ác bảo vệ mặc áo ca-pốt loại ngắn, vai đeo súng trường tiến lại gần những người mới đến. Hai chân bác quấn xà cạp chặt nên trông có vẻ khẳng khiu.

- Bác và các cháu ở nhà máy nào đến thế? – bác bảo vệ hỏi. - Định lấy những gì đây?

Một em đưa giấy tờ cho bác. Bác chuyển cây súng sang vai kia, xin thuốc hút, kết thân ngay với các thiếu niên và ông Ba-bin rồi kể chuyện rằng đêm hôm qua lại có một đoàn tàu nữa chở máy móc tới.

Máy móc được bốc dỡ xuống cẩn thận, còn đồ nghề thì bị trút luôn xuống mé sau cây bạch dương kia.

Mọi người đi ra chỗ sau cây bạch dương.

- Máy kéo đâu, lại đây! – ông Ba-bin gọi và bắt đầu lục lọi ởmột đống mà theo Cô-xchi-a nghĩ, chỉ toàn những thanh sắt, bàn rèn, đai ốc có những đường ren rất đẹp. - Trời, thế này có phí không! – ông Ba-bin vừa nói vừa đẩy chiếc mũ lưỡi trai lúc thì xuống tai, lúc thì lên đỉnh đầu. – Bao nhiêu là dao phay! Các chau ơi, nhặt đi, nhặt mau tay đi rồi để lên tấm sắt nhé!

Lúc đâu công việc có vẻ còn nhẹ nhàng, cho nên Cô-xchi-a xem xét kỹ từng thứ: những thanh sắt ở đầu có một phiến nhỏ sáng loáng như cái móng tay này là cái gì nhỉ? Chúng dùng để làm gì? Nhưng em không có thời giờ để hỏi cho rõ.

- Các cháu ơi, các chau ở lại đây nhé! – ông Ba-bin ra lệnh khi tấm sắt đã chất đầy đồ nghề. – Bác về nhà máy gọi thêm người đến giúp. Bác sẽ quay lại ngay!

Chiếc máy kéo giận dữ xả hơi phì phì và nặng nhọc kéo đi tấm sắt đầy đồ nghề cùng với ông Ba-bin mặt mày rạng rỡ. Cô-xchi-a và Xê-va đi chầm chậm dọc theo nền đường sắt.

- Tớ biết các loại máy, - Xê-va nói. - Trạm máy kéo của bố tớ có một xưởng nhỏ, ở đó có nhiều loại máy lắm cậu ạ… Kia là máy tiện.Nó cắt gọt sắt đấy…

- Cắt gọt sắt sao được! – Cô-xchi-a ngạc nhiên. - Sắt cứng thế kia mà.

- Cứng gì! Ngay cả thép nó cũng cắt gọt được, thép còn cứng gấp trăm lần ấy chứ. – Xê-va nhặt một thanh có đầu nhọn. – Đây là dao cắt gọt này. Nó được lắp vào cái kia. - Cậu ta chỉ cỗ mãy. – Cái kia quay rất nhanh, còn dao cứ cắt, cứ gọt… Phoi tuồn ra có thể là sắt, là đồng, có khi là thép nữa. Đẹp lắm cậu ạ.

- Thích nhỉ! – Cô-xchi-a gật đầu như đã hiểu cả. - Ước gì tớ được học cắt gọt sắt và cả… thép nữa!

Đôi mắt Xê-va sáng lên. Cậu ta khéo léo trườn giữa các cỗ máy đến chỗ có một đống hòm. Từ trong một hòm rơi ra những thanh đỏ như lửa.

- Cái gì đây? –Xê-va đưa cho Cô-xchi-a một thanh nặng và sốt ruột hỏi, - Vàng phải không?

- Ai người ta lại vứt vàng cho cậu! – Cô-xchi-a mỉm cười, - Đồng đấy.

- Thế mà cậu bảo ở U-ran nhiều vàng lắm…

- Nhiều, nhưng khó lấy lắm.

- Khó quái gì! – Xê-va quả quyết nói, cậu ta bỏ mũ ra, xoa bù mớ tóc mềm mại màu tro mọc rất rậm. – Dù sao tớ cũng sẽ không ở lại nhà máy đâu và tớ khuyên cậu cũng nên như thế. Ở đây chúng ta làm được bao lăm cơ chứ! Chúng ta có thể đem lại nhiều lợi ích hơn, cậu ạ. Nếu tớ biết khai thác vàng, tớ sẽ… - Rồi cậu ta huýt một tiếng sáo ngụ ý bảo: lúc ấy thì có trời mà tìm được…

- Sắp mùa đông rồi. Nếu được làm, tớ sẽ ở lại nhà máy, - Cô-xchi-a trả lời, em hiểu Xê-va muốn hướng em tới điều gì và em không đống ý.

- Cậu cứ nói thẳng là cậu đã khoác lác cho xong! Cậu đếch biết cách khia thác vàng. Cậu mà đòi làm được việc ấy!

- Tớ không nói khoác đâu, - Cô-xchi-a tức tối đáp. – Tìm kiếm vàng là tớ hay gặp may lắm. Tự tớ cũng tìm ra, và nếu cần tớ đem bao nhiêu vàng của người Man-xi đến cũng đựoc. Tớ có mảnh ước hiệu để đến chỗ họ đấy…

Sau khi nói tới điều huyền bí khiến bạn phải sửng sốt ấy, Cô-xchi-a đi tiếp và trông thất một chồng hòm gỗ. Trên hòm nào cũng có mấy chữ bằng sơn đen: “Kim loại cunứg pô-bê-đít”. Thế nghĩa là gì nhỉ? Cô-xchi-a thử nhấc chiếc hòm trên cùng, nhưng không thể nào nhấc nổi. Thò hai ngón tay vào kẽ hở, Cô-xchi-a rút ra được một thanh mỏng nhỏ xíu bọc bằng giấy dầu giống như cái kẹo. Em nâng nâng trên lòng bàn tay và ngạc nhiên, thấy rất nặng. Thanh này làm bằng một thứ kim loại màu sẫm óng ánh vàng.

Có tiếng sắt thép rầm rầm và tiếng máy kéo xả hơi phì phì:

- Lại đây các cháu ơi! – ông Ba-bin vui vẻ gọi. - Đến ăn bánh mì và mỡ muối này. Nước ở trong thùng kia…

Trước khi lấy suất ăn, Cô-xchi-a đưa cho ông đốc công thanh kim loại ban nãy, nhưng em không kịp hỏi đó là cái gì.

- Cháu nhặt ở đâu thế này? Chỉ chỗ cho bác đi! – Ông già nhảy bổ theo em, và khi trông thấy những chiếc hòm, ông om chặt lấy Cô-xchi-a, - Bác phải hôn cháu mới được! – nói sao làm vậy, ông hôn đánh chụt một cái vào má em. – Cháu may mắn đấy, mà người may mắn bao giờ cũng là người có ích… - Đây là “Kim loại cứng pô-bê-đít”, một hợp kim ép. Cháu hiểu không? Thép nào nó cũng cắt được. Đối với nhà máy, “Kim loại cứng pô-bê-đít” quý hơn vàng đấy!

- Quý hơn sao được! – Xê-va nhún vai lẩm bẩm.

Mọi người lại tiếp tục xếp đồ nghề lên tấm sắt. Ai cũng thấy vất vả hơn so với trước khi ăn.

Bàn tay các em trở nên đen xì, quần áo lem nhem những vết dầu máy và vết sắt gỉ. Một em bị kẹp ngón tay đang ngồi mút chỗ đau. Ông Ba-bin cho máy kéo đi được ba chuyến, sau đó ông đưa cả hai chiếc ô tô vận tải ba tấn đến. Ông chỉ chịu ngừng công việc khi mặt trời đã ngả xuống gần tới rừng thông.

- Nghỉ tay các cháu ơi! – ông nói nhưng vẫn tiếc rẻ. – Các cháu làm việc khá lắm. Các cháu đã tích cực góp phần xây dựng nhà máy của chúng ta. Vì vậy, bác sẽ cho các cháu ăn vượt tiêu chuẩn. Ông giám đốc đã cấp phiếu bồi dưỡng rồi.

Các em đổ xô lên xe.