ột hiện tượng ly kỳ nhưng hợp lý, lạ lùng nhưng có thể giải thích được đã xảy ra trong những điều kiện đặc biệt như thế đó. Mọi vật quăng ra ngoài vật phóng đều theo cùng một lộ trình và chỉ ngừng lại với chính nó mà thôi. Đó là một đề tài được bàn luận suốt buổi tối cũng không cạn. Vả lại cảm xúc của ba nhà du hành ngày càng tăng và cuộc du hành của họ cũng sắp kết thúc. Họ chờ đợi sự bất ngờ, những hiện tượng mới lạ và chẳng có gì có thể làm cho họ ngạc nhiên trong khi họ đang ở trong trạng thái tinh thần như vậy. Trí tưởng tượng sôi động của họ đi trước cả vật phóng mà vận tốc lúc này đã giảm đi đáng kể song họ không hề hay biết. Mặt Trăng lớn dần trước mắt họ, và họ tin rằng chỉ cần giơ tay ra là có thể nắm được nó.

Hôm sau ngày 5 tháng 12, từ lúc năm giờ sáng, cả ba người đã thức dậy. Ngày hôm đó sẽ là ngày cuối cùng của cuộc du hành nếu những tính toán là chính xác. Vào ngay lúc nửa đêm, khoảng mười tám giờ nữa, vào chính lúc trăng rằm họ sẽ đến cái bề mặt huy hoàng của nó. Và nửa phần đêm sau sẽ kết thúc chuyến du hành này, một chuyến du hành có một không hai. Vì vậy ngay từ sáng, nhìn xuyên qua những cửa sổ ngập tràn ánh sáng, họ đón chào vầng trăng bằng tiếng reo tự tin và vui vẻ.

Mặt Trăng tiến lại uy nghi trên bầu trời đầy sao. Chỉ còn vài độ nữa thôi nó sẽ đến đúng ngay điểm chính xác trong không gian, nơi hội ngộ với vật phóng. Theo những tính toán của riêng mình, ông Barbicane xác định rằng đầu đạn sẽ đáp xuống phần Bắc bán cầu của Mặt Trăng, ở đó có những đồng bằng mênh mông và rất hiếm đồi núi. Hoàn cảnh sẽ thuận lợi, nếu lớp khí quyển Mặt Trăng chỉ dồn ở những nơi thấp, như người ta vẫn tin như thế.

- Vả lại – Michel Ardan nhận xét – đáp xuống đồng bằng thì tốt hơn là đáp trên núi. Một người nguyệt cầu mà đáp xuống đỉnh núi Mont Blanc ở Châu Âu hoặc đỉnh Himalaya ở Châu Á thì coi như anh ta chưa thật sự đến nơi!

- Hơn nữa, dừng lại trên một mảnh đất bằng phẳng, đầu đạn sẽ dừng lại khi chạm mặt đất. Còn ngược lại, trên một sườn dốc thì nó sẽ lăn nhào xuống như tuyết lở, và chúng ta không phải là những con sóc nên khó mà thoát ra an toàn được. Vì thế, nếu đầu đạn đáp trên mảnh đất bằng phẳng thì mọi sự đều tốt cả – Đại uý Nicholl nói thêm.

Quả thật, công trình táo bạo này chắc chắn sẽ thành công, không nghi ngờ gì nữa.

Tuy Barbicane đang theo đuổi một ý nghĩ, nhưng ông không muốn làm cho hai người bạn đồng hành lo ngại, nên ông vẫn im lặng, không đả động gì đến chuyện này.

Quả thật, hướng đi của đầu đạn nhằm về phía Bắc bán cầu của Mặt Trăng, chứng tỏ rằng lộ trình có hơi lệch một chút. Theo tính toán thì phát súng phải đưa quả đạn đến đúng trung tâm Mặt Trăng. Nếu nó không đến được đó tức đường đi đã bị lệch. Cái gì đã dẫn đến điều đó? Ông Barbicane không thể phán đoán được và cũng không xác định được tầm quan trọng của sự cố ý này, vì không có những điểm chuẩn. Tuy nhiên ông hy vọng rằng nó sẽ không dẫn đến hậu quả nào khác ngoài việc sẽ đưa đầu đạn đến phần trên của Mặt Trăng, một nơi thuận lợi cho việc đáp xuống.

Ông Barbicane không cho các bạn biết những lo lắng của mình, ông chỉ quan sát thường xuyên Mặt Trăng, xem hướng của đầu đạn có lệch nữa không. Bởi vì tình huống sẽ thật khủng khiếp nếu quả đạn một khi không đến được mục tiêu và lệch qua bên kia Mặt Trăng, nó sẽ lao vào không gian liên hành tinh.

Trong lúc này, thay vì bằng phẳng như một cái đĩa, Mặt Trăng xuất hiện với cái mặt lồi của nó. Nếu Mặt Trời rọi nghiêng những tia sáng, bóng rọi sẽ làm lộ rõ những dãy núi cao. Các nhà du hành nhìn thấy những hố sâu thẳm của những miệng núi lửa và các đường rãnh chằng chịt trên những đồng bằng mênh mông. Nhưng tất cả địa hình của Mặt Trăng vẫn còn nằm trong ánh sáng chói lọi. Họ chỉ thoáng phân biệt những vệt lớn tạo cho Mặt Trăng cái vẻ giống như một khuôn mặt người.

- Khuôn mặt được đấy – Michel Ardan nói – nhưng tôi lấy làm giận thay cho cô em của thần Apollon, một gương mặt rỗ!

Tuy nhiên, vì đến quá gần mục tiêu nên những nhà du hành không ngừng quan sát cái thế giới mới lạ này. Trí tưởng tượng đưa họ rảo khắp những miền đất chưa hề biết này. Họ trèo lên những đỉnh cao. Họ leo xuống đáy những đài vòng rộng lớn. Họ nghĩ rằng đây đó có những đại dương nằm dưới lớp khí quyển mỏng, và những dòng sông đổ ra biển phần đóng góp những dãy núi. Cúi mình trên vực thẳm, họ hy vọng sẽ gây ra được những tiếng động trên cái thiên thể vốn dĩ câm lặng trong cảnh đìu hiu của khoảng không này.

Ngày cuối cùng này in trong trí họ những tâm trạng phập phồng, hồi hộp. Họ chú ý đến từng chi tiết nhỏ. Một sự lo lắng mơ hồ xâm chiếm tâm trí họ lúc họ đến gần thời điểm kết thúc. Sự lo lắng này càng tăng gấp bội nếu họ biết được vận tốc của đầu đạn đã giảm đến mức như thế nào. Họ có thể nghĩ rằng vận tốc không đủ nhanh để đưa họ đến đích. Đầu đạn có vẻ không còn nặng chút nào nữa. Trọng lượng của nó giảm không ngừng và sẽ tiêu mất ở nơi mà sức hút của Mặt Trăng và Trái Đất trung hoà, sự cân bằng này sẽ tạo ra những hậu quả đáng ngạc nhiên.

Mặc dù bận bịu với những lo âu, Michel Ardan cũng không quên sửa soạn bữa ăn sáng đúng như thường lệ. Họ ăn thật ngon lành. Không gì ngon bằng món xúp hóa lỏng bằng sức nóng của khí ga. Không gì ngon hơn món thịt hộp này. Một vài ly rượu nho của Pháp tăng thêm khẩu vị cho bữa ăn. Và nhân dịp này, Michel Ardan lưu ý rằng cây nho ở Mặt Trăng vì được sưởi nóng bằng ánh sáng Mặt Trời rừng rực này nên sẽ cho những thứ rượu nho hảo hạng, tuy nhiên chưa biết ở đó có vườn nho hay không. Dù sao, thì anh chàng người Pháp trông xa thấy rộng này cũng đã không quên cất trong bọc của anh một vài gốc nho của vùng Médoc và Côte d’Or, anh đặc biệt tin tưởng ở những hòm nho đó.

Máy Reiset – Regnault luôn luôn hoạt động rất chính xác. Không khí được giữ gìn trong sạch hoàn toàn. Mọi phân tử axit cácbônic đều chịu đựng được pôtát, còn ôxi, như đại uý Nicholl nói “chắc chắn nó là thứ hảo hạng”. Một ít hơi nước được giữ bên trong đầu đạn nên không khí ở đây bớt khô, hẳn là nhiều nhà ở Paris, London hoặc New York, nhiều rạp hát chắc chắn không có được những điều kiện vệ sinh như thế.

Nhưng để hoạt động đều đặn, máy cần được giữ trong tình trạng hoàn hảo. Vì thế mỗi sáng, Michel lại kiểm tra những bộ phận điều hoà lượng chảy, thử những cái vòi và điều chỉnh bằng hoả kế nhiệt độ của khí hơi. Cho đến lúc đó thì tất cả đều hoạt động tốt, và những nhà du hành sẽ béo ra giống như ông J.T. Maston đáng kính và không ai sẽ nhận ra họ nữa, nếu họ bị nhốt trong đầu đạn kéo dài trong vài tháng. Nói vắn tắt họ khoẻ như những con gà được nuôi trong chuồng. Họ mập phì ra.

Nhìn qua cửa sổ, ông Barbicane thấy cái thây ma của con chó và những đồ vật được quăng ra ngoài vẫn bay kèm bên cạnh đầu đạn. Con Diane tru lên buồn thảm khi nhận ra xác con Satellite. Những vật trôi giạt này trông như đứng yên trên một mảnh đất cứng.

- Các bạn biết không – Michel Ardan nói – nếu một người trong chúng ta bị gục vì sự chấn động lúc khởi hành, thì chúng ta sẽ khó xử trong việc chôn cất đấy. Tôi nói gì nhỉ? À khó xử trong việc “ngâm ête” bởi vì ở đây ête thay thế cho đất! Các bạn có thấy cái xác kia cứ theo mãi chúng ta trong không gian như một oan hồn không?

- Thật đáng buồn – Nicholl nói.

- Chà! – Michel lại nói – Tôi tiếc là không thể đi dạo ở bên ngoài. Được trôi nổi giữa cái khí ête tuyệt vời này, được tắm, được lăn tròn trong những tia sáng Mặt Trời này thì thật là thú vị! Phải chi ông Barbicane nghĩ đến chuyện trang bị một bộ đồ thợ lặn và một cái bơm hơi thì tôi sẽ dám mạo hiểm ra bên ngoài, và tôi sẽ làm điệu bộ con quái vật đầu sư tử hoặc con quái vật đầu chim mình ngựa đứng ở đằng đầu quả đạn.

- Ồ, anh bạn Michel của tôi – Barbicane đáp – anh không làm được quái vật đầu chim mình ngựa lâu đâu. Dù có mặc đồ thợ lặn thì anh vẫn sẽ phồng người lên vì không khí trong người giãn nở, anh sẽ nổ như một quả đạn pháo hoặc như một quả bóng bay bay quá cao trong không trung. Vì vậy đừng nuối tiếc điều gì và chớ quên điều này: dù chúng ta đang trôi nổi trong chân không nhưng việc đi dạo ra ngoài quả đạn là bị cấm.

Michel Ardan bị thuyết phục một phần nào. Anh công nhận việc đó khó nhưng không phải là “không thể làm”, một từ mà anh chẳng bao giờ dùng.

Câu chuyện từ đề tài này chuyển sang đề tài khác và không lúc nào thiếu vẻ sinh động. Hình như đối với ba người bạn lúc này, những tư tưởng nảy ra trong đầu họ như sự đâm chồi nảy lộc của cây lá trong mùa xuân ấm áp. Họ cảm thấy rối bù lên.

Giữa những câu hỏi và những lời giải đáp chồng chéo nhau trong buổi sáng hôm đó, Nicholl đã đưa ra một câu hỏi không có ngay được lời giải đáp.

- Ái chà! – Ông nói – Đi lên Mặt Trăng thì tốt đấy, nhưng làm thế nào chúng ta trở về Trái Đất được?

Hai người đối thoại của ông nhìn nhau vẻ sửng sốt. Có vẻ như lần đầu tiên vấn đề ấy được đặt ra cho họ.

- Ông muốn nói gì thế, ông Nicholl? – Ông Barbicane hỏi với vẻ nghiêm trọng.

Michel thêm vào.

- Muốn trở về từ một nơi mà người ta chưa đến, quả thật không thức thời.

- Tôi không nói điều đó để thối lui đâu – Nicholl vặn lại – tôi nhắc lại câu hỏi, làm thế nào chúng ta trở về đây?

- Tôi chẳng biết – Barbicane đáp.

- Còn tôi – Michel nói – nếu tôi biết trước tôi sẽ về bằng cách nào thì tôi đã không đi đến đó.

- Giải đáp buồn cười chưa! – Nicholl kêu lên.

- Tôi đồng ý với Michel, và tôi nói thêm rằng, câu hỏi đó không có lợi gì trong lúc này. Về sau khi chúng ta thấy đến lúc phải trở về, chúng ta sẽ suy tính. Khẩu Columbiad không còn nữa, nhưng vật phóng vẫn còn đó mãi.

- Nói hay không kìa! Một quả đạn không có súng!

- Súng, người ta có thể chế ra nó. Thuốc súng có thể làm. Kim khí, diêm sinh, than, không thiếu gì trong lòng nguyệt cầu. Vả lại, để trở về chỉ cần thắng được sức hút của Mặt Trăng và chỉ cần đi tám ngàn dặm để rời lại trên Trái Đất nhờ những luật của trọng lực – Barbicane đáp.

- Đủ rồi – Michel nói với vẻ linh hoạt – Không nói đến chuyện trở về nữa! Chúng ta đã nói đến chuyện đó quá nhiều rồi. Còn việc liên lạc với các cựu đồng nghiệp của chúng ta ở Trái Đất, điều đó không khó.

- Bằng cách nào?

- Bằng những vẫn thạch do những núi lửa của Mặt Trăng phóng đi.

- Đúng đó, Michel ạ – Barbicane đồng tình với giọng tin tưởng – Laplace đã tính rằng chỉ cần một lực mạnh gấp năm lần lực của những khẩu đại pháo của chúng ta cũng đủ đưa một vẫn thạch từ Mặt Trăng đến Trái Đất. Thế mà không núi lửa nào là không có một sức đẩy mạnh hơn lực đó.

- Hoan hô – Michel kêu lên – Đấy, những vẫn thạch là những yếu tố tiện lợi và không tốn kém gì cả! Và chúng ta sẽ chế nhạo hệ thống điều hành của bưu điện. Nhưng tôi nghĩ…

- Anh nghĩ gì?

- Một ý nghĩ tuyệt vời! Tại sao chúng ta không móc vào quả đạn của chúng ta một sợi dây? Chúng ta sẽ trao đổi những bưu điện tín với Trái Đất?

- Quỷ thần ơi – Nicholl vặn lại – Còn trọng lượng của một sợi dây dài tám mươi sáu ngàn dặm, anh cho là không đáng kể kia à?

- Không ăn thua gì! Người ta đã có thể tăng gấp ba lần số lượng thuốc nổ của khẩu Columbiad hay tăng gấp bốn gấp năm! – Michel la lên, giọng nói của anh thật mạnh mẽ.

- Chỉ có một chút trở ngại cho dự định của anh – Barbicane đáp – Đó là khi Trái Đất quay, sợi dây của chúng ta sẽ cuộn tròn lại như một sợi xích quanh một cái tời đứng và chúng ta chắc chắn sẽ bị lôi trở lại mặt đất.

- Nhân danh ba mươi chín ngôi sao của Liên bang – Michel nói – như vậy hôm nay tôi chỉ có những ý tưởng không thể thực hiện được thôi, những ý nghĩ xứng đáng với J.T. Maston! À, tôi có thể nghĩ nếu chúng ta không trở về được Trái Đất, thì ông J.T. Maston dám đến tìm chúng ta lắm!

- Đúng! Ông ta sẽ đến – Barbicane đáp lại – Đó là một ông bạn đáng kính và can đảm. Vả lại có gì khó đâu? Khẩu Columbiad không luôn luôn nằm sẵn ở Florida đó sao? Bông và axit nitric có thiếu để chế thuốc súng bông đâu. Mặt Trăng sẽ không còn đi ngang trên Florida à? Trong mười tám năm nữa, nó không nằm đúng vị trí của nó bây giờ hay sao?

- Vâng, Michel lặp lại – vâng, ông Maston sẽ đến cùng với các bạn của chúng ta, Elphiston, Blomsberry, tất cả những hội viên của Câu lạc bộ Đại Pháo, họ sẽ được tiếp đón đàng hoàng! Và sau đó, người ta sẽ thiết lập những đoàn tàu đầu đạn liên lạc giữa Trái Đất và Mặt Trăng! Hoan hô ông J.T. Maston.

Chắc hẳn nếu ông J.T. Maston đáng kính không nghe được những lời hoan hô đó thì ít ra tai ông cũng vang tiếng ù ù. Lúc ấy ông ta đang làm gì? Có lẽ ông ta đang ở trong dãy Núi Đá ở trạm Longs Peak, cố tìm quả đạn không nhìn thấy đang bay trong không gian. Nếu ông có nghĩ đến các bạn thân của ông thì những người này cũng không quên ông và đang phấn khích đặc biệt, họ có những suy nghĩ tốt đẹp nhất về ông.

Nhưng do đâu mà có sự phấn chấn ngày càng tăng ở những người khách của đầu đạn này? Không nghi ngờ gì về sự điều độ của họ. Sự phấn chấn lạ lùng này phải chăng vì những hoàn cảnh đặc biệt mà họ đang sống chăng, vì chỉ còn vài giờ nữa là họ đến Mặt Trăng hay vì ảnh hưởng bí mật nào của nguyệt cầu đã tác động đến hệ thần kinh của họ? Gương mặt của họ đỏ gay như thể đứng gần một lò lửa: họ thở mạnh, phì phò như một ống thụt lò rèn, mắt của họ sáng rực lạ thường, giọng nói của họ vang vang, những lời nói của họ thoát ra như một nút chai rượu sâm banh bật ra vì axit cacbonic, nhưng cử động của họ đang lo ngại, cần có nơi để họ khoa tay múa chân. Và có điều lạ là họ không hề ý thức chút nào về sự căng thẳng thần kinh này của họ.

- Bây giờ – Nicholl nói ngắn gọn – bây giờ thì tôi không biết liệu chúng ta có thể từ Mặt Trăng trở về được không, tôi muốn biết chúng ta sẽ làm gì ở đó?

- Điều chúng ta sẽ làm ở đó à? – Barbicane vừa đáp, vừa giậm chân như thể đang ở trong một trại lính – Tôi không biết!

- Ông không biết! – Michel gầm lên làm chấn động đầu đạn.

- Không chắc chắn thế! – Barbicane đáp theo giọng của Michel.

- Được! Thế thì tôi, tôi biết – Michel đáp.

- Nói đi nào – Nicholl gào lên, ông không thể kìm được tiếng rên của giọng nói.

- Tôi sẽ nói nếu chuyện đó thích hợp với tôi – Michel vừa la vừa nắm chặt cánh tay người bạn đồng hành của anh.

- Chuyện đó phải hợp với anh à! – Barbicane nói, mắt tóe lửa, tay đe doạ – Chính anh đã lôi kéo chúng tôi vào cuộc du hành ghê gớm này, nên chúng tôi muốn biết tại sao?

- Đúng! – Ông đại uý nói – Bây giờ tôi cũng không biết tôi đang đi đâu, tôi muốn biết tại sao tôi đến đó.

- Tại sao à? – Michel vừa kêu vừa nhảy lên cao đến một mét – Tại sao à? Để chiếm cứ Mặt Trăng nhân danh Liên bang Hoa Kỳ! Để giành thêm cho Liên bang một bang thứ bốn mươi! Để biến những vùng đất của Mặt Trăng thành thuộc địa, để canh tác, để định dân ở đó, để mang đến đó tất cả những kỳ diệu của nghệ thuật, khoa học và kỹ nghệ! Để khai hóa người nguyệt cầu trừ khi họ đã văn minh hơn chúng ta và thành lập ở đó một nước cộng hoà nếu ở đó chưa có!

- Có những người nguyệt cầu à? – Nicholl vặn lại, vì đang say nên ông tỏ vẻ rất đối nghịch với Michel.

- Ai bảo là không có người nguyệt cầu? – Michel hét lên với giọng đe doạ.

- Tôi – Nicholl gầm lên.

- Ông đại uý – Michel nói – đừng lặp lại sự xấc láo ấy, bằng không tôi vạch răng ông ra mà nhét nó vào trong họng ông.

Hai đối thủ sắp xông vào nhau và cuộc tranh cãi không chút mạch lạc này sắp biến thành trận ẩu đả thì Barbicane nhảy vọt tới can thiệp.

- Ngừng lại, những người khốn nạn! – Ông vừa nói, vừa bắt hai người bạn xoay lưng lại với nhau – Nếu không có người nguyệt cầu cũng chả sao!

- Vâng! – Michel vì chẳng tha thiết gì hét lên – Không có cũng chả sao! Chúng ta không cần người nguyệt cầu. Đả đảo những người nguyệt cầu!

- Đế quốc Mặt Trăng thuộc về chúng ta! – Nicholl nói.

- Thuộc về ba chúng ta, chúng ta sẽ thành lập một nước cộng hoà.

- Tôi sẽ là hạ nghị viện – Michel gào lên.

- Và tôi sẽ là thượng nghị viện – Nicholl không kém.

- Và Barbicane sẽ là tổng thống – Michel gầm lên.

- Một tổng thống không do dân bầu ra! – Barbicane đáp lời.

- Vậy thì một tổng thống do quốc hội đề cử – Michel kêu lên – và vì tôi là quốc hội, tôi nhất trí đề cử ông!

- Hoan hô! Hoan hô! Hoan hô! Tổng thống Barbicane – Nicholl la lên.

- Hoan hô! Hoan hô! Hoan hô! – Michel Ardan gào lên.

Rồi ông tổng thống và thượng nghị viện cất tiếng hát vang bài quốc ca Yankee Doodle, còn hạ nghị viện thì trỗi lên bản Marseillaise. Thế là bắt đầu cuộc nhảy điên rồ với những động tác cuồng loạn, những cái giậm chân của những thằng khùng, những nhào lộn của những tay hề không xương. Diane cũng tham dự vào cái vũ khúc này, nó gầm gừ, nó nhảy lên đến tận vòm của đầu đạn. Người ta nghe những tiếng đập cánh khó hiểu, những tiếng gáy của gà trống thánh thót lạ lùng. Năm sáu con gà mái bay ra, va vào vách như những con dơi điên.

Thế rồi ba người bạn du hành, phổi bị một áp lực nào đó không hiểu được, lại hơi say nữa, bị không khí hun nóng họ, họ ngã vật ra bất tỉnh ở dưới đáy đầu đạn.