yni ngồi chễm chệ trên lưng con ngựa choai hồng mao mà Oarieda đang huấn luyện trong khi anh chàng da đen này cưỡi con ngựa thiến của mình sánh đôi cùng cậu đi ra khỏi chuồng trại. Vừa ra khỏi cổng một lát thì chú ngựa non hất tung hai cẳng sau đoạn co lưng, chụm vó lồng lộn; Con vật lao lên rồi chững lại, khiến chú bé bị hất tung xuống đất. Nhưng Uyni đã đứng dậy được. Chú bé trừng mắt nhìn theo con ngựa bất kham vừa xổng khỏi tay mà nguyền rủa.

- Được rồi! ông sẽ cho mày biết tay!

Oarieda phóng ngựa đuôi theo con vật đang cong đuôi chạy. Cuối cùng Oarieda đã tóm được nó, dắt trở lại chỗ chú bé vừa bị hất tung xuống đất, rồi bế chú đặt lên yên.

Chú bé đung đưa khi con ngựa quẫy mình nhưng chú đã bám chắc vào lưng nó như một con nhện. Hiu và bọn con trai đứng cạnh hàng rào nhìn chú bé, hớn hở reo hò.

Nhưng ngày hôm sau thì đến lượt con ngựa trả thù. Nó chụm vó lồng lộn rồi phóng như tên bay hất tung bụi, và chú bé rơi bịch xuống đất, nằm bất tỉnh nhân sự trên một bãi đá phía ngoài chuồng trại.

Hiu là người đầu tiên chạy ra bế chú bé lên và bảo Oanna chạy nhanh vào nhà lấy rượu Uytxki. Anh bế chú bé vào nhà xe, đặt nó xuống sàn rồi quì gối bên cạnh xoa bóp.

Chuyện gì vậy? Môli hỏi. - nó chết rồi à?

Hiu chống gối đứng đậy.

- Không? - anh nói. - Nô sẽ khỏi thôi.

Môli nhìn chồng. Những nét đau buồn, lo lắng hiện lên trong mắt anh, khiến Môli càng thêm khó hiểu.

Anh biết không? - chị bỗng nói. Ai cũng bảo con trai anh suýt chết vì ngựa. Dạo nọ, khi ngựa lồng lên làm đỗ xe, cả bà mẹ con tôi bị bật tung ra ngoài, anh đâu lo lắng như vậy.

Hiu trừng mắt nhìn vợ. Anh lùi ra xa một tí, uống cạn chén rượu Uytxki.

Ai cũng bảo nó là con anh, Môli nói tiếp.

Hiu đã nhận thấy những nét hoài nghi trong đôi mắt xanh của vợ.

Chị thường suy ngẫm về điều đó, dò hỏi từng người da đen, cố tìm ra sự thật về chồng mình.

- Biết làm sao bây giờ? Chẳng còn cách nào khác, trừ mỗi việc là tiếp tục nói dối. Điều anh thích nhất là được công khai nhận Uyni là con mình để chăm sóc nó đàng hoàng, dạy cho nó biết đọc, biết viết, như anh đã từng làm trong những trường hợp khác. Nhưng còn Oarieda. Anh chàng lại rất tự hào về thằng bé. Hiu băn khoăn tự hỏi chắc gì tình thương và niềm kiêu hãnh của mình về chú bé lớn hơn những tình cảm đó của Oarieda. Anh rất quí chú bé nhưng liệu anh có làm được những gì cho nó như Oarieda đang làm không? Đó là việc dạy chú bé biết quản ngựa, chuẩn bị cho nó một cuộc sống tự lập, thích nghi với môi trường tự nhiên. anh quyết định là bằng bất cứ giá nào cũng không bao giờ để người khác biết thật, tất nhiên là nếu anh có thể làm được như vậy.

Khi Môli nói với chồng rằng chị đã biết rõ điều anh không muốn cho chị biết, tức là lúc đó chị đã có thể ra điều kiện, những điều kiện mà chồng chị không thể và không bao giờ có thể chấp nhận, chị biết đủ các ngón mà hầu hết đàn bà sử dụng khi họ ở vào địa vị của chị.

Chị sẽ tuyên bố: Chừng nào chị còn sống ở đất Uytaliba này thì sự có mặt của Kunadu và đứa con trai kia là một điều sĩ nhục, phải đuổi chúng đi nơi khác. Nhưng đi đâu bây giờ? Đấy không phải là việc của chi. Suy cho cùng thì còn có trại Nunieoara và Xam Giêry. Sao không thể đẩy chúng qua bên đó?

Này anh Hiu, - Môli gọi, khi chồng chị đi dọc vỉa hè, hai chân bước vội kêu sột soạt.

Hiu dừng lại, ngước mắt nhìn về phía vọ. Và khi thấy đôi mắt Môli nhìn anh chằm chằm, thì anh hiểu chị có điều gì muốn nói với anh.

Anh bước tới gần.

Có chuyện gì thế? - anh hỏi.

Anh định giải quyết ra sao đây?

Giải quyết cái gì?

Môli đưa mắt nhìn về phía khu vườn nơi chú bé Uyni đang nói chuyện với bọn trẻ qua hàng rào.

Thằng bé Uyni kia chứ còn gì nữa! đôi mắt xanh đầy giận dữ của Môli lại nhìn anh đăm đăm. Hiu phải cố lắm mới nói ra được những gì anh đã quyết định nói từ lâu. Bỗng Môli giằng lấy anh cấu xé giận dữ.

Thôi, đừng nói dài dòng nữa! Vô ích! Tôi biết tỏng anh định nói gì rồi! Anh đã lừa dối tôi. Thằng Uyni là con trai anh và con Kunadu đã đẻ ra nó. Tôi biết! Đừng chối quanh nữa!

Hiu quay mắt nhìn dọc theo hành lang. Những người da đen đang ở trong bếp.

- Im đi! Lạy chúa!

- Tôi đã phải ngậm miệng quá lâu rồi, mặc dù chỉ mới vài ngày đây thôi, tôi còn tin anh. Tôi biết là mình ngu ngốc, nhưng không làm sao được...

- Cô điên rồi hay sao? - Hiu thở hổn hển nói, cho dù đó là sự thật đi nữa, thì đã sao.

- Không! - chị dằn giọng. Đấy là điều sỉ nhục. Tôi không chịu được. Đàn ông đứng đắn chẳng ai bắt vợ mình sống chung cùng bọn đầy tớ da đen bao giờ! Chúng nó phải xéo ngay cả hai mẹ con. Anh phải đẩy chúng nó đi đâu thì đi, đi thật xa!

Hiụ trố mắt nhìn vợ. Có chuyện gì vậy? Người đàn bà này đã mất hết lý trí rồi chăng?

- Đừng nói vớ vẫn! - Hiu nói. - Cô biết là điều đó không thể được. Cô ấy sinh ra ở đất này và lớn lên cùng ở đất này. Đuổi khỏi đây thì thà giết cố ấy còn hơn. Dân Uytaliba không phải như dân da đen ở những nơi khác. Đã hai mươi năm nay chúng ta sinh sống ở đất này, và suốt trong thời gian đó họ chưa hề bỏ trại một lần nào. Lại còn Oarieda nữa!

- Cho nó cút luôn!

- Ai? Oarieda ấy à? Hiu không thể nào chấp nhận được ý nghĩ đó. Anh ta là niềm kiêu hãnh của trại, một tay quản ngựa giỏi, đồng thời là một kỵ mã cừ khôi của vùng Tây Bắc. Vắng anh ta thì còn gì là trại Uytaliba? Hơn nữa, làm sao có thể đẩy Oarieda đi nơi khác? Đã nhiều lần các trang trại lớn và giàu có hơn ngỏ ý thuê anh ta và hứa sẽ trả công hậu hĩnh hơn nhiều, nhưng anh ta đều khước từ. Từ nhỏ đến nay, anh ta vẫn tận tụy phục vụ Hiu với lòng trung thành và nhân ái tuyệt vời.

- Khi cô nói về Kunadu những điều như vậy, cô đã nghĩ kỹ chưa? - Hiu hỏi như cầu khẩn. Thiếu cô ấy, cô không thể tự lập được đâu.

Cô có biết cô ấy đã làm những gì cho cô khi lũ trẻ còn nhỏ không? Cô có nghĩ là việc làm đó sẽ có tác động đến cô ấy như thế nào không?

- Đã nghĩ kỹ chưa à? Môli nói bốp chát. thế anh có biết khi nhìn thấy nó và thằng nhóc kia quanh đây thì tôi dễ chịu thế nào không?

Hiu lại khẩn khoản van nài Môli và bằng mọi cách cố tác động vào lòng nhân ái của vợ. Anh hứa sẽ làm hết sức mình để đảm bảo cho chị được hạnh phúc, vui sướng hơn.

Nhưng, với tất cả sự bướng bỉnh của một trí tuệ nhỏ bé, Môli đã nhận thức được quyền lực của mình.

- Hoặc Kunadu và Uyni phải từ bỏ nơi này, hoặc tôi sẽ đi, - Môli nói, - và mang theo lũ trẻ.

Hiu cố tìm mọi cách khuyên giãi, thuyết phục vợ. Nhưng Môli đã quyết tấn công. Chị ý thức rõ cái minh cần có và biết cách tìm đạt những gì mình muốn.

Hiu giật chiếc mũ chụp lên đầu rồi đi ra khỏi hành lang.

Cả ngày hôm đó là của riêng Môli. Chị lấy làm toại nguyện về kết quả của sự xung khắc vừa rồi.

- Được lắm! - chị nói. thế thì bao giờ anh cho mẹ con chúng tôi về xuôi?

- Muốn lúc nào được lúc đó!

Hiu đã hiểu được suy nghĩ của vợ mình, anh dám chắc như vậy. Hầu hết đàn bà da trắng đều có lối suy nghĩ kỳ quặc như vậy, ngoại lệ có lẽ chỉ có mẹ anh. Hồi còn sống, bà yêu quí mảnh đất này hơn cả chồng bà. Không gì có thể lôi kéo bà từ bỏ nơi đây. Tha hồ ông Tét Oát muốn làm gì thì làm, miễn là để cho bà được yên thân cai quản trang trại theo ý thích của mình.

Tất nhiên, Môli có quyền cảm thấy mình bị xúc phạm. Đám đàn bà ở Giêrònĩơn thường tỏ thái độ đồng tình khi chị kể cho họ nghe về chuyện đó. Họ bảo chị không chịu sống ở Uytaliba cùng Kunadu và cậu con trai của cô ta là hoàn toàn đúng.

Có thể Môli đúng thật. Riêng anh đã sống giữa những người thổ dân lâu ngày. nếu anh nhìn nhận cuộc sống theo con mắt của người bản xứ. Anh cảm nhận sự vật giống Oarieda và Kunadu. Anh cho rằng họ có quyền sống và làm việc ở trại Uytaliba nếu họ muốn. Anh thấy việc Môli đòi đuổi họ đi nơi khác là hoàn toàn sai trái. Không thể và không nên làm như vậy. Hiu này không thể hành động như vậy. Anh đã nguyện chung thủy với những người thổ dân ở đất Uytaliba, như họ đã trung thành với anh - Lẽ nào anh lại kém thận trọng hơn họ trong việc quan sát những luật lệ không viết thành văn bản giữa họ với nhau? Phải chăng lời hứa danh dự của một đàn ông da trắng không bằng lời hứa danh dự của một thổ dân?

Suy cho cùng, để Môli trở về thành phố và cho các con ăn học ở đó sẽ đỡ tốn kém hơn là để mẹ con chị mùa mưa nào cũng phải đi đi về về. Anh quyết định sẽ nói cho Môli biết rằng nếu trang trại này vẫn đứng vững thì anh sẽ cung cấp cho chị một cách hậu hĩnh, điều đó sẽ làm chị hài lòng, và có lẽ họ sẽ chia tay nhau trong không khí hòa thuận.