uổi tối thú vị chứ?” Lúc đỡ cô lên tàu Gilbert hỏi lơ đãng hơn bao giờ hết.

“Ồ, thú vị chứ,” Anne nói... trong khi trong thâm tâm cô cảm thấy, theo câu nói rất hay của Jane Welsh Carlyle, buổi tối ở vào tình thế gay go.

“Sao em lại làm tóc kiểu ấy?” Gilbert vẫn nói thẫn thờ.

“Kiểu mới mà.”

“À, nó không hợp với em. Có thể hợp tóc nào đó nhưng không hợp tóc em.”

“Ồ, tệ quá tóc em lại màu đỏ,” Anne nói lạnh nhạt. Gilbert nghĩ mình khôn ngoan khi bỏ dở một đề tài nguy hiểm. Anne, anh ngẫm nghĩ, vẫn hơi nhạy cảm về tóc cô. Dù sao anh cũng đã mệt quá không muốn trò chuyện. Anh dựa đầu ra ghế xe và khép mắt. Lần đầu tiên Anne để ý thấy những sợi bạc nhỏ trong đám tóc trên tai anh. Nhưng cô dằn lòng.

Từ nhà ga Glen họ lặng lẽ theo đường tắt đi bộ về Bên Ánh Lửa. Không khí tràn ngập làn hương thoang thoảng của vân sam và dương xỉ thơm. Trăng soi trên những cánh đồng ướt đẫm sương. Họ đi ngang một căn nhà cũ bỏ hoang có những ô cửa sổ vỡ buồn bã từng lung linh ánh đèn. “Cũng như đời mình vậy thôi,” Anne nghĩ. Giờ đây dường như mọi thứ đều mang một nghĩa âm u nào đó. Con thiêu thân trắng mờ lập lòe bay qua họ trên bãi cỏ, cô buồn phiền nghĩ, giống như bóng ma một tình yêu đã phai nhạt. Rồi cô vướng chân vào cái vòng bóng vồ và suýt tí nữa đã ngã chúi mũi vào một cụm trúc đào. Bọn trẻ muốn gì mà lại để nó ở đây? Mai cô sẽ cho chúng biết cô nghĩ sao về chuyện đó!

Gilbert chỉ nói, “Ối!” rồi đưa một bàn tay ra đỡ cô vững. Nếu là Christine vấp khi họ đang ngẫm suy từng lời giải đáp ý nghĩa của trăng lên thì anh có hững hờ vậy không?

Khi họ vào nhà thì Gilbert chạy vội vào thư phòng còn Anne lặng lẽ lên phòng, ánh trăng đang nằm trên sàn, ánh bạc tĩnh lặng lạnh lẽo. Cô đến bên cửa sổ mở nhìn ra. Rõ ràng đó là đêm dành cho chó nhà Carter Flagg tru và nó đang dốc hết tâm trí vào việc đó. Lá cây dương Lombardy lấp lánh bạc trong ánh trăng. Căn nhà quanh cô đêm nay dường như đang thì thầm... thì thầm thật hung hiểm, như thể nó không còn là bạn cô nữa.

Anne cảm thấy muốn bệnh và lạnh lẽo và trống trải. Vàng thoi của cuộc sống đã thành lá úa. Chẳng còn gì ý nghĩa nữa. Mọi thứ đều có vẻ như xa xôi hư ảo.

Xa dưới kia thủy triều đang tiếp tục cuộc hẹn hò tự ngàn xưa với bến bờ. Cô có thể... vì giờ Nomlan Douglas đốn bụi vân sam đi rồi... nhìn thấy Ngôi Nhà Mơ Uớc của cô. Ở đó họ đã hạnh phúc biết bao... khi mà chỉ được bên nhau trong căn nhà của riêng mình là đủ, cùng những viễn cảnh, những âu yếm, những khắc giờ im lặng. Mọi sắc màu buổi sáng trong đời họ... Gilbert nhìn cô với nụ cười trong mắt anh giữ chỉ cho mình cô... mỗi ngày tìm thấy thêm một cách nói “Anh yêu em”... chia nhau tiếng cười như san sớt nỗi đau.

Còn giờ thì... Gilbert dần chán cô rồi. Đàn ông vẫn luôn là thế... sẽ luôn là như thế. Cô từng nghĩ Gilbert là ngoại lệ nhưng giờ cô đã biết sự thật. Và cô sẽ điều chỉnh đời mình theo thế nào đây?

“Tất nhiên, còn có bọn trẻ,” cô ngây dại nghĩ. Mình phải tiếp tục sống vì chúng. Mà không ai được biết cả...không một ai. Mình sẽ không để người ta thương hại.”

Gì thế. Có ai đang lên cầu thang, ba bước một, như kiểu rất lâu về trước ở Ngôi Nhà Mơ Uớc Gilbert vẫn thường đi... vì giờ thì lâu lắm rồi anh không làm thế. Không thể nào là Gilbert... đúng rồi!

Anh chạy nhào vào phòng... anh ném một gói nhỏ lên bàn... anh ôm lấy eo Anne rồi dìu cô trong điệu van xơ vòng vòng khắp phòng như cậu học trò rồ dại, cuối cùng hết hơi dừng lại giữa vũng ánh trăng bạc.

“Anh đúng, Anne... ơn trời, anh đúng rồi! Bà Garrow sẽ không sao cả... bác sĩ chuyên khoa đã nói thế.”

“Bà Garrow? Gilbert, anh điên rồi ư?”.

“Anh chưa kể em nghe sao? Hẳn anh đã nói rồi chứ...thôi được anh nghĩ chắc vì đó là đề tài nhức nhối đến mức anh không thể nào nhắc đến. Suốt hai tuần qua anh lo phát cuồng vì chuyện đó... không thể nghĩ đến gì khác, dù thức hay ngủ. Bà Garrow sống ở Lowbridge và là bệnh nhân của Parker. Anh ấy mời anh tham gia hội chẩn... anh chẩn đoán trường hợp của bà khác với anh ấy... bọn anh suýt tranh cãi... anh tin chắc mình đúng... anh nhất quyết là vẫn còn cơ may... bọn anh chuyển bà lên Montreal... Parker nói bà ta sẽ không bao giờ còn sống trở về... chồng bà ấy sẵn sàng thấy anh là bắn. Khi bà ấy đi rồi anh tan nát... có lẽ anh đã lầm... có lẽ anh đã giày vò bà ấy không cần thiết. Khi vào thư phòng thì anh thấy lá thư... anh đã đúng... họ đã tiến hành phẫu thuật... bà ấy có cơ may sống rất lớn. Cô gái Anne ơi, anh nhảy lên tới mặt trăng cũng được nữa! Anh vừa trẻ lại được hai chục tuổi.”

Anne phải khóc hoặc cười... thế rồi cô bật cười. Cười lại được thì tuyệt vời biết bao... tuyệt vời khi cảm thấy muốn cười. Bỗng nhiên tất cả đều tốt đẹp.

“Em nghĩ chắc vì vậy mà anh quên mất hôm nay là kỷ niệm ngày cưới của mình?”, cô trêu anh.

Gilbert buông cô ra đủ lâu để nhảy tới cái gói nhỏ anh thả trên bàn.

“Anh không quên đâu. Hai tuần trước anh đã gửi thư đi Toronto để mua cái này. Vậy mà tối nay nó mới đến. Sáng nay anh cảm thấy tủi hổ khi không có gì để tặng em đến mức anh không nhắc đến ngày này... dù em cũng đã quên... hy vọng là em quên. Khi anh vào văn phòng thì thấy có món quà cùng lá thư của Parker. Xem em có thích không nào.”

Đó là một mặt dây chuyền kim cương nhỏ. Ngay cả trong ánh trăng nó cũng lấp lánh như một sinh vật.

“Gilbert... còn em...”

“Em đeo vào thử đi. Anh đã mong nó về đến hồi sáng... vậy thì em đã có gì để đeo đến bữa ăn tối ngoài trái tim tráng men cũ đó rồi. Dù nó nằm gọn nơi lõm cổ trắng muốt yêu kiều của em thì đẹp thật, em yêu. Sao em lại không mặc chiếc áo màu xanh đó, Anne? Anh thích nó...nó làm anh nhớ lại chiếc váy in hình những nụ hồng em vẫn mặc ở Redmond.”

(“Vậy là anh có thể thấy chiếc váy! Vậy là anh vẫn còn nhớ cái ở Redmond ngày trước khiến anh trầm trồ nhiều lắm!”)

Anne cảm thấy như con chim sổ lồng... cô lại đang tung bay. Vòng tay Gilbert quanh cô... mắt anh nhìn vào mắt cô dưới ánh trăng.

“Anh yêu em mà phải không, Girbert? Với anh em không chỉ là thói quen chứ? Lâu rồi anh không nói yêu em.”

“Em yêu, tình yêu quý giá của anh! Anh không nghĩ em cần lời nói ra mới biết điều đó. Anh không thể sống thiếu em. Em luôn cho anh thêm sức mạnh. Đâu đó trong Kinh Thánh có một câu dành cho em... “Trọn đời nàng làm cho chồng được ích lợi, chớ chẳng hề làm tổn hại.”

Cuộc sống ít phút trước dường như âm u ngu ngốc đã lại vàng rực và hồng hào và lộng lẫy sắc cầu vồng. Mặt dây chuyền kim cương tuột xuống sàn, phút đó không ai biết. Nó đẹp... nhưng còn có biết bao thứ đáng yêu hơn... lòng tin và sự bình yên và công việc thú vị... tiếng cười và lòng tốt... cái cảm giác an toàn thân thuộc về một tình yêu bền vững.

“Ôi, giá mà ta lưu giữ được khoảnh khắc này mãi mãi, Gilbert!”

“Ta sẽ được nhiều khoảnh khắc. Đã đến lúc ta có một tuần trăng mật thứ hai. Anne, tháng Hai tới sẽ có một hội nghị y khoa lớn ở Luân Đôn. Vợ chồng mình sẽ đi dự... rồi sau đó thăm thú Cựu Thế Giới đôi chút. Ta sẽ đi nghỉ. Ta sẽ lại là đôi tình nhân... sẽ giống như cưới nhau lần nữa. Lâu rồi em không còn như em ngày trước. (“Vậy là anh có nhận thấy mà.”) Em mệt mỏi và làm việc quá sức... em cần thay đổi không khí. (“Cả anh nữa, anh yêu. Em đã đui mù kinh khủng.”) Anh sẽ không để bị chê trách là vợ bác sĩ mà. Chẳng khỏe mạnh. Khi về lại thì ta đã thoải mái và tươi tỉnh, có lại mọi khiếu hài hước. Nào, em đeo thử mặt dây chuyền rồi ta đi ngủ thôi. Anh thèm ngủ quá... nhiều tuần rồi không được một giấc cho tử tế, nào là cặp sinh đôi rồi nào là lo lắng chuyện bà Garrow.”

“Hồi tối anh với Christine nói chuyện gì trong vườn mà lâu thế? Anne hỏi, đeo kim cương nghiêng đầu nghển cổ trước gương.

Gilbert ngáp.

“Ồ, anh không biết nữa. Christine cứ nói gì đó không nghe rõ. Nhưng cô ấy đưa ra cho anh thấy một dữ kiện này. Bọ chét bay xa được gấp hai trăm lần chiều dài của nó. Em có biết chuyện đó không, Anne?”

(“Họ nói về bọ chét mà mình lại khổ sở vì ghen tuông. Mình ngốc ơi là ngốc!”)

“Mà sao hai người lại đi nói về bọ?”

“Anh cũng không nhớ nữa... có lẽ là gợi ý từ Dobermann.”

“Dobermann! Dobermann là gì?”

“Một giống chó mới. Có vẻ như Christine rành về chó lắm. Anh bị ám ảnh chuyện bà Garrow quá nên không để ý lắm những gì cô ấy nói. Thỉnh thoảng anh nghe được một chữ nào là mặc cảm và ức chế... tâm lý học mới đang thịnh hành... nào là nghệ thuật... nào là thị hiếu và chính trị nào là ếch.”

“Ếch ư!”

“Một số thí nghiệm mà một người ở viện nghiên cứu Winnipeg đang tiến hành. Christine thì chưa lúc nào thú vị cho lắm, nhưng giờ lại chán hơn. Lại còn tinh quái nữa chứ! Ngày trước cô ấy có tinh quái bao giờ đâu.”

“Cô ấy nói gì mà tình quái quá vậy?”Anne ngây thơ hỏi.

“Em không nhận thấy à? Ồ, anh nghĩ em chẳng thể hiểu được đâu... bản thân em không có kiểu như vậy. Thôi chuyện đó không quan trọng. Tiếng cười của cô ấy làm anh hơi khó chịu. Cô ấy còn béo lên nữa. Nhờ trời em không béo ra, cô gái Anne.”

“Ồ, em thấy cô ấy đâu có béo gì lắm,” Anne nhân từ nói. “Nhưng nhất định cô ấy là một phụ nữ rất xinh đẹp.”

“Cũng tàm tạm. Nhưng mặt thì đã thô cứng... cô ấy bằng tuổi em mà trông già hơn cả chục tuổi.”

“Vậy mà anh nói với cô ấy về chuyện trẻ mãi không già!” Gilbert cười biết lỗi.

“Người ta phải nói xã giao chứ. Văn minh không thể tồn tại mà không có một chút đạo đức giả. Ồ, thôi được rồi, Christine đâu phải mụ già rình xấu xa, dù cho cô ấy không thuộc dòng những người quen Joseph. Chẳng phải lỗi của cô ấy khi hơi thiếu muối. Cái gì thế.

“Quà kỷ niệm ngày cưới em tặng anh. Em muốn anh trả em một xu... em sẽ không mạo hiểm đâu. Tối nay em bị giày vò biết mấy! Em phải khổ sở vì ghen với Christine.”

Gilbert trông ngạc nhiên thật tình. Anh chưa hề chợt nghĩ Anne lại ghen với ai.

“Sao vậy, cô gái Anne, anh chưa bao giờ nghĩ em mà lại có chuyện ấy.”

“Ồ, nhưng có đấy. Nhiều năm trước em ghen chuyện anh thư từ với Ruby Gillis kinh khủng.”

“Anh có thư từ với Ruby Gillis thật à? Anh quên mất rồi. Tội nghiệp Ruby! Vậy chứ Roy Gardner thì sao? Lươn ngắn không được chê trạch dài đâu.”

“Roy Gardner ư? Lâu rồi Philippa viết thư cho em nói có gặp anh ta giờ béo tốt lắm. Gilbert này, bác sĩ Murray có thể rất kiệt xuất trong nghề thật đấy nhưng ông ấy trông gầy như que củi còn bác sĩ Fowler lại trông như chiếc bánh vòng. Đứng bên họ anh trông rất đẹp... và hoàn hảo.”

“Ồ, cám ơn em... cám ơn. Vợ thì sẽ nói thế mà. Để khen lại thì anh nghĩ tối nay em trông đẹp khác thường đấy Anne, dù mặc chiếc váy ấy. Em có hồng hào lên chút còn mắt thì thật lộng lẫy. Aaa, tuyệt quá! Khi ta mệt rã rời thì chẳng đâu bằng cái giường. Còn một câu nữa trong Kinh Thánh... thật lạ là mấy câu ngày xưa ta học ở lớp giáo lý ấy cứ trở về với ta trong suốt cuộc đời?.. ‘Tôi sẽ nằm và ngủ bình an.’ Bình an... và ngủ...ngủ ngon nhé.”

Hầu như chưa nói hết câu Gilbert đã ngủ thiếp đi. Gilbert thân yêu nhất đã mệt rã rời! Bé con có thể chào đời và bé con có thể từ giã cõi đời nhưng đêm đó không ai được quấy rầy giấc ngủ của anh. Điện thoại cứ việc reo inh ỏi đi.

Anne không thấy buồn ngủ. Cô hạnh phúc quá chưa ngủ được. Cô đi nhẹ trong phòng, thay đồ, tết tóc, trông như một người đàn bà được yêu. Cuối cùng cô khoác chiếc áo ngủ mỏng vào rồi băng qua hành lang đến phòng mấy cậu con trai. Walter với Jem trên giường và Shirley trong cũi đều đã ngủ say. Tôm, sống lâu hơn nhiều thế hệ mèo con xinh xắn và đã thành thói quen của gia đình, cuộn mình dưới chân Shirley. Jem đã ngủ thiếp trong khi đọc “Tiểu sử thuyền trưởng Jim”... cuốn sách để mở trên ra giường. Ồ, Jem bên dưới tấm chăn trông đã dài quá chừng. Không bao lâu nữa cậu đã là người trưởng thành rồi. Cậu là chú bé cứng cáp đáng tin cậy làm sao! Walter ngủ mà mỉm cười như người biết được một bí mật thú vị. Trăng soi trên gối cậu qua song cửa sổ lắp kính khắc màu... hắt bóng hình chữ thập rõ nét trên đầu tường. Nhiều năm sau nữa Annie sẽ còn nhớ điều đó và băn khoăn phải chăng đó là điềm của Courcelette..một ngôi mộ có dấu thập “đâu đó ở Pháp”. Nhưng đêm nay nó chỉ là cái bóng... chỉ vậy thôi. Mấy nốt đỏ trên cổ Shirley đã lặn mất. Gilbert nói đúng. Bao giờ anh cũng đúng.

Nan và Diana với Rilla ở phòng bên... Diana, những lọn tóc đỏ ẩm ướt nhỏ xíu dễ thương, một bàn tay nhỏ rám nắng kê dưới má, Nan thì hàng mi như cánh quạt phết lên má. Sau cặp mí có đường gân xanh đó là đôi mắt nâu nhạt của cha. Còn Rilla nằm úp bụng. Anne lật cô bé lên nhưng đôi mắt nhắm nghiền vẫn không hề mở.

Đứa nào cũng lớn nhanh quá chừng. Chỉ vài năm nữa thôi chúng sẽ là những chàng trai cô gái... tuổi trẻ rón rén đến... đợi chờ... một vì sao cùng những giấc mơ bay bổng ngọt ngào... những con tàu bé bỏng dong buồm ra khỏi vịnh bình yên đến những bến cảng xa lạ. Bọn con trai gây dựng sự nghiệp và mấy cô nàng... chà, đã thấy được dáng mấy cô dâu xinh đẹp choàng khăn voan mờ bước xuống mấy bậc thang thân thương ở Bên Ánh Lửa. Nhưng trong vài năm nữa chúng vẫn còn là của cô... để cô thương yêu dìu dắt... để cô hát những bài ca biết bao bà mẹ đã hát. Của cô... và của Gilbert.

Cô đi ra rồi xuôi hành lang đến bên ô cửa sổ lồi. Mọi ngờ vực ghen tuông hậm hực đều đã theo những con trăng già. Cô cảm thấy tự tin vui tươi vô tư lự.

“Blythe! Mình cảm thấy Vô Tư[1],” cô nói, cười lối chơi chữ ngớ ngẩn. “Mình cảm thấy đúng như vào buổi sáng Pacifique nói với mình là Gilbert bị một vố.”

[1]. Blithe, phát âm như Blythe. Trong tiếng Anh có nghĩa thanh thản, vô tư.

Bên dưới kia là vẻ bí ẩn và yêu kiều của một khu vườn về đêm. Những ngọn đồi xa xa, lấm tấm ánh trăng, như một bài thơ. Nhiều tháng nữa cô sẽ thấy ánh trăng trên những ngọn đồi mờ xa ở Scotland... trên thị trấn Melrose... trên Kenilworth hoang tàn... bên trên nhà thờ gần Avon mà Shakespeare đang yên nghỉ... có lẽ cả trên đấu trường Colosseum... trên điện thờ Acropolls... trên những dòng sông buồn phiền chảy qua những đế chế diệt vong.

Đêm nay mát mẻ; không bao lâu nữa những đêm mùa thu buốt giá hơn, lạnh lẽo hơn sẽ đến; rồi tuyết dày... tuyết trắng dày... tuyết mùa đông lạnh dày... những đêm dông gió tơi bời. Nhưng nào ai cần biết. Sẽ có phép mầu của ánh lửa lò sưởi trong những căn phòng xinh xắn... chẳng phải mới đây Gilbert nói về những khúc gỗ táo anh mua để đốt lò sưởi? Chúng sẽ tô điểm cho những ngày ảm đạm sắp đến. Tuyết dày và gió buốt có là gì khi anh yêu bừng sáng, và mùa xuân đã gần kề? Và tất cả những điều đáng yêu nho nhỏ đây đó dọc đường đời nữa chứ.

Cô quay người rời khỏi cửa sổ. Mặc chiếc váy trắng, tóc tết thành hai bím dài, cô trông như Anne những ngày dưới Chái Nhà Xanh... Redmond... Ngôi Nhà Mơ Uớc. Ánh sáng tâm hồn đó vẫn soi sáng trong cô. Tiếng bầy trẻ thở nhẹ vẳng qua ô cửa mở. Gilbert, hiếm khi nào ngáy, lúc này đang ngáy rõ ràng. Anne cười. Cô nghĩ đến điều Christine đã nói. Christine tội nghiệp không con cái, bắn những mũi tên chế giễu tầm thường.

“Đúng là một gia đình!” Anne hân hoan nhắc lại.

-The end-