òa nhà đã hoàn thành. Kiến trúc sư đến ngắm lại lần cuối cùng và lấy làm ưng lắm. Chỉ phàn nàn một điều là mấy cây xương rồng trồng trong bốn chiếc chậu vuông men xanh hơi cao một chút. Đó là giống xương rồng mặt nguyệt vừa đẹp vừa dài. Kiến trúc sư muốn nó phải lùn và tròn. Ông liền ngỏ ý với chủ nhân.

Nhưng chủ nhân là một người không thích chơi cảnh lại không sành khoa kiến trúc và khoa mỹ thuật. Ông ta chỉ biết là có nhiều tiền bỏ ra thuê kiến trúc sư vẽ kiểu rồi xây dựng nhà, thế thôi. Bốn cây xương rồng vẽ trong kiểu, ông ta cũng nhận thấy rằng đó là loại tròn và lùn nhưng ông ta cho xương rồng nào mà chẳng được, hơi đâu phải cầu kỳ kén chọn, nhất xương rồng lại chẳng phải là một giống cây quý. Thà rằng lan hay cúc hay mẫu đơn cho cam! Vì thế, trúc sư tả cái cây xương rồng cần phải mua để trồng thay vào hai đôi chậu thì ông chỉ ừ hử cho xong chuyện rồi bỏ đấy.

Nhưng kiến trúc sư nhất định phải có thứ xương rồng lùn và tròn, nếu không, cái lan can của ông sẽ "đổ" - đó là nói theo nghĩa bóng, cố nhiên. Sau một tuần lễ đi đi lại lại trước tòa nhà để ngắm nghía cái công trình của mình, kiến trúc sư quả quyết làm theo ý muốn. Ông thân lên Nghi Tàm đến nhà một người bán cây quen biết và có tiếng để hỏi mua cho bằng được bốn cây xương rồng quý; ở đấy hẳn thế nào cũng có.

Ở đấy không có. Người bán cây sau khi nghe kiến trúc sư tả cây, sau khi nhìn theo ngón tay kiến trúc sư vẽ hình nó xuống mặt đất, liền sửng sốt:

- À, cây "thần tiên"? Thưa ông, đó là cây "thần tiên".

- Cây thần tiên? - Kiến trúc sư hỏi lại.

- Vâng, cây thần tiên. Cây này quý lắm và hiếm lắm, không đâu có bán. Nói khi không phải xin ông tha lỗi cho, cây này trừ khi ông và tôi đi "xoáy" thì không tài nào có được.

Kiến trúc sư chau mày nhìn người bán cây lấy làm khó chịu về ngôn ngữ quá tự do, quá hỗn xược của hắn. Nhưng hình như hắn chẳng lưu tâm đến điều đó, cứ vừa cười vừa nhắc đi nhắc lại mãi câu nói mà có lẽ hắn cho là hóm hỉnh đặc biệt. Thấy vẻ mặt giận dữ của mình không có công hiệu ngăn cản nổi sự bất nhã hồn nhiên của đối phương, kiến trúc sư liền đấu dịu và ôn tồn nói:

- "Xoáy" hay mua tùy ý, thế nào chiều mai cũng đem đến cho tôi bốn cây xương rồng...

- Thần tiên. - Người kia vội thêm.

- Bốn cây thần tiên. Hết bao nhiêu tiền tôi sẽ trả.

Người bán cây có vẻ ngần ngại:

- Tôi không dám hứa trước, vì tôi đã nói câu ấy, trừ khi ông và tôi đi "xoáy" thì không tài nào có được. Hiện giờ chỉ nhà người khách Khâm Thiên là sẵn. Để tôi xem có thể nào "xoáy" nổi không đã.

Kiến trúc sư mỉm cười:

- Được rồi, xoáy cũng không sao, quý hồ có đem bán cho tôi. Vậy mai nhé?

Người bán cây cười to:

- Mai! Ông làm như xoáy dễ lắm đấy! Nhà người ta tường cao, cổng kín lại chó dữ, làm thế nào mà xoáy dễ dàng thế? Cần phải lập mưu lập mẹo chán.

- Vậy ba hôm, bốn hôm nhé?

- Thôi, xin ông một tuần lễ.

Hai tuần lễ sau, người bán cây trịnh trọng đem đến bốn cây "thần tiên" tí hon trong bốn cái chậu sành da đỏ. Vẻ mặt hắn ta vừa bí mật như vẻ mặt người mới làm một việc ghê gớm, vừa rạng rỡ như vẻ mặt ông nguyên soái mới thắng trận trở về. Hắn ta lặng lẽ - những người làm nổi việc lớn thường không thích khoe khoang, nhiều lời. - Kiến trúc sư vui vẻ bắt đầu:

- Vậy xoáy được?

Người bán cây khẽ gật. Mãi sau hắn ta mới kể, bằng một giọng nhũn nhặn và giản dị và vắn tắt! Hắn ta đã tốn nhiều công phu, mưu trí mới xoáy nổi bốn cây thần tiên của người khách. Sau hai phen thuê tay bợm trèo tường vào lấy trộm không xong, hắn ta phải thân gánh mấy cây phong lan quý giá đến bán rẻ cho người khách, trong khi người ấy hý hửng treo phong lan lên giàn, hắn ta đã nhanh nhẹn bỏ được bốn giò "thần tiên" giấu vào túi áo.

Kiến trúc sư chẳng hà tiện lời khen. Rồi hỏi thẳng:

- Vậy lấy tôi bao nhiêu?

Người bán cây thẳng thắn đáp:

- Tôi không dám bán, vì đó là cây cảnh đi xoáy, tôi chỉ xin biếu ông. Nhưng ông cho lại các khoản phí tổn, nào thuê bợm - phải đưa tiền trước đấy ạ - nào bán rẻ phong lan. Tất cả vào khoảng chục bạc thôi. Như thế tưởng cũng không đắt vì mới có hai đồng rưỡi một cây. Hai đồng rưỡi một cây "thần tiên"! Tôi đố ông mua đâu được.

Kiến trúc sư trả tiền, rồi đem cây đến tòa nhà mới biếu cho chủ nhân, để thay vào bốn cây xương rồng mặt nguyệt. Ông ta phàn nàn nghĩ:

- Hơi nhỏ một chút, nhưng không sao, sang năm nó to lên thì vừa vặn.

Cách đó vài hôm, kiến trúc sư vào chơi chợ Đồng Xuân. Qua dãy hàng cây, kiến trúc sư kinh hoảng vì vừa thoáng trông thấy có đến hai chục cây "thần tiên" vừa to hơn, vừa tròn hơn, vừa đẹp hơn bốn cây mà người bán hoa đã khó nhọc xoáy cho mình. Ông ta cười ngất vì suýt buột miệng hỏi người hàng hoa: "Bác đã ‘xoáy’ những cây này ở đâu thế?" Song ông ta cũng mặc cả để biết giá:

- Bao nhiêu một đôi thần tiên?

Nhà hàng hỏi lại.

- Ông bảo cây gì ạ?

- Cây "thần tiên". - Vừa nói kiến trúc sư vừa trỏ vào mấy chậu xương rồng.

Người hàng cây mỉm cười:

- A, cây xương rồng múi khế này? Xin ông sáu hào một đôi.

Kiến trúc sư trả đùa một câu:

- Thôi ba hào.

Và mua được ngay không cần phải đi xoáy.