáng ngời, giờ phút đó càng điểm tô cho lề rừng dầu kia thêm đẹp.

Vônpat, lại hoàn toàn bị ý nghĩ được về hậu phương xâm chiếm, tuyên bố:

- Tớ thì tớ đếch cần đàn bà.

- Dầu sao, trong tiểu đội ta, cũng có anh mê tít cô. Này, nói đến chó sói thì...

- Thấy nó ló đuôi ra.

- Chưa đâu, gần ló thôi... Trông!

Từ một khu cây thấp, mé phải chúng tôi, cái mõm của Lamuydơ, giống hệt một con lợn lòi màu nâu, xuất hiện và thò dần ra.

Gã đương theo vết cô nàng. Gã trông thấy cô, đứng dừng lại, rồi như bị thu hút, lao mình lên. Nhưng khi nhảy xổ vào cô ta, gã chạm trán với bọn chúng tôi.

Nhận ra Vônpat và Fuiat, Lamuydơ hộ pháp reo lên vui sướng. Lúc này, gã chỉ nghĩ đến chuyện giằng lấy những bị, những súng, những túi dết.

- Đưa tất cả đó cho tớ! Tớ đã nghỉ ngơi chán rồi. Nào, đưa đây!

Gã muốn mang hộ tất. Facfađê và tôi sẵn sàng đưa cho gã những đồ lề của Vônpat, còn Fuiat thì đã hết sức, đành chịu rời những túi dết và cây súng.

Lamuydơ biến thành một đống đồ lề lưu động. Dưới cái gánh nặng to tướng và cồng kềnh, gã bị khuất hẳn người, gập mình xuống, chỉ bước được từng bước ngắn.

Nhưng chúng tôi cảm thấy gã còn bị một ý nghĩ cố định ám ảnh và gã luôn nhìn ngang nhìn ngửa. Gã tìm cô gái mà hồi nãy gã định xông tới.

Mỗi lần dừng chân để buộc chặt lại một hành lý, để thở và chùi mồ hôi nhờn chảy ra, gã lấm lét đưa mắt nhìn cái góc chân trời và lục soát vỉa rừng. Nhưng nào thấy cô ta.

Tôi thì tôi lại trông thấy cô. Và lần này tôi có cảm giác là chính cô để ý đến một người trong bọn chúng tôi.

Cô hiện ra nửa người, đằng kia, phía bên trái, trong bóng cây xanh của cánh rừng. Một tay vịn một cành cây, cô nghiêng mình, lộ rõ đôi mắt âm thầm và bộ mặt xanh xao, được ánh sáng rạng chiếu cả một bên, mặt cô như mang một vầng trăng lưỡi liềm. Tôi thấy cô mỉm cười.

Liếc theo hướng mắt cô đã làm tiết lộ tâm sự cô, tôi bắt gặp, phía sau chúng tôi một tí, Facfađê cũng đương mỉm cười tương tự.

Rồi cô lẫn vào bóng lá cây, hiển nhiên là mang theo cả nụ cười sóng đôi đó...

Thế là tôi khám phá được sự ăn ý giữa người thiếu nữ lang thang thướt tha và mảnh dẻ, không giống hẳn một ai đó, với anh chàng Facfađê, cũng khác biệt hẳn chúng tôi, mịn màng mềm mại, và ẻo lả như một cây tử đinh hương. Lẽ tất nhiên...

... Lamuydơ chả thấy gì sốt. Bị vướng những hành lý mang hộ cho Facfađê và tôi, nên gã như mù tịt, chỉ lo giữ gánh nặng khỏi tròng trành và bận nhìn xuống đất tìm chỗ đặt đôi bàn chân nặng trịch.

Tuy nhiên gã có vẻ khổ sở. Gã rên rỉ, nghẹt thở vì một điều ưu tư buồn trĩu và nặng nề. Qua tiếng thở hổn hển của lồng ngực gã, tôi như cảm thấy tim gã đập nhanh và mạnh. Nhìn kỹ Vônpat đầu bịt kín bông băng và anh chàng to lớn, mãnh liệt, đầy huyết lực kia, lúc nào cũng đeo đẳng cái dục tình vĩnh cửu nó cắn rứt, mà chí riêng gã biết nó sắc bén đến đâu, tôi tự nhủ là trong hai người, kẻ bị thương nặng hơn lại không phải là Vônpat như người ta nghĩ.

Cuối cùng, chúng tôi về đến làng.

Fuiat bảo:

- Sắp được uống rồi.

Vônpat nói:

- Tớ sắp được đưa về hậu phương.

Lamuydơ phì phò:

- Hợ… hợ…

Bọn bạn đồng đội reo lên, chạy tới, tụ tập ở một khoảng đất nhỏ trước ngôi nhà thờ có hai tháp chuông bị đạn đại bác tàn phá đến nỗi không thể nhìn từ phía trước nữa.