hi Cô-xchi-a trở lại phòng khách, em nghe thấy giọng nói sôi nổi của Nhi-na Páp-lốp-na và phải khó khăn lắm em mới nhìn ra Nhi-na Páp-lốp-na và Ca-chi-a đang ngồi ôm nhau trên đivăng.

- Con ngốc nghếch quá, con ngây thơ quá, Ca-chi-a! – Nhi-na Páp-lốp-na nói. - Tại sao con lại lo sợ khiếp hãi đến thế nhỉ? Chẳng lẽ con không nhớ bố con như thế nào hay sao? Con vẫn nhớ đấy chứ? Con có mấy tấm ảnh bố con kia mà…

- Con…con đã cất đi từ lâu rồi, - Ca-chi-a thú thực. – Con sợ nhìn ảnh lắm. Nhưng dù sao con cũng vẫn nhớ… Con nhớ rất rõ!

- Cao lớn, phải không con? Vai rộng nữa, - Nhi-na Páp-lốp-na nhắc. – Khuôn mặt thon, thanh tú, thông minh, trán cao, còn mắt cũng như mắt con ấy.

- Không, mắt bố con sẫm hơn, - Ca-chi-a sửa lại.

- Có chăng cũng chỉ hơi sẫm hơn một chút thôi, nhưng dù sao cũng vẫn là màu xanh, rất xanh… Thế con nhớ bố con lúc bố con cau có hay lúc bố con bực tức?

- Không, sao dì lại nói thế! – Ca-chi-a không tán thành. - Bố con bao giờ cũng hiền hậu, vui vẻ…

“Anh Mi-tơ-ri vẫn được người Man-xi gọi là anh Mi-rơ-ri vui tính”. – Cô-xchi-a nghĩ, em đang ngồi trên tấm da gấu.

- Thế con có nhớ bố con khoẻ như thế nào không?

- Không ai khoẻ hơn được bố con! – Ca-chi-a kiêu hãnh nói.

- Bố con đi săn gấu gần như bằng tay không, chỉ mang theo mỗi một con dao… Và bố con trượt tuyết, bố con bơi mới hăng chứ!…Con có nhớ những lần đi chơi, bố con vẫn cho con ngồi lên vai đi rừng thông Cra-xnưi về, sau đó bố con cười và bảo vai bố con như thiếu mất cái gì ấy, con nhớ chứ?

“Anh Mi-tơ-ri cũng săn gấu bằng dao…Còn trượt tuyết thì anh ấy giỏi nhất”, - Cô-xchi-a nghĩ.

- Con hãy nhớ lại mọi chuyện, nhớ lại tất cả mọi chuyện đi! – Nhi-na Páp-lốp-na nói. – Con hãy nhớ lại và thử nghĩ xem: lẽ nào điều con vẫn lo sợ ấy lại có thể xảy ra được với một người như thế? Ai can đảm hơn, dũng cảm hơn được bố con? Ai khéo léo được đến thế?

- Không sai bằng được bố con! – Ca-chi-a nói dứt khoát.

“Anh Mi-tơ-ri đến sát bên con dê rừng mà nó vẫn không biết”, - Cô-xchi-a nghĩ và buồn bã mỉm cười.

- Làm sao con lại có thể nghĩ rằng có chuyện gì đã xảy ra với bố con nhỉ, con ngốc nghếch quá!

- Không dì ạ, con cũng nghĩ rằng không có chuyện gì xảy ra với bố con được! – Ca-chi-a kêu lên. – Con chỉ có ý nghĩ ấy khi con ngồi một mình.Không, không có chuyện gì xảy ra với bố con đâu! Và dì có biết con nghĩ như vậy còn vì sao nữa không? Con nói thật với dì tất cả nhé. Nếu bố con…có làm sao, thì con chết mất, mà con chưa hình dun nổi con có thể chết như thế nào, dì ạ. Con cảm thấy con sẽ không chết, dì hiểu không, lúc nào con cũng cảm thấy con sẽ không chết…Nghĩa là có lẽ bố con vẫn sống. – Em im lặng một chút rồi thì thầm: - Chỉ có điều là nếu bố con dù sao…vẫn cứ gặp chuyện không may, thì thể nào con cũng chết, rồi dì khắc thấy…Lúc đó con sống làm gì nữa hả dì!..

- Nếu con còn nhắc lại những lời dại dột ấy, dì sẽ giận đấy! – Nhi-na Páp-lốp-na nghiêm khắc nói. – Sao con lại nghĩ thế nhỉ! Dì không ngờ con bạc nhược như vậy! Không, dì biết, dì biết rõ tại sao con lại có ý nghĩ ấy rồi. Con cứ ẩn vào một xó cùng với nỗi đau khổ của con. Con tưởng mọi chuyện thế là hết, toàn bộ cuộc đời thế là hết. Nhưng con hãy thử hình dung xem, con hãy thì hình dung một phút thôi xem nào: giả sử tất cả những phụ nữ đã mất người thân thiết, người yêu quý của họ trong chiến tranh - mất chồng, mất cha, mất anh, mất con… - giả sử tất cả những phụ nữ ấy đều đến gặp con… Họ từ các nhà máy, các cơ quan, các nông trang tập thể, họ từ cả nước đến gặp con và hỏi:”Chúng tôi phải làm gì đây, Ca-chi-a? Hãy bảo cho chúng tôi biết, chúng tôi phải sống thế nào đây”. Còn con, con lại bảo họ…

- Dì Nhi-na…- Ca-chi-a thì thầm, giọng rầu rĩ.

- Không, con hãy nghe đã, - Nhi-na Páp-lốp-na đau đớn nói tiếp. – Con lại bảo họ: “Các bác sống làm gì nữa, các bác làm việc, đấu tranh làm gì nữa. Chỉ cần làm như vậy khi người thân của các bác còn ở mặt trận thôi. Còn bây giờ không cần. Các bác chẳng nên sống làm gì, các bác phải chết mới đúng…Các bác có liên quan gì đến những người còn đang chiến đấu ở mặt trận đâu!..”

- Không, không phải thế dì ạ! – Ca-chi-a sôi nổi trả lời. – Sao dì lại nói thế…Con chỉ quyết định như vậy cho bản thân con thôi…cho mình con thôi…là con sẽ không sống nữa, con không thể sống được nữa, dì Nhi-na yêu quý…

- Thế những người phụ nữ kia, mỗi người đều chẳng quyết định cho bản thân mình hay sao? – Nhi-na Páp-lốp-na nói. - Chỉ có điều là họ quyết định đúng đắn, họ quyết định vẫn sống và vẫn làm việc nhiều hơn so với trước, vì ở mặt trận có hàng triệu người thân thiết với họ. Những người ở mặt trận vô cùng gần gụi, vô cùng thân thiết đối với họ, mỗi chiến sĩ ngoài tiền tuyến đều là người ruột thịt, người yêu quý của họ, dù chiến sĩ ấy có tên là gì đi nữa! Làm sao có thể bỏ rơi, có thể không giúp đỡ người chiến sĩ ấy? Không, thật đáng hổ thẹn những ai nản chí, những ai lãng quên hàng triệu con người thân thiết của mình…Phải làm việc nhiều hơn nữa, phải sản xuất nhiều hơn nữa cho tiền tuyến!

- Thế dì cũng…dì cũng làm việc nhiều như vậy vì dì nghĩ rằng bố con đã chết rồi phải không ạ?..

- Không! – Nhi-na Páp-lốp-na trả lời, giọng kiên quyết. – Con hãy quên cái từ ấy đi. Bố con không thể chết được! Dì đã giải thích cho con rõ tại sao bố con lại không thể chết được. Những người như thế không thể nào chết được. Càng làm việc nhiều, dì càng tin chắc bố con vẫn sống và sẽ sống.

- Vâng…bố con vẫn sống, bố con không chết! – Ca-chi-a nhắc lại những lời Nhi-na Páp-lốp-na. – Bây giờ lúc nào con cũng sẽ nghĩ như thế. Chỉ có điều là…dì đừng về, dì Nhi-na yêu quý, dì kể cho con nhiều hơn nữa về bố con đi. Dì đừng đi đâu cả, nếu không, con sẽ lại suy nghĩ dại dột mất…Hôm nay thứ bảy, mai là ngày nghỉ…Dì sẽ ở luôn đây, được không dì? Con không hiểu tại sao dì lại ở nhà ông bà Pê-xtơ-ri-a-cốp. Dì đến đây ở với con nhé. Được không dì?

- Con mệt rồi phải không, con yêu quý? Con buồn ngủ phải không?

- Có dì bên cạnh thế này, bây giờ con thấy thanh thản lắm. Dì hãy kể chuyện về bố con nữa đi.

Hai tay ôm đầu gối, Cô-xchi-a đăm đăm nhìn vào bóng tối, mắt em lại rực cháy một ngọn lửa vô hình. Những kẻ sát nhân đen tối không dám xuất hiện. Bây giờ hắn ở xa lắm, ở tận chỗ những người khổng lồ, những người như Mi-tơ-ri, những người như va-xi-li, đang tiến công hắn. Nghĩa là Mi-tơ-ri chưa hy sinh! Anh ấy vẫn tiếp tục chiến đấu, bởi vì Va-xi-li cũng y hệt như Mi-tơ-ri, - hai người đang ôm nhau, hoà vào nhau, và tên địch chạy trốn họ. Những người khổng lồ ngày càng mạnh mẽ hơn, bởi vì ở một nơi nào đó rất xa xôi, trái tim con người hiểu rằng không thể đáp lại cái chết bằng cái chết, mà phải đáp lại cái chết bằng đấu tranh và tin tưởng, để cho cuộc sống chiến thắng…

Cô-xchi-a cảm thấy xung quanh hết sức yên tĩnh.