ế hoạch đó, anh nói với Lựu. Chị gật đầu. Anh thôi không bàn đi bàn lại nữa. Nhưng ngày tháng đói với người đàn bà yêu muộn thường qúa dài. Riêng với Lựu, ngày giờ lại càng chậm trễ, căng thẳng hơn nữa. Bởi sau chín năm sống với chồng, hờ hững ân ái, hờ hững đẻ con, chị muốn bù trả lại những ngày thanh xuân đã mất. Mộc là người cổ xưa. Anh vẫn nguyên vẹn là một chàng trai, và giữ đúng nghi thức ông bà, cha mẹ cùng xã hội đã truyền đạt cho mình từ thủa cắp sách tới trường: Chưa cưới xin đàng hoàng, anh chưa dám bước tới chiếc giường đôi mới tinh của Lựu, che lấp sau tấm màn hoa rực rỡ và bốc lên mùi thơm của vải vưà giặt lớp bột hồ. Tới chơi, nếu không ra vườn, không xuống bếp, Mộc chỉ ngồi bàn. Anh âu yếm vuốt ve hai bàn tay chị, nồng nàn hôn chị. Thế thôi.

Ngày họ bàn kế hoạch cưới vào khoảng đầu tháng tám âm lịch. Trăng mùa thu trong vắt, dãi đầy trời, Lựu ngồi bên Mộc nhìn trăng bồi hồi nghĩ tới những ngày sẽ tới, khóm nhài sát hiên nhà toả hương. Ðám trẻ trong phố huyện chơi dung dăng dung dẻ đầy đường. Hơn một tháng sau, vào trung tuần tháng chín ta, trăng cũng sáng vằng vặc, nhưng hơi thu đã lạnh hơn, hai người cũng vẫn ngồi chỗ ấy. Khóm nhài dưới chân họ đã lụi hoa. Chỉ còn sót một vài bông nhỏ. Lựu đưa tay lần những nụ hoa trắng dưới ánh trăng, gài lên tóc, chị bảo:

- Ngày dài ghê. Mong mãi mói hết một tháng

Mộc đáp:

- Anh cũng thấy ngày dài thật. Bao giờ mói đến Tết cơ chứ ?

Lựu im lặng hồi lâu. Sau một lúc ngập ngừng, chị nói:

- Hay là ta mượn tạm ít tiền, lo trước cho ngon chuyện.

Nói xong, chị thở phào nhẹ nhõm như người vừa nhảy qua bức tường chắn ngang đường. Chị đặt tay lên ngực. Con tim chị nhảy thon thót trong đó. Cả đến hai mạch máu cũng đập nơi thái dương. Từ ngón chân lên tói đỉnh đầu, nóng ran như đốt lửa.

Mộc thở hồi hộp, anh tìm bàn tay Lựu:

- Anh cũng muốn thế, nhưng sợ mọi người cười. ở làng anh, người ta lấy vợ từ năm hai mươi, hai mốt. Mình muộn mằn tới ba mươi, họ lại bảo cuống quýt lên, phải vay tiền cưới cướp ngày cướp tháng...

Hai người bất giác cùng thở dài, ngồi lặng im. Trăng đã ngả đến mái nhà phía trước. ánh trăng bò vào nhà, soi lên tận tấm màn hoa che chiếc giường đôi của Lựu. Những hình vẽ trên vải mờ nhạt và biến sắc trong ánh trăng. Mỗi cơn gió heo may tới, chúng lại uốn lượn, rung rinh tựa những đợt sóng vô hình nối nhau tràn lên đó...

Tháng mười âm lịch. Lựu đang công tác tại một xã xa huyện ba mươi năm cây số được báo tin về cơ quan ngay. Chị tưởng Mộc nhắm gọi mình, hoặc ông bà thân sinh của người chồng trước nhắn chị về trông con ốm... Những phỏng đoán vui buồn, mừng sợ lẫn lộn khiến Lựu cồn cào gan ruột. Chị bàn giao công việc cho người bạn rồi lên xe đạp, phóng một mạch về huyện giữa trưa. Tới cơ quan, đồng hồ ở phòng làm việc chỉ hai giờ rưỡi. Cô kế toán vừa đan len, vừa đọc thông tri mới của Ty tài chính tỉnh gửi về. Lựu hỏi:

- Em có biết ai nhắn chị về huyện không?

Cô gái ngẩng lên:

- Chị Hồng Thắm chứ còn ai? Chị Hồng Thắm về cơ quan ba hôm rồi... Hôm nay giỗ ông cụ. Chị Thắm đến cơ quan buổi sớm giải quyết công việc. Buổi chiều, chị ấy ở nhà làm cơm... Chị lại đằng ấy ngay đi. Hình như chị Thắm có ý tìm chị đấy...

Lựu rắt xe ra cổng, vừa đi vừa lẩm bẩm:

- Quái lạ sao nó hẹn đến tết âm lịch, mói về ?...

Chị đạp thẳng một mạch tới nhà bạn. Hồng thắm ở với mẹ. Giađình chồng tận Vĩnh Phú, cách xa huyện tới một trăm rưỡi cây số lên họa hoằn lắm cợ chồng con cái Thắm mới về quê nội chơi. Chồng Thắm làm việc ở huyện đội cách cơ quan vợ đúng một hàng rào nứa. Chị đã có hai con, đứa lớn tám tuổi, đứa nhỏ lên năm. Bà mẹ ngoài sáu mươi nhưng còn tinh tường khỏe khoắn. Việv nội trợ chủ yếu trông cậy vào bà. Ba gian nhà rộng lúc nào cũng tíu tít khách của chồng, của vợ và lũ trẻ vào chơi với hai đứa con. Ðồ đạc, áo quần linh tinh bày ngổn ngang khắp nơi. Chỗ nào cũng vướng mắt. Cứ mỗi lần Lựu đến, chị phải dọn cho bạn chừng một tiếng, nhà cửa mới gọn gàng. Hồng Thắm vui tính, sạch sẽ nhưng không ngăn nắp. Vì thế, có khi chị nhớn nhác chạy từ cơ quan về nhà, rồi lại từ nhà tới cơ quan để tìm một tờ công văn mà chị bỏ quên dưới chiếu đầu giường. Bận khác, chị bỏ chùm chìa khóa trong túi nhưng cứ hét chồng hét con, đổ tội cho chồng bỏ quên ngoài cơ quan hoặc lũ con đem đi chơi làm mất... Ngoài những tật nhỏ, chị là một người đàn bà tận tâm với gia đình cũng như công tác xã hội. Chị em trong huyện đội quý Thắm vì chị vô tư và chú ý đến hoàn cảnh của từng người, tìm cách giúp đỡ. Cái tập thể nhỏ bé một nhúm người của chị đoàn kết, làm việc tốt và được huyện ủy cũng như ủy ban rất chú ý.

Nhà Thắm đông nghịt khách. Ngoài vườn, đám trẻ bạn hai con rải manh chiếu dưới gốc ổi, xúm quanh một mâm cỗ. Chúng cũng khua bát, khua đũa cười nói, gắp thịt, véo xôi, hỉ hả như người lớn ăn cỗ vậy. Chỉ khác, một mâm sáu người thì bọn chúng ngồi tới mười hai đứa và vì thế, nhà bếp phải chi viện thêm ba đĩa xôi.

- Cháu chào cô Lựu ạ, cháu chào cô Lựu...

Thấy Lựu bước vào, chúng láo nháo chào, Lựu cười gật đầu. Phút đó, chị bỗng nhớ con thắt ruột.

Hồng Thắm, bận sơ mi cổ cánh nhạn, tóc kết sam vấn tròn sau tai, đang chỉ trỏ gì đó trong bếp. Thấy bạn, chị vội vã chạy ra:

- Vào đây, vào đây... Tớ chờ mãi cậu đấy...

Lựu rút tay ra, nói:

- Thì phải để mình dựa xe đạp đã chứ.

Hồng Thắm nhớ ra, gật đầu cười:

- ? ờ, quên mất, vào mâm nhanh lên kẻo họ đợi...

Ðúng là mâm có thiếu người đang chờ Thắm và Lựu tới. Hai người đàn bà đứng tuổi là hai chị em con dì con già đằng mẹ Thắm. Còn một bà ngoài bốn mươi vói cô gía mười sáu tuổi là mẹ con bà phó chánh án toà án tỉnh. Bà phó chánh án cũng bận sơ mi cổ cánh nhạn như Lựu, nhưng không phải bằng thứ vải phin trắng mà là pô-pơ-lin in hoa nhỏ. Tóc bà cặp gập lên sau lưng. Ðứa con gái xanh, gầy nhỏng, mặt xương xương, hao hao giống mẹ. Mọi người chào nhau, làm quen rồi cầm đũa. Hồng Thắm rót đầy sáu chiếc chén mắt trâu một thứ rượu màu hồng hồng:

- Rượu cam mười tám độ, mời cả nhà uống.

Bà phó chánh án giơ chén lên trước, chúc sức khỏe của mọi người. Bà đĩnh đạc và tự tin, thật thíchhợp vói nghề nghiệp của bà. Lựu thầm cảm phục người phụ nữ đó, chị thấy từ mỗi dáng điệu, từ ánh mắt nhìn và giọng nói của bà đều toát lên vẻ uy nghiêm, oai vệ mà những người đàn bà khác không có. Suốt bữa cơm, Hồng Thắm hỏi người khách về những vụ án có liên quan tói việc của chị: " Bảo vệ quyền lợi cho những người phụ nữ..." Bà phó chánh án trả lời rành mạch từng điểm một, những vụ án đã xử, những điều luật làm căn cứ, những trường hợp đặc biệt cần đấu tranh lâu dài, kết hợp pháp luật với sự vận đông mềm dẻo của hội phụ nữ... Thắm và Lựu ngồi nghe, thấy như thêm một sức mạnh để tựa đỡ. Bữa cơm thật mĩ mãn. Chỉ có đứa con gái bà chánh án là phụng phịu. Bà quyết không cho nó uống ly rượu quả:

- Cho tói khi con mười tám tuổi, một giọt rượu con cũng không được đụng tới.

Bà phó chánh án bảo con với giọng nói bình tĩnh và dứt khoát hệt như một người đàn ông. Hình như bà là cha đứa bé chứ không phải mẹ nó. Lựu vừa kính nể bà mẹ, nhưng vừa thương đứa trẻ. Chị gắp cho nó một miếng đùi gà rất ngon:

- Ăn thịt gà vói xôi trước đi cháu ạ... Phải nghe lời mẹ chứ. Hồi trước, mẹ cô không nói mà chỉ lấy chổi tre quất thôi đấy.

Ðứa bé xuôi tai, không xị mặt nữa. Lúc đó, nó lại ra vẻ thiếu nữ, với cặp má hơi hồng hồng và khuân mặt vuông xương xương.

Cuối bữa cơm, khi chỉ còn lại bà phó chánh án vói Lựu và Thắm. Chị huyện đội trưởng phụ nữ đột nhiên nói với bà phó chánh án:

- Chị ạ, công việc của chúng em nặng nề, phức tạp lắm. Nếu không có chị giúp đỡ thì không thể thành công.

Bà khách gật đầu:

- Chúng tôi có nhiệm vụ kết hợp với các cô.

Hồng Thắm tiếp:

- ở huyện này đang có ba mươi vụ xin ly hôn. Ða số do người chồng có mới nới cũ, đánh đập phụ bạc vợ...

Và rất đột ngột. Thắm quay sang chỉ vào Lựu:

- Ngay cô bạn em đây này, cũng là cán bộ phụ nữ huyện mà dại dột ký vào đơn ly hôn...

Lựu đỏ bừng mặt, ngơ ngác nhìn bạn. Thắm cũng bốc lửa giận phừng phừng hai má đỏ ngay, cất tiếng chì chiết:

- Này, tớ không ngờ cậu ngốc thế đấy. Mình đi học chưa được một năm mà đã hỏng chuyện. Ký ngay vào đơn ly hôn trong vòng hai tháng. Cậu không cảnh giác gì cả. Tay Vũ Sinh có người yêu đấy, một cô văn công hai lăm tuổi, xinh lắm, có một con và chồng bỏ đã bốn năm rồi...

Lựu bàng hoàng nhìn mọi người. Mặt chị từ đỏ chuyển sang trắng rồi tái xanh lại. Bà phó chánh án im lặng một lát, thong thả nói:

- Cứ bình tĩnh suy xét cho thật kỹ. Nếu cần, cô có thể làm đơn kháng lại. Chúng tôi bao giờ cũng bảo vệ quyền lợi phụ nữ.

Bà nhìn đồng hồ đeo tay, đứng dậy.Thắm đưa bà ra bàn nước, mời bà uống chè, ăn bánh đậu xanh và bánh cốm chị mua ở Hà Nội về. Những mâm khác cũng đã xong, mọi người lẻ tẻ đứng dậy, ra vườn cho thỏa mái. Một mình Lựu ngồi bên mâm cỗ đã ăn gần hết, đũa bát ngổn ngang. Lòng chị cũng ngổn ngang rối loạn. Cuộc sống của chị, trước khi tới đây đã là một dòng sông phẳng lặng, giờ chợt lại nổi sóng gió, như con diều chao lộn, quay cuồng trước cơn giông. Chị không nghe mọi người nói gì hết. Chị cũng không biết mình đang nghĩ gì. Một vòng đen âm u, tăm tối quay tròn như chong chóng trước mặt...

Chờ khách khứa về hết. Hồng Thắm giao việc dọn dẹp cho mấy đứa dưới quê lên. Rồi chị kéo Lựu váo buồng:

- Vào đây, vào đây... Bây giờ mói tới lúc cậu kể lại mọi chuyện cho tớ nghe. Vắng nhà chưa được một năm mà nhiều việc xẩy ra thật. Toàn những việc tầy đình...

Lựu ngồi xuống như cái máy. Cũng như cái máy chị kể lại chuyện Vũ Sinh đặt vấn đề ly hôn, chị đã suy nghĩ và viết thư trả lời anh như thế nào. Toà án giải quyết thật nhanh chóng vì chánh án là anh con bác họ của chị. Vũ Sinh đã xây một căn nhà xinh xắn gần cơ quan và chị đã sống gần tám tháng nay... Duy có điều lớn nhất và hệ trọng nhất là tình yêu giữa chị với Mộc thì chị lại che giấu. Trong thâm tâm, chị đã nghĩ rằng vừa bỏ chồng chưa đầy năm tháng mà đã có người yêu khác, đã hẹn hò cưới xin là điều trái ngược với đạo đức truyền thống. Mặc dù, chuyện hai người cả phố huyện đều biết và Lựu cũng không hổ thẹn gì.

Sau khi nghe Lựu kể chuyện, Hồng Thắm nói:

- Mình hoàn toàn tình cờ mà nghe được chuyện của chồng cậu. Tay Vũ Sinh này khôn ngoan thật. Hắn không tán tỉnh những cô xung quanh trường huấn luyện mà lại yêu một cô ở tận đoàn văn công quân khu, đóng dưới Hà Nội hai chục cây số. Ðứa em trai chị Hội trưởng phụ nữ huyện Vụ Bản cùng đoàn vói cô ta. Cậu ấy lên chơi, nói đủ thứ chuyện, loanh quanh thế nào lại động tói chuyện Vũ Sinh.

Lựu nhớ lại sáu tháng cuối cùng trước khi ly hôn, chồng chị không hề đụng đến bàn tay vợ. Ngay cả ánh mắt anh cũng lẩn chánh chị, hướng tới một nơi xa xăm,do thế anh ấy đã có người để san sẻ thương nhớ, để âu yếm vuốt ve. Ðành rằng chín năm trời chị sống với anh tẻ nhạt và gượng gạo. Ðành rằng chị chỉ hiểu thế nào là sự say đắm của một nụ hôn niềm ngây ngất của những vuốt ve thầm lặng khi bàn tay người chồnglướt trên da thịt mình qua tình yêu với Mộc. Nhưng khi nghe tin chồng có một người đàn bà khác, lòng nghen vẫn nổi lên sôi sục. Chị cảm thấy mình bị cứa đứt một ngón tay, hoặc bị mất cắp một chiếc tủ gỗ lim, một chiếc mâm đồng gia bảo. Trong óc chị hiện lên hình ảnh Vũ Sinh ngồi bên người đàn bà nào đó, xa lạ, xinh hơn chị, trẻ trung hơn chị, ăn mặc diêm dúa theo kiểu thị thành. Anh vuốt ve, âu yếm, hôn hít người đàn bà đó như Mộc đã từng vuốt ve, âu yếm, hôn hít chị bây giờ. Và trong lúc người đàn bà kia hưởng niềm hạnh phúc chứa chan đó thì chị đằng đẵng nuôi con, chờ anh đến hồi hộp, xa xót. Những cảm giác đam mê, sung sướng trong tình yêu hiện tại với Mộc bỗng trở thành nỗi thù hận đau rát, quyết liệt trong cuộc sống chung với người chồng cũ. Lựu thấy mình thù ghét anh, sẵn sàng giết chết anh nếu chị có thể làm được trong lúc đó.

- Nghĩ gì thế? Cậu định làm gì bây giờ?