êm trắng dài nhất trong đời vua Tsongor

Thông thường, Katabolonga là người đầu tiên thức dậy trong lâu đài. Ông sải bước đi trong các hành lang trống trơn trong khi bên ngoài màn đêm còn trĩu nặng trên các đỉnh đồi. Bước chân ông êm nhẹ. Ông đi từ phòng mình sang gian sảnh đặt chiếc ghế vàng mà không gặp ai. Bóng ông tựa như một sinh vật mờ trong sương khói lướt dọc theo tường. Bao giờ cũng như vậy. Ông làm nhiệm vụ của mình trong yên lặng, trước khi trời hửng sáng.

Nhưng sớm hôm đó, Katabolonga không phải là người đầu tiên. Sớm hôm đó, các hành lang nhộn nhịp tất bật với hàng chục công nhân và phu khuân vác thận trọng đi đi lại lại, nói thì thầm để không làm người khác thức giấc. Tựa như một con tàu buôn lậu lớn đang đổ hàng trong đêm tối. Mọi người bận rộn trong im lặng. Không hề có đêm tại lâu đài Massaba. Công việc tiếp tục suốt đêm qua.

Từ nhiều tuần nay, Massaba xôn xao khắc khoải như trong tổ kiến. Vua Tsongor sắp gả con gái cho chúa vùng đất muối. Hàng đoàn xe hàng từ những phương trời xa xôi tải về vô vàn hương liệu, gia súc và vải vóc. Nhiều kiến trúc sư đã được cử tới để mở rộng khu quảng trường lớn trước cổng lâu đài. Các đài nước công cộng đều được trang hoàng lộng lẫy. Các đoàn thương lái chở về đây biết bao hoa lá. Massaba sống trong tưng bừng như chưa bao giờ được thế. Ngày lại ngày, dân chúng kéo về. Hàng ngàn chiếc lều được dựng sát bên nhau trên các tường thành, vẽ nên những khu phố mới bằng vải đủ màu sắc, tràn đầy tiếng trẻ con chơi đùa trên cát và tiếng kêu của súc vật. Những người du mục cũng đổ về để được góp mặt trong buổi lễ. Họ đến từ khắp nơi. Họ đến để chiêm ngưỡng Massaba. Họ đến để dự lễ cưới của Samilia, công chúa con vua Tsongor.

Từ nhiều tuần nay, mỗi cư dân của Massaba, mỗi người du mục đã đặt đồ mừng của mình tặng cô dâu mới trên quảng trường chính. Cả một đống khổng lồ đầy hoa, bùa chú, bao ngũ cốc và các bình, chum rượu. Cả một núi vải vóc, tượng thờ. Ai cũng muốn dâng cho công chúa con vua Tsongor bằng chứng về lòng ngưỡng mộ và lời chúc phúc.

Vậy mà đêm đó, người hầu trong lâu đài phải dọn sạch những lễ vật trên quảng trường. Không được để lại chút gì. Nhà vua già của Massaba muốn các bậc từ quảng trường lên được trang hoàng thật lộng lẫy. Sao cho toàn bộ lối đi được rắc phủ đầy hoa hồng. Và đội quân danh dự sẽ vào chỗ đứng trong lễ phục đẹp nhất. Ông hoàng Kouame sắp cử các sứ thần đem đồ sính lễ tới. Ngày nạp đồ sính lễ sẽ mở đầu cho hôn lễ. Mọi thứ phải sẵn sàng.

Suốt đêm, người hầu trong lâu đài không ngừng đi ra đi vào từ núi lễ vật bên ngoài quảng trường đến các phòng trong lâu đài. Họ khiêng đi hàng trăm bao ngũ cốc, hoa và các đồ trang sức. Trong im lặng, họ cố bày biện cho cân đối nhất những bùa chú, tượng thiêng và các tấm thảm vào trong các căn buồng khác nhau của lâu đài. Quảng trường phải được dọn sạch. Nhưng lâu đài phải rực rỡ lên trong các biểu tượng của lòng ưu ái của thần dân. Sao cho công chúa Samilia được tỉnh dậy trong một tòa lâu đài ngát hương và rực sắc. Từng đoàn phu khuân vác im lặng làm việc. Họ phải làm xong trước khi công chúa và đám thị nữ thức giấc. Thời gian sắp hết. Vì họ đã gặp và vài người đã nhận ra Katabolonga. Họ biết rằng nếu Katabolonga dậy, tức là ngày sắp rạng và đức vua Tsongator cũng sắp thức giấc. Katabolonga càng sải bước đi trong các hành lang của lâu đài, ông càng tiến gần đến phòng đặt ghế vàng, mọi người càng hối hả và những kẻ hầu càng vội vã bận rộn hơn bao giờ hết.

Katabolonga lại chẳng xao xuyến chút nào. Ông bước đi khoan thai như đã thành lệ. Đều đặn và bình thản như nhịp sống của ông. Ông biết rằng ông còn thời gian. Rằng trời cũng chưa thể sáng rỡ ngay lập tức. Ông biết rằng rồi cũng sẽ như bao ngày khác từ bao năm nay, ông sẽ sẵn sàng bên giường khi nhà vua mở mắt. Ông chỉ nghĩ rằng đây là lần đầu tiên và chắc hẳn là lần cuối cùng ông gặp nhiều người đến thế trong cuộc đi dạo ban đêm này. Và tiếng chân ông lại hòa trong bao tiếng thì thầm chộn rộn.

Nhưng khi Katabolonga bước vào trong phòng ghế vàng, ông đột ngột dừng lại. Không khí phả vào mặt ông dường như thì thầm điều gì đó mà ông không hiểu ngay. Khi mở cửa, ông như cảm thấy, trong một thoáng, rằng mọi việc sắp kết thúc. Ông tĩnh trí lại. Đi ngang qua phòng để lấy chiếc ghế vàng, nhưng vừa cầm vào linh vật đó ông vội thả nó ra ngay. Tay ông run lên một lần nữa như bảo ông rằng mọi việc đã tới hồi chung cuộc. Lần này, ông lắng nghe tiếng nói từ trong lòng. Ông lắng nghe và hoang mang. Ông lắng nghe. Và ông biết rằng quả thật hôm nay là ngày kết thúc. Ông biết rằng hôm nay ông sẽ phải giết vua Tsongor. Hôm nay là ngày định mệnh mà ông đã tưởng rằng mình thoát được nó. Là ngày cuối cùng nhà vua thức dậy, ngày cuối cùng mà Katabolonga, tên Katabolonga mọi rợ, sẽ đi theo nhà vua từ phòng này sang phòng khác, sát từng bước chân, săn sóc cho ngài từng li từng tí, lắng nghe từng tiếng thở dài của ngài và hoàn thành sứ mệnh cao cả nhất. Ngày cuối cùng mà ông, Katabolonga, được mang chiếc ghế vàng.

Ông đứng dậy. Cố gắng trấn tĩnh nỗi hoang mang trong lòng. Ông nâng chiếc ghế lên và đi qua các hành lang trong lâu đài. Ông nghiến răng nghĩ rằng hôm nay sẽ là ngày ông giết bạn mình, đức vua Tsongor.

Khi Tsongor thức giấc, ông cảm thấy ngay là thời gian sẽ chẳng đủ cho ông làm hết mọi việc cần làm. Ông thở hít thật sâu. Ông biết rằng từ giờ cho đến tối chẳng có mấy bình yên. Ông chào Katabolonga đang ngồi ở bên. Khuôn mặt người hầu già khiến ông an lòng. Ông chào Katabolonga nhưng ông này không đáp lại, cũng không trao cho nhà vua chiếc vòng cổ của nhà vua như mọi khi, mà lại thì thầm:

“Tsongor, tôi muốn nói với ông.

- Ta nghe đây, - nhà vua đáp.

- Đã đến lúc rồi, ông bạn ạ”, Katabolonga nói.

Giọng nói của người mang ghế có vẻ gì là lạ, nhưng Tsongor không để ý. Ông bình thản đáp: “Ta biết.” Và ngày mới bắt đầu.

Thật ra Tsongor không hiểu ý Katabolonga định nói gì. Hoặc ông cho rằng người phu kiệu của ông nhắc lại điều mà ông đã biết, điều ông lo lắng từng giờ từng phút từ nhiều tháng nay: Con gái ông lấy chồng và hôn lễ cử hành ngày hôm nay. Ông đã máy móc trả lời. Không suy nghĩ. Nếu ông để ý một chút tới nét mặt của người hầu già, ông có lẽ đã nhận thấy một nỗi buồn sâu thẳm, như một nét thở dài lướt qua gương mặt, có lẽ ông đã hiểu ra rằng Katabolonga không nói về hôn lễ. Mà về điều gì khác. Về chuyện đã gắn bó cả hai người với nhau từ rất lâu rồi.

Chuyện xảy ra hồi vua Tsongor còn trẻ. Ông vừa rời bỏ vương quốc của vua cha. Bỏ đi vĩnh viễn. Để lại vị vua già chết mòn trên ngai vàng. Tsongor bỏ đi. Ông biết rằng cha không muốn cho mình kế vị và không thể chịu nổi nỗi nhục đó. Ông ra đi và nhổ vào mặt ông già không chịu nhượng bộ chút gì. Ông quyết sẽ không xin gì hết. Không năn nỉ. Ông quyết sẽ tự xây dựng một vương quốc rộng lớn hơn vương quốc mà cha từ chối trao cho mình. Tay ông nhanh nhẹn và gân guốc. Chân ông thôi thúc ông vùng vẫy. Ông muốn vượt qua nhiều vùng đất mới. Kiếm trong tay. Ông muốn chinh phục cả miền đất ngoài biên ải. Ông tham lam chiếm hữu. Đêm đêm, ông nhắc tên những vùng đất mà ông muốn làm chủ. Ông muốn mình trở thành hình ảnh của chinh chiến và chiếm hữu. Ông dấy quân ngay khi xác cha còn chưa đặt yên trong mồ. Ông đi về phía Nam, quyết không bao giờ lùi bước, quyết soãi chân đo đất đến khi nào không còn hơi sức nữa và giương cao khắp nơi màu cờ của tổ tiên ông.

Các chiến dịch của vua Tsongor kéo dài hai mươi năm. Hai mươi năm lều trại. Chiến đấu. Và tiến quân. Hai mươi năm ngủ vạ vật trên các loại giường tạm bợ. Hai mươi năm hoạch định trên bản đồ. Vạch chiến lược. Tấn công. Ông là người bất khả chiến bại. Mỗi khi chiến thắng, ông thu phục kẻ thù. Ban cho họ quyền lợi ngang với quân lính cũ của mình. Và quân đội của ông, mặc dù có mất mát, mặc dù có thương vong và các nạn đói, vẫn không ngừng lớn mạnh. Đức vua Tsongor già đi trên lưng ngựa. Thanh kiếm trong tay. Ông lấy vợ trên lưng ngựa, trong một trận chiến nào đó. Và mỗi đứa con ông ra đời đều được những hàng quân còn đẫm mồ hôi chiến đấu reo hò dậy đất chào mừng. Hai mươi năm chiến đấu và mở mang bờ cõi cho tới ngày ông đến vùng đất của người mọi bò rạp. Đó là những vùng đất man di cuối cùng của lục địa. Nằm tận cùng thế giới. Ngoài cõi đó chỉ còn đại dương và bóng tối. Mọi bò rạp là một tộc người dã man sống rải rác trong những túp lều trát bùn nhỏ xíu. Họ chẳng có tù trưởng, chẳng có quân đội. Từng tốp nhà lại nối tiếp từng tốp nhà. Mỗi người đàn ông sống trong đó với các bà vợ của mình. Chẳng cần biết thế giới xung quanh có những gì. Đó là những người đàn ông rất cao, gày. Đôi khi nom lòng khòng như những bộ xương. Người đời gọi họ là mọi bò rạp vì mặc dù cao lớn như vậy, các lều bùn của họ chẳng cao hơn lưng ngựa mấy tí. Không ai hiểu tại sao họ lại không xây nhà cho vừa với khổ người. Sống trong những túp lều bé tí như thế khiến người họ còng hẳn xuống. Cả một tộc người khổng lồ không bao giờ đứng thẳng. Cả một tộc người lỏng khỏng đêm đêm đi dọc theo các lối mòn đầy đất bụi, lưng còng xuống tựa như phải mang vác cả bầu trời. Trong chiến đấu một đối một, họ là những đối thủ khủng khiếp nhất. Nhanh như cắt và tàn bạo. Họ vươn thẳng người và lao vào kẻ thù như những con báo đói. Dù có bị tước vũ khí đi chăng nữa, họ vẫn rất đáng sợ. Không thể bắt họ làm tù binh được vì chừng nào còn chút hơi sức, họ còn cố diệt kẻ thù. Chẳng hiếm khi gặp những người mọi bò rạp bị xiềng nhưng vẫn lao vào giết kẻ giữ tù bằng răng. Họ cắn. Họ cào cấu. Họ hú lên và nhảy múa trên xác kẻ thù cho tới khi người chết trở thành một đống thịt bùng nhùng nát bấy. Họ đáng sợ nhưng chẳng kháng cự lại vua Tsongor được chút nào. Họ không biết tổ chức. Không biết cách tạo ra chiến tuyến để chống lại sức tiến của quân nhà vua. Tsongor tiến vào đất mọi bò rạp mà chẳng phải lo ngại mảy may. Ông đốt từng làng một. Ông biến tất cả thành tro tàn và cả vùng sớm trở thành một mảnh đất khô cằn tàn hoang, nơi người ta nghe thấy tiếng khóc của những người mọi bò rạp hú lên trong đêm nỗi đau của họ, nguyền rủa trời đất vì tai họa này.

Katabolonga là mọi bò rạp. Chắc là một trong những người cuối cùng còn sống sót khi nhà vua sắp hoàn tất chiến trận của mình. Lều của ông, như mọi lều khác trong làng, đã bị san bằng. Các bà vợ ông đều bị hãm hiếp và giết chết. Ông đã mất tất cả. Nhưng vì lý do nào chẳng ai biết rõ, ông không làm như các anh em khác. Ông không lao vào tên lính đầu tiên ông gặp để cắn xé mũi hắn, để rửa tay mình trong máu thù. Không. Ông chờ đợi. Rất lâu. Ông chờ cho đất nước bị thu phục hoàn toàn. Cho vua Tsongor dựng xong doanh trại cuối cùng trên mảnh đất bị chinh phục. Chỉ đến khi đó ông mới ra khỏi khu rừng nơi mình ẩn náu.

Ngày hôm đó đẹp trời, đầy nắng, thanh bình. Binh lính không còn đánh nhau. Không trận chiến nào xảy ra. Cũng chẳng còn căn lều nào đứng vững. Toàn quân nghỉ ngơi trong doanh trại mênh mông và ăn mừng chiến thắng. Người thì lau vũ khí. Kẻ thì nắn bóp chân. Mọi người tán chuyện, trao đổi vài chiến lợi phẩm.

Katabolonga xuất hiện trước cổng doanh trại. Trần truồng. Không vũ khí. Đầu ngẩng cao. Không run sợ. Binh lính chặn ông lại và hỏi ông đi đâu, ông đáp mình đến gặp vua Tsongor. Giọng oai nghiêm và bình thản khiến người ta phải đưa ông đến gặp nhà vua luôn. Ông đi qua toàn doanh trại. Đi mất nhiều giờ bởi toàn quân gồm nhiều tộc người ô hợp đóng trại sát sạt bên nhau trong công cuộc chinh phục đẫm máu này. Ông đi dưới nắng, đầu ngẩng cao. Có điều gì đó thật kỳ dị khi nhìn thấy một người mọi bò rạp bước đi trong dáng đứng thẳng, quả quyết, oai phong, có điều gì đó thật hoành tráng trong dáng đi của ông khiến cho binh lính đi theo ông thành đoàn. Họ muốn biết tên mọi này cần gì. Họ muốn xem điều gì sẽ xảy ra. Vua Tsongor nhìn thấy từ xa một đám bụi mù. Và ông nhận ra một người rất cao, vượt lên hẳn đám quân đang tò mò thích thú. Nhà vua ngừng ăn và đứng dậy. Khi người mọi tới trước mặt nhà vua, ông nhìn anh ta rất lâu, trong im lặng.

“Ngươi là ai? Ông hỏi cái kẻ mà bất cứ lúc nào cũng có thể lăn xả vào ông và cắn xé thịt ông.

- Tên tôi là Katabolonga.” Im lặng vô cùng trong đoàn quân đang vây quanh lều đức vua. Mọi người đều kinh ngạc khi nghe giọng nói trầm hùng của người mọi. Âm thanh mượt mà trôi ra từ miệng ông. Toàn thân ông trần trụi. Tóc tai rối bù. Mắt đỏ lên vì nắng. Trước ông, vua Tsongor trông như một đứa trẻ ốm yếu.

“Ngươi muốn gì?” Nhà vua hỏi.

Katabolonga không trả lời. Như thể ông chưa nghe thấy câu hỏi. Thời gian dường như ngừng trôi trong khi hai con người nhìn nhau chằm chằm. Rồi người mọi lên tiếng.

“Tôi là Katabolonga và tôi sẽ không trả lời các câu hỏi của ông. Tôi chỉ nói khi nào tôi muốn. Tôi đến để gặp ông. Để nói với ông, trước mặt toàn quân của ông, những điều cần phải nói. Ông đã san bằng ngôi nhà của tôi. Đã giết các vợ tôi. Ông đã giày xéo ruộng vườn tôi dưới gót ngựa. Quân ông thở hít không khí của tôi và săn đuổi họ hàng thân thuộc của tôi, khiến cho họ phải tranh giành miếng ăn với cả lũ khỉ. Ông tới đây từ xa. Để đốt cháy của cải của tôi. Tôi là Katabolonga và không ai có thể đốt tài sản của tôi mà không mất mạng. Tôi đây. Tôi đang đứng trước mặt ông đây. Giữa toàn quân của ông. Tôi muốn nói với ông rằng tôi là Katabolonga và tôi sẽ giết ông. Lều của tôi đã bị xéo nát, vợ con tôi bị ông giết, đất nước tôi bị đốt cháy, vì tất cả những điều đó nên mạng sống của ông phải thuộc về tôi.”

Toàn doanh trại im phăng phắc. Không một tiếng vũ khí chạm nhau. Không tên lính nào xì xầm điều gì. Tất cả đều chờ đợi nghe nhà vua nói. Tất cả đều sẵn sàng, chỉ cần một cái hất đầu ra lệnh của nhà vua là sẽ nhảy xổ vào tên mọi và giết hắn. Nhưng Tsongor không động tay. Ông nhớ lại mọi điều. Hai mươi năm ghê sợ chính mình như dồn lại trong ông. Hai mươi năm chiến trận và tàn sát ám ảnh ông. Ông nhìn con người đang đứng trước mặt ông. Nhìn chăm chú. Với sự kính trọng và gần như ưu ái.

“Ta là vua Tsongor, ông nói. Đất của ta không có biên giới. Vương quốc của cha ông ta chỉ là hạt cát so với vương quốc của ta. Ta là vua Tsongor và ta già đi trên lưng ngựa. Trong võ phục. Ta chinh chiến từ hai mươi năm nay. Hai mươi năm nay ta chinh phục các dân tộc trước đây còn chưa biết đến tên ta. Ta đã sải bước chân trên mọi miền đất và biến thế giới thành vườn của mình. Ngươi là kẻ thù cuối cùng của đất nước cuối cùng. Ta có thể giết ngươi và bêu đầu ngươi lên ngọn giáo để thiên hạ biết rằng từ nay ta ngự trị trên toàn châu lục. Nhưng ta sẽ không làm thế. Đã hết thời chiến trận rồi. Ta không muốn làm vua trong máu. Ta còn phải trị vì trên vương quốc mà ta đã dựng nên. Và ta muốn bắt đầu với ngươi, Katabolonga. Ngươi là kẻ thù cuối cùng của mảnh đất trống cuối cùng, hãy chấp nhận ở bên ta mãi mãi kể từ nay. Ta là đức vua Tsongor và ta ban cho ngươi vinh dự được làm người mang chiếc ghế vàng của ta, được theo ta khắp mọi nơi.”

Tiếng rì rầm lan khắp hàng quân. Kẻ đứng gần nhắc lại cho người đứng xa. Mọi người đang cố hiểu thì tên mọi lại nói.

“Tôi là Katabolonga và tôi không bao giờ thay lời. Tôi không rút lại lời nói của mình. Tôi đã nói. Tôi sẽ giết ông, hỡi vua Tsongor.”

Nhà vua mím môi. Ông không sợ gã người mọi này nhưng có cảm giác là mình không thành công. Và không biết tại sao, ông cảm thấy cần phải thuyết phục bằng được con người xương xẩu đó. Sự thanh thản của ông sẽ tùy thuộc vào đây.

“Ta không yêu cầu ngươi rút lại lời nói của mình, - nhà vua đáp. - Katabolonga, trước toàn quân, ta đề nghị với ngươi một điều. Mạng sống của ta nằm trong tay ngươi. Ta hứa. Nó thuộc về ngươi. Ta đề nghị ngươi từ nay trở đi làm người mang ghế vàng của ta. Ngươi sẽ theo ta đi khắp nơi. Ta sẽ giữ ngươi luôn bên ta. Ngươi sẽ trông nom cho ta. Ngày nào ngươi muốn đòi lại điều thuộc về ngươi, ngày nào ngươi muốn trả thù, ta sẽ không chống cự lại. Ngươi giết ta khi nào ngươi muốn, Katabolonga. Ngày mai. Một năm sau. Hay là ngày cuối đời ngươi, khi đã già và yếu. Ta sẽ không tự vệ. Và không ai có quyền làm hại ngươi. Không ai được phép gọi ngươi là kẻ sát nhân. Vì mạng sống của ta thuộc về ngươi. Và ngươi chỉ làm cái việc là lấy lại thứ mà ta chấp nhận trao cho ngươi ngày hôm nay.”

Quân lính chết lặng. Không ai dám tin vào điều nhà vua vừa nói ra. Không ai tin được rằng vương quốc rộng lớn này nay lại nằm trong tay tên mọi rợ đang đứng kia, trần truồng và vô cảm, giữa một rừng gươm giáo. Katabolonga chậm rãi bước về phía vua Tsongor. Sát lại gần. Ông cao hơn nhà vua đến mấy cái đầu. Rồi ông đứng im bất động.

“Tsongor, tôi chấp nhận. Tôi sẽ phục vụ ông. Kính cẩn tôn trọng ông. Tôi sẽ theo ông như cái bóng. Sẽ là người cõng ghế của ông. Kẻ hèn hạ nhất trong đám tôi tớ ông. Và tôi sẽ giết ông. Để trả thù cho đất nước của tôi và vì những gì ông đã thiêu đốt trong tôi.”

Từ đó, Katabolonga trở thành người mang ghế vàng của nhà vua. Ông theo nhà vua khắp nơi. Năm tháng qua đi. Tsongor từ bỏ cuộc đời chinh chiến. Ông xây dựng nhiều thành phố. Nuôi con. Cho đào kênh. Trồng trọt đất đai. Vương quốc của ông trù phú dần lên. Nhiều năm nữa trôi qua. Lưng ông dần còng xuống. Tóc bạc đi. Ông trị vì trên một vương quốc mênh mông, ông phải luôn luôn tuần thú để trông nom dân chúng. Và luôn luôn cùng với Katabolonga. Katabolonga bước đi sau ông, như hình bóng ám ảnh của nỗi ăn năn. Như dư âm còm cõi dần của những tháng năm chiến tranh. Sự có mặt của ông bên nhà vua không ngừng nhắc ngài nhớ lại tội ác và tang tóc đã gây ra. Và như vậy Tsongor không bao giờ quên được những gì ông đã làm trong hai mươi năm tuổi hoa niên. Chiến tranh vẫn còn đó, trong cái thân hình gày guộc đang đi bên cạnh ông. Không nói một lời. Và bất kỳ lúc nào kẻ đó cũng có thể cắt cổ ông.

Cả hai đều già đi. Theo năm tháng họ như trở thành hai anh em ruột thịt. Dường như họ đã quên thỏa thuận năm xưa. Hai mà như một, với tình thân thiết sâu lắng. Trong im lặng.

“Ta biết”, vua Tsongor đáp. Ông không hiểu hết và Katabolonga không đủ sức để giải thích rõ. Chắc là chưa đến lúc. Tsongor vừa đáp: “Ta biết”, Katabolonga đã cúi mặt và lặng lẽ đứng sang bên như ông vẫn làm mỗi ngày. Để cho ngày định mệnh bắt đầu. Ông buồn. Nhưng không nói gì thêm. Và cả lâu đài bừng thức dậy theo nhà vua. Mọi việc đều bừng bừng xao động. Còn biết bao nhiêu việc phải làm. Bao nhiêu chi tiết nhỏ nhặt phải giải quyết xong. Đức vua gả chồng cho công chúa Samilia. Hôm nay là ngày mở đầu cho các nghi lễ và các thị nữ của nàng chạy đôn chạy đáo, lau chùi những đồ trang sức cuối cùng và thêu nốt những vải lụa cần thêu.

Thành phố đang chờ đón các sứ thần của chú rể. Nghe đồn rằng có hàng đoàn người ngựa sẽ nối tiếp nhau chở hàng núi vàng lụa, đá quý tới triều đình. Đồn rằng sẽ có rất nhiều đồ kỳ diệu mà ta chưa biết hết công dụng nhưng sẽ khiến cho người trần mắt thịt phải sững sờ. Samilia là vô giá. Đó là điều mà vua Tsongor nói với Kouame, vua vùng đất muối. Kouame quyết định đến dâng cho Samilia tất cả những gì anh có. Anh trao hết cho nàng. Vương quốc. Tên tuổi. Anh sẽ đến như người nghèo nhất, như một tên nô lệ. Anh biết rằng của cải của anh chẳng là gì dưới mắt nàng. Với nàng, anh chỉ có một mình và không hào nhoáng. Dường như cả vương quốc đổ dồn về kinh thành. Giàu sang nứt đố đổ vách của toàn dân chất chồng trong sân hoàng cung. Dưới cái nhìn lạnh lùng dửng dưng của vua Tsongor.

Hôm nay là ngày nộp lễ vật. Phố phường đã được quét sạch sẽ. Trên khắp nẻo đường sứ đoàn sẽ đi qua, hoa hồng rắc đầy mặt đất. Nhiều tấm thảm dát vàng treo trên các cửa sổ. Người ta chờ đón kỵ sĩ đầu tiên của phái đoàn dài vô tận đến từ vùng đất muối. Mọi con mắt hướng về đồng bằng phía Nam, chờ đón đám bụi đầu tiên sẽ tung lên. Ai cũng muốn được là người đầu tiên được thấy bóng dáng các kỵ sĩ.

Không ai nhận thấy có người đã vào vị trí trên các quả đồi phía Bắc. Có một doanh trại đã được dựng lên. Và họ đang cho ngựa nghỉ ngơi. Không ai nhận thấy có những người im lặng đứng nhìn kinh đô đang tiến hành những chuẩn bị cuối cùng cho hôn lễ. Họ đứng đó. Trên các quả đồi phía Bắc. Như nỗi bất hạnh im lìm đe dọa.

Ngày dần dần sắp tắt. Nắng chuyển màu đỏ vàng. Lũ chim én lượn những vòng rộng trên bầu trời và không ngừng lao xuống các quảng trường và đài phun nước. Mọi người đều im lặng. Phố chính vắng vẻ như chờ nghe lũ ngựa xa lạ gõ móng.

Đúng lúc đó, lính canh trong thành phố nhìn thấy lửa bùng cháy trên các mỏm đồi phía Bắc Massaba. Nhất loạt cháy cùng một lúc. Các đỉnh đồi bốc lửa. Cư dân thành phố rất ngạc nhiên. Họ không nhận thấy có biến động gì trong ngày. Không ai nhận thấy có các dàn lửa được dựng lên. Mọi người chỉ để ý đến đường phố chính trong khi các ngọn đồi lại bùng lên ngọn lửa sáng rực như hội hè. Vua Tsongor và hoàng gia ngự trên sân lâu đài để thưởng ngoạn cảnh đó. Nhưng rồi chẳng có gì xảy ra tiếp theo. Chẳng có gì ngoài lũ chim én tiếp tục quay tròn và tro tàn từ các ngọn đồi lởn vởn trong khí nóng chiều hôm. Chẳng có gì cho tới khi lũ chó giữ cổng thành phía Tây rộ lên sủa. Thành phố yên ắng đến nỗi từ sân lâu đài cho tới các phố xá lớn bé, ai ai cũng nghe tiếng hú của lũ chó. Chó cổng thành phía Tây sủa. Nghĩa là có người lạ có mặt ở đó. Tại mỗi cổng thành luôn có một người mang đầy bùa chú, cổ chân cổ tay đeo chuông nhỏ, tay trái cầm roi gân bò và tay phải nắm dây xích mười hai con chó. Họ là những người phu giữ chó. Họ phải xua đuổi các hung thần và bọn du đãng. Bầy thú sủa ở phía cổng Tây khiến cho cả đức vua, công chúa, cả triều đình, toàn dân đều tự hỏi tại sao sứ đoàn lại đến từ cổng này trong khi cổng Nam đã được chuẩn bị sẵn sàng. Sự thay đổi ngớ ngẩn này khiến vua Tsongor lo lắng nhổm dậy. Cáu kỉnh. Sốt ruột. Thềm hoàng cung cao hơn hẳn toàn bộ thành phố. Đại lộ chính như nằm ngay dưới chân ông. Ông nhìn chằm chằm xuống đại lộ. Chờ đoàn sứ thần mang lễ vật tới. Nhưng ông không thấy đoàn người đâu. Giữa đại lộ, một người đang một mình tiến tới, cưỡi trên một con lạc đà trang hoàng lộng lẫy, bước đi đều đều chậm rãi. Con vật và người kỵ sĩ đi lắc lư như con thuyền lắc theo ngọn sóng. Anh ta tới trong nhịp uể oải và đĩnh đạc của các đoàn lạc đà đi trong sa mạc. Thay cho một đoàn người, chỉ một kỵ sĩ tiến vào trên đường phố Massaba. Nhà vua chờ đợi. Ông bắt đầu cảm thấy có điều gì mơ hồ đáng ngại. Ông cảm thấy mọi việc không xảy ra đúng như dự tính. Đến cổng lâu đài kỵ sĩ xin được bệ kiến nhà vua. Với chỉ mình ngài. Điều này lại càng làm mọi người ngạc nhiên vì tục lệ là dâng lễ vật trước mặt tất cả mọi người. Trước mặt cô dâu và toàn thể gia quyến nàng. Nhưng đức vua một lần nữa lại chấp thuận yêu cầu bất ngờ này. Và ông cùng với Katabolonga sang đại sảnh, nơi đặt ngai vàng.

Kỵ sĩ người cao lớn. Mặc đồ dệt bằng vải quý sẫm màu. Anh ta mang trên người nhiều bùa chú hơn đồ trang sức. Không nhẫn cũng chẳng có dây chuyền nhưng trên cổ anh ta đeo nhiều hộp nhỏ bằng gỗ mun, chắc là chứa những bùa may. Anh ta đeo mạng, nhưng khi bước vào phòng, anh kính cẩn khuỵu ngay một chân xuống và cung kính cúi đầu, gỡ mạng che mặt. Đức vua Tsongor lạ lùng nhìn nét mặt người khách lạ. Có điều gì đó thật quen thuộc nơi anh ta. Người lạ ngẩng đầu nhìn Tsongor. Và mỉm cười. Một nụ cười thân ái. Anh ta im lặng một lát như để cho nhà vua quen dần với sự hiện diện của mình rồi cất tiếng.

“Hỡi đức vua Tsongor, cầu cho tổ tiên người được hưởng phúc và thần thánh hôn lên vầng trán người. Con thấy là đức vua không nhận ra con. Và con cũng không ngạc nhiên. Thời gian đã làm con già đi. Má con đã có nếp nhăn. Cho phép con nói rõ thân phận và được hôn tay người. Con là Sango Kerim và mong rằng thời gian ít ra cũng không làm nhà vua quên tên con.”

Tsongor đứng vụt dậy. Ông không thể tin được. Trước mặt ông là Sango Kerim. Vui mừng dâng lên tràn ngập trong ông. Ông ôm chầm lấy vị khách trong vòng tay. Sango Kerim. Làm sao ông lại không nhận được chàng trai? Anh ta ra đi lúc gần như còn là một cậu bé. Giờ đây trước mặt ông đã là một chàng trai trưởng thành. Sango Kerim. Người mà nhà vua cưng chiều như hoàng tử thứ năm trong cung đình. Bạn chơi thời ấu thơ của các con ông, được nuôi dạy cùng chúng cho tới năm mười lăm tuổi. Đến lúc đó, Sango Kerim đã xin ông cho phép ra đi. Sango muốn chu du thiên hạ, muốn trưởng thành lên. Đức vua Tsongor đã rất miễn cưỡng để anh đi. Năm tháng trôi qua mà không thấy anh về, mọi người đã quên anh. Sango Kerim. Anh đứng đó. Lịch lãm. Kiêu hãnh. Một hoàng tử du mục thực sự.

“Ta thật vui mừng thấy con trở về hôm nay, Sango, nhà vua nói. Để ta ngắm con và ôm con lần nữa. Trông con khỏe lắm. Thật mừng quá. Con có biết ngày mai là lễ cưới của Samilia không?

- Con biết, - chàng du mục trả lời.

- Và con về vì thế có phải không? Vào đúng ngày này để cùng vui với chúng ta, có phải không?

- Con về vì Samilia, đúng vậy.”

Sango Kerim trả lời ngắn gọn. Anh bước lùi lại và đứng thẳng. Nhìn vào mắt vua Tsongor. Anh nhận ra gương mặt của ông già mà anh yêu mến. Xúc động trào dâng nhưng anh cố kìm nén. Anh tự nhủ phải thật cương quyết và nói với ông điều anh định nói khi tới đây. Tsongor hiểu ngay rằng có chuyện gì đó không ổn. Ông lại cảm thấy ngày hôm nay quả thật sẽ dài. Ông thoáng rùng mình.

“Hỡi đức vua Tsongor, con những muốn được thả mình trong niềm vui về lại lâu đài. Con những muốn có thời gian để được vui sướng ngắm nhìn nét mặt của những người bạn thuở xưa. Những người đã nuôi dạy con. Những người bạn chơi đùa thuở ấu thơ. Thời gian đã làm cho tất cả chúng ta đều già đi và con những muốn được gặp lại từng người một, ăn một bữa cơm. Như chúng ta vẫn cùng nhau ăn ngày xưa. Đi thăm thành phố. Vì kinh đô cũng đã thay đổi nhiều. Nhưng con về đây hôm nay không phải vì việc ấy. Con mừng vì đức vua đã nhận ra con và Người vui khi gặp con. Hôm nay con về vì Samilia. Trước đây con ra đi cũng vì nàng. Con muốn học hỏi và hiểu biết. Tích lũy kiến thức và của cải. Con muốn xứng đáng với Samilia. Hôm nay con đã chấm dứt thời kỳ lang bạt của mình. Hôm nay con trở về vì Samilia thuộc về con.”

Nhà vua sững sờ. Đến mức suýt bật cười.

“Nhưng Sango… con không hiểu rồi… Mai là ngày cưới Samilia… Con nhìn thấy phố phường rồi đấy…. Con thấy đấy… xung quanh con kia… Hôm nay là ngày nạp lễ vật. Ngày mai con ta sẽ là vợ của Kouame, vua vùng đất muối. Ta rất tiếc, Sango. Ta không biết chuyện này. Chuyện con muốn… tức là chuyện con có tình cảm với Samilia… Ta… con biết là ta yêu con như con đẻ… Nhưng thế này thì… không được…

- Con không muốn nói tới chuyện tình cảm của con, tâu đức vua. Ngày hôm nay mà nói tới tình cảm e rằng muộn quá. Con muốn nói tới chuyện hẹn ước. Một lời hứa trước đây.

- Con nói vậy có ý gì Sango?

- Con muốn nói rằng con biết Samilia từ thời thơ ấu. Chúng con đã chơi đùa cùng nhau. Con yêu Samilia. Con ra đi vì Samilia và trở về cũng vì nàng. Chúng con đã lập lời thề. Lời thề đó ràng buộc cả hai chúng con. Con đã giữ lời thề đó suốt bao năm tháng lang thang.”

Sango Kerim mở một chiếc hộp đựng bùa nhỏ và lấy ra một tờ giấy cũ. Anh mở ra và đưa cho đức vua. Tsongor đọc. Mặt lạnh lùng.

“Đó chỉ là những lời thề con trẻ. Sango, những chuyện này là chuyện xưa lắm rồi.

- Công chúa đã hứa như vậy. Và con trở về đây đúng lúc để nhắc nàng nhớ lại lời thề. Phải chăng nhà vua định khiến nàng thành kẻ sai lời?”

Đức vua đứng dậy. Cơn giận bốc lên trong người. Ông giận Sango Kerim đang đứng trước mặt ông. Vì sao anh ta lại nói với ông những chuyện này. Đòi hỏi những việc như vậy. Ông giận vì cái ngày này không trôi qua êm thấm như ông muốn.

“Vậy con muốn gì ở ta, Sango? - Ông gằn giọng hỏi.

- Con gái ngài, tâu đức vua.

- Ngày mai nó lấy chồng. Ta đã nói rồi.

- Ngày mai nàng sẽ lấy chồng. Người đó sẽ là con.”

Đức vua đứng yên. Nhìn chằm chằm vào chàng trai.

“Sango Kerim, ngươi từ xa về để đem cho ta lo âu và tức giận, vào đúng cái ngày hạnh phúc này. Được. Ta xin ngươi hãy cho ta nghĩ một đêm. Sáng mai, khi mặt trời mọc, ta sẽ cho ngươi biết câu trả lời của ta. Ngày mai, tất cả các người sẽ biết công chúa con ta lấy ai. Và kẻ nào không được chọn chỉ có nước biến đi mãi mãi hoặc khóc trong cơn giận của ta mà thôi.”

Sango Kerim lui ra. Lửa vẫn tiếp tục cháy trên các ngọn đồi phía Bắc. Như không bao giờ muốn tắt. Nom chúng giống những bó đuốc mênh mang nhảy múa trong ánh chiều tà dìu dịu. Tsongor nhìn chúng. Nét mặt kín như bưng. Ông đã tưởng rằng đó là các sứ thần của Kouame đóng trại trên đồi cao trước khi tiến vào thành phố. Rồi khi Sango Kerim vào cầu kiến, ông đã hài lòng tưởng rằng anh ta cũng tới để dâng những tặng vật lộng lẫy cho Samilia. Giờ đây ông đã biết đám đuốc kia có nghĩa là gì, rằng trên mỗi ngọn đồi có một đoàn quân đóng trại đang chờ câu trả lời của ông. Những ngọn lửa bừng bừng vút cao nơi xa kia như báo cho ông biết nỗi bất hạnh đang chực đổ xuống ông và Massaba. Chúng muốn nói rằng: “Nhìn xem này hỡi vua Tsongor, xem chúng ta bốc cao chưa này. Nhìn xem chúng ta đang nghiến ngấu các ngọn đồi của vương quốc và hãy biết rằng chúng ta có thể sẽ nuốt chửng như thế này cả thành trì và niềm vui của ngươi. Chớ quên các ngọn lửa trên đồi. Chớ quên rằng vương quốc cũng có thể cháy như một súc gỗ bình thường thôi.”

Khi Samilia tới, nàng không cần phải hỏi vì sao nhà vua cho đòi nàng tới, chỉ nhìn vầng trán nhíu lại của vua cha, nàng biết ngay có chuyện gì đó nghiêm trọng đã xảy ra. Nàng nhìn cha và vì đức vua còn mải suy ngẫm dõi theo đường bay của lũ én và những ngọn lửa trên đồi xa, nàng nghiêm trang nói:

“Thưa cha, con xin nghe cha.”

Tsongor quay lại. Ông nhìn con gái. Từ nhiều tháng nay, tất cả những điều ông làm đều để chuẩn bị cho đám cưới của Samilia. Ngày cưới đó trở thành nỗi bận rộn ám ảnh của người vừa là cha vừa là quân vương. Ông muốn mọi thứ phải sẵn sàng. Lễ hội phải là lễ hội tưng bừng nhất từ trước tới nay trong vương quốc. Ông chỉ chuyên tâm vào việc đó mà thôi. Trao con gái cho một người và lần đầu tiên mở rộng bờ cõi bằng một cách khác ngoài chinh chiến. Ông đã nghĩ ra từng chi tiết của ngày lễ. Ông đã thức nhiều đêm trắng. Hôm nay đã tới ngày trọng đại và một sự kiện không lường tới đã làm thay đổi tất cả. Ông nhìn con. Không muốn nói điều phải nói. Không muốn hỏi điều ông phải hỏi. Nhưng những đám lửa đang bùng cháy trên cao kia và ông không thể tránh khỏi lưỡi lửa tham lam đó.

“Ta đã tiếp Sango Kerim, - ông nói.

- Các thị nữ đã báo cho con biết, thưa cha.”

Samilia nhìn cha. Nàng đọc thấy trên mặt cha nỗi đau mà nàng không hiểu hết. Tsongor đã chọn Kouame và nàng đã chấp nhận. Ông đã nói về hoàng tử trẻ tuổi vùng đất muối với nhiều thiện cảm và trìu mến và nàng vui vẻ đón nhận hôn lễ. Nàng không hiểu giờ đây điều gì có thể làm mặt cha sầm tối lại như vậy. Mọi thứ đã sẵn sàng. Chỉ còn việc cử hành hôn lễ và vui hưởng hội hè.

“Lẽ ra việc Sango trở về phải làm cho ta vui, Samilia ạ…”, Tsongor tiếp.

Nhà vua không nói hết câu. Ông im lặng một lúc lâu. Ông lại chìm đắm trong suy tư và nhìn theo vòng bay của lũ chim én đang liệng trên bầu trời. Rồi đột nhiên ông như sực tỉnh. Ông quay nhìn con gái và mệt mỏi hỏi:

“Samilia, có đúng là hồi các con còn chơi với nhau, con và Sango Kerim đã có hẹn ước không?”

Samilia chưa trả lời. Nàng cố nhớ xem có điều gì đã xảy ra giống với điều cha vừa hỏi không.

“Có đúng là, - Tsongor tiếp, - con đã hứa và anh ta cũng đã hứa là các con sẽ lấy nhau không? Các con đã ghi những lời thề này trên một mảnh bùa có phải không?”

Samilia nghĩ một lát.

“Đúng, mình nhớ ra rồi, nàng nghĩ. Mình nhớ ra cái anh chàng Sango Kerim và thời thơ ấu của chúng mình. Bao bí mật được thì thầm, bao lời hứa được trao đi. Có phải cha muốn nói về việc đó không? Sao cha lại nhìn mình như thế nhỉ? Mình nhớ ra rồi. Đúng mình có lỗi gì đâu. Sao cha lại nhìn thế? Hứa hẹn ngày xưa thì nay cũng đã chôn vùi còn đâu. Cả Sango Kerim cũng đến để chúc phúc cho mình kia mà. Mình vẫn còn nhớ. Mình không quên điều gì. Cũng chẳng phải xấu hổ về chuyện gì. Có gì liên quan tới mình bây giờ nữa đâu. Mình sẽ là người của Kouame. Với rất nhiều kỷ niệm. Đúng thế. Những kỷ niệm đẹp đẽ của thời thơ ấu. Và mình chẳng có gì phải ngượng ngùng.” Nàng nghĩ vậy và trả lời cha rất đơn giản:

“Vâng đúng vậy, thưa cha.”

Nàng tưởng rằng cha sẽ hỏi kỹ càng hơn. Để nàng được giải thích. Nhưng nét mặt Tsongor không để lộ điều gì. Ông không hỏi gì thêm. Đúng lúc đó, có tiếng nhạc nỉ non vang dậy từ xa. Hàng trăm chiếc tù và bằng sừng nghiêng*rúc vang lên từ phía đồng bằng. Đó là đoàn sứ thần dài vô tận của Kouame đang báo họ tới gần. Hai trăm năm mươi kỵ sĩ mặc trang phục dát đầy vàng đang thổi tù và để báo cho đô thành Massaba mở cổng chào đón đoàn tới dâng lễ vật.

Loài bò có bứu, sừng nhọn, sống ở vùng Nam Á (Ấn Độ) và Châu Phi.

Tsongor không nói gì thêm. Ông để mặc Samilia, ra lệnh mở cổng thành và vội vàng xuống đón các sứ thần.

Các kỵ sĩ của Kouame từ từ tiến vào Massaba. Họ đi hết nhiều tiếng đồng hồ. Tới mỗi quảng trường, mỗi ngã tư, họ lại dừng lại và hát lời ca ngợi thành phố và cư dân Massaba, ca ngợi cô dâu, vua Tsongor và tổ tiên của người. Vua Tsongor, bốn hoàng tử, Samilia và các thị nữ cùng toàn thể triều đình đợi trong gian đại sảnh mênh mông dành cho các sứ thần. Họ không nhìn thấy nhưng nghe thấy tiếng tù và tiến lại gần. Không ai rời chỗ. Nhà vua ngồi trên ngai vàng. Nhìn thẳng trước mặt. Trông ông như một pho tượng. Bất động. Dù trời rất nóng. Dù ruồi bay quanh ông. Không động đậy. Như chìm sâu trong suy tư. Dưới tấm mạng, Samilia nhớ lại cuộc nói chuyện vừa xong với cha, môi nàng mím chặt.

Nghi thức sính lễ bắt đầu và kéo dài hơn bốn tiếng đồng hồ. Mười vị sứ thần lần lượt mở các hòm đồ, trải ra trước mắt hoàng gia nào là đồ trang sức, vải vóc, nào là vũ khí và những lá cờ của các vùng đất tặng riêng cho cô dâu mới. Bốn tiếng liền với biết bao nhiêu là đồ vàng ngọc, hương liệu quý, thú vật kỳ lạ. Như một cực hình đối với vua Tsongor. Ông muốn ra lệnh cho các sứ thần rời hoàng cung. Rời thành phố. Và mang những hòm xiểng theo cùng họ ra ngoài tường thành chờ cho đến khi ông quyết định xong. Nhưng ông không thể làm gì được nữa rồi. Đã quá muộn. Ông chỉ biết ngồi nhìn của cải đổ dưới chân và gật đầu. Không vui. Không kinh ngạc. Ông dồn sức vào các cơ mặt. Để có thể thỉnh thoảng mỉm cười. Nhưng ông khó cười cho nổi. Nghi thức dường như kéo dài vô tận. Các hoàng tử cũng muốn bày tỏ nỗi vui mừng và kinh ngạc trước một vài báu vật. Họ muốn chạy khỏi chỗ ngồi. Sờ vào vải vóc. Trêu lũ khỉ tinh ranh đã được thuần dưỡng, đếm các viên ngọc trong các hòm đồ. Lùa tay vào các túi hương liệu. Họ cũng muốn vui cười và ôm lấy châu báu. Nhưng vì thấy vua cha dửng dưng trên ngai vàng nên họ biết rằng mình cũng phải tỏ ra thản nhiên trước của cải. Có thể là các đồ sính lễ này chưa thấm vào đâu hoặc có thể là tỏ ra vui mừng khi nhận chúng là hạ tiện chăng. Và các sứ thần vẫn không ngừng trưng bày châu báu trước sự lạnh lùng của hoàng gia Tsongor.

Cuối cùng, chiếc hòm cuối cùng được mở ra sau bốn tiếng đồng hồ đằng đẵng. Trong hòm có một chiếc vòng bằng ngọc xanh. Xanh lơ như màu tường của lâu đài ông hoàng Kouame. Xanh như mắt của dòng họ Kouame. Và xanh như dòng máu chảy trong huyết quản của dòng họ đó, theo lời người ta đồn đại. Mười vị sứ thần quỳ rạp xuống. Người già nhất lên tiếng:

“Hỡi vua Tsongor, tất cả vàng bạc ngọc ngà này thuộc về ngài. Nhưng chúa của chúng tôi, ông hoàng Kouame, biết rằng của cải chẳng sánh được với nhan sắc của công chúa Samilia, nên chúa của chúng tôi xin dâng nàng cả vương quốc và máu của Người.”

Nói vậy rồi ông rắc lên sàn đá mênh mông của gian đại sảnh một chút đất lấy từ vương quốc muối và một chút máu của Kouame đựng trong một chiếc lọ nhỏ bằng vàng. Tiếng rơi nghe êm như nước chảy từ vòi ra.

Vua Tsongor đứng dậy. Khác với tục lệ, ông không nói gì. Ông nghiêng đầu lễ độ chào các sứ thần, mời họ đứng dậy và lui vào. Không một lời. Đức vua Tsongor gần như ngạt thở trong chiếc hoàng bào lụa dát vàng.

Đó là lúc bắt đầu một đêm trắng dài nhất trong đời vua Tsongor. Ông lui về khu phòng riêng và ra lệnh không ai được quấy rầy. Mình Katabolonga được phép ở lại. Theo sát ông. Katabolonga không nói gì. Ông ngồi trong góc và nhìn chủ chằm chằm. Chỉ còn lại Katabolonga. Và vị vua già vui mừng vì có ông bên cạnh.

“Katabolonga, - Tsongor nói, - ta nhìn đâu cũng thấy chiến tranh. Hôm nay lẽ ra phải là ngày ta chia sẻ niềm vui. Lẽ ra ta chỉ phải cảm thấy xót xa một chút khi trao con gái vào tay người khác. Thế mà đêm nay, ta thấy làn gió chiến tranh thổi qua đầu ta. Phải, nó vẫn ở đó đấy. Ta cảm thấy nó đổ òa xuống người ta mà không biết làm sao đây để xua đuổi nó đi. Nếu ta gả con ta cho Sango Kerim, Kouame sẽ tức giận vô cùng. Và hắn ta có lý. Làm thế là ta đã hạ nhục hắn, đã nhượng cho kẻ khác điều mà ta đã hứa với hắn. Ai chịu được nỗi nhục ấy? Đến tận đây. Với biết bao nhiêu của cải. Dâng tặng cả máu. Cả đất đai. Mà lại bị nhổ vào mặt. Hắn sẽ huy động cả vương quốc để chống lại ta. Đến khi nào tiêu diệt được ta mới thôi. Nếu ta gả con ta cho Kouame mà không đếm xỉa gì đến Sango Kerim, ai biết được việc gì sẽ xảy ra? Ta biết Sango Kerim lắm. Hắn chẳng là vua một xứ nào hết. Nhưng nếu hắn đã dám đến tận đây, dám đòi lấy con ta như thể đòi một món nợ, đó là vì hắn có sau lưng đủ quân đội và đồng minh để làm rung chuyển tường thành Massaba. Ôi Katabolonga, quay về đâu ta cũng chỉ thấy chiến tranh. Chọn lựa nào cũng là phản lại một lời thề. Dù ai là kẻ bị phản, cơn giận của hắn cũng có lý và điều đó khiến hắn có sức mạnh và chiến đấu không hề mệt mỏi.

Ta phải nghĩ. Chắc phải có một giải pháp đâu đó. Ta là Tsongor. Ta sẽ tìm ra giải pháp. Khổ thay… Ta đã suýt gả chồng được cho con ta. Lẽ ra ta chỉ còn có việc đó mà thôi: thả con ta vào đời và tự do tự tại nốt những ngày cuối của đời ta. Trong bình yên. Ta già rồi Katabolonga ạ. Già cũng bằng ngươi. Ta đã sống sót qua bao cuộc chiến tranh. Hành quân khổ ải, các chiến dịch khó khăn. Đói và mệt. Chẳng có gì khuất phục được ta. Ta là vua Tsongor. Và ta biết cách chôn vùi chiến tranh. Ngươi còn nhớ không, Katabolonga. Hôm đó ngươi ở trần, đứng giữa toàn quân ta. Ngươi đứng mà không nói gì. Ta đã có thể cười vào mặt ngươi. Hoặc cho người giết ngươi ngay lập tức. Nhưng ta đã nghe giọng nói của ngươi. Ta nghe thấy tiếng than của bao người chết thì thầm vào tai ta: “Ngươi đã làm gì, Tsongor? Ngươi đã làm gì từ trước tới nay?” Hàng ngàn xác chết trong các chiến dịch của ta, bị bỏ rơi cho diều tha quạ rỉa trên những con đường cát đá đã hỏi ta như vậy. Những cái mồm méo mó của bao kẻ thù chất thây trên các chiến trường hỏi ta như vậy. “Ngươi đã làm gì, Tsongor?” Ta nghe tiếng ngươi, Katabolonga, và chỉ còn nghe được tiếng ngươi thôi. Ta xấu hổ. Ta đã suýt quỳ xuống trước mặt ngươi. Ngươi không nói gì hết. Ngươi chỉ đứng đó thôi. Nhìn ta chằm chằm. Ta nghe tiếng ngươi. Khi chìa tay cho ngươi, ta đã chôn đi chiến tranh và ta nói lời vĩnh biệt với chính bản thân ta. Với niềm hạnh phúc và thở phào nhẹ nhõm. Ngươi là kẻ mà ta vẫn chờ mong, Katabolonga. Ngày hôm đó ta chôn Tsongor và các cuộc chinh phạt của hắn. Ta chôn vùi những kho tàng cướp được và các kỷ niệm chiến trường. Ta để lại chiến trường vị vua ham chinh chiến. Để hắn lại đó trong doanh trại mênh mông nơi tận cùng thế giới. Ta không bao giờ tìm lại hắn. Ta không để tai nghe xem hắn muốn nói gì nữa. Ta phải xây lại cuộc đời. Với Katabolonga luôn chu đáo bên mình. Ta không còn sức chinh chiến nữa. Ta không khai quật lại tên vua chiến binh kia. Ta để hắn ở đâu hắn cứ việc ở đó. Cho hắn thối rữa ra trên chiến trường của những chiến thắng cuối cùng. Ta không sợ, Katabolonga. Ai có thể tin được? Nếu ta muốn, ta có thể thắng cả Kouame và Sango Kerim cộng lại. Nếu ta muốn và dùng hết tài nghệ của ta, ta sẽ thắng. Ta không sợ, nhưng ta không muốn thế.

- Tôi biết chứ, Tsongor.

- Ta phải làm gì đây, Katabolonga?

- Việc đó phải xảy đến hôm nay.

- Hôm nay ư?

- Đúng thế.

- Sớm nay ngươi đã nói thế.

- Tôi bảo ông ngay khi vừa cảm thấy.

- Từ sáng sớm nay rồi. ừ, ta nhớ rồi. Lúc đó ta không hiểu hết ý ngươi định nói gì. Ta tưởng, đúng thế, ta tưởng ngươi định nói tới đám cưới của Samilia. Hóa ra là không phải. Lúc đó ánh mắt ngươi rất buồn. Hóa ra là ngươi đã biết. Đúng vậy. Ngươi đã biết hết. Trước cả ta. Ngươi bảo ngày đó sẽ là ngày hôm nay ư? Ngươi nói đúng đấy. Chẳng còn cách nào khác nữa đâu. Thế là tốt. Chẳng phải là chiến tranh. Chẳng phải là các trận đánh ngày xưa. Chỉ còn lại mỗi một đêm dài này trước mặt ta. Và tiếng đập cánh sốt ruột của lũ dơi. Chẳng còn gì khác. Ngươi sẽ ra tay. Để phủ tấm rèm lớn của cuộc đời lên mặt ta. Được, ta nghe ngươi nói rồi, Katabolonga. Ta nghe thấy anh bạn nói gì rồi. Ngươi chăm sóc cho ta. Trời phù hộ cho đôi môi ngươi, miệng ngươi nói ra điều gì, điều đó sẽ được làm như thế.”

Nửa đêm, vua Tsongor ra thềm cao trước lâu đài. Katabolonga vẫn theo ông. Như một hình bóng âm thầm và nguy hiểm. Ông nhìn trời và bảy ngọn đồi quanh Massaba. Lửa của Sango Kerim đốt vẫn cháy đằng xa. Ông ngửi mùi không khí nóng trong đêm mùa hè. Ông đứng lặng cả tiếng đồng hồ không nói gì với người mang ghế của mình. Rồi ông ra lệnh cho gọi Souba, hoàng tử út.

Souba bị Katabolonga dựng dậy, lôi ra khỏi giường nhưng không đặt câu hỏi nào. Anh gặp cha trên sân lâu đài. Trông ông đầy xúc động. Nét mặt mệt mỏi. Chỉ có ba người thức trong đêm đen trên Massaba.

“Đừng hỏi cha, con ạ, con chỉ nghe và chấp nhận điều ta yêu cầu thôi. Không phải lúc ta giải thích bất cứ điều gì. Ta là vua Tsongor và trên má, trên lòng bàn tay ta còn có nhiều nếp nhăn hơn cả tóc trên đầu con. Cuộc đời trĩu nặng lên tấm thân ta. Rồi sẽ tới ngày đời nặng quá và thân ta không mang nổi. Ta sẽ khuôn theo nó. Ta sẽ quỳ xuống. Và ta sẽ đặt trả lại cuộc đời trước mặt ta. Không xót xa gì. Vì đời ta đã quá đủ đầy. Con đừng nói. Đừng thốt ra câu gì. Ta biết con nghĩ gì. Ta nói rằng ngày đó sẽ đến. Con hãy nghe ta. Ta chỉ yêu cầu con một điều, con trai ạ. Khi nào đến ngày ta trả lại cuộc đời, sẽ bắt đầu sứ mạng của con. Chớ khóc cùng bọn đàn bà khóc lóc*. Chớ tham gia bàn luận với các anh con về việc chia vương quốc. Đừng nghe những lời đồn đại trong lâu đài và đàm tiếu trong thành Massaba. Con hãy chỉ nhớ lời ta dặn, đêm nay, trên sân này và hãy làm việc con phải làm. Con cắt tóc đi. Khoác một chiếc áo choàng đen và tháo bỏ các đồ trang sức con đang đeo trên cánh tay kia. Ta muốn con ra đi. Rời khỏi thành phố và rời khỏi gia đình chúng ta. Ta muốn con làm tròn sứ mạng của mình, dù có phải mất hai mươi hoặc ba mươi năm đời con. Con hãy xây cho ta bảy lăng mộ. ở khắp mọi nơi. Tại những vùng xa xôi hẻo lánh mà không ai có thể tới được. Con hãy chọn lấy những kiến trúc sư tài ba nhất vương quốc. Hãy cho xây bảy lăng kín đáo và lộng lẫy. Sao cho mỗi lăng sẽ là một công trình vĩ đại như hình ảnh ta trong mắt con. Hãy bỏ công bỏ sức vào đó. Dành tất cả tài năng của con. Hãy chọn chỗ thật kỹ càng. Trong sa mạc. Bên bờ sông. Ngầm dưới đất cũng được nếu con có thể làm được như vậy. Hãy làm theo ý con. Sao cho có được bảy lăng mộ của bậc đế vương. Lộng lẫy hơn thành Massaba. Chớ tiếc sức của con và tiền của của ta. Khi nào con đã làm xong việc này, chắc đã nhiều năm tháng trôi qua. Có lẽ tới lúc ấy con đã lưng còng lực kiệt hơn cả ta bây giờ. Nhưng con vẫn phải tiếp tục. Đừng để điều gì làm con quên lời hứa của mình. Lời hứa với một người cha đã khuất. Lời hứa với bậc vương chủ đang quỳ xuống chân con đây. Con chớ nghe ai xúi giục. Hãy bóp nghẹt những lời phản kháng trong con. Và hoàn tất những việc con phải làm. Khi nào bảy lăng mộ đã được xây xong trên vương quốc của ta, con hãy trở về Massaba. Hãy cho mở mộ ta và đưa xác ta đi cùng con. Trong lúc con vắng mặt, các anh con đã cho ướp xác ta. Ta sẽ mang khuôn mặt hõm sâu của những xác ướp mỉm cười trong kinh hãi. Ta chẳng biến đi đâu cả. Ta sẽ đợi con. ở Massaba. Con hãy đưa ta đi. Hãy đặt ta cùng lớp vải liệm lên lũ vật tải đồ và ra đi, trong chuyến đi cuối cùng để hoàn tất lời hứa của con. Con hãy chọn một trong số bảy lăng mộ. Và đặt xác ta vào đó. Con là người duy nhất biết nơi ta nằm. Duy nhất. Có bảy nhưng ta chỉ cần một thôi cho đêm vĩnh hằng của ta. Khi nào con đã làm xong, và trước khi ra đi sống cuộc đời của con, con hãy nghiêng người xuống bên ta, và hãy nói vào đôi tai đã chết của ta những lời sau: “Thưa cha, con đây. Souba đây. Con vẫn sống và đang ở bên cha. Cha hãy an nghỉ. Mọi việc đã xong.” Chỉ cho tới khi đó con mới hoàn tất nghĩa vụ của mình. Chỉ khi đó mới có thể nói được rằng vua Tsongor đã được chôn cất. Ta sẽ đợi con trong ngần ấy tháng năm, đợi để được chết. Và chỉ tới khi đó con mới có thể rời bỏ tấm áo tang, được mang lại đồ trang sức và sống tiếp cuộc sống của mình.”

Những người đàn bà chuyên khóc trong các đám tang.

Đêm đen như mực. Katabolonga và Souba không ai cựa quậy. Vị hoàng tử trẻ choáng váng. Anh nhìn cha mà không hiểu gì cả. Không thể đáp lời. Anh như bị hút hồn vào từng lời của cha. Tsongor nói tiếp:

“Con đã lắng nghe. Ta biết vậy. Con không trả lời. Được. Con hãy ghi nhớ từng lời của ta. Và bây giờ, Souba, hãy thề rằng con sẽ làm theo đúng lời của ta. Hãy thề đi. Thề trước mặt Katabolonga. Và đêm nay sẽ phủ lên bí mật của chúng ta. Con thề đi. Và không bao giờ được nói với ai về những điều này.

- Thưa cha, con xin thề.

- Nói một lần nữa. Sao cho đỉnh thành Massaba nghe thấu lời con. Sao cho đất đai của tổ tiên cảm nhận được lời con. Sao cho những con dơi biết được điều này. Thề đi. Và đừng rút bỏ lời thề.

- Con thề. Con thề, trước mặt cha.”

Vua Tsongor nâng con dậy. Ôm lấy con. Mặt ông đầm đìa nước mắt. “Cám ơn con, con trai ta. Bây giờ con đi đi.” Souba biến đi. Và hai người già lại ở lại cùng nhau trên sân thượng rộng mênh mông trong đêm hè.

“Tôi có phải cho gọi Samilia không?” Katabolonga hỏi.

Nhà vua nghĩ một lát, rồi lắc đầu ra dấu bảo không. Ông không còn sức cho một cuộc nói chuyện khác. Đêm sắp tàn và ông muốn dành những giây phút cuối cho mình.

“Xây dựng nên tất cả, và phải rời bỏ tất cả trước khi được hưởng. Không biết tới lúc nhắm mắt ta có thể nói được rằng ta đã hạnh phúc không? Hạnh phúc dù cho đã mất mát biết bao nhiêu? Và những kẻ ở lại sau ta không biết chúng sẽ nghĩ gì? Samilia có lẽ ngày mai sẽ nguyền rủa ta. Nó sẽ kêu thét lên trong lâu đài. Và phỉ nhổ vào tên ta. Phỉ nhổ vào những gì ta để lại cho nó làm của hồi môn. Nó sẽ chẳng có gì ngoài một nắm đất nghiền nát trong bàn tay. Tặng vật cũng chẳng còn. Chẳng còn gì. Trang sức, váy áo, tấm voan cô dâu, nó sẽ đốt trên mồ ta. Nó sẽ nguyền rủa ta. Cũng đành. Trừ khi là ta giành được điều mà lúc sống ta chưa làm được. Ta biết cách cảm nhận một cuộc chiến tranh đang tới gần. Ta đã học để biết điều đó. Chiến tranh đang ở đây, quanh ta. Katabolonga, ngươi cũng cảm thấy thế chứ?

- Đúng vậy, Tsongor. Chiến tranh đang ở đây. Nó chỉ chờ tới sáng là sẽ từ trên đồi cao tràn xuống thành Massaba. Chiến tranh đang tới. Chẳng còn nghi ngờ gì nữa.”

Dường như Tsongor không nghe thấy lời bạn nói vì ông đang chìm đắm trong suy tư.

“Nghe này Katabolonga, - Tsongor tiếp. - Ngày mai ta sẽ chết. Ta biết có chuyện gì sẽ xảy ra. Triều đình sẽ ra lệnh để tang. Mọi việc sẽ bị ngừng lại. Im lặng nặng nề sẽ trĩu nặng trên thành phố của ta. Những người ta yêu quý sẽ âu sầu nét mặt. Họ sẽ tới bên mồ ta. Các con trai ta. Những bạn chiến đấu. Những bầy tôi trung thành. Thần dân ở Massaba. Cả một đám đông tang tóc sẽ chen nhau trước cổng lâu đài Massaba. Những mụ khóc tang sẽ cào cấu mặt mình. Ta biết hết. Tất cả bọn họ sẽ tới. Kouame và Sango Kerim cũng thế. Chẳng thể nào khác được. Ông hoàng Kouame sẽ đến chia buồn cùng công chúa Samilia. Nhất là để xem mặt con ta. Sango Kerim cũng đến. Vì hắn đau buồn trước cái chết của ta. Và vì hắn không muốn nhường bước chút nào cho tình địch. Ta biết hết. Chúng đều có mặt. Đều đến dưới chân thi hài ta. Khóc. Than vãn về cái chết của ta. Rình rập lẫn nhau. Ta như cảm thấy được tất cả bọn chúng. Ta biết và ta không giận. Vào địa vị của chúng chắc ta cũng làm như thế. Khóc người cha để giành lấy cô con. Vì thế ta muốn ngươi nói với chúng, Katabolonga ạ. Chỉ ngươi mới làm được việc này.

- Tôi phải nói gì, Tsongor? - Người hầu hỏi.

- Nói với chúng rằng ta chết bởi vì ta không muốn phải lựa chọn giữa hai người. Nói với chúng rằng cuộc hôn nhân này bị nguyền rủa vì máu ta đã chảy và không nên theo đuổi nữa. Hãy để cho Samilia thêm một thời gian trinh trắng nữa. Rồi để cho nó lấy một người thứ ba. Một người không dòng dõi tại Massaba. Một kẻ chẳng có quân đội. Hãy nói với chúng rằng ta những mong mọi việc khác đi. Nhưng những điều chúng ta dự kiến lại chẳng xảy ra. Hãy nói với chúng như vậy. Ta không muốn xúc phạm kẻ nào. Chính cuộc đời đã lường gạt chúng ta. Ta phải từ bỏ ngai vàng. Còn chúng hãy ra đi mỗi người mỗi ngả, về nơi chúng ở và chọn một cách sống khác.

- Tôi sẽ nói. - Katabolonga nói. - Tôi sẽ tìm ra lời để nói. Tôi sẽ bảo rằng đó là lời của vua Tsongor.”

Katabolonga im lặng. Yên tĩnh lại bao trùm bóng đêm. Ông không muốn thêm những điều ông muốn nói. Nhưng rồi ông cũng đành phải nói, giọng trầm buồn.

“Tôi sẽ nói với họ, - ông nhắc lại, - nhưng như thế cũng chưa đủ.

- Ta biết, Katabolonga, - Tsongor đáp, - nhưng phải cố thử thôi.” Lại im lặng một lúc lâu. Rồi Tsongor tiếp.

“Còn có một thứ nữa, Katabolonga. Cầm lấy cái này đi.”

Trong bóng đêm đen ngòm, ông đưa cho Katabolonga một vật nhỏ mà người hầu già cẩn thận nhặt trong lòng bàn tay Tsongor. Đó là một đồng tiền đồng gỉ cũ. Gờ đã mòn đi vì dùng nhiều. Những nét dập trên đó nom không còn rõ nữa.

“Đây là một đồng tiền mà ta đã giữ suốt đời. Thứ duy nhất ta còn giữ lại từ vương triều của cha ta. Thứ duy nhất mà ta đem theo khi cất quân lần đầu tiên. Đồng tiền này sẽ mua chỗ cho ta trong chuyến đò về âm thế. Ta muốn vậy. Ngươi sẽ đặt đồng tiền này vào miệng ta để răng ta cắn chặt khi ta trình diện với thần linh ở thế giới bên kia.

- Tsongor, các thần linh sẽ để ông qua với lòng tôn kính. Khi nhìn thấy đức vua của vương quốc lớn nhất thế giới tới với họ chỉ mang theo một đồng tiền duy nhất này, họ sẽ hiểu ông là người thế nào.

- Nghe này Katabolonga, - Tsongor nói tiếp, - nghe cho kỹ vì ta chưa nói hết. Tục lệ là phải trao đồng tiền này cho người chết vào lúc tiến hành tang lễ để kẻ kia có thể nhanh chóng đi về âm phủ. Ta không muốn thế. Không cần phải đi ngay. Ngươi hãy giữ trên người. Và giữ sao cho các con trai ta không thay được nó bằng đồng tiền khác. Ngày mai ta sẽ chết. Ngươi giữ đồng tiền duy nhất có thể trả tiền đò qua sông Mê bến Lú của ta và ta muốn ngươi luôn giữ nó trên người.

- Tại sao vậy? - Katabolonga không hiểu ý nhà vua muốn nói gì.

- Ngươi hãy giữ cho tới ngày Souba trở về. Chỉ khi nào nó đã về lại Massaba ngươi mới có thể cho hồn ta được qua sông.

- Tsongor, ông có hiểu như thế có nghĩa là gì không?

- Ta biết, - nhà vua đơn giản nói.

- Ông sẽ lang thang nhiều năm ròng rã, không được yên nghỉ, - Katabolonga nói. - Nhiều năm ròng vật vờ trong đau khổ.

- Ta biết, - nhà vua lặp lại. - Ngày mai ta sẽ chết. Nhưng ta muốn đợi Souba về rồi mới chết hẳn. Từ nay tới lúc đó, ta vẫn còn là một âm hồn bị đọa đày. Ta còn nghe được tiếng xì xào của thế giới này. Ta sẽ là một vong hồn không nơi dừng chân. Đó là điều ta muốn. Chỉ ngươi là có đồng tiền có thể đem lại sự bình yên cho ta. Ta sẽ đợi bao lâu cũng được. Tsongor không được nghỉ ngơi chừng nào mọi việc chưa được hoàn tất.

- Tôi sẽ làm theo lời ông, Tsongor, - Katabolonga nói.

- Thề đi, - nhà vua yêu cầu.

- Tôi thề, thưa đức vua Tsongor, bằng những năm tháng gắn bó hai chúng ta với nhau.”

Một lúc lâu, thật lâu trôi qua. Không ai muốn nói thêm câu gì. Đêm đen bao bọc lấy họ. Rồi cuối cùng Tsongor lên tiếng, nghe như miễn cưỡng.

“Nào, Katabolonga, không còn thời gian để nói chuyện nữa rồi. Mặt trời sắp mọc. Phải chấm dứt thôi. Nào. Lại gần đây. Đừng run tay. Hãy lấy lại thứ ta đã trao cho ngươi.”

Katabolonga tiến lại gần Tsongor. Ông đứng thẳng dậy. Tấm thân già xương xẩu của ông nom như một con nhện hiểm độc. Ông rút ra một con dao găm và cầm chặt trong tay. Ông tiến sát lại gần. Đến mức như chạm vào người Tsongor. Họ cảm thấy được hơi thở người kia trên da mình. Tsongor chờ đợi. Nhưng chưa có gì xảy ra. Katabolonga chùn tay. Ông khóc như một đứa trẻ và thì thầm.

“Tôi không thể, Tsongor. Dù tôi muốn với tất cả sức lực của mình, tôi vẫn không thể.”

Nhà vua nhìn mặt bạn. Chưa bao giờ ông tưởng tượng được bạn mình có thể khóc.

“Hãy nhớ lại lời thề của chúng ta, anh bạn, - ông nói. - Anh chỉ lấy lại thứ mà ta đã cho anh. Nhớ lại vợ con anh. Anh em của anh. Nhớ lại những đất đai ta đã thiêu cháy và giày xéo dưới gót chân ta. Ta không xứng đáng với nước mắt của ngươi, Katabolonga. Hãy thổi bùng lại ngọn lửa căm hờn của ngươi xưa kia. Nó vẫn còn đó. Đã tới lúc nó lại bùng lên. Nhớ lại những gì ta đã đoạt của ngươi. Những gì ta đã tàn phá. Chúng ta lúc đó chỉ có hai người giữa trại đầy quân lính hung hăng. Ta đang đứng đây. Trước mặt ngươi. Nhỏ bé, xấu xí như một tên vua đầy tội ác. Ta cười trước những lời nói của ngươi. Ta cười trên nỗi đau của dân tộc ngươi và làng mạc bị tàn phá của các ngươi. Tay ngươi cầm dao. Ngươi là Katabolonga. Không ai có thể chế nhạo ngươi mà không bỏ mạng. Ngươi nắm giữ mối thù của ngươi trước toàn quân. Nào, Katabolonga, đã đến lúc làm thỏa nguyện những người thân đã chết của ngươi và rửa mối nhục xưa kia.”

Katabolonga cao lênh khênh hơn hẳn nhà vua. Mặt sa sầm, hàm răng nghiến chặt, ông âm thầm khóc.

“Tsongor, ta không còn nhớ tới người thân đã chết nữa. Tận sâu trong ký ức ta, ta chỉ còn nhớ có ông. Nhớ tới hàng chục năm ta phục vụ ông. Nhớ tới hàng ngàn bữa ăn, ta ăn sau ông. Cái gã Katabolonga hận thù, ta đã chôn gã rồi. Gã ở lại nơi xa xưa đó rồi. ở lại cùng tên vua chinh chiến Tsongor. ở lại nơi đất cháy không tên đó. Cả hai đối diện nhau. Chỉ cách nhau hai bước chân. Ta không còn là con người đó nữa. Ta nhìn ông. Và ta vẫn là người hầu già khiêng ghế của ông. Chẳng là gì khác. Ta không thể. Xin đừng bắt ta phải làm thế.”

Ông buông rơi con dao găm. Tay thõng như không còn sức lực nữa. Tsongor những muốn ôm lấy bạn, nhưng ông không làm thế. Ông nhanh nhẹn cúi xuống nhặt con dao lên và không để Katabolonga kịp hiểu, khứa hai vệt sâu trên ven hai tay. Máu từ cổ tay nhà vua chảy thành dòng sẫm màu lẫn vào bóng tối. Tsongor lại lên tiếng. Giọng bình thản và nhẹ nhàng.

“Xong rồi. Ta đang đi đây. Thấy không Katabolonga, cần phải mất một lúc nữa. Máu đang dồn ra khỏi người ta. Ta ở đây thêm một lát. Ta chết. Ngươi có phải làm gì đâu. Giờ ta muốn ngươi giúp ta một việc.” Trong khi ông nói, máu vẫn chảy, một vũng máu đã loang dưới chân ông. “Trời sắp sáng. Nhìn kìa. Không lâu nữa đâu. Đỉnh đồi sẽ sáng lên trước khi ta chết. Còn phải một lát nữa thì máu mới rời hết khỏi người ta. Sẽ có người chạy đến đây. Họ sẽ lao tới ta. Trong cơn hấp hối ta sẽ nghe thấy tiếng kêu của người thân và tiếng gầm gừ xa xa của các đoàn quân đang nóng lòng sốt ruột. Ta không muốn thế. Đêm sắp tàn và ta không muốn lâu hơn nữa. Nhưng máu chảy chậm quá, Katabolonga. Ngươi là người duy nhất giúp được ta. Bây giờ không cần phải giết ta nữa. Ta đã làm thay ngươi. Giúp ta thoát khỏi ngày đang tới, ta không muốn nhìn thấy nó. Giúp ta.”

Katabolonga vẫn khóc. Ông không hiểu. Ông không còn thời gian suy nghĩ nữa. Mọi thứ đảo lộn trong ông. Ông ngửi thấy mùi máu của Tsongor đang chảy đẫm dưới chân. Ông nghe tiếng Tsongor nhẹ nhàng trượt vào tai ông. Ông nghe tiếng con người ông yêu kính đang năn nỉ nhờ ông giúp đỡ. Ông khẽ gỡ con dao khỏi tay nhà vua. Trăng lấp lánh ánh sáng yếu ớt trước ngày đang tới. Katabolonga đột ngột cắm phập dao vào giữa bụng vị vua già. Ông rút dao. Và cắm phập một lần nữa. Tsongor nấc lên một tiếng và gục xuống. Bây giờ máu chảy từ bụng ông. Ông nằm trong một vũng máu đen tràn trên sân lâu đài. Katabolonga quỳ xuống, đặt đầu Tsongor lên đùi. Trong một thoáng tỉnh táo cuối cùng, Tsongor nhìn gương mặt bạn. Nhưng ông không kịp nói lời cám ơn. Cái chết ập tới làm mắt ông đảo lên. Ông gồng người trong cơn co giật cuối cùng và nằm ngật đầu ra sau tựa như muốn uống cả bầu trời mênh mang. Vua Tsongor đã chết. Trong cơn quẫn trí, Katabolonga nghe như có tiếng cười xa xôi dội về trong ông. Đó là tiếng cười trả được thù của cuộc đời xa xưa. Ông nghe như có tiếng thì thầm bằng tiếng mẹ đẻ rằng ông đã trả thù cho những người đã khuất và đáng tự hào về điều này. Ông ôm xác nhà vua trên đùi. Cứng đờ. Và khi đó, trong đêm tàn trên thành Massaba, người ta nghe tiếng Katabolonga hú lên. Tiếng kêu than như tiếng loài thú của ông làm rung chuyển cả bảy khu đồi quanh Massaba. Tiếng khóc của ông đánh thức cả lâu đài và thành phố. Làm run rẩy cả ngọn lửa của Sango Kerim. Đêm tàn và ngày ló dạng trong tiếng hú khủng khiếp của Katabolonga. Và khi ông vuốt mắt cho Tsongor, dường như ông khép lại cả một thời đại. Ông chôn cả cuộc sống của mình. Tựa như một người bị chôn sống, ông tiếp tục hú lên cho tới khi mặt trời mọc, bắt đầu cho ngày đầu tiên ông cô đơn. Cô đơn mãi mãi. Đầy hãi hùng.