ãy nhà sàn làm chỗ ngủ cho công nhân hình chữ nhật và dài. Bên trong, tường quét vôi trắng, sàn làm bằng gỗ thô. Ba phía tường đều trổ cửa sổ vuông nhỏ. Bức tường thứ tư có một cửa ra vào lớn gài bằng then gỗ. Dựa sát vào tường có tám cái giường. Năm cái có chăn mền, ba cái kia để trơ nệm. Trên đầu mỗi giường, người ta lấy các thùng đựng táo, ghép lại đóng vào tường, mặt trống quay ra trước làm thành hai cái hòm, cho người ngủ trên giường có thể để các vật dụng cá nhân. Trong hòm chất đầy đủ thứ đồ vật nhỏ: xà bông, phấn bọt, dao cạo và những tạp chí “cao bồi” mà dân trại

tuy thường diễu cợt nhưng thực ra trong thâm tâm vẫn ưa thích. Còn có vài hộp thuốc, mấy cái chai và lược một vài cái cà vạt treo vào đinh đóng ở thành hòm.

Gần một phía tường là cái lò sưởi bằng gang đen có một ống dẫn khói bắt thẳng lên trần. Giữa phòng có một bàn vuông lớn, đầy những quân bài. Chung quanh kê các thùng dùng làm ghế ngồi.

Lúc đó khoảng mười giờ sáng. Qua một cửa sổ hỏng, mặt trời chiếu hắt vào một vệt sáng vẩn bụi. Đàn ruồi bay qua tia nắng như những vì sao đổi ngôi. Cái then cửa nhấc lên. Cửa mở. Một lão già cao lớn bước vào. Lão mặc quần áo vải thô xanh, tay trái cầm một chổi xể, George bước theo sau lão. Sau George là Lennie. Lão già nói:

- Ông chủ chờ các anh từ chiều hôm qua! Sáng nay vẫn chưa thấy các anh tới, ông ấy đã nổi sung rồi đó.

Lão nhấc tay phải lên, cái cổ tay cụt, tròn như một mẫu gỗ lòi ra từ trong ống tay áo, chỉ hai cái giường gần bếp:

- Giường của hai bác đây này.

George bước lại gần và ném bó chăn lên chiếc nệm rơm.

Nó nhìn cái hòm và với lấy một cái hộp sắt màu vàng.

- Này cụ, gì đây hả trời?

- Không biết.

- Nghe này “diệt trừ chấy rận, gián và các giống bọ khác”.Thế này mà cụ gọi là giường ngủ đây à? Nằm đây thì rận gián nó cắn chết mất.

Lão già làm tạp dịch đổi cái chổi sang tay phải, cặp chặt vào giữa khuỷu tay và hông, chìa bàn tay trái ra cầm lấy cái hộp. Lão xem xét kỹ lưỡng nhãn hộp và chậm rãi:

- Cho các bác hay...cái gã trước nằmở giường này làm nghề thợ rèn... thằng cha rất đàng hoàng và ít ai sạch sẽ hơn, ăn cơm xong, nó còn rửa tay nữa kia đấy.

- Vậy sao nó lại có rận?

George cảm thấy mỗi lúc một chán nản hơn. Lennie đặt ba lô trên giường và ngồi xuống. Nó nhìn George miệng há hốc ra. Lão già nói:

- Cho các bác hay...Gã thợ rèn Whitey ở đâu cũng rắc thuốc trừ rận mặc dù là gã không có...chỉ là để chắc ăn, hiểu

chưa? Cho các bác hay là gã nhiều tật lắm... ăn khoai luộc gã còn lột vỏ ra, hơi có một tí vết nào gã cũng gọt bỏ kỳ hết. Ăn trứng mà có một vết khả nghi gã cũng cạo cho bằng được. Rốt cuộc cũng vì chuyện ăn uống mà phải bỏ đi. Thấy gã là hạng người nào chưa - rất là sạch sẽ. Chủ nhật nào gã cũng đóng bộ cánh vào dù đếch đi đâu cả, lại thắt cà vật đàng hoàng, rồi gã cứ ngồi trong phòng.

George, vẻ hoài nghi:

- Sao mà tin được. Cụ vừa nói vì sao mà gã bỏ đi nhỉ?

Lão già bỏ cái hộp vàng vào trong túi và lấy tay xoa mặt tua tủa râu bạc vì cạo chưa kỹ.

- Vì sao à? Thì gã đi cũng như tụi khác vậy mà. Gã nói là vì chuyện ăn uống. Gã

thích thay đổi. Gã chẳng nói gì ngoài chuyện ăn uống cả. Tối lại, gã bảo: “Làm ơn cho tôi xin tiền công”, vậy thôi!

George nhấc cái nệm lên và nhìn xuống dưới. Hắn lại cúi xuống và xem xét tấm vải bọc một cách tỉ mỉ. Lennie vội đứng dậy và làm hệt như vậy. George làm như hài lòng. Hắn mỏ tung ba lô, xếp các vật dụng lên hòm, con dao cạo, cục xà bông, cái lược, một lọ thuốc viên, chai thuốc bóp, cái vòng da, và hắn lấy mền bọc giường thật cẩn thận. Lão già nói:

- Tôi chắc là ông chủ sắp đến đấy. Thế nào ông ấy cũng cự nự vì sáng nay không thấy các anh. Sáng nay, ông tới thẳng chỗ bọn này đang ăn và nói: “Mấy người mới xin làm sao không thấy dẫn mặt tới?”

Rồi, ông còn xài thằng đánh ngựa một mạch nữa.

George vuốt cho thẳng nếp nhăn trên giường rồi hỏi:

- Vì sao mà ông ta lại xài thằng chăn ngựa?

- Hừ, cho các bác hay, thằng chăn ngựa này là một thằng nhọ.

- Nhọ hả?

- Ừ, nhọ. Nó khá lắm. Nó bị ngựa đá vẹo lưng. Khi ông chủ bực bội, ông chửi nó hoài. Nhưng mà nó cóc cần. Nó đọc sách cả ngày. Nó có khối sách trong buồng kia.

George hỏi:

- Ông chủ là người thế nào?

- Ông điệu lắm. Thỉnh thoảng ông cũng

nổi sung nhưng ông biết điệu lắm. Cho các bác hay... đêm lễ Giáng sinh ông ta làm gì không? Hừ, ông đem tới ngay chỗ này một vò uýt ky và hô: “Mần đi anh em ơi, mỗi năm một lần Giáng sinh thôi mà”.

- Không nói dóc đấy chứ? Cả một vò hả?

- Đúng vậy, cho hay nghen. Trời ơi nhộn ơi là nhộn! Bữa đó, cho cả thằng đen tới nữa, cả thằng nhỏ Smitty đánh xe nữa. Nó ghẹo thằng đen suốt đêm. Nó chơi thằng đen quá xá. Bọn kia không cho nó đá nên thằng đen mới hơn được. Smitty bảo nếu nó dùng chân đạp được thì nó đã giết chết thằng đen rồi. Vì thằng đen nó vẹo lưng, cho nên bọn kia không cho Smitty dùng chân.

Lão già ngưng lại như muốn tận hưởng

kỷ niệm cũ.

- Sau đó tụi họ kéo ngay xuống quấy ở Soledad. Tôi thì tôi không đi. Tuổi tôi thì không thích trò ấy nữa.

Lennie vừa làm xong giường. Cái then gỗ lại được nhấc lên và cửa mở ra. Một người thấp, mập hiện ra trên ngưỡng cửa. Ông ta vận một chiếc quần vải thô xanh, một áo sơ mi hàng nỉ, một chiếc gilê đen không cài khuy và áo choàng đen. Ông ta thọc hai ngón tay cái vào thắt lưng ở hai bên cái khóa vuông bằng thép. Đầu đội mũ nỉ nâu cũ, chân đi đôi giày ống gót cao đóng đinh, dấu hiệu phân biệt với đám người làm công.

Lão già vội liếc mắt nhìn chủ, bước lê về cửa, tay gãi râu và nói:

- Dạ thưa họ vừa tới xong.

Lão bước qua mặt ông chủ rồi ra ngoài.

Người chủ tiến vào trong phòng, đôi chân ngắn tròn bước lật đật.

- Tôi đã bảo với sở Murray and Ready là tôi cần gấp hai người sáng nay kia mà. Các anh có thẻ giới thiệu đấy chứ?

George kiếm trong túi lấy ra hai tấm thẻ đưa cho người chủ.

Ông chủ nói:

- Cái này đâu phải tại lỗi của sở. Đây này, người ta có viết rõ là các anh phải đến đây từ hừng sáng để kịp giờ làm việc.

George nhìn xuống chân:

- Lão tài xế xe buýt nó lừa chúng tôi,

thành ra chúng tôi phải đi bộ tới mười dặm đường. Nó nói là đã tới nơi rồi mà thật ra thì còn xa. Chúng tôi không gặp ai để quá giang tới đây cho kịp sáng nay cả.

Người chủ nheo mắt:

- Sáng nay xe thóc đi mà thiếu mất hai người. Chín giờ thì trễ quá rồi. Các anh ở đây chờ chuyến chiều vậy..

Người chủ rút ở túi ra cuốn sổ mướn công và mở trang có cài sẵn cây bút chì. George trừng mắt nhìn Lennie, có ý nhắc nhở và Lennie gật đầu tỏ rằng y đã hiểu: Người chủ liếm đầu bút chì:

- Anh tên gì?

- Dạ, George Milton.

- Còn anh? George nói:

- Tên hắn là Lennie Small. Người chủ ghi tên vào sổ:

- Xem nào, hôm nay là hai mươi, trưa hai mươi.

Lão gấp sổ lại:

- Cả hai anh trước làm ở đâu?

- George trả lời:

- Dạ ở miền Bắc. Ở Weed. Người chủ quay sang Lennie...

- Anh ta bộ ít nói làm hả?

- Dạ, nó ít nói nhưng làm thì khỏe lắm.

Nó khỏe như vâm.

Lennie mỉm cười và nhắc lại:

- Khỏe như vâm.

George nghiêm khắc nhìn Lennie và Lennie bối rối cúi đầu.

Người chủ bỗng hỏi:

- Này anh Small! Lennie ngẩng đầu lên.

- Anh biết làm gì?

Lennie cuống cuồng, đảo mắt nhìn George cầu cứu.

George nói:

- Sai nó gì, nó cũng làm được cả. Nó đánh xe được. Nó khuân thóc được. Nó lái máy bừa được. Nó làm được ráo, ông cứ thử mà xem.

Người chủ quay nhìn George:

- Hừ, sao anh không để hắn trả lời?

Anh tính chuyện gì vậy chứ?

George nói lớn:

- Dạ thưa, nó không sáng dạ đâu.

Nhưng làm thì nó khỏe lắm. Nó có thể nhấc hai tạ hàng.

Người chủ đã có chủ ý, nhét sổ vào túi. Lão thọc ngón tay cái vào thắt lưng, nheo mắt mắt lại và hỏi.

- Này George. Anh định mưu tính gì đây?

- Dạ?

- Tôi nói là anh đặt vào gã kia bao nhiêu tiền? Phải anh phỗng tiền công của gã không?

- Làm gì có chuyện đó. Vậy ông tưởng tôi lợi dụng hắn sao?

- Lạ thật, tôi chưa thấy người nào thiết tha với bạn như anh vậy. Tôi chỉ muốn biết tại sao anh lại thiết tha với nó như vậy.

George nói:

- Thưa, nó là... em họ tôi. Mẹ nó giao cho tôi coi nó. Chả lúc bé, nó bị ngựa đá vào đầu. Nó thì bình thường như mọi người vậy. Mỗi một tội là đần. Nhưng bảo gì nó cũng làm được.

Người chủ hơi quay người:

- Được, khuân thóc thì cóc cần phải thứ ranh mãnh mới làm nổi. Nhưng mà anh không bịp được tôi đâu nhé. Anh không qua mắt tôi được đâu. Vì sao anh bỏ không làm việc ở Weed nữa?

George vội đáp:

- Trên đó hết việc rồi.

- Việc gì?

- Dạ... đào giếng.

- Thôi được. Nhưng mà đừng có giở

trò nhá, bởi vì tôi không để anh gạt đâu. Tôi đã gặp khối thằng ranh vặt như anh rồi. Ăn trưa xong, theo toán xe thóc, chở lúa từ máy đập về. Các anh đi cùng với Slim.

- Thưa Slim nào?

- Ừ, Slim là gã cao lớn đánh xe. Trưa ăn cơm anh sẽ gặp nó.

Người chủ quay phắt về phía cửa, nhưng trước khi ra còn quay lại nhìn chằm chặp hai người một hồi lâu.

Khi nghe tiếng chân lão đã đi xa, George quay sang Lennie:

- Tao đinh ninh là mày nhớ đừng nói gì cả. Tao đinh ninh là mày câm cái họng lại để cho tao lựa lời ăn nói. Suýt nữa là hỏng cả việc.

Lennie dáng thiểu não, nhìn xuống tay.

- Tôi quên, anh George à.

- Phải mày quên. Mày thì lúc nào cũng quên và tao cứ phải lo nhớ mãi cho mày.

Nó ngồi phịch xuống giường:

- Lão để ý mình rồi đấy! Giờ thì phải thận trọng, đừng để sơ hở điều gì nữa. Sau việc này mày câm họng luôn lại chớ?

- Anh George à!

- Mày muốn gì nữa?

- Tôi có hồi nào bị ngựa đá vào đầu đâu, sao anh nói thế?

George nói tàn nhẫn:

- Ngựa đá vào đầu mày hãy còn là phúc. Được vậy, mọi người khỏi phải tội

nợ vì mày.

- Sao anh bảo tôi là em họ anh?

Hừ, tao nói dóc. May mà không phải là thật. Nếu tao là bà con với mày thì tao đã đi tự vẫn rồi.

Nó bỗng ngừng lại, hước về phía cửa và ngó ra.

-Ê cụ! cụ rình nghe cái gì đó?

Lào già từ từ bước vào. Tay lão cầm cái chổi. Một con chó bẹc giê già lết theo sau, mõm xám, mắt trắng dã và mù.

Con chó nặng nhọc lê khấp khểnh tới một góc buồng và nằm xuống, rên khừ khừ. Rồi nó liếm bộ lông xám ghẻ, lở.

Lão già đợi cho con chó nằm xong mới trả lời; Tôi có nghe gì đâu. Tôi đứng ở bóng mát để gãi cho con chó một chút.

Tôi vừa mới quét nhà cầu xong.

George nói:

- Coi bộ cụ thích để tai nghe chuyện thiên hạ ở đây lắm.Tôi không ưa những người rình mò vào công việc của tôi đâu.

Lão già ngượng nghịu nhìn George rồi Lennie, rồi lại nhìn George.

- Tôi cũng vừa mới tới thôi. Tôi có nghe thấy các bác nói gì đâu. Vả lại, chuyện của các bác đâu có ăn nhằm gì tới tôi, ở với nhau trong trại, cứ câm, cứ điếc là tốt hơn cả.

George hơi đấu dịu:

- Đúng vậy, nếu mà muốn làm ăn lâu dài.

Nó đã yên lòng vì sự bào chữa của lão già.

- Cụ lại đây ngồi chơi một chút đi.

Con chó này nó già quá!

- Ừ, tôi nuôi nó từ hồi nó còn bé xíu.

Trời? Lúc nó nhỏ, nó hay lắm kia.

Lão đặt cái chổi dựa vào tường và lấy tay gãi chòm râu xám.

- Bác thấy ông chủ thế nào?

- Được, ông ấy coi bộ tốt. Lão già phụ họa:

- Ông ấy tốt thật chứ. Nhưng mà phải biết điệu của ông mới được.

Vừa lúc đó một người trai trẻ bước vào. Da nâu, mắt đen, tóc xoắn, tay trái đeo một chiếc găng làm việc và cũng như người chủ, hắn đi giày bốt cao gót. Hắn hỏi:

- Thấy ông cụ đâu không?...

Lão già nói:

- Thưa cậu Curley, ông ấy vừa mới ở đây xong hình như ông xuống bếp thì phải.

Curley nói:

- Tao phải đi kiếm ông vậy.

Bỗng mắt hắn bắt gặp những kẻ mới tới và hắn dừng lại.

Hắn nhìn George và Lennie mặt lạnh như tiền... Dần dà hai cánh tay hắn khuỳnh ra và hắn nắm chặt bàn tay lại.

Hắn lấy gan đứng ngay người rồi hơi gập xuống. Tia mắt hắn nửa có vẻ dò xét, nửa có vẻ khiêu khích. Bị nhìn như vậy, Lennie mất tự nhiên luống cuống, chân run bồn chồn.

Curley nhẹ nhàng bước sát lại gần nó:

- Phải mấy người ông cụ đang đợi không?

George đáp:

- Vâng, tụi này vừa tới xong.

- Để thằng lớn kia trả lời coi.

Lennie nhấp nhỏm, bối rối. George nói:

- Nhưng nếu nó cóc muốn trả lời thì sao?

Curley quay phắt lại:

- Đù mẹ? Tao hỏi thì phải trả lời chứ.

Ai khiến may chõ mõm vào?

George phớt tỉnh:

- Tụi này đi với nhau.

- À, ra thế đấy.

George cau mặt, không nhúc nhích:

- Đúng thế Lennie cuống quýt nhìn George xem phải làm gì.

- Mà mày nhất quyết không cho thắng lớn đầu nói phải không?

- Chừng nào nó có chuyện thì nó nói.

Nó khẽ làm hiệu cho Lennie. Lennie nói dịu dàng:

- Chúng tôi vừa tới xong. Curley nhìn George chằm chằm:

- Này, bận sau bố mày hỏi. nhớ mà trả lời nghe không.

Hắn quay về phía cửa và đi ra khuỷu tay còn hơi khuỳnh khuỳnh. George nhìn Curley bước ra. rồi quay lại lão già:

- Cụ ơi thằng mắc dịch ấy nó bị cái gì thế. Lennie đâu có làm gì hắn.

Lão già cẩn thận nhìn ra phía cửa để yên trí không ai nghe lỏm, khẽ nói:

- Con ông chủ đấy, Curley nó hay lắm. Nó có học quyền Anh. Nó thuộc vào hạng nhẹ và lẹ tay lắm.

- Hừ, lẹ thì lẹ chứ. Việc gì nó phải ăn thua với thằng Lennie. Lennie đâu có làm gì hắn. Tại sao nó muốn gây sự với thằng này?

Lão già nghĩ ngợi...

- Hừ… Tôi nói cho mà hay. Curley cũng giống như mấy thằng nhóc khác. Thấy ai cao lớn nó không ưa. Thấy người nào to con thì nó kiếm chuyện suốt ngày. Cứ như là nó nổi xung thấy mình không được to con như vậy. Chắc bác biết rõ tụi nhóc như vậy chứ. Suốt ngày chỉ gây lộn.

- Ồ, biết quá mà. Tôi đã gặp hàng tá tụi nhóc con như thế! Nhưng ông nhóc Curley của cụ biết điều thì đừng tính nhầm mà đụng vào thằng Lennie. Thằng này thì nó không lanh lợi, nhưng ông nhóc xuẩn ngốc kia mà đụng vào nó thì vỡ mặt đấy.

Lão già trả lời hồ nghi:

- Ờ, nhưng mà Curley nó cũng gớm lắm. Thật ra thì chẳng công bằng gì cả. Ví thử mà Curley nhảy xổ vào một gã lớn con và giã cho một thoi thì ai ở ngoài cũng phục hắn cả. Ví thử nó nhảy vào mà bị người ta giã cho một trận thì mọi ngươi lại sẽ nói rằng gã to lớn kia phải chơi với kẻ đồng cân, đồng hạng và biết đâu chúng chẳng nhảy xổ vô đánh hôi, cho nên tôi chẳng thấy gì công bằng cả.

Chơi với Curley thì chỉ có lỗ thôi.

George nhìn chừng phía cửa, nói giọng hăm dọa:

- Dù thế nào mặc lòng, nó khôn hồn thì hãy coi chừng thằng Lennie. Thằng này không biết võ nhưng nó khỏe và nhanh lắm, và nó cũng chẳng cần biết luật lệ gì hết.

George đi về phía chiếc bàn vuông, ngồi lên một cái thùng. Nó sắp vài quân bài và lật xuống bàn.

Lão già ngồi trên một cái thùng khác:

- Đừng nói lại với Curley chuyện vừa rồi nghe. Nó sẽ tống cổ tôi đi đấy. Nó bất cần, ai làm gì nó được, vì nó là con ông chủ.

George úp bài và bắt đầu lật các quân

bài lên, ngắm nghía quân này kế quân khác và đặt xuống thành chồng.

Nó bảo:

- Đồ mất dạy! Sao tôi ghét tụi nhóc đó thế!

Lão già nói:

- Hình như nó mới đổ đốn từ ít lâu nay. Nó mới lấy vợ cách đây hai tuần. Vợ nó ở nhà bên kia, với ông chủ. Hình như từ ngày lấy vợ nó xấc xược hơn.

George càu nhàu:

- Để lên mặt với vợ chứ gì? Lão già tỏ ý vui thích:

- Anh có thấy tay trái nó mang găng không?

- Có tôi có thấy.

- Này, nó bôi thuốc kem vào găng đấy. Thuốc kem là cái đếch gì thế?

- Hừ, lão nói cho mà hay... Nó bảo để giữ cái tay ấy thật mềm mại cho vợ hắn.

George chăm chú tính nước bài. Nó nói:

- Chuyện vậy mà đi khoe tưởng hay lắm sao.

Lão già cảm thấy yên trí. Lão đã khôn khéo buộc George thốt ra một lời kết tội. Bây giờ lão thấy vững tâm và nói mạnh dạn hơn.

- Chốc nữa anh thấy vợ nó là khắc biết.

George lại úp bài và sắp lên bàn, chậm rãi và tư lự. Đột nhiên, hắn hỏi:

- Xinh không?

- Ồ, xinh... nhưng mà... George vẫn nhìn quân bài:

- Nhưng mà sao?

- Hừ, cô ả bốc dữ lắm.

- Thế hả. Vừa mới lấy chồng hai tuần mà đã bốc à? Có phải vì thế mà thằng Curley hay nổi khùng chứ gì?

- Tôi thấy cô ả đưa tình với gã Slim. Slim là gã đánh ngựa ấy mà. Tay ấy cừ lắm. Đập thóc, giã gạo không cần mang giày gót cao đâu: Con bé chài cha ấy dữ lắm. Curley nó chưa biết. Con bé lại còn chài cả gã Carlson nữa.

George giả bộ dửng dưng:

- Thế này thì còn nhiều pha khoái trá lắm.

Lão già đứng dậy:

- Anh có muốn nghe sự thật không. George không đáp.

- Hừ, tôi nghĩ là Curley đã vớ phải một con điếm.

George nói:

- Đâu phải chỉ một mình nó. Tôi biết nhiều cha gặp phải cảnh đó lắm.

Lão già bước ra phía cửa và con chó ngửng đầu lên nhìn chung quanh. Rồi nó nặng nhọc đứng dậy bước theo. Lão già nói: Tôi phải đem chậu ra sẵn cho mọi người. Xe sắp về tới tôi. Hai bác được xếp vào toán khiêng thóc phải không?

- Ừ

- Chú em không nói với Curley chuyện tôi nói lúc nãy chứ?

- Nhất định là không rồi.

- Chú em cứ mở mắt mà xem. Sẽ biết con nhỏ phải là điếm hay không.

Lão bước ra trong ánh nắng gay gắt.

- George đặt cẩn thận các quân bài xuống, xếp thành ba cọc Nó đặt bốn lá chuồn lên đến hàng xì dách. Khung nắng vuông bây giờ chiếu lên trên sân và đàn ruồi bay qua bay lại như những đốm sáng. Bên ngoài có tiếng loảng xoảng của dây nịt ngựa và tiếng bánh xe chất nặng cọt kẹt.

Từ xa có tiếng gọi:

- Mã phu... ơ... ơ... ơi! Mã phu! Rồi tiếp theo:

- Mẹ kiếp, không biết thằng nhọ chúi ở xó nào?

George ngắm các quân bài rồi xóa đi,

quay về phía Lennie. Lennie đang nằm duỗi trên giường, quan sát.

George nói:

- Đừng tưởng chuyện giỡn đâu. Tao đang lo đây. Thế nào thằng Curley này nó cũng kiếm chuyện với mày. Cái ngữ này mình đã gặp rồi. Chuyện lúc nãy cũng như là nó thử sức mày. Nó cho là nó đã biết thóp mày rồi và từ giờ trở đi hễ có dịp là nó giã mày cho mà xem.

Đôi mắt Lennie đầy kinh hãi. Nó cầu khẩn:

- Anh George tôi không muốn lôi thôi.

Anh đừng để nó đánh tôi.

George đứng dậy và đến ngồi trên giường Lennie:

- Tao chúa ghét tụi nhóc khùng như

thằng này. Tao đã gặp cả chục thằng như vậy. Đúng như lão già nói, chơi với nó chỉ có lỗ thôi. Lúc nào nó cũng hơn mình.

Hắn nghĩ ngợi một lát.

- Nếu nó kiếm chuyện với mày, thì mình phải dông đi trại khác. Mày đừng quên nó là con lão chủ nhé. Mày nghe tao nói cho rõ đi. Cố mà tránh nó nghe không. Đừng bao giờ nói chuyện với nó. Nếu nó tới đây, mày đi tít ra đầu phòng kia. Mày nhớ vậy chứ, Lennie.

Lennie rên rỉ:

- Thật tôi không muốn có chuyện lôi thôi. Tôi có làm gì nó bao giờ đâu.

- Nếu nó bốc đồng muốn đấu võ với mày thì chẳng có lợi gì cho mày cả.

Đừng bao giờ tới gần hắn. Nhớ đấy chứ?

- Nhớ mà, anh George, tôi sẽ không nói gì cả.

Tiếng xe chở thóc nghe rõ hơn. Tiếng chân ngựa nện trên đất cứng, tiếng phanh hãm, tiếng dây cương ngựa kêu lỏang xoảng. Tiếng người nói vọng từ cỗ xe này sang cỗ xe khác George ngồi trên giường cạnh Lennie, nhíu lông mày nghĩ ngợi. Lennie rụt rè hỏi:

- Anh buồn phải không anh George.

- Tao không buồn vì mày đâu. Tao giận cái thằng chó đẻ Curley. Cứ tưởng hai đứa có thể kiếm một ít tiền... độ mười ngàn đồng.

Nó lấy giọng cương quyết:

- Lennie, mày không được lại gần nó.

- Vâng, tôi không lại gần nó đâu. Tôi cũng không hé miệng nói gì cả.

- Tránh đừng để nó gây chuyện... Nhưng, nếu thằng nhóc nó chơi mày... hừ, thì mày cứ chơi lại nó đi.

- Chơi lại thế nào anh?

- Mày khỏi lo. Tới đấy rồi tao bảo. Cái ngữ nó tao thương không nổi. Lennie, nếu có chuyện gì xảy ra, mày nhớ tao dặn phải làm gì rồi chớ?

Lennie ngồi chống khuỷu tay, mặt chau lại vì nghĩ lung. Rồi nó máy mắt, buồn bà nhìn George:

- Nếu có chuyện gì xảy ra, anh không cho tôi nuôi thỏ nữa phải không?

- Không phải chuyện thỏ. Mày có nhớ đêm rồi, tụi mình ngủ ở đâu không. Dưới

kia kìa ở gần mé sông.

- Ờ, tôi nhớ rồi. Nhất định nhớ rồi mà.

Tôi xuống đấy, nấp vào trong bụi rậm.

- Nấp cho tới khi nào tao tới kiếm mày. Đừng để ai nhìn thấy cả. Nấp vào trong bụi rậm, gần mé sông. Nhắc lại đi.

- Nấp vào trong bụi rậm, gần mé sông.

- Nếu có chuyện gì xảy ra.

- Nếu có chuyện gì xảy ra.

Có tiếng hãm xe ở phía ngoài. Một tiếng kêu dội lên:

- Mã phu! ơ... ơ... ơi! Mã phu! George nói:

- Lennie! Mày khẽ nhắc lại đi cho khỏi quên.

Hai người ngước mắt nhìn lên vì

khoảng nắng hình chữ nhật của khung cửa sổ bị che lấp. Một thiếu phụ đứng nhìn vào trong phòng. Ả có đôi môi dày thoa đầy son, đôi mắt bôi đậm to thao láo. Móng tay ả quết đỏ, tóc buông xuống xoắn như những chùm lạp xường nhỏ. Ả bận cái áo vải dài đi dép đỏ kết những chùm lông đà điểu màu đỏ. Ả nói với một giọng mũi như vỡ tiếng.

- Tôi kiếm Curley.

George nhìn ra chỗ khác rồi lại nhìn cô gái.

- Cậu ấy mới ở đây xong nhưng lại vừa đi rồi.

- Thế à

Ả chắp tay sau lưng và dựa mình vào khung cửa sổ, cố ý làm nổi bật thân hình

lên.

- Các anh mới tới phải không?

- Phải.

Lennie nhìn trân trân cô gái, và mặc dù làm bộ không để ý tới Lennie, ả hơi gập mình xuống. Ả nhìn móng tay giảng giải:

- Chả là Curley vẫn thường tới đây luôn ấy mà.

George nói xẵng:

- Thế nhưng bây giờ cậu ta không có đây.

Ả nói giọng công phẫn:

- Nếu vậy, tôi đi kiếm chỗ khác xem sao.

Lennie vẫn nhìn thiếu phụ như bị thôi miên. George nói:

- Nếu gặp tôi sẽ bảo với cậu là cô đang tìm.

Ả mỉm cười ranh mãnh và run rẩy đôi mông.

- Ai lại nỡ rầy người lạc bạn bao giờ.

Có người đi qua phía sau thiếu phụ. Ả quay đầu lại:

- Chào anh Slim.

Tiếng Slim từ ngoài cửa vọng vào:

- Chào người đẹp.

Anh Slim à, tôi đang đi kiếm Curley đây.

- Kiếm cho kỹ vào. Tôi vừa thấy gã trở về nhà trên xong. Cô ả bỗng thất sắc và nói lớn:

- Chào các người nhé.

Và ả tất tưởi đi. George nhìn Lennie:

- Đúng là con đĩ ngựa! Nó kén được của này làm vợ thì thật là phúc tổ nhà nó.

Lennie bênh vực:

- Ấy đẹp quá!

- Đẹp, đẹp lắm. Có gì phơi ra hết rồi. Thằng kia cũng chẳng lạ gì nữa. Tao cuộc hai tờ là nó đi liền.

Lennie vẫn nhìn ra phía cửa cô ả vừa đi khỏi.

- Cô ấy đẹp quá?

Và nó mỉm cười chiêm ngưỡng.

George thoáng nhìn Lennie rồi nó chụp lấy tay, giật mạnh. Nó nói giận dữ:

- Đồ điếm chó. Đừng có nhìn vào con

đĩ ngựa ấy. Tao đếch thèm biết nó nói gì hay làm gì. Thứ rắn độc này, tao thấy đã nhiều nhưng chưa bao giờ tao được thấy thứ dữ như vậy. Đừng rờ vào nó nhé.

Lennie cố giật tay ra.

- Anh George ơi, tôi có làm gì đâu.

- Đúng, mày không làm gì cả, nhưng lúc con bé đứng kia kìa, phơi đùi ra, thì mày cứ nhìn chòng chọc vào nó.

- Tôi không nghĩ gì bậy bạ cả. Thề với anh như thế.

- Thế nào mặc lòng, mày đừng xán lại gần nó, nó là cái cạm bẫy người đó. Để mình thằng Curley nó chui vào là đủ rồi. Nó muốn vậy thì được vậy.

George nói giọng khinh miệt:

- Đàn ông, đàn ang mà mang găng đầy

kem. Tao cuộc thằng này nó tẩm bổ bằng trứng sống và chạy rông hỏi khắp các hiệu thuốc tây.

Lennie bỗng kêu lên:

- Anh George ơi, tôi không thích trại này. Ở đây quá rắc rối. Tôi muốn đi nơi khác kia.

- Mình phải ở đây tới khi có tí tiền còm đã. Không thể làm khác được, nghe chưa? Gặp cơ hội là cuốn gói ngay. Tao cũng không ưa cái trại này hơn gì mày.

Nó đi về phía bàn và lại chia một ván bài khác.

- Thật tình là tao không ưa gì chỗ này. Có dịp là phới liền. Phải chi có vài đồng bạc, mình sẽ ngược nguồn sông American River và làm nghề đãi vàng.

Nghe nói ở đó nó trả mỗi ngày hai, ba đồng và biết đâu mình chả vớ được một cái mỏ.

Lennie nghiêng về phía George lo lắng:

- Ta đi làm chỗ khác đi anh George. Đi khỏi chỗ này đi. Ở đây coi bộ mệt quá.

George cộc lốc:

- Phải ở đây. Giờ câm mồm đi. Tụi chúng đến đấy.

Trong phòng tắm bên cạnh, người ta nghe thấy tiếng nước chảy và tiếng thau loảng xoảng. George vẫn chăm chú tính bài. Nó nói:

- Lẽ ra thì mình cũng nên đi tắm cái đã. Nhưng mình có làm gì bẩn đâu mà

tắm.

Một người lực lưỡng hiện ra khung cửa. Hàn kẹp dưới nách một cái mũ nỉ vừa chải về phía sau mái tóc dài, đen và ướt. Như những người khác, hắn bận một cái quan xanh và một cái vét lụa ngắn. Khi vuốt tóc xong hắn bước vào phòng dáng điệu chững chạc như những nhà quý tộc hay các nghệ sĩ bậc thầy. Hắn đánh xe và là tay anh chị trong trại, một mình có thể cầm cương mười, mười sáu và có khi cả hai mươi con lừa với mỗi một con đầu đàn. Chỉ quật một roi hắn có thể giết chết một con ruồi trên mông lừa mà không đụng tới chân lông con vật. Trong dáng điệu của hắn có một vẻ trang trọng và bình thản sâu đậm tới mức mà hắn đi tới đâu làm mọi người im hơi lặng tiếng

ngay.. Hắn có nhiều uy tín cho nên dù nói vấn đề gì, chính trị hay ái tình, người ta cũng hoàn toàn tin cả. Đó là Slim. người đánh xe. Khuôn mặt chữ điền và không có dấu vết gì về tuổi tác. Có thể đoán hắn ba mươi tuổi. cũng có thể năm mươi tuổi. Hắn rất tinh, nghe nửa lời đã hiểu rồi. Lối nói chậm rãi của hắn hàm súc ẩn ý, không phải chỉ là tư tưởng suông mà còn gây được nhiều niềm thông cảm sâu sắc.

Tay hắn lực lưỡng mà thon, khoa lên một cách mềm dẻo như một cô đồng trong điện mẫu.

Hắn sửa chiếc mũ nhăn nheo, làm một đường rẽ phía giữa và đội lên đầu. Hắn nhìn hai người trong phòng một cách nhân hậu. Hắn nói, giọng ưu ái:

- Phía ngoài nắng như đốt. Vào đây hoa mắt chả thấy gì hết. Các bác vừa mới đến à?

George trả lời:

- Vâng chúng tôi vừa mới đến.

- Các bác vào kíp lúa mạch chứ.

- Ông chủ bảo thế.

Slim ngồi xuống một chiếc thùng, phía bên kia bàn, đối diện với George. Hắn nhìn ngược các quân bài trải trên bàn. Hy vọng các bác sẽ làm trong kíp tôi.

Giọng hắn rất hiền hậu.

- Trong kíp tôi có hai cha ngốc, đến nỗi không nhận ra bao nào là bao lúa mạch nữa. Hai bác có làm qua lúa mạch rồi chứ.

- Làm quá đi rồi! - George trả lời -

Tôi thì không có gì đáng khoe nhưng thằng vâm kia, một mình nó gánh bằng hai người thường.

Lennie từ nãy nhìn hai người nói chuyện, mỉm cười đắc chí khi George khen. Bằng mắt, Slim biểu đồng tình lời khen của George. Hắn cúi xuống bàn, lấy tay bật góc một quân bài của George để ngoài.

- Hai bác đi chung với nhau à?

Hắn nói bằng một giọng thân mật, quyến rũ người ta thổ lộ tâm can. nhưng cũng đồng thời có chiều dè dặt.

George trả lời:

- Vâng chúng tôi đi chung. Số là chúng tôi kết bạn giúp nhau.

Hắn dùng ngón tay, trỏ Lennie:

- Nó không được sáng dạ. Nhưng mà làm việc thì nó không ngại gì cả. Chân chỉ hạt bột. Tôi quen nó đã lâu.

Slim trông về phía George nhưng nhìn ra xa, nói giọng mơ màng:

- Ít có người đi chung được với nhau. Tôi không hiểu vì sao vậy. Có lẽ trên thế gian khốn khổ này, người ta ngờ vực nhau quá.

George nói:

- Đi đâu có bầu có bạn thích hơn nhiều Một người lực lưỡng và to lớn bước vào. Nước trên đầu nhỏ giọt xuống, cho

biết là y vừa tắm và gội đầu xong.

- Ê, Slim.

Hắn gọi và bỗng dừng lại, hắn nhìn chằm chằm vào George và Lennie. Slim

nói như để giới thiệu.

- Họ vừa đến xong. Người to lớn nói:

- Hân hạnh. Tên tôi là Carlson.

- Tôi là George Miltan. Và kia là Lennie Small ([1])

- Hân hạnh - Carlson nhắc lại - Vừa vặn là bác ta không nhỏ chút nào.

Đùa xong hắn phá lên cười nhẹ nhõm.

Hắn nhắc lại:

- Đúng là bác ta không nhỏ tí nào. À Slim, tôi định hỏi anh... Con chó thế nào? Sáng nay tôi để ý không thấy nó nằm dưới gầm chiếc xe bò nữa.

- Nó vừa đẻ tối hôm qua. Được chín con. Tôi dìm chết luôn bốn con. Nó

không đủ sức cho bú nhiều đến thế.

- Vậy là còn năm con?

- Ừ, năm con. Tôi giữ lại năm con lớn nhứt.

- Anh nghĩ nó thuộc giống gì?

- Không biết. Tôi đoán là giống bẹc giê. Hôi động đực chỉ thấy có giống chó bẹc giê bâu quanh nó.

Carlson nói tiếp:

- Nếu vậy, anh giữ lại năm con chó con. Anh định nuôi cả lũ à?

- Chưa biết. Thế nào cũng giữ ít lâu cho con Lulu hết cương sữa đã.

Carlson nói giọng chắc chán:

- Anh Slim, thế này nè, tôi tính như vầy: Con chó lão Candy già quá, hết đi nổi rồi. Nó lại còn hôi thối như quỷ. Mỗi

lúc nó vào phòng này, hai ba ngày sau tôi còn ngửi thấy thối. Bây giờ ta bảo lão Candy bỏ con chó già đi và xin anh một con chó nhỏ mà nuôi? Cách một dặm đã ngửi thấy mùi con chó ấy rồi. Nó không còn lấy một cái răng, gần mù tịt, ăn không được nữa. Lão Candy cho nó uống sữa. Nó không thể nhai bất cứ cái gì khác.

George chăm chú nhìn vào Slim bỗng có tiếng gõ trên kiểng sắt lúc đầu chậm rãi, dần mau hơn cho đến lúc cuối thì các tiếng đập làm thành một âm thanh duy nhất. Tiếng kiêng đột nhiên tắt như lúc ban đầu.

Carlson nói:

- Kiểng đánh rồi. Phía ngoài một nhóm người đi qua, cười nói ồn ào.

Slim từ từ đứng một cách trang trọng:

- Ê, thôi ta, các bác nên mau chân xuống thì mới có thức ăn. Trong hai phút nữa, sẽ hết sạch.

Carlson nhường lối cho Slim đi qua rồi cả hai cùng ra cửa Lennie dáng sốt ruột, nhìn George. George gom các quân bài thành một đống. Hắn nói:

- Ừ, Lennie, tao hiểu rồi. Tao sẽ xin cho mày một con.

- Một con màu nâu và đen,- Lennie nói mất bình tĩnh.

- Đi xuống ăn đã. Không biết có con nào màu nâu và đen không?

Lennie không nhúc nhích khỏi giường.

- Anh George, anh xin ngay đi, để bác ấy đừng giết thêm nữa.

- Ừ mà, đi ăn. Đứng dậy nào.

Lennie lăn khỏi giường và đứng dậy, cả hai đi ra cửa. Vừa lúc họ tới cửa, Curley xồng xộc bước vào. Hắn hỏi giận dữ

- Tụi bay có thấy người đàn bà nào vào đây không?

- Hình như có cách đây chừng nửa giờ.

- Nó đến đây làm cái khỉ gì?

George đứng im, ngắm anh chàng bé nhỏ đang nổi giận.

Hắn trả lời với một giọng hỗn xược:

- Cô ả nói... cô ả đi kiếm cậu.

Curìey hình như mới nhận rõ ra George lần thứ nhất. Hắn ném vào George một cái nhìn nẩy lửa, ước lượng, xét đoán sức lực của George, ngắm nghía

thân hình đều đặn của George. Cuối cùng hắn hỏi:

- Thế cô ấy đi về phía nào? George nói:

- Tôi không biết, tôi không để ý nhìn cô ta đi lối nào.

Curley nhìn George hằn học rồi quay mình lại, chuồn thẳng ra cửa.

George nói.

- Lennie à, mày không biết chớ tao sợ là chính tao rồi cũng có chuyện lôi thôi với thằng khùng này. Bộ mặt nó tao tiêu không được. Thôi đi. Mẹ kiếp, nhanh lên không thì hết nhẵn.

Chúng bước ra ngoài. Mặt trời chỉ còn là một vạch mỏng dưới cửa sổ. Xa xa, người ta có thể nghe tiếng chén bát va

chạm nhau.

Một lát sau con chó già khập khễnh đi vào chỗ cánh cửa để mở. Nó nhìn bên phải, bên trái với đôi mắt lờ đờ gần như mù tịt. Nó hít hơi rồi gối đầu lên cẳng. Curley lại hiện ra trên ngưỡng cửa và nhìn vào trong phòng.

Con chó ngẩng đầu lên nhìn, khi Curley thình lình biến mất, cái đầu xám của nó lại rơi xuống sàn.