à An-tô-nhi-na An-tô-nốp-na tin chắc Cô-xchi-a không làm điều xấu, nhưng bà vẫn hoảng sợ khi em lấy trong ba-lô bày lên bàn một hộp mỡ, hai gói đường miếng, các túi bột và ca-cao, những thỏi sô-cô-la gói rời. Mắt bà và mồm bà tròn xoe ra vì kinh ngạc. Bà lấy ngón tay miết tí bột đưa lên lưỡi nếm… Bà thấy rõ đây không phải giấc mơ và không thể tìm ra thứ bột nào ngon hơn được nữa.

- Nhà máy cho hay sao đấy hả cháu? – bà hỏi, giọng chan chứa hy vọng.

- Vâng ạ, - em gật đầu. - Người ta bảo cacao phải đun với sữa bà ạ. - Hiểu nỗi băn khoăn của bà cụ, Cô-xchi-a mỉm cười: - Không sao bà ạ… Mình làm được chứ có phải mình ăn cắp đâu. Bà cứ bảo là nhà máy cho.

- Bà ơi, ai thế bà? Cô-xchi-a phải không ạ? Cô-xchi-a, sang đây! Tớ đã thức dậy rồi, - có tiếng nói đằng sau cánh cửa.

Ca-chi-a nằm trên đi-văng, chăn kéo đến tận cằm. Em nhìn Cô-xchi-a với một nụ cười như thể em rất có lỗi.

- Tớ bị ốm đột ngột quá cậu ạ, - em nói. – Cậu biết không, nói chung tớ hoàn toàn không đau đâu cả, chỉ rất chóng mặt, mọi thứ cứ quay tít theo một chiều, và buồn ngủ lắm cậu ạ. Còn hai tai thì cứ như đi mượn ấy. Chẳng nghe rõ gì cả. Lúc nào cũng ù ù, lạo xạo… như cái đài vậy… - Em bỗng nhớ ra và lo lắng hỏi: - Kìa, tại sao cậu lại ở nhà? Sao cậu lại không đi làm?

- Bác Ba-bin cho phép tớ… Tớ phải nghĩ tới các đội viên chứ.

- Theo tớ, tất cả những chuyện đó đều thừa, - Ca-chi-a quả quyết nói rồi chống khuỷu tay nhỏm ngay dậy. - Cậu đến nhà máy đi! Có lẽ tất cả các máy đang ngừng chạy đấy…

Để Ca-chi-a yên tâm, Cô-xchi-a nói rằng công việc ở sau hàng cột không bị ngừng trệ, bởi vì Xê-va đã đứng được những ba máy. Em tưởng Ca-chi-a sẽ vui mừng, nhưng Ca-chi-a lại quay mặt vào tường và bực tức nói:

- Tớ đã biết mà! Các cậu có cần đến tớ đâu! Các cậu khoẻ mạnh, còn tớ thì ốm yếu, tớ chỉ làm phiền các cậu thôi. Tớ cứ muốn chết ngay đi cho rảnh chuyện…Nhưng tớ là người đầu tiên nghĩ ra cách đứng hai máy đấy nhé… Đúng, tớ là người đầu tiên, người đầu tiên đấy nhé! Lẽ nào tớ lại có lỗi vì tớ bị ốm? – Em khóc nức nở. - Mặc dù đúng là tớ cũng có lỗi, bở vì… - Em im lặng một chút rồi nói khe khẽ và kiên quyết: - Cậu đến nhà máy đi và bảo cô Nhi-na Páp-lốp-na… tại sao không thấy cô ấy đến đây? Tớ cứ phải suy nghĩ một mình, suy nghĩ một mình mãi thế này đến bao giờ? Tớ không muốn như thế này… không thể như thế này… Cậu nghe rõ chưa!

- Để tớ đi! – Cô-xchi-a đứng bật dậy, sẵn sàng chạy như bay đi ngay.

- Gượm đã! – Ca-chi-a sực nhớ ra, vội ngăn bạn lại. - Cậu thích chạy đi lắm đấy nhỉ… Cậu chán ngồi với tớ rồi mà! Thôi, cậu đi đi, làm như tớ cần cậu lắm ấy!..

Các em nói chuyện với nhau chưa được bao lâu, vậy mà cũng đã kịp xảy ra một điều kỳ diệu. Cửa mở toang ra, bà An-tô-nhi-na An-tô-nốp-na bước vào, hai tay bưng cái khay.

- Cháu yêu quý của bà, dù muốn hay không cháu cũng hãy uống cho bà vui lòng, - bà nói, giọng ngâm nga. - Cả cháu nữa Cô-xchi-a, cháu cũng ăn sáng đi này.

Không hiểu bà An-tô-nhi-na An-tô-nốp-na nấu cacao lúc nào, nướng bánh lúc nào, nhưng bà đã làm được tất cả những việc đó. Ca-chi-a mở to mắt, kêu “ôi” một tiếng y hệt Lê-na:

- Ôi, bánh trắng quá! Còn đây đúng là mùi cacao rồi… - Trông thấy thỏi sôcôla, em cười: -Bà ơi, đây là sôcôla bà nhỉ? – Em cầm lấy thỏi sôcôla, nhấm một tí, rồi nheo nheo mắt lại và nói: - Ngon y như sôcôla bố cháu vẫn mua hồi trước bà ạ. – Em nhai sôcôla, nhắm mắt lại và mỉm cười, nhưng sau đó, thoạt tiên em không mỉm cười nữa, rồi ngừng nhai, em từ từ mở mắt ra và hỏi: - Bà ơi, bà lấy sôcôla ở đâu ra đấy?

- Cô-xchi-a vừa mang về… Nhà máy gửi cho cháu, mà…

Cặp mắt xanh dừng lại ở Cô-xchi-a như muốn thiêu cháy em.

- Bạn ấy nói dối! – Ca-chi-a nói. – Làm gì có khẩu phần nào như thế này… Cô-xchi-a, những thứ này ở đâu ra?

- Việc gì đến cậu? – Cô-xchi-a ấp úng, không biết xử trí thế nào nữa.

- Việc gì, việc gì! – Ca-chi-a chì chiết. - Của cô ấy gửi đến phải không? Của cô Nhi-na Páp-lốp-na phải không? Cô ấy lại tỏ ra tốt bụng đấy mà! Tớ đoán ra ngay mà! – Em nằm xuống, kéo chăn lên tận đầu rồi nghẹn ngào nói: - Thế là hết! Cô ấy không hiểu gì cả, không hiểu một tí gì cả, cô Nhi-na Páp-lốp-na của cậu ấy… Cậu đừng có gọi cô ấy đến đây nữa, nghe rõ chưa? Cô ấy sẽ nghĩ là… vì thỏi sôcôla này mà tớ gọi cô ấy đến! Tưởng tớ cần lắm đấy! Thế mà tớ lại chỉ có thể nói với cô ấy về bố tớ, không nói với ai nữa, nếu không, bố tớ sẽ giận… nếu bố tớ còn sống. Bây giờ thì tớ không thể nói gì được với cô ấy nữa rồi… Bây giờ mọi chuyện thế là hết, hết hẳn! - Rồi em khóc sướt mướt.

- Cháu ngang ngạnh quá đi mất! – bà An-tô-nhi-na An-tô-nốp-na rầu rĩ nói. – Ai cũng đối xử với cháu thật tốt, vậy mà lúc nào cháu cũng chê bai, dè bỉu, cái gì cháu cũng không bằng lòng… Người cháu bâu giờ có còn gì nữa đâu, ngoài da bọc xương, vậy mà lúc nào cháu cũng gắt gỏng, cũng càu nhàu…

Ca-chi-a thở dài não ruột rồi nói, gương mặt đầm đìa nước mắt vẫn úp xuống gối:

- Kệ cháu! Cháu không cần ai hết!

Đành phải nói thật vậy.

- Không phải của nhà máy cho đâu, - Cô-xchi-a nói, - cũng không phải của cô Nhi-na Páp-lốp-na đâu. Tớ mua đấy.

- Tớ tin ngay được cậu chắc! – Ca-chi-a mệt mỏi đáp lại, giọng lãnh đạm. - Cậu giàu gớm nhỉ! Cậu đi ngau chỗ khác đi, nói dối nói dá thế mà không biết ngượng! Cậu không bịa ra được chuyện gì nữa à…

- Tớ nói thật đấy! Cậu xem đây này! – Cô-xchi-a nói. - Tớ đã giao nộp một cục vàng mười…

Ca-chi-a lắng nghe với vẻ hoài nghi rồi từ dưới tấm chăn, em hé một mắt để nhìn, còn Cô-xchi-a thì rút giấy tờ ra và bắt đầu giải thích: đây là giấy biên nhận cho người giao nộp vàng, còn đây là phần thanh toán, trong đó ghi rõ cục vàng nặng bao nhiêu gam, tính ra thành bao nhiêu đồng rúp vàng, những thứ thực phẩm nào đã được xuất, nghĩa là mọi điều đều chính xác, đều đúng đắn, và em không hề nói dối gì cả.

- Tớ đã nói dối bao giờ chưa? Cậu nói đi: tớ có nói dối không?

- Thế tại sao cậu lại có cục vàng? – Ca-chi-a gặng hỏi, em vẫn chưa tin bạn. - Cậu mới… bé tí thế này thôi mà.

Cứ như vàng phải nhìn xem ai đã, người lớn hay trẻ con, bấy giờ mới lộ mặt ra vậy! Khi đã nổ ra chiến tranh và anh Mi-tơ-ri đã đi chiến đấu, Cô-xchi-a thường cùng các bạn ở Ru-mi-an-xép-ca đãi vàng ở khu mỏ đã khai thác xong dưới chân núi Đốc. Các em đãi mãi, đãi mãi mà chẳng được tí gì. Các em bảo nhau: “Hết nhẵn rồi còn đâu, đãi làm gì nữa cho phí công!” - rồi chạy ra tắm ở hồ, nhưng Cô-xchi-a lại nghĩ: “Được, ai ở lại cuối cùng, người đó sẽ may mắn”, rồi thật như trêu ngươi, trong thùng đãi vàng có cái gì lục cục, nghe tiếng thì không phải đá, mà nặng lắm. Em rửa sạch đất sét, thế là thấy ngay một cục vàng thiên nhiên giống hệt cái đầu lợn đang ánh lên tươi vui trong nắng. Em không nói với ai về cục vàng em tìm được vì sợ làm ầm ĩ lên sẽ không gặp may lần nữa. Em giữ thật kín. Và thế là đã đến lúc cục vàng em tình cờ tìm ra được dùng vào một việc có ích.

- Tại sao cậu không cho tớ xem cục vàng ấy? Cậu đến là tệ! – Ca-chi-a trách bạn rồi như vô tình thôi, xem đưa tay ra cầm lấy thỏi sôcôla ban nãy và mời Cô-xchi-a: - Cậu uống ca-cao và ăn bánh đi. Tớ không thích đâu… Tớ chỉ ăn một chút sôcôla thôi… Cậu biết không, khi ăn sôcôla, tớ lại tháy đau đau ở mé dưới tai. Tớ lại thấy buồn buồn ở đó, y như hồi trước chiến tranh ấy cậu ạ… - Em hơi lúng túng, khe khẽ nói thêm: - Cậu rất tốt, cảm ơn cậu nhé…

Giả vờ như không nghe thấy những lời bạn vừa nói, Cô-xchi-a bảo rằng em không có thời giờ ngồi lâu vì còn nhiều việc lắm. Ca-chi-a cũng không giữ bạn.