hiến tranh

Mờ đất, Sango Kerim đã rời những quả đồi, không tùy tùng, tiến về Massaba. Anh đến cổng chính, lúc ấy vẫn còn đóng. Anh nhận thấy không có Samilia ở đó. Cũng thấy rằng chẳng có anh em nào nhà Tsongor đến đón anh. Anh thấy lính canh mang vũ khí và tất cả các tường thành đều đang xôn xao chuẩn bị. Anh thấy lá cờ của vương quốc muối bay phấp phới bên cạnh cờ thành Massaba trên các tháp canh của thành phố. Anh nhìn một con chó già đang lang thang gần đó ngoài tường thành, khổ sở vì bị nhốt ở ngoài. Từ trên lưng ngựa, anh nói với nó:

“Được. Bây giờ sẽ là chiến tranh.”

Và chiến tranh bắt đầu.

Trong lâu đài, Sako, với tư cách là trưởng tử, đã thay cha điều hành mọi việc. Liboko, chỉ huy trưởng quân trong thành Massaba, phụ trách việc liên lạc với quân của Kouame. Ông hoàng trẻ đóng quân trên ngọn đồi xa nhất về phía Nam cùng với tùy tùng và quân đội. Nhiều phái viên đi đi về về giữa Massaba và nơi đóng quân để thông báo cho Kouame biết về những động thái mới nhất trong quân Sango Kerim, để lo sao cho trong doanh trại không thiếu thốn gì, từ nước, thực phẩm tới rượu và cỏ khô cho bò ngựa.

Samilia lên nóc lâu đài. Nơi cha nàng đã qua đêm cuối cùng. Từ đây nàng nhìn thấy tất cả. Cả bốn ngọn đồi phía Bắc nơi Sango Kerim đóng quân. Cả ba ngọn đồi phía Nam nơi vị hôn phu của nàng chiếm giữ. Cả đồng bằng Massaba, nằm dưới chân tường. Nàng nghĩ tới những gì xảy ra đêm trước. Về việc Sango trở về. Về cái chết của cha. Về cuộc tranh chấp nhau quanh bệ đặt xác cha nàng. Về hai người đàn ông đang sắp giao tranh vì nàng.

“Ta đâu có muốn thế, nàng nghĩ, ta chỉ chấp nhận điều mà người ta định dâng tặng cho ta. Cha nói với ta về Kouame và ngay khi chưa gặp anh, ta đã yêu rồi. Hôm nay các anh ta đang chuẩn bị chiến trận. Chẳng ai hỏi gì ta cả. Ta ở đây. Bất động. Ta nhìn các ngọn đồi. Ta là người thuộc dòng dõi Tsongor. Đã đến lúc phải có ý muốn riêng của mình. Ta cũng sẽ chiến đấu. Cả hai người đều đòi có ta như của riêng của họ. Ta đâu phải là của riêng của ai. Đã đến lúc phải nói lên ý ta. Phải cương quyết. Ai làm trái lại lời ta sẽ là kẻ thù của ta. Đó chính là chiến tranh. Quá khứ đã quay trở lại. Ta đã hứa với Sango Kerim. Chẳng lẽ lời hứa của Samilia lại không có giá trị gì sao? Sango Kerim chỉ dựa mỗi vào cái cớ đó thôi. Lời hứa của ta. Anh ta đã bám vào lời hứa ấy trong suốt nhiều tháng năm xa cách. Anh ta chỉ nghĩ tới điều đó. Là người duy nhất đã tin vào Samilia và mọi người lại coi anh ta là kẻ thù. Đúng, đã đến lúc phải sống theo ý muốn của chính mình. Chiến tranh đang ở cửa ngõ đô thành và nó chẳng đợi ai.”

Nàng đang chìm đắm trong suy nghĩ trên nóc lâu đài thì quân của Sango Kerim rời khỏi đồi cao để xuống đóng quân trên đồng bằng Massaba rộng lớn. Hàng đoàn người tiến lên theo đội hình chiến đấu. Họ đông khôn xiết kể. Như một dòng sông người đang đổ xuôi xuống các sườn đồi. Đến giữa đồng bằng, họ dừng lại và sắp xếp theo từng bộ tộc để chờ kẻ thù.

đó có quân bóng trắng do Bandiagara chỉ huy. Gọi như vậy là vì mỗi khi lâm trận, họ đều vẽ mặt bằng phấn trắng. Họ còn vẽ trên ngực, trên tay và trên lưng những hình vằn vèo. Trông họ như những con rắn mốc da màu vôi bột.

Phía cánh trái của Bandiagara là quân đầu trọc đỏ do Karavanath’, “Người hung bạo”, chỉ huy. Đầu họ cạo trọc lốc và sơn màu đỏ, với ý tỏ rằng máu kẻ thù làm đỏ đầu họ. Họ mang vòng cổ vì đối với họ, những ngày chiến tranh là những ngày hội.

Phía bên phải đạo quân của Bandiagara là Rassamilagh và quân của ông ta. Cả một biển người mênh mông và nhiều màu sắc, cưỡi lạc đà. Họ đến từ bảy vùng đất khác nhau. Mỗi vùng có một sắc màu riêng, vũ khí và loại bùa chú riêng biệt. Vải quần áo của họ bay lật phật trong gió. Rassamilagh đã được các thủ lĩnh khác bầu làm tổng chỉ huy. Quân đội của họ giống như đang rập rình trôi trên những con vật cưỡi lạnh lùng. Cả một đoàn quân mà ta chỉ thấy những cặp mắt hung dữ nhìn về phía Massaba.

Đứng trước ba đạo quân là Sango Kerim với đội cận vệ riêng. Khoảng một trăm người luôn theo sát anh như hình với bóng.

Đó là toàn quân những tộc người du mục của Sango Kerim. Một đội quân đến từ nhiều bộ lạc mà Massaba không biết hết. Một đội quân hỗn hợp đến từ phương xa, đang tung ra, dưới ánh nắng gay gắt, những lời nguyền rủa lạ lùng hướng về phía đô thành Massaba.

Tới lượt quân của Kouame đến định vị dưới chân tường thành Massaba. Kouame đã xin phép Sako được cùng với quân đội của mình đảm nhận trận chiến đấu đầu tiên. Để rửa mối nhục của anh tối hôm trước. Và để chứng tỏ một lần nữa lòng chân thành của ông hoàng trẻ đối với Massaba.

Các chiến binh vùng đất muối tiến lên theo điệu tù và ốc hùng mạnh của đoàn kỵ binh cận vệ của Kouame.

Sau Kouame là ba thủ lĩnh. Người thứ nhất là người lính già Barnak, chỉ huy tộc người nhai lá khat. Họ để tóc dài, rối bù xõa xuống tận vai, râu ria xồm xoàm. Lá khat làm mắt họ đỏ vằn tia máu và họ lầm bầm tự nói chuyện một mình, chìm đắm trong các ảo ảnh do thứ ma túy đó gây ra. Tiếng ồn ào như chợ vỡ bay ra từ đám quân đầy bụi và bẩn thỉu này. Giống như một đạo quân chân đất đang lên cơn sốt. Trông họ đều thất thần và họ trở nên đáng sợ khi lâm trận. Lá khat làm họ không biết đến sợ hãi hay đau đớn. Người ta đã từng nhìn thấy dù bị thương hay bị cụt một phần thân thể, người nhai lá khat vẫn tiếp tục chiến đấu vì họ không hề cảm thấy chính thân xác của mình. Họ lầm rầm như một đoàn các thầy cả đang rập hô những khẩu lệnh đẫm máu.

Người thứ hai là Tolorus, chỉ huy quân Surmas. Họ tiến lên với ngực trần, thách thức mọi đòn đánh và nỗi sợ hãi. Chỉ có bộ mặt của họ là được quấn các dây vải chằng chịt. Nỗi lo lớn nhất của họ khi chiến đấu không phải là chết mà là bị biến dạng mặt mày. Một truyền thuyết xa xưa của dân tộc họ nói rằng những kẻ bị hỏng mặt sẽ bị kết án lang thang đời đời, mất hết cả tên tuổi lẫn của cải.

Người cuối cùng là Arkalas, chúa tể của đội quân mang tên chiến binh chó cái. Đó là những người đàn ông lực lưỡng khoẻ mạnh nhưng khi lâm trận lại trang điểm như đàn bà. Họ vẽ mắt. Tô son môi. Mang hoa tai, vòng tay, vòng cổ đủ kiểu. Đó là một cách họ hạ nhục kẻ thù. Mỗi khi họ giết chết một địch thủ, họ nói thầm vào tai kẻ đó: “Nhìn xem, đồ hèn nhát, người giết mày là một người đàn bà.” Tận chân tường thành Massaba người ta còn nghe được tiếng cười bức bối của những kẻ trá hình đàn bà này, tay cầm kiếm ngắn và liếm mép khoái trá trước viễn cảnh sẽ làm đổ máu kẻ thù.

Các đội quân đã vào vị trí. Đối diện nhau. Và toàn Massaba dồn lên trên các tường thành để đếm người chiến đấu cho từng bên, để ngắm nhìn các loại vũ khí và trang phục của các chiến binh kỳ dị từ xa tới. Toàn Massaba dồn đến để chứng kiến cú va đập đầu tiên giữa hai đạo quân. Tù và ốc bên phía Kouame im tiếng. Mọi người đã sẵn sàng. Gió lộng thổi qua các áo giáp và làm vải tung bay phần phật.

Kouame tiến lên trên bình nguyên. Anh bước thẳng về phía Sango Kerim. Cách Sango chừng chục mét, anh dừng ngựa và tuyên bố:

“Sango Kerim, hãy đi đi, ta rất thương xót ngươi, hãy quay về nơi chốn của ngươi. Vẫn còn kịp cho ngươi được sống. Nhưng nếu ngươi ương ngạnh, ngươi sẽ được nếm đất bụi thảm bại trên đồng bằng này.”

Sango Kerim vươn thẳng người trên ngựa đáp lại:

“Ta tuyên bố là chỉ nghe nửa tai lời ngươi nói, Kouame. Và ta trả lời ngươi như thế này.”

Anh nhổ toẹt xuống đất.

“Mẹ ngươi sẽ khóc khi nghe kể về những đòn mà ta sẽ quật cho ngươi, - Kouame nói.

- Ta không có mẹ. - Sango Kerim đáp, - nhưng ta sắp có vợ, còn ngươi sẽ chỉ có một con bạn đồng hành là linh cẩu, nó sẽ liếm xác cho ngươi.”

Kouame đột ngột quay lưng lại phía Sango Kerim và tự nói với mình: “Thế thì mày chết đi.” Anh quay trở về trước hàng quân. Mặt đỏ bừng bừng vì tức giận. Anh đứng thẳng người trên lưng ngựa và hô hào toàn quân. Anh thét lên rằng anh đã bị sỉ nhục và lũ chó trước mặt phải chết. Anh thét lên rằng anh muốn được làm lễ cưới khi máu kẻ thù còn ấm trên ngực anh. Đáp lại lời Kouame là tiếng hô vang của toàn quân đến từ vùng đất muối. Kouame vẫy tay ra hiệu. Cả hai đoàn quân cùng tiến lên và lao thẳng vào nhau. Cuộc xung sát thật tàn bạo. Ngựa, người, giáo mác, lạc đà và các băng vải quấn lấy nhau. Tiếng hí của các con vật cưỡi chen lẫn tiếng cười của đạo quân giả đàn bà của Arkalas. Mọi thứ đều hoà nhập lẫn lộn vào nhau, những chiếc sọ đỏ của quân lính của Rassamilagh lẫn với những vết thương toang ngoác của những kẻ chết đầu tiên. Bụi mù tung dính vào mặt những chiến binh đẫm mồ hôi.

Samillia vẫn ở trên nóc lâu đài nhìn xuống trận chiến hỗn độn giữa các phe. Nàng im lặng. Nét mặt bất động. Nhiều người đang chết dưới chân nàng. Nàng không thể nào hiểu nổi. Nếu Kouame và Sango Kerim đánh nhau thì còn được vì cả hai đều muốn có nàng. Nhưng còn người khác, tất cả những người khác thì sao? Nàng nghĩ tới lời Katabolonga nói bên linh cữu của Tsongor. Nàng nhận ra những từ ngữ của cha qua miệng người hầu già và không hiểu tại sao nàng lại không nói gì lúc đó. Chỉ cần nàng nói mình chấp nhận thuận theo ý nguyện của cha, rằng mình không chấp nhận một vị hôn phu nào cả là tất cả mọi việc lẽ ra đã xong. Nhưng lúc đó nàng đã không nói gì. Và giờ đây, người chết đang ngã xuống bên ngoài tường thành. Nàng không hiểu tại sao mình lại im lặng lúc đó. Tại sao các anh em mình lại cũng không nói gì. Phải chăng tất cả mọi người đều muốn có cuộc chiến tranh này? Nàng nhìn xuống bãi chiến trường. Kinh hãi trước những gì mình đã gây ra. Cuộc chiến đang ở dưới chân nàng và mang tên nàng. Cuộc hỗn chiến tàn bạo này mang một gương mặt. Nàng tự nguyền rủa mình. Tự nguyền rủa vì đã không làm gì để ngăn cản chiến tranh xảy ra.

Đá đất dọc đường bắt đầu nóng lên dưới ánh mặt trời. Souba tiến lên, đi sâu vào vương quốc, xa Massaba và tiếng ồn ào của nó. Xa khỏi chiến tranh đang chớm mở màn. Souba đi mà còn chưa biết là mình đi đâu.

Cảnh vật dần dần thay đổi. Đồi núi thưa dần. Một đồng bằng trải xa tít tắp đầy cỏ dại và dương xỉ. Nhưng càng đi, Souba càng nhận ra dọc hai bên đường dấu vết của bàn tay con người. Thoạt tiên anh thấy có vài bức tường thấp, rồi đến các cánh đồng trồng trọt. Rồi cuối cùng là những bóng người đầu tiên trong khung cảnh như kéo dài đến vô tận này. Anh nhìn thấy họ. Lưng gập xuống. Đang cày cuốc. Mỗi người đều bận rộn. Đột nhiên có tiếng kêu. Tiếng đàn bà kêu lảnh lói. Một chị nông dân vừa ngẩng đầu lên và nhìn thấy người kỵ sĩ cưỡi la. Chị ta nhìn thấy tấm khăn choàng tang tóc và thét lên tiếng kêu của người khóc tang. Souba rùng mình. Khắp nơi trên cánh đồng nông dân ngạc nhiên ngẩng đầu nhìn. Im lặng tràn ngập không gian. Chỉ còn nghe tiếng móng la gõ trên sỏi rải đường. Mọi người buông cày cuốc và đổ tới. Họ chen nhau bên đường cái để nhìn người kỵ sĩ vận đồ tang. Souba đưa tay ra làm dấu hiệu của hoàng gia. Dấu hiệu mà Tsongor hay làm để chào mừng đám đông. Dấu hiệu mà chỉ có người trong hoàng gia mới được phép làm. Những ngón tay trang nghiêm chậm rãi vạch trong không trung. Đáp lại lời chào này là những tiếng kêu hòa vào nhau. Đàn bà khóc. Đập tay lên mặt. Vặn ngón tay. Đàn ông cúi đầu và lẩm nhẩm đọc lời cầu nguyện cho người đã chết. Họ đã hiểu. Cử chỉ đó có nghĩa là người đưa tin đến từ lâu đài Massaba, lâu đài của vua Tsongor và anh ta thông báo cái chết của nhà vua. Souba tiếp tục đi. Những người nông dân đi theo anh. Thành một đoàn dài. Anh không ngoảnh đầu lại. Nhưng anh cảm thấy họ phía sau lưng mình. Và anh mỉm cười. Đúng vậy. Mặc dù buồn anh vẫn mỉm cười. Và hài lòng, một cách lạ lùng, rằng mọi việc đã xảy ra như vậy. Hài lòng vì dân chúng đã kêu khóc. Phải làm sao cho cả đất cũng phải khóc thét lên. Để không ai không biết rằng vua Tsongor đã chết. Để cho toàn vương quốc ngừng hoạt động. Đúng thế. Anh muốn truyền nỗi đau vào lòng những người anh gặp. Cái nỗi đau đang giày vò anh. Chẳng còn công việc nữa. Chẳng còn đói khát hay đồng ruộng để cày cấy nữa. Chỉ còn lại một tấm khăn choàng tang tóc. Và niềm mong muốn được khóc lên. Đoàn người sau lưng Souba dài thêm. Và Souba mỉm cười. Anh siết chặt nỗi kiêu hãnh của người đang chịu tang. Anh mỉm cười và đi qua làng qua xóm. Cả vương quốc rồi sẽ khóc. Tin tức giờ sẽ đi trước khi anh tới nơi nào đó. Và lan rộng ra. Và đầy mãi lên. Và chẳng bao lâu người ta sẽ nghe thấy tiếng nức nở tràn lan trên toàn lục địa. Anh mỉm cười. Tấm khăn đen phần phật bay bên tai. Những người đàn bà khóc lóc, rên rỉ. Cha anh phải được người ta khóc thương. Và đúng như vậy. Được thương khóc trên toàn vương quốc. Hãy tránh đường cho người đưa tin. Bước chân anh ta chậm và đều đều. Đi từ đầu này tới đầu kia vương quốc. Tránh đường cho anh ta đi và hãy chia sẻ nỗi đau của anh ta.

Chiến cuộc kéo dài suốt ngày tại Massaba. Mười tiếng đồng hồ đánh nhau không ngừng nghỉ. Mười tiếng đồng hồ đâm chém và giết chóc. Kouame và Sango Kerim đều nghĩ mình sẽ nhanh chóng giành chiến thắng. Phá thủng hàng tiền quân, đánh đuổi kẻ thù và truy sát tới khi chúng đầu hàng mới thôi. Nhưng trước sức mạnh của đối phương sau nhiều giờ liền, họ phải tính nước dài lâu. Đổi tiền quân để các chiến binh có dịp nghỉ ngơi đôi chút. Đưa người bị thương ra khỏi cuộc chiến và lại tiếp tục, miệng sùi bọt và cơ bắp đau nhức vì cố gắng. Và kể cả có như thế thì chiến thắng cũng còn xa vời. Hai đội quân tiếp tục đối đầu nhau. Như hai con bò đực đang đối sừng, quá mệt nên không thể húc được nữa nhưng cũng quá ngoan cường nên chẳng nhường cho nhau tấc đất nào.

Khi mặt trời lặn và trận chiến ngưng lại, mỗi bên tham chiến lại dừng lại đúng ở vị trí mà từ đó họ tấn công. Không tiến không lui. Người chết được chất thành đống dưới tường thành Massaba một cách giản đơn. Cả một cánh đồng đầy xác nằm hỗn độn, trong đó màu vải và các vũ khí gãy nát hòa trộn vào nhau. Tolorus, người bạn chiến đấu già của Kouame, đã chết. Ông luôn luôn xông lên trong cơn cuồng nộ, giày xéo kẻ thù, tiếng kêu của ông làm những kẻ đối đầu run sợ, ông điên giận tiến lên giữa rừng giáo mác của quân đầu trọc đỏ của Karavanath’, lao tới như một ác thần, gieo rắc kinh hoàng khắp nơi. Cho tới tận khi trong đám hỗn quân, Rassamilagh nhìn thấy ông và thúc cho lạc đà tiến lên. Sức lao của con vật quả là dũng mãnh. Nó đã xéo nát nhiều người trên đường chạy và khi tới chỗ Tolorus, Rassamilagh chỉ một lần vung thanh kiếm ngắn đã cắt gọn đầu đối phương. Cái đầu còn mang đầy kinh ngạc của Tolorus lăn xuống chân quân ông và chợt khóc về cuộc đời đã mất.

Karavanath’ lại vô cùng khao khát được cắm phập ngọn giáo vào sườn Kouame. Ông tiến thẳng về phía ông hoàng, hò hét cổ động quân mình, hứa hẹn vinh quang cho kẻ nào giết được vua vùng đất muối. Nhưng ông không gặp được Kouame. Trên đường ông tiến lên là Arkalas, thủ lĩnh quân chiến binh chó cái. Ông không kịp nhìn rõ kẻ thù. Chỉ kịp nghe có tiếng đồ trang sức kêu lanh canh và những tiếng hú mừng vui òa ra quanh ông. Rồi ông cảm thấy có một thân người nhảy xổ vào mình, hất ông ngã và cắn ngập răng vào cổ họng ông. Arkalas đã giết Karavanath’ như thế đấy. Ông ta cắn đứt động mạch, và cái chết dồn về mắt Karavanath’. Xác ông còn bật nảy lên vài lần. Ông còn kịp nghe giọng của kẻ giết ông thì thầm: “Ta là một người đàn bà đẹp và ta giết ngươi.”

Bên đống xác những người quả cảm vừa chết còn có cả dàn xác ngựa đã bốc mùi và vô số những con chó dùng trong chiến trận, chúng đã cắn xé lẫn nhau và giờ đây nằm thẳng cẳng, chân chổng lên trời. Khi trận đánh kết thúc và cả hai đạo quân quay trở về các ngọn đồi, thất thểu, mệt mỏi, đẫm máu và mồ hôi, dường như họ đã để lại một đạo quân thứ ba trên bãi chiến trường. Một đạo quân bất động. Nằm sấp mặt xuống đất. Đội quân của những kẻ đã chết sinh ra sau mười giờ co bóp đẫm máu. Đạo quân của những kẻ sẽ vĩnh viễn nằm lại trong cát bụi đồng bằng Massaba.

Vừa ra khỏi trận chiến, người còn bốc khói vì cố gắng chiến đấu, Kouame đã tới lâu đài. Anh muốn cùng các con của Tsongor nghĩ ra một chiến lược để thắng Sango Kerim ngày hôm sau. Trong hành lang, anh gặp Samilia và nàng mời anh theo mình. Anh đã tưởng rằng nàng muốn mời anh ăn uống, tắm rửa, và ngàn thứ khác để anh có thể quên nỗi mệt nhọc trong chiến trận. Anh đi theo nàng. Nhưng vô cùng ngạc nhiên khi được nàng đưa vào một căn phòng nhỏ trống trơn. Chẳng có gì. Chẳng có bồn tắm. Bàn ăn. Chẳng có cả những đồ cho anh rửa mặt, rửa tay. Samilia quay lại và ánh mắt nàng khiến anh giật mình. Anh hiểu là thử thách vẫn chưa kết thúc.

“Kouame, tôi xin được nói chuyện với anh,” nàng nói.

Anh im lặng gật đầu.

“Kouame, anh có biết rõ tôi không? - Nàng hỏi.

- Không”, anh đáp.

Anh rất muốn thêm rằng không cần biết nàng anh đã yêu nàng rồi. Nhưng anh không nói gì.

“Thế mà anh chiến đấu vì tôi, - nàng tiếp.

- Em muốn gì vậy?” Kouame hỏi, và Samilia cảm nhận thấy nỗi bực dọc trong giọng anh. Nàng bình tĩnh nhìn anh.

“Tôi sẽ cho anh biết.”

Kouame biết rằng điều sắp được nói chẳng vừa ý anh nhưng anh chỉ có thể chờ và nghe nàng nói.

“Kouame, khi cha tôi nói tới anh lần đầu, tôi tròn mắt nghe ông như uống từng lời. Ông kể về anh. Dòng họ anh. Ông kể về những hào quang của vương quốc anh và ngay lập tức tôi bị hình ảnh anh qua lời kể của ông chinh phục. Hôn nhân được quyết định và tôi khao khát được gặp anh, với sự nôn nóng mà cả nỗi buồn phải rời xa gia đình cũng không làm tôi bớt mong mỏi. Nhưng đêm trước ngày lễ cưới, cha tôi cho biết Sango Kerim đã trở về và lý do tại sao anh ấy trở về. Tôi không dám trơ tráo kể với anh về con người đã giao tranh với anh và anh chắc phải căm ghét tới tận xương tủy. Xin hãy biết rằng điều cha tôi nói là đúng. Chúng tôi đã được nuôi lớn lên cùng nhau. Chúng tôi có hàng ngàn kỷ niệm của những trò chơi và đã cùng sẻ chia biết bao điều bí mật. Anh ấy luôn ở bên cạnh tôi. Ngày anh ấy ra đi, anh ấy chỉ nói cho mình tôi biết lý do. Anh ấy không có tài sản gì cả. Vì thế nên anh ấy ra đi. Dọc ngang trời đất. Để chinh phục những thứ mà anh ấy không có. Vinh quang. Đất đai. Một vương quốc. Những trợ thủ. Và sau đó sẽ quay trở lại Massaba. Để gặp lại cha tôi và xin được cưới tôi. Chúng tôi đã thề với nhau. Tôi thấy anh mỉm cười, Kouame, và anh cũng có lý. Đó là những lời thề trẻ con, ai mà chẳng có. Những lời thề làm người ta bật cười vì thề xong rồi lại quên ngay. Nhưng lời thề đó sẽ thật là khủng khiếp khi nó đột ngột hiện về trong cuộc sống hiện tại, với tất cả uy quyền của quá khứ. Lời thề của Samilia và Sango Kerim. Tôi cũng muốn mỉm cười như anh nếu như Sango Kerim không có mặt ở đây ngày hôm nay, dưới chân thành Massaba.”

Kouame định nói một câu nhưng Samilia giơ tay xin anh để nàng nói tiếp.

“Tôi biết anh định nói gì. Quá khứ hiện về đột ngột và hung hãn như vậy chỉ là một cơn ác mộng và có cách để xua những cơn ác mộng ấy đi. Rằng đó là điều anh đang làm với quân đội của anh. Đuổi Sango Kerim đi để cuộc sống trở lại như xưa. Tôi biết. Tôi cũng đã nghĩ tới điều đó. Nhưng xin hãy nghe tôi nói và nghĩ kỹ về điều này. Nếu tôi thuộc về anh, tôi có là người trung thành không? Sango Kerim là cuộc đời của tôi. Nếu tôi đi cùng anh, tôi phản bội lời thề của mình và quá khứ của mình. Xin hãy hiểu cho tôi, Kouame, Sango Kerim biết tôi là người như thế nào. Anh ấy biết cha tôi. Anh ấy biết những điều bí mật của các anh tôi mà tôi còn chưa biết. Nếu tôi thuộc về anh, Kouame, tôi sẽ trở thành xa lạ với chính tôi.”

Kouame sững sờ. Anh nghe người thiếu nữ nói và kinh ngạc thấy mình yêu giọng nói của nàng, yêu cái cách nàng nói, lòng quả quyết đến hoang dại của nàng. Anh chỉ có thể lẩm bẩm:

“Thế em sẽ làm gì để tuân theo điều cha em dặn?”

Nhưng đúng lúc nói câu đó anh đã cảm thấy ngay thế yếu.

“Tôi đã nghĩ tới điều đó, tất nhiên rồi. Và tôi lẽ ra sẽ tuân theo ý nguyện của cha nếu cha tôi nói ra. Nhưng ông đã ưng chịu cái chết hơn là chọn lựa. Ông đã để lại cho tôi công việc đau lòng đó. Tôi đã quyết. Tối nay tôi sẽ đi. Anh là người duy nhất biết được dự định của tôi. Xin anh đừng nói gì. Đừng giữ tôi lại. Tôi biết thế và tôi xin anh như vậy. Tôi sẽ đến gặp Sango Kerim và mọi thứ có thể sẽ được kết thúc ngày mai. Hãy thu quân của anh lại và quay trở về đất nước của anh. Không ai bị mất mặt cả. Chỉ có cuộc đời đã lừa chúng ta. Chẳng có gì khác hơn. Không ai lại đi chiến đấu chống lại điều đó cả.”

Samilia càng nói càng trở nên dịu dàng và bình tĩnh. Nhưng nàng càng nói, cơn giận càng cuộn lên trong Kouame. Khi nàng im tiếng, anh bật ra:

“Quá muộn rồi Samilia. Hôm nay máu đã chảy. Bạn anh Tolorus đã chết ngày hôm nay. Anh đã giữ trong tay anh cái đầu của ông ấy bị ngựa giày xéo. Anh đã bị lăng nhục ngày hôm nay. Không. Anh sẽ không bỏ đi. Không. Anh sẽ không bỏ em lại với quá khứ của em. Samilia, anh và em đã được gắn bó với nhau. Anh nhắc lại cho em lời em hứa sẽ lấy anh, đối lại với lời thề ngày xưa. Chúng ta là một và anh sẽ không để em yên.

- Tối nay tôi sẽ đi, - nàng nhắc lại, - như là tôi đã chết, đã không còn nữa đối với anh. Anh hãy nhớ kỹ điều này.”

Nàng lùi lại, hướng về phía cửa. Nhưng Kouame thét lên vì tức giận.

“Tỉnh lại đi, Samilia. Từ nay em sẽ sang bên ấy. Cũng được. Chỉ là phải thắng trong cuộc chiến tranh này thôi. Anh sẽ đi tìm em. Anh sẽ đập tan quân đội của thằng chó ấy, anh sẽ chặt đầu lũ bạn hắn và cho kéo xác hắn sau anh để em biết rằng anh giành lại được em. Giờ là chiến tranh. Và anh sẽ chiến đấu đến cùng.”

Nàng quay lại lần cuối và khẽ nói như nhổ xuống đất:

“Nếu đấy là điều anh muốn, thì hãy cứ làm như vậy.”

Nàng biến đi, tay nắm chặt. Chưa bao giờ Kouame lại đẹp như thế. Chưa bao giờ nàng khao khát được là vợ anh đến thế. Nàng tin tưởng sâu sắc rằng mình đúng. Nàng đã chuẩn bị để nói gì. Nàng đã cân nhắc từng lý lẽ. Nàng muốn trung thành. Nàng tin như vậy. Nhưng trong lúc nàng nói, nàng cảm thấy trong mình tràn lên một cảm xúc không chế ngự được, nó phản lại từng lời nàng. Nàng thấy lại hình ảnh Kouame khi gặp anh lần đầu tiên. Như một lời hứa. Nàng đã nói được hết những điều cần phải nói, không bị nghẹn lời mà bỏ lửng. Nhưng không nghi ngờ gì nữa, nàng yêu anh.

Nàng đi và tự thề rằng sẽ quên anh. Nhưng càng bước đi xa dần nàng càng cảm thấy hình bóng anh ám ảnh nàng.

Trong đại điện, nơi đặt ngai vàng, Sako và Danga đang cãi lộn khủng khiếp. Từ khi cha mất, Sako hành xử như vua, điều này khiến Danga bực mình. Cuộc chiến lại càng làm căng thẳng thêm mối quan hệ giữa hai anh em sinh đôi. Danga rất gắn bó với Sango Kerim và tức tối thấy anh mình về phe với một kẻ xa lạ chống lại người bạn thời thơ ấu.

Danga cũng đứng trên mặt thành cả ngày để xem cuộc chiến. Khi trận chiến kết thúc, anh quay vào đại điện, nơi anh mình đang ngồi. Bình tĩnh. Mặc hoàng bào. Điều này lại càng làm anh tức thêm.

“Sako, chúng ta không thể ủng hộ Kouame được nữa, - Danga nói.

- Em bảo gì? - Sako đã nghe rõ nhưng vẫn hỏi lại.

- Tôi nói rằng, - Danga nhắc lại, - vì lỗi của anh, chúng ta đang ủng hộ Kouame và làm như thế là không đúng. Sango Kerim là bạn chúng ta. Chúng ta phải hỗ trợ cậu ấy chứ.

- Sango Kerim có thể là bạn em, - Sako khó chịu về cuộc nói chuyện tay đôi này, - nhưng hắn đã xúc phạm chúng ta khi đến phá đám hôn nhân của em gái chúng ta.

- Nếu anh không muốn ủng hộ Sango Kerim, - Danga nói, - thì cứ mặc kệ họ giải quyết với nhau. Cho họ đấu tay đôi, người nào thắng thì thắng.

- Làm thế thì nhục lắm, - Sako khinh miệt nói, - chúng ta phải giúp đỡ và dành cho Kouame lòng hiếu khách của chúng ta.

- Tôi sẽ không chiến đấu chống lại Sango Kerim,” Danga nói thẳng thừng.

Sako im lặng. Mặt anh tái nhợt và dường như anh đang phải chịu một sự xúc phạm lớn lao. Anh nhìn thẳng vào mắt em trai.

“Cám ơn, Danga, về ý kiến đó, - anh lạnh lùng nói, - cậu đi được rồi.”

Danga giận sôi và hét lên:

“Ai cho phép anh ra cái vẻ làm vua thế hả? Vương quốc còn chưa được chia. Anh lôi kéo cả thành Massaba theo anh. Ai cho phép anh?”

Sako lại để một lát rồi mới trả lời, lạnh lùng nhìn vào nét mặt căng thẳng của em trai.

“Ta sinh ra trước ngươi hai tiếng. Điều này đủ để ta là vua.”

Cơn giận của Danga bùng ra. Anh thét lên rằng không ai cho phép Sako được tự ban quyền lực như vậy. Cả hai lao vào nhau. Họ lăn ra đất như hai con côn trùng đánh nhau, quấn lấy nhau. Mọi người tách được họ ra và Danga, tóc tai dựng ngược, áo rách tan, rời khỏi điện vừa đi vừa chùi máu sùi ra bên mép.

Anh quay về khu phòng của mình. Ra lệnh chuẩn bị đồ đạc và quân cận vệ riêng để bí mật sẵn sàng ra đi. Sau khi ra lệnh, anh tìm em gái để từ biệt thì gặp Samilia vừa rời khỏi cuộc nói chuyện với Kouame. Danga báo cho nàng biết ý định ra đi của mình. Samilia cũng ưu tư chẳng kém.

“Em đi cùng anh”, nàng nói đơn giản.

Trong đêm đen, Danga và năm nghìn quân hộ tống rời thành phố. Lính canh tưởng rằng đây là một cuộc hành quân chiến thuật ban đêm, và mở cổng thành cho những người làm phản. Gia tộc Tsongor bắt đầu chảy máu. Và vị vua già nằm trong mồ cô độc, rên lên đau đớn, tiếng kêu chỉ có những cột hầm lâu đài nghe thấy.

Từ doanh trại của quân đội du mục trên đồi cao, mọi người kinh ngạc đón đoàn quân của Danga. Lính canh thoạt tiên tưởng rằng đây là một cuộc tấn công. Nhưng Danga xin gặp Sango Kerim và khi anh giải thích lý do, tiếng hoan hô vui sướng vang lên trong toàn quân. Chính lúc đó, Samilia xuống ngựa và tiến lại gần. Sango Kerim tái mặt. Anh không thể tưởng tượng nổi là nàng lại ở đó, trước mặt anh.

“Sango Kerim, xin chớ cười mừng trong lòng, vì em chính là nỗi bất hạnh đang đến. Nếu anh cho phép em trú ngụ trong quân, sẽ không còn có hòa hoãn gì nữa. Chiến tranh sẽ rất ác liệt. Và Kouame, như một con thú hung dữ, sẽ không ngừng nghỉ cho tới khi nào mổ bụng, moi ruột được anh. Anh ấy đã nói với em. Và phải tin đó là sự thực. Em đến đây và xin anh cho trú ngụ nhưng em không phải là vợ anh. Cho tới khi nào cuộc chiến tranh này kết thúc. Em vẫn cứ ở đây. Em sẽ chia sẻ những khó khăn với anh. Sẽ chăm sóc anh, nhưng anh sẽ không chiếm đoạt thân em trước khi mọi việc hoàn tất. Anh thấy không, Sango Kerim, em là nỗi bất hạnh đến gặp anh và xin anh cho ở. Anh có thể đuổi em đi. Chẳng có gì xấu xa trong điều đó cả. Làm như vậy là đúng cách hành xử của một bậc quân vương vì anh sẽ cứu được mạng sống của nhiều ngàn người.”

Sango Kerim quỳ xuống và hôn mặt đất dưới chân anh và Samilia. Nhìn nàng với ánh mắt khao khát của bao năm tháng đợi chờ, anh nói:

“Trại quân này là của em, Samilia. Em hãy cai trị nơi đây như cha em đã từng cai trị Massaba. Anh xin hiến dâng em quân đội của anh, thể xác anh, và từng ý nghĩ của anh. Nếu tên em là bất hạnh thì vâng, anh xin được ôm siết nỗi bất hạnh trong tay và chỉ sống với điều đó mà thôi.”

Trong doanh trại rộng lớn của quân đội du mục, binh lính chen nhau nhìn mặt cô gái là nguồn gốc của cuộc chiến tranh này. Sango Kerim giới thiệu nàng với Rassamilagh và Bandiagara rồi đưa nàng tới một chiếc lều rộng, nơi những phụ nữ touareg*của Rassamilagh dọn cho nàng ăn và xoa bóp cho nàng với đôi tay tẩm hương thơm, để giấc ngủ đưa nàng vào lạc thú.

Một bộ lạc du mục sống ở Shahara.

Binh lính vui mừng vì viện quân bất ngờ bắt đầu ca hát những bài ca nơi xứ sở xa xôi của họ. Từng đoạn lời ca theo gió đưa về tới tận thành Massaba. Lính canh ngoảnh đầu lắng nghe tiếng hát mà họ thấy hay. Chỉ khi đó tin mới về tới lâu đài. Tramon, chỉ huy đội cận vệ đặc biệt, hốt hoảng bước vào phòng họp. Sako, Liboko và Kouame đang thảo luận đồng loạt ngẩng đầu lên.

“Danga bỏ đi theo địch rồi, - Tramon nói liền một hơi, - cùng với năm nghìn quân. Cả Samilia nữa.”

Mọi người chờ Sako sẽ hét lên vì tức giận. Xem anh sẽ đấm vỡ bàn cho hả tức. Nhưng tất cả đều ngạc nhiên thấy anh vẫn bình thản. Anh chỉ nói:

“Như thế là rõ. Tất cả chúng ta rồi sẽ chết. Chúng ta. Và bọn chúng. Sẽ chẳng còn ai sống sót.”

Rồi anh ra lệnh đem bản đồ thành phố tới để xem xét khả năng địch vây hãm thành. Khi bản đồ Massaba được trải ra, anh ngừng lại lúc lâu. Anh cảm thấy rằng thành đô mà cha anh đã dựng xây nên, nơi anh sinh ra, thành đô mà anh yêu quý, đang dần dần bắt lửa. Cha anh đã hình dung ra sơ đồ thành phố. Đã trông coi việc xây dựng. Ông đã xây nên nó và đã cai trị thành bang. Sako lờ mờ cảm nhận rằng sứ mạng của anh sẽ là chống lại sự hủy diệt của Massaba, một cách vô vọng.

Trong gian phòng đặt bệ đá, xác vua Tsongor bắt đầu cựa quậy. Katabolonga biết điều đó có nghĩa là gì. Nhà vua già nằm đó. Ông muốn nói. Katabolonga cầm tay xác chết, cúi đầu sát xuống và nghe những điều người đã chết muốn nói.

“Katabolonga, hãy cho ta biết, - nhà vua đã chết nói, - hãy bảo ta rằng điều đó là không đúng. Ta đang đi trong một xứ sở không ánh sáng. Ta lang thang như một con chó sợ hãi, không dám lại gần chiếc đò của người đưa đò vì ta không có tiền trả cho hắn. Ta nhìn thấy từ xa bến bờ nơi các linh hồn không bị giày vò nữa. Nói đi, Katabolonga, hãy nói cho ta biết rằng điều này không đúng đi.

- Cứ nói lên, hỡi vua Tsongor, - người hầu già nhẹ nhàng và chậm rãi nói, - tôi sẽ trả lời ông.

- Hôm nay ta thấy có một đám đông vô tận xuất hiện trước mắt ta, - người chết nói. - Họ ra khỏi bóng tối và từ từ đi về phía con đò qua sông. Đó là các chiến binh vẻ mặt thất thần. Ta đã quan sát dấu hiệu họ mang hoặc những gì còn sót lại. Ta đã nhìn mặt họ nhưng chẳng nhận ra ai. Katabolonga, cho ta biết có phải là những tên kẻ cướp mà quân đội Massaba đã giết được trong vương quốc. Hay những chiến binh không tên đến chết dưới chân thành của chúng ta mà không ai biết vì sao. Katabolonga, hãy nói cho ta rằng điều đó là không đúng sự thực đi.

- Không, Tsongor ạ, đó chẳng phải là một đoàn kẻ cướp nào cũng không phải một đội quân sắp chết đến chôn thây nơi đất nước chúng ta. Đó là những người chết trong trận chiến đầu tiên tại Massaba. Ông đã gặp những binh lính chết tả tơi đầu tiên của Kouame và Sango Kerim, lẫn lộn vào nhau trong đoàn người què cụt đó.

- Thế là chiến tranh đã tới và ta không làm gì để ngăn nó được. Cái chết của ta cũng chẳng giúp ích được gì. Chỉ giúp ta tránh khỏi phải tham gia vào cuộc chiến mà thôi. Chắc các con trai ta và cư dân thành Massaba phải coi ta là đồ hèn nhát.

- Tôi đã nói như ông yêu cầu tôi phải nói, - Katabolonga đáp, - nhưng tôi không thể ngăn cản được gì. Chiến tranh đã xảy ra.

- Đúng thế, - nhà vua nói. - Ta đã thấy thế. Chiến tranh ở kia. Trong ánh mắt của những vong hồn đang chen chúc. Ta có thể cảm thấy chiến tranh trong họ. Dù đã chết, dù mang đầy thương tích, họ vẫn muốn đánh nhau. Ta đã nhìn thấy những âm hồn đang tiến đều bước thách thức nhau trong ánh mắt. Chúng như những con ngựa đang sùi bọt chỉ muốn cắn xé lẫn nhau. Chiến tranh ở trong người chúng. Và trong các con ta cũng vậy, chắc thế.

- Đúng thế, Tsongor, với các con ông cũng vậy.

- Trong mắt các con trai ta. Trong mắt các bạn bè ta. Trong tất cả thần dân ta. Đều có ham muốn cắn xé.

- Đúng, Tsongor ạ. Trong mắt của từng người. Ham muốn đó có thật.

- Katabolonga, ta chẳng thành công điều gì. Bây giờ ta mới bị trừng phạt đây. Hàng ngày ta sẽ thấy các chiến binh ngã xuống trên chiến trường đi về phía ta. Ta sẽ nhìn để cố nhận ra họ. Ta sẽ đếm họ. Đó là hình phạt của ta. Tất cả bọn họ sẽ đều diễu qua đây. Mà ta thì ở đó, kinh hoảng trước cái đám đông chết chóc ngày lại ngày xuống đầy địa phủ.

- Ngày lại ngày, thành phố của ông sẽ trống vắng dần đi. Chúng tôi cũng đếm các người chết. Hàng ngày. Để biết xem còn thiếu người thân nào và phải khóc than những ai.

- Đó là chiến tranh, - Tsongor nói.

- Đúng, chiến tranh. Lấp lánh trong ánh mắt các đoàn quân.

- Và ta chẳng làm được gì để ngăn cản nó.

- Không làm gì được, Tsongor, - Katabolonga nói, - mặc dù ông đã hy sinh sự sống.”