n mày quen thuộc xuất hiện, gã thường lang thang hành khất hết cửa nhà này đến cửa nhà kia trong thành phố, nổi tiếng khắp Ithaka bụng lúc nào cũng đói, thèm ăn, thèm uống liên miên. Trông cao lớn, đẫy đà, song bệu rệu, đờ đẫn tên là Arnaios, mẹ khả kính đặt cho lúc chào đời, song đám trẻ gọi là Iros, vì mỗi khi có người nhờ vả là co giò chạy việc mang tin. Vừa bước vào gã có ý muốn đuổi Odysseus không cho ngồi ở nhà ông. Gã nói xách mé, lời như có cánh bay xa: “Già kia, rời ngưỡng cửa đi chỗ khác, nếu không ta tóm chân kéo cẳng quẳng ra ngoài! Không thấy quý ông ở đây nháy mắt liên hồi bảo ta điệu ra ư? Dẫu vậy ta không nỡ. Đứng dậy đi đi kẻo già và ta sẽ thượng cẳng chân hạ cẳng tay!”

Odysseus mưu trí đưa mắt lườm đáp lại: “Lầm rồi quý nhân! Lão hủ không làm gì, không nói gì động tới quý nhân; lão hủ không ganh tỵ phần ăn có người cho quý nhân dù nhiều đến mấy. Ngưỡng cửa đủ chỗ cho hai người! Quý nhân chẳng nên kèn cựa nếu có ai cho lão hủ. Vì xem ra quý nhân cũng nghèo như lão hủ, mình đều là ăn mày, nhờ thần linh kiếm miếng sống. Nghĩ cho kỹ, đừng dọa đấm, đừng khiêu khích, đừng chọc giận, kẻo vì quý nhân sinh sự, dù già lão hủ cũng lấy máu quý nhân nhuộm kín miệng, kín ngực. Như vậy ngày mai lão hủ sẽ sống yên ổn, yên ổn hết sức, vì chắc mẩm quý nhân sẽ không trở lại nơi này, cung điện Odysseus, công tử Laertes!”

Nghe thấy thế nổi đóa tức thì ăn mày Iros quát: “Chà, phàm ăn dơ bẩn xổ nho trôi chảy chẳng khác mụ bán cá rao hàng! Ờ chờ đấy! Ta sẽ cho nếm mùi, đấm cả hai tay, giăng gãy bật khỏi hàm rơi xuống đất như heo bị bắt cắn hại mùa màng. Vén quần! Mau lên! Quý ông ở đây sẽ làm trọng tài đôi bên giao chiến. Già đọ sức với trẻ!”

Đôi bên cứ thế tuôn lời kình địch, khích bác ngay ngưỡng cửa bóng lộn trước khung cửa to cao. Nghe hai người cãi lộn gay gắt, Antinoos oai phong, bệ vệ phá ra cười, cười hả hê, cao giọng nói với đồng bọn cầu hôn: “Quý hữu, thú bất ngờ, không mong mà được, từ trước tới giờ chưa hề thấy giải trí nào vui bằng giải trí này thần linh tổ chức ngay trong cung điện! Khách lạ và Iros đang gây gổ, hai bên sắp sử dụng tay chân. Mau lên ra xem bên nào thắng!”

Nghe nói thế tất cả nhảy tâng tâng, cười ha hả. Rời chỗ đang ngồi tất cả bu quanh hai ăn mày rách rưới. Antinoos công tử Eupeithes lớn tiếng tiếp lời: “Quý hữu cầu hôn khả kính, bản nhân có điều muốn nói. Trên bếp lửa đằng kia ngô bối nướng bao tử dê phết mỡ nhồi tiết định để dùng bữa tối. Trong cuộc đọ sức, để tưởng thưởng, tên nào thắng và tỏ ra sung sức sẽ được quyền tới chọn phần ưa thích. Không những thế tên đó còn thường xuyên được ngồi cùng bàn dùng bữa, và kể từ đây ngô bối sẽ không cho ăn mày khác bén mảng tới bàn ăn xin.”

Antinoos nói thế, tất cả tán đồng. Thấy vậy khôn khéo gợi ý Odysseus mưu trí cất lời: “Thưa quý vị, quý vị thừa biết người già dạn dày khổ sở không tài nào đương đầu với người trẻ. Dẫu vậy vì cái bụng khốn kiếp thôi thúc, bỉ phu chấp nhận đấm đá. Nhưng bỉ phu yêu cầu quý vị trang trọng thề không ai về phe Iros. Bỉ phu không muốn thua đương sự vì có người trong quý vị vào hùa đánh hôi.”

Đáp ứng yêu cầu tất cả thề. Mọi người thề xong Telemachos lên tiếng: “Quý khách, nếu có can đảm và nghị lực đọ sức với người này, đừng sợ. Cầu hôn nào đánh hôi quý khách sẽ phải đương đầu với tất cả. Bản nhân là chủ nhân tiếp đón quý khách, hai hoàng thân hiện diện ở đây đồng ý ủng hộ. Antinoos và Eurymachos đều là quý ông cương trực, thẳng thắn.”

Mọi người tán đồng. Odysseus vén quần rách khỏi bẹn để hở cặp đùi nở nang, săn rón. Bờ vai nở rộng, lồng ngực căng phồng, cánh tay gân guốc bắt đầu xuất hiện. Athena đến gần bồi đắp sinh lực tứ chi quân vương. Đám cầu hôn ngỡ ngàng hết sức. Tất cả nhìn nhau trao đổi ý kiến: “Dưới manh quần như thế tên già có cặp đùi ghê chưa! Iros sẽ không còn mảnh giáp! Gieo gió nào ngờ gặt bão!”

Nghe lời nhận định lòng dạ Iros bấn loạn. Nhưng vô ích, gia nhân vén ngay quần, điệu phăng ra phía trước, mặc dù gã hoảng hốt, tay chân run bần bật. Thấy vậy Antinoos nghiêm khắc nhiếc mắng: “Đồ hèn nhát! Nên chết cho rồi hoặc đừng ra đời làm chi, nếu đứng đó run như cầy sấy, mặt cắt không còn hột máu, khiếp sợ tên già dạn dày khổ cực! Ta nói cho hay, điều ta nói sẽ là sự thật. Nếu tên già thắng, nếu ngươi thua, ta sẽ quẳng ngươi xuống thuyền sơn đen chở tới đất quân vương Echetos. Ông nổi tiếng tàn nhẫn với mọi người; với ngươi ông sẽ lấy dao đồng xẻo tai, cắt mũi không thương xót, ông sẽ thiến của quý vứt cho chó ăn sống nuốt tươi.”

Nghe thấy thế tay chân Iros run dữ dội. Dẫu vậy gia nhân vẫn đẩy ra vòng đấu. Hai bên nắm tay chĩa thẳng đối thủ, chuẩn bị sẵn sàng. Suy tính cẩn thận Odysseus vốn kiên nhẫn tự hỏi nên giáng một quả chí tử gã tắt thở tức khắc, hay đấm một cú nhân đức gã quay lơ phủ phục trên sàn? Cuối cùng Odysseus quyết định thoi nhẹ, như vậy đám cầu hôn sẽ không nghi ngờ. Hai đối thủ giơ nắm đấm tiến lại gần nhau. Chăm chăm nhìn Iros đấm trúng vai phải Odysseus, nhưng Odysseus thốc trúng cổ Iros dưới tai. Xương trong yết hầu gãy, máu ứa ra miệng. Iros rú kêu lăn xuống đất, nghiến răng, nhăn mặt, chân giãy đành đạch. Nom thấy thế đám cầu hôn vung tay cười như nắc nẻ. Odysseus nắm chân Iros kéo qua ngưỡng cửa ra sân tới cổng trụ quan. Đến nơi Odysseus dựng lưng vào hàng rào khu sân, nhét chiếc gậy vào tay, lên giọng nói lời như có cánh bay xa: “Bây giờ ngồi đây canh heo đuổi chó. Mi là tên vô dụng, đừng ở vị thế ti tiện mà lên mặt ra vẻ ta đây với khách lạ hay ăn mày kẻo thịt nát xương tan.” Dứt lời choàng dây bị sờn rách, dơ bẩn qua vai Odysseus quay lại ngưỡng cửa ngồi xuống. Cầu hôn cao ngạo kéo vào đại sảnh, dáng vẻ hí hửng vừa cười vừa khen: “Chà! Khách lạ! Cầu mong Chúa tể và thần linh ban điều khách lạ mơ ước! Cầu mong khách lạ cầu gì được nấy, vì đã ra tay chặn đứng tên háu ăn thôi lang thang khắp xứ sở! Nếu không ngô bối sẽ phải đưa vào đất liền gặp quân vương Echetos nổi tiếng tàn ngược.”

Đám cầu hôn nói thế. Nghe lời bộc lộ đượm vẻ tiên đoán Odysseus mừng thầm. Antinoos đem cho bao tử dê to tướng nhồi đầy mỡ và tiết; Amphinomos lấy hai ổ bánh mì khỏi rổ để trước mặt, rồi nâng cúp bằng vàng vừa nhấp vừa nói: “Khách lạ khả kính, xin có lời chúc mừng. Cầu mong tương lai sung sướng! Hiện thời cực khổ, gian truân!”

“Amphinomos,” Odysseus khôn khéo bắt nhịp, “bỉ phu thấy quý ông có vẻ chín chắn, đĩnh đạc như thân phụ trên đảo Doulichion, bỉ phu thường nghe ca ngợi, ngài Nisos đã giàu có lại tử tế! Người ta nói quý ông là công tử quân vương, quý ông sở đắc mọi nét vẻ phong nhã, lịch sự. Bởi thế bỉ phu có điều quan trọng muốn thưa; xin lắng nghe, giữ kín trong lòng. Mọi sinh vật hít thở, bước đi trên mặt đất tạo hóa sinh ra không sinh vật nào hèn kém, yếu ớt như con người. Chừng nào thần linh còn cho ăn nên làm ra, chân cẳng còn cứng cáp dẻo dai, con người cứ tưởng mình sẽ không gặp bất hạnh trong tương lai. Nhưng khi thần linh hạnh phúc đem cho bất hạnh, đau khổ, con người chỉ cúi đầu nhẫn nhục miễn cưỡng chịu đựng. Vì thế quan niệm của con người về cuộc đời tùy thuộc những gì Cha thần linh và thế nhân ban cho hằng ngày, hôm nay khác hôm qua, không ngày nào giống ngày nào. Có thời được coi là người sung sướng, nhưng để mặc bản thân nghiêng theo hãnh diện, tự hào bỉ phu làm nhiều điều rồ dại, lòng dạ đinh ninh thân phụ, huynh đệ thế nào cũng giúp đỡ. Bởi thế bỉ phu ước ao mọi người đừng bao giờ sống cuộc đời phóng đãng, mà thầm lặng vui hưởng những gì thần linh trao ban! Bây giờ ở đây ngay trước mắt bỉ phu chứng kiến quý vị cầu hôn thực hiện việc làm bất chính, phí phạm của cải, cư xử khiếm nhã với vợ người, bỉ phu nói quý ông hay, sẽ không xa thân nhân, xứ sở lâu nữa. Bỉ phu tin chắc người đó đã ở rất gần. Bỉ phu hy vọng thần linh sẽ dẫn đường chỉ lối quý ông rời đây lẳng lặng về nhà, quý ông sẽ không phải trực diện khi người đó nhìn thấy quê cha đất tổ. Nếu người đó đứng dưới mái nhà của mình, bỉ phu nghĩ máu sẽ chan hòa, giao chiến sẽ quyết liệt trước khi người đó và quý vị cầu hôn chia tay!”

Dứt lời Odysseus rẩy rượu làm lễ, uống phần vang dịu ngọt, rồi đặt chiếc cúp vào tay thủ lĩnh đám cầu hôn. Amphinomos quay lại đại sảnh, lòng buồn rười rượi, lắc đầu lia lịa, vì linh cảm thảm họa. Dẫu thế đương sự cũng không thoát khỏi số phận hẩm hiu, vì Athena đã quăng lưới bó chặt dự định đương sự sẽ chết đau đớn dưới tay và thương đồng Telemachos. Đương sự ngồi xuống ghế vừa rời đứng dậy. Đúng lúc đó nữ thần mắt xanh lam lục xui khiến ái nữ Ikarios nảy sinh ý định xuất hiện trước mắt đám cầu hôn, nhằm mở rộng lòng họ, đồng thời nâng cao giá trị bản thân trước mắt quý tử và phu quân. Bởi thế Penelope gượng cười nói với quản gia cao niên: “Eurynome, bây giờ lòng thôi thúc, mặc dù trước kia chưa hề bao giờ, con muốn xuất hiện trước đám cầu hôn con ghê tởm quá chừng. Con muốn nhắn nhủ Telemachos, biết đâu chẳng giúp quý tử, đừng trà trộn liên miên với đám người tự thị hợm hĩnh; miệng thơn thớt nói cười, lòng nham hiểm giết người không dao.”

Quản gia Eurynome đáp: “Con yêu thương, con nói chí phải. Vậy cứ việc! Nói thẳng cho quý tử hay ý định, không giấu giếm. Nhưng trước khi làm vậy phải tắm rửa, thoa dầu trên má. Đừng đi xuống mặt đẫm lệ, sướt mướt triền miên không tốt. Hơn thế cũng phải để ý bây giờ quý tử đã khôn lớn, con thường van vái cầu xin thần linh cho sống để thấy quý tử trổ mã nên người.”

Penelope khôn ngoan tiếp lời: “Eurynome, con hiểu quản gia có ý săn sóc, song đừng vì yêu quý mà thúc giục đi tắm, thoa dầu. Hỡi ơi! Nhan sắc con phôi pha, tàn tạ, thần linh trên núi Olympos hủy diệt từ ngày Odysseus rời nhà lên thuyền rỗng không dong buồm vượt biển ra đi. Nhưng quản gia bảo Autonoe và Hippodameia đi cùng, đứng cạnh trong đại sảnh, con không muốn một mình gặp lũ cầu hôn; đoan trang không cho phép làm vậy!”

Quản gia cao niên đi qua đại sảnh gọi tỳ nữ bảo lên gặp nương nương cấp kỳ. Trái lại lúc này nữ thần mắt xanh lam lục lại nảy sinh ý định nhẹ rót ngây ngất dìu dịu lên mí mắt ái nữ Ikarios. Penelope lên giường nằm nghỉ, đầu ngả sang bên, thiếp ngủ từ từ, toàn thân thoải mái. Nữ thần lẳng lặng ban cho nét vẻ bất tử khiến đám cầu hôn nhìn là ngây ngất. Thoạt tiên nữ thần tẩy rửa cặp má yêu kiều bằng dược chất thiêng liêng, Kythereia vương miện mỹ miều thường sử dụng trước khi gia nhập ca đoàn Mỹ Thần khả ái. Tiếp đến nữ thần biến thân hình cao hơn, vẻ mặt đẹp hơn, làn da trắng hơn ngà voi mới cưa. Công việc hoàn tất nữ thần biến dạng. Đúng lúc đó từ dưới đại sảnh đi lên tỳ nữ tay trắng ngần vừa dồn bước vừa chuyện trò ríu rít. Penelope tỉnh giấc, đưa tay sờ má thốt lời: “Ôi giấc ngủ tuyệt vời, mặc dù buồn vô hạn! Ước gì lúc này trinh thần Artemis để mình nhắm mắt ra đi êm ả! Nếu vậy cứu mình khỏi phí phạm cuộc đời trong đau khổ đẫm lệ, thương tiếc phu quân yêu quý, đạo đức, tài ba nổi tiếng khắp Achaia!”

Dứt lời Penelope rời tư phòng sáng trưng xuống đại sảnh, không đi một mình mà có hai tỳ nữ theo hầu. Lúc đến gần đám cầu hôn, Penelope bước tới đứng bên cây cột to cao đỡ mái nhà đồ sộ, đưa tay kéo voan óng ánh che mặt, tỳ nữ tín cẩn đứng hai bên. Vừa nom thấy, hương vị tình yêu lôi cuốn, chân gối run rẩy, lòng dạt dào ước muốn, tất cả thầm mong lên giường chia sẻ ái ân. Nhưng Penelope quay sang nói với quý tử: “Telemachos, cảm nghĩ và nhận thức không như trước. Lúc còn nhỏ thường tỏ ra khôn ngoan, chín chắn; bây giờ khôn lớn tới tuổi trưởng thành, người ngoài thấy thân hình cao lớn, vẻ mặt xinh xắn đều nghĩ là công tử nhà giàu, con trái lại không còn cảm nghĩ và nhận thức tương tự. Hãy nhìn sự việc diễn ra trong đại sảnh, sao con để khách lạ bị đối xử khiếm nhã như thế! Nếu ngồi hiền hòa trong đại sảnh, khách lạ bị hành hung thô bạo, ngô bối biết ăn nói làm sao? Con sẽ mang tiếng, mọi người sẽ chê cười!”

“Mẹ,” Telemachos dáng vẻ suy nghĩ nhìn rồi đáp, “con đồng ý mẹ bực bội vì sự việc diễn ra. Con theo dõi, con để ý mọi chuyện, cả tốt lẫn xấu, bởi không còn thơ dại, song đôi khi con không chịu nổi đám người này. Họ kéo tới đây mang theo ý đồ xấu xa, chỉ nghĩ quấy nhiễu, làm hại, con không biết bám víu vào đâu! Cuộc ẩu đả giữa Iros và khách lạ không diễn ra như họ mong muốn. Vì khỏe hơn khách lạ đã thắng. Ô Chúa tể, ô Athena, ô Apollo! Cầu trời bữa nay giữa lòng cung điện đám này, dù ở ngoài sân hay trong đại sảnh, nhừ tử, thân nát, đầu rơi, tay chân đờ đẫn như Iros ở cổng ngoài sân, ngồi đó, đầu lắc lư tựa người say rượu, không thể đứng dậy, không thể về nhà – toàn thân không còn sức sống!”

Trong khi hai người trò chuyện, Eurymachos hắng giọng nói với Penelope: “Ái nữ Ikarios, ô giai nhân đoan trang bội phần trong hàng nữ giới! Nếu người Achaian đất Argos Iad thấy dung nhan, dám chắc hàng ngàn cầu hôn sẽ tranh nhau vào đại sảnh dự tiệc ngay từ sáng sớm! Vì khuôn mặt diễm lệ, vì vóc dáng yêu kiều, vì đầu óc ý nhị, giai nhân vượt xa mọi phụ nữ.”

“Eurymachos,” Penelope dáng vẻ thận trọng đáp, “nhan sắc diễm lệ, vóc dáng yêu kiều, tiếng thơm lan rộng thần linh đã tước đoạt khi người Argive cùng Odysseus, phu quân tiện phụ lên thuyền trực chỉ đất Troad. Nếu phu quân trở về chăm lo, săn sóc đời tiện phụ, tiếng thơm sẽ tươi đẹp, gia tăng! Hiện giờ tiện phụ sống trong sầu muộn, bởi thần linh trên cao bắt gánh chịu muôn vàn đau khổ! Hôm rời quê hương ra đi, nhẹ nhàng nắm cổ tay, cổ tay bên phải, phu quân dặn dò: ‘Hiền thê yêu quý, ta không nghĩ tất cả binh sĩ Achaian xà-cạp gọn gàng sẽ rời thành Troa trở về lành lặn, an toàn. Người ta nói quân lính Troian chiến đấu ngoan cường, lao thương, bắn tên, điều xe vun vút thừa thế đem lại chiến thắng trên chiến trường bất định. Bởi thế ta không biết thần linh sẽ để trở về quê hương hay bắt bỏ mạng trên đất Troad. Hiền thê ở lại trông nom tất cả. Săn sóc thân phụ, thân mẫu ta như hiền thê làm hiện nay, hoặc chăm lo chu đáo gấp bội khi con hai người vắng mặt xa nhà. Nhưng khi thấy quý tử ngô bối bắt đầu trổ mã lớn khôn, hiền thê muốn lấy ai tùy ý, rồi rời cung điện.’ Phu quân nói thế, điều đó bây giờ đang trở thành sự thật. Tiện phụ nhìn đêm tối lại gần, khi hôn nhân khả ố diễn ra, tiện phụ trắng tay mất sạch chẳng còn gì, vì Chúa tể lấy hết hạnh phúc. Nhưng hiện giờ ở đây có điều khiến tâm trí tiện phụ đau buồn khôn tả! Phong cách các cầu hôn bữa nay kỳ lạ. Khi muốn lấy giai nhân con nhà giàu có, quý phái họ ganh đua cật lực tỏ ra hào phóng. Họ đem bò, cừu béo mập làm tiệc đãi đằng thân hữu, gia đình giai nhân, biếu tặng phẩm vật quý giá. Họ không ăn của cải của giai nhân nếu không đền bù xứng đáng!”

Nghe nói thế Odysseus nhẫn nhục vui mừng bởi Penelope khôn khéo moi của đám cầu hôn, dùng lời ngon ngọt lôi cuốn trong khi tâm hồn ôm ấp ý định khác hẳn. Antinoos công tử Eupeithes góp lời: “Ái nữ Ikarios, Penelope, ô giai nhân đoan trang trong hàng phụ nữ, cứ để bất kỳ ai trong ngô bối mong muốn đem phẩm vật đến nhà, cứ đón nhận, vì từ chối tặng phẩm là cố ý coi rẻ xem thường. Nhưng ngô bối sẽ không về nhà hay đi đâu mà nhất định chờ tới lúc giai nhân kết duyên với người cầu hôn xem ra xứng đáng hơn hết.”

Antinoos ngừng. Tỏ vẻ hưởng ứng tất cả sai lệnh sứ về nhà lấy tặng phẩm. Phần Antinoos lệnh sứ mang tấm voan lớn rộng, chất liệu tuyệt vời, thêu thùa mỹ thuật, mười hai móc gài bằng vàng, mỗi móc có kim găm vừa khít ống bọc cong cong rất nghệ thuật; phần Eurymachos lệnh sứ đem dây chuyền bằng vàng gia công kỳ khu hạt hổ phách móc xen kẽ đu đưa như tia sáng mặt trời; phần Eurydamas lệnh sứ đem đôi bông tai cụm hoa ba cánh lấp lánh hết sức ngoạn mục; từ nhà Peisandros, công tử Polyktor, lệnh sứ mang sợi dây chuyền, trang sức quý giá; số còn lại mỗi người đem phẩm vật xinh xắn.

Penelope lui về tư phòng trên lầu, hai tỳ nữ đi theo, bưng phẩm vật tráng lệ. Dưới nhà từ lúc đó đến lúc mặt trời lặn đám cầu hôn tìm thú vui trong ca hát, khiêu vũ rộn ràng. Màn đêm buông, trời tối, họ vẫn vui chơi ồn ào. Muốn có ánh sáng họ đem ba chậu đồng đặt giữa đại sảnh, mỗi chậu chất củi khô phơi qua mùa, mới chẻ, giữa chậu này với chậu kia để gỗ thông chặt thành khúc, vứt mồi đốt lửa. Tỳ nữ trong nhà thay nhau tiếp mồi giữ lửa. Thấy vậy dòng dõi Chúa tể Odysseus trăm phương ngàn kế thốt lời: “Ô tỳ nữ chủ nhân vắng nhà lâu ngày, lên phòng ngơi nghỉ, cuốn sợi, chải len, ngồi cạnh chuyện trò cho nương nương khuây khỏa. Lửa để đó bỉ phu trông cho. Quý vị cầu hôn muốn thức đến lúc Rạng Đông xiêm y óng ả lên ngự ngai vàng cũng chẳng ăn nổi bỉ phu, bởi về chịu đựng dẻo dai vô cùng!”

Tỳ nữ phá ra cười, đưa mắt nhìn nhau. Melantho cặp má nõn nà liền giễu cợt. Ả là con gái Dolios, Penelope nuôi nấng, trông nom như con đẻ, chiều chuộng cho đủ thứ đồ chơi. Thế mà thấy Penelope đau khổ ả không mảy may động lòng thương hại; ả thầm kín tình tọt, đi lại, ăn nằm với Eurymachos. Ả nặng lời thóa mạ Odysseus: “Khách lạ đáng thương, chắc hẳn đầu óc rối loạn nên không mò tới lò rèn hay chỗ công cộng ngủ qua đêm, thay vì thế dẫn xác đến đây khoác lác trước mặt quý ông chẳng nể chẳng sợ! Chắc hẳn rượu làm chếnh choáng, nói năng lảm nhảm, vì luôn luôn là vậy. Phải chăng đánh gục ăn mày Iros nên ngây ngất coi trời bằng vung? Coi chừng kẻo người khá hơn Iros sẽ ra tay, cú đấm thôi sơn đập bể sọ dừa, tống cổ khỏi cung điện, máu me đầm đìa!”

Vừa lườm Odysseus lanh trí vừa đáp: “Nặc nô! Ta sẽ tới đằng đó kể lại cho Telemachos hay nặc nô nói gì, công tử sẽ chẻ xác nhỏ từng sợi.” Odysseus dứt lời, tỳ nữ thất kinh. Tất cả rời đại sảnh, chân cẳng run rẩy, hoảng hốt vì đinh ninh Odysseus không nói đùa. Nhưng Odysseus tới đứng gần chậu lửa, giữ lửa cháy, mắt đăm đăm nhìn lửa bốc, song tâm trí ở nơi khác, dự tính hoàn thành kế hoạch.

Athena không để đám cầu hôn cấc lấc ngừng khích bác, giễu cợt; nữ thần muốn bực tức ngấm sâu hơn nữa vào đáy lòng Odysseus, công tử Laertes. Người đầu tiên lên tiếng là Eurymachos, công tử Polybos châm chọc Odysseus khiến thân hữu phá ra cười: “Lắng nghe, ô quý hữu cầu hôn theo đuổi hoàng hậu tuyệt vời! Bản nhân muốn nói điều nung nấu trong lòng. Chắc hẳn thế nhân tới nhà Odysseus là thiên sứ thần linh sai đi. Bản nhân thấy bó đuốc đằng kia hình như từ đầu đương sự chui ra! Chà cái đầu! Nhìn mãi chẳng thấy sợi tóc!” Dứt lời quay sang Odysseus, cướp phá thành phố, y tuôn lời dồn dập: “Khách lạ, bản nhân không biết nếu bản nhân mướn khách lạ có đồng ý tới nông trại cuối cánh đồng nhặt đá làm tường, trồng cây cao lớn hay không? Công xá sẽ đích đáng. Bản nhân sẽ cho đồ ăn đầy đủ, quần áo che thân, dép đi kín chân. Tiếc chăng là đã học thói xấu khách lạ sẽ không muốn mó tay vào việc, thay vì thế chỉ thích lang thang khắp thành phố chìa tay ăn xin để lấp đầy cái bụng chẳng bao giờ no!”

Odysseus mưu trí đáp: “Eurymachos, bỉ phu hy vọng ngô bối có thể làm thi ở nông trại nào đó, khi xuân về ngày dài, cắt cỏ khô ngoài đồng; tay bỉ phu cầm liềm lưỡi cong, tay quý ông cũng cầm liềm cong lưỡi, ngô bối sẽ cùng trổ tài làm việc suốt ngày, cả hai nhịn đói tới chiều muộn, vô số cỏ khô để cắt. Hoặc đem bò cày ruộng, một cặp hạng tốt, thuần giống, lông hung, cả hai ăn rơm khô no bụng, tuổi bằng nhau, sức bằng nhau, cày bằng nhau, thửa ruộng bốn mẫu, lưỡi cày cắm sâu cày đất, quý ông sẽ thấy bỉ phu có khả năng cày luống thẳng từ đầu chí cuối hay không! Hoặc giả dụ bữa nay công tử Kronos khuấy động chiến tranh ở đâu đó, bỉ phu có chiếc khiên, cặp thương, chiếc mũ bằng đồng che kín thái dương, quý ông sẽ thấy bỉ phu đứng hàng đầu sẵn sàng xung trận, quý ông sẽ không chê bai, châm chọc cái bụng bỉ phu nữa! Tự cao tự đại, lòng dạ tàn ác, quý ông nghĩ mình ghê gớm, quyền uy vì đối thủ quý ông gặp không nhiều và toàn đồ vô dụng. Nếu quý ông thấy Odysseus, nếu Odysseus đặt chân trên quê cha đất tổ, cửa đằng kia, rộng thật đấy, song rất hẹp lúc quý ông chui qua chạy tháo thân ra ngoài!”

Odysseus nói thế. Không sao dằn cơn giận, mặt hầm hầm, Eurymachos thốt lời như có cánh bay xa: “Đồ khốn kiếp, ta sẽ làm ngươi đau đớn, ê chề vì nói năng trơ trẽn, sỗ sàng giữa chốn đông người, chẳng nể sợ! Chắc hẳn rượu vào chếnh choáng lời ra lảm nhảm! Phải chăng thói lề là vậy nói mà chẳng nói gì? Hay là đánh gục ăn mày Iros nên ngây ngất coi trời bằng vung?” Dứt lời y chộp ngay ghế đẩu. Nhưng tránh né Odysseus thụp nấp gần đầu gối Amphinomos từ đảo Doulichion. Y ném trúng tay phải, chiếc cúp rơi vỡ tan tành, bồi tửu rên rỉ, ngã ngửa nằm vật xuống đất. Khắp đại sảnh âm u đám cầu hôn thi nhau la hét. Nhìn tên bên cạnh một cầu hôn thốt lời: “Ước chi khách lạ lang thang chết đâu đó trước khi vác mặt tới đây! Nếu vậy nó sẽ không làm hỗn loạn thế này! Hiện giờ chỉ vì đám ăn mày ngô bối lời qua tiếng lại om sòm! Bữa tiệc ngon lành không đem lại nguồn vui, vì cái tưởng hay nào ngờ hóa dở.”

Telemachos dáng vẻ tự tin, hăng hái lên tiếng: “Quý ông kỳ lạ! Nóng nẩy quý ông không còn giữ kín trong lòng những gì đã ăn, đã uống! Chắc hẳn có thần linh trừng phạt? Thôi, ăn uống đã no say, bây giờ về nhà đi ngủ, bất kể lúc nào quý ông muốn, bản nhân không xua đuổi bất kỳ ai!”

Telemachos dứt lời; tất cả cầu hôn nghiến răng, ngạc nhiên sao công tử dám nói năng táo bạo đến thế! Đúng lúc đó Amphinomos công tử quân vương Nisos, đích tôn Aretias lên tiếng: “Quý hữu, khi lời thích đáng thốt ra, làm sao đáp lại, chẳng nên nổi nóng, phản đối om sòm. Quý hữu không nên sử dụng bạo lực với khách lạ hay bất kỳ gia nhân nào trong cung điện Odysseus. Thôi, bồi tửu đâu rót rượu vào cúp, lần lượt, ngô bối rẩy lễ, sau đó về nhà ngon giấc, để Telemachos trông nom khách lạ trong đại sảnh, vì khách lạ đến nhà công tử.”

Nghe nói thế mọi người đồng ý. Moulios lệnh sứ từ Douchilion, hầu cận chủ nhân Amphinomos, pha vang vào liễn, đến từng cầu hôn lần lượt rót đầy cúp. Tất cả rẩy làm lễ dâng thần linh hạnh phúc, rồi cùng nhau uống thỏa thuê. Lễ xong uống đủ tất cả ra về lên giường chờ giấc.