gày lễ rộn ràng khắp vùng U-ran. Nếu bạn hỏi ngày lễ bắt đầu trước tiên ở nơi nào, thì mỗi người lao động đều trả lời: “Từ chỗ chúng tôi!” – và đúng là như vậy thật. Công nhân lái máy xúc trên các núi sắt Vu-xô-cai-a, Bla-gô-đát, Ma-gơ-nhít-nai-a xúc quặng lên toa xe nhanh gấp hai lần, bởi vì ngày lễ đã tới. Công nhân chế tạo súng lớn ở Péc-mơ gửi tới thao trường thí nghiệm ngày càng nhiều đại bác, bởi vì ngày lễ đã bắt đầu. Công nhân chế tạo xe tăng ở Tsê-li-a-bin-xcơ đẩy nhanh tiến trình các dây chuyền lắp ráp, bởi vì ngày lễ đòi hỏi như vậy. Công nhân lò cao và công nhân nấu thép ở Ma-gơ-nhi-tô-goóc-xcơ, Xê-rốp, Cu-sơ-va, công nhân nấu đồng ở Ki-rô-vô-grát và Cra-xnô-u-ran-xcơ, công nhân nấu nhôm ở Ca-men-xcơ – U-ran-xki sản xuất ngày càng nhanh các mẻ kim loại. Vùng U-ran đón chào ngày lễ bằng những món quà thiết thực phục vụ tiền tuyến.

Khu vực sau hàng cột của phân xưởng thanh niên chỉ là một phần bé nhỏ, gần như khó thấy, của cả vùng U-ran, nhưng ở đây, mọi người cũng hướng toàn bộ ý nghĩ của mình ra mặt trận. Các em muốn nhanh chóng biết rõ xem bảy cỗ máy sẽ sản xuất được đến mức nào, liệu các em có phải hổ thẹn với đội của Min-ga-rây, với phân xưởng thanh niên không. Cô-xchi-a ngày càng cảm thấy yên tâm hơn. Máy gia công tinh giải quyết được tốt dòng “ống” dồn tới nó. Nó đang giải quyết rất tốt! Nó làm kịp được kia kìa! Thậm chí nó dường như còn vượt trước cái dòng “ống” ấy một chút là khác. Điều đó hoàn toàn không có nghĩa là Ba-la-kin tính toán sai. Sau khi quan sát kỹ Ca-chi-a làm việc, Ba-la-kin nói:

- Đúng, tất cả đều tùy thuộc ở đôi tay… Với một đôi tay như thế này, máy gia công tinh mới làm kịp được. – Nhưng ngay lúc ấy, anh giơ một ngón tay lên đe Cô-xchi-a và nói thêm: – Ấy chớ, ấy chớ! Chú biết cháu đang nghĩ đến chuyện gì rồi!

Đồng chí đã đoán đúng, bởi vì quả là Cô-xchi-a đang nghĩ tới cỗ máy “Bu-sơ” thứ tám nằm lẻ loi ở phân xưởng sửa chữa.

Đứng ngoài mà nhìn thì tưởng như Ca-chi-a chẳng vội vã tí nào, nhưng thật ra cứ mỗi phút đôi tay em lại tranh thủ vượt nhanh được một vài giây, còn cứ mỗi giờ, em lại tranh thủ được vài phút, đó là chưa kể em vẫn thì thào được với Lê-na và vẫn mỉm cười thân ái được với các bạn khác, với cả Cô-li-a, mặc dù trong thâm tâm, em không hài lòng lắm về chuyện Cô-xchi-a nhận cậu ta vào đội.

- Cậu đứng được hai máy nhanh đấy chứ nhỉ, - dù sao Ca-chi-a cũng phải công nhận.

- Nhờ sự giúp đỡ của Cô-xchi-a đấy, - Xê-va lên tiếng.

- Xê-va, tớ yêu cầu cậu bỏ cái giọng ấy đi! – Lê-na nói luôn. – Cậu cũng không phải tự dưng mà đứng được hai máy đâu.

- Nói có mỗi một câu mà cũng không cho người ta nói! – Rồi Xê-va nháy mắt với Ca-chi-a. – Người thân mến của cậu ấy đấy, cậu hiểu chưa?

- Ôi, cậu đến lạ! – Lê-na cười vang và vỗ hai tay vào nhau. – Tất cả các cậu đều là những người thân mến của tớ, mà thân mến nhất là Ca-chi-a.

Tóm lại, ở khu vực máy “Bu-sơ”, mọi việc diễn ra rất tốt đẹp. Thanh thiếu niên ở phân xưởng thường chạy tới để hỏi xem liệu Min-ga-rây có bị giáng trả lại xứng đáng không. Thế rồi đồng chí bí thư đảng ủy dẫn đến một đoàn khách quan trọng và nói:

- Các đồng chí quan tâm tới kinh nghiệm sử dụng máy móc thiết bị cũ của chúng tôi thì đây, các đồng chí hãy nhìn xem.

Sau khi Cô-xchi-a kể xong về hoạt động của đội em, đồng chí bí thư đảng ủy đưa đoàn khách đến phân xưởng nhiệt luyện. Nói chung, hôm ấy là một ngày rất sôi nổi.

- Cả thành phố dồn đến phân xưởng nhiệt luyện, các cậu ạ. Người đông nghịt nhé! Khói bốc um cả lên, lại có cả nhạc nữa chứ, - Cô-li-a cho biết. Cậu ta vừa đem dao đi mài, nhân thể ghé vào phân xưởng nhiệt luyện một tí.

- Dì Nhi-na tớ hồi hộp lắm đấy nhé, - Ca-chi-a nói. – Đang làm việc mà có ai nhìn thì khó chịu vô cùng, các cậu ạ.

- Này! – Lê-na ngăn bạn. – Lại có ai đến chỗ chúng ta để… xem kia kìa.

Đó không phải “ai” xa lạ, mà chính là ông phóng viên nhiếp ảnh có bộ râu hung. Ông không đi một mình, mà cùng đi với ông còn có một quân nhân lạ mặt – một sĩ quan đeo quân hàm, vai khoác xà-cột.

Trông thấy ông phóng viên nhiếp ảnh, Ca-chi-a nhớ lại tất cả. Em nhớ lại cuộc gặp gỡ đầu tiên với ông, một cuộc gặp gỡ kết thúc rất đáng buồn. Em cúi đầu giả vờ như không trông thấy gì, mặc dù em vẫn muốn biết hai người này đến để làm gì.

Ông phóng viên nhiếp ảnh nhận ra em ngay. Ông tiến đến gần:

- Chào cháu Ca-chi-a. Trông cháu khỏe lắm rồi!

Ông ngừng lời, bỏ mũ ra, lau mồ hôi trên trán và chằm chằm nhìn người sĩ quan. Người sĩ quan nhìn Ca-chi-a chăm chú, hết sức chăm chú, anh mỉm cười và dùng đầu ngón tay trỏ ấn vào chạc giữa chiếc kính cặp mũi của anh để nhìn cho rõ hơn. Ca-chi-a rất khó chịu, thậm chí bực bội nữa, nhưng em không biết phải xử sự thế nào, cho nên em chỉ đỏ bừng mặt.

- Đúng là đồng chí đã không lầm, - người sĩ quan nói – chắc chắn là như vậy rồi.

- Tôi lầm sao được! – ông phóng viên kêu lên. – Các phóng viên nhiếp ảnh bao giờ cũng nhớ mặt và nhớ tên rất giỏi.

- Đôi mắt cũng xanh y như thế.

- Xanh biếc ấy, đồng chí nhỉ! Cả thành phố này không ai có đôi mắt xanh như vậy đâu. Tức là cũng có thể có, nhưng tôi chưa gặp… Ca-chi-a, cháu có thể ngừng máy một phút được không?

Cỗ máy đã đứng lặng yên. Ca-chi-a cũng lặng người đi. Em lập tức cảm thấy mỏi rã rời. Người sĩ quan lấy một vật gì đó trong xà-cột đưa cho Ca-chi-a.

- Có lẽ cháu biết cái này chứ? – anh hỏi.

- Đây là cái bót thuốc lá… - em nói. – Đây là cái bót thuốc lá bằng ngà của bố cháu… - Em nhìn chiếc bót thuốc lá có khắc chữ mà tưởng như trong mơ. Môi em mấp máy nhưng không thốt được một lời nào, còn đôi má em mỗi lúc một tái đi. – Cái này… ở đâu ra đấy ạ? – Cuối cùng, em hỏi bằng một giọng buồn rầu: - Bố cháu làm sao rồi ạ?

- Không làm sao cả, hoàn toàn không làm sao cả! – người sĩ quan nói ngay. – Hôm nọ, bố cháu đưa cho chú chiếc bót thuốc lá này để thay cho thư, bởi vì ở đây có khắc họ tên bố cháu rồi… Chú phải tìm bằng được cháu, và đây…

Anh không kịp nói thêm một lời nào nữa.