êm nay trăng sáng quá!” Anne Blythe thầm nhủ khi bước trên lối đi trong vườn đến cửa nhà Diana Wright, những cánh hoa anh đào bé xíu bay bay trong bầu không khí mằn mặn, gió nhẹ lay.

Cô dừng chân một lát để nhìn quanh những ngọn đồi và cánh rừng thuở xưa cô đã từng yêu mến và nay vẫn còn mến yêu. Avomea thân thương ơi! Glen St. Mary với cô giờ đây là nhà và đã là nhà bao năm rồi, nhưng Avomea có gì đó mà Glen St. Mary không bao giờ có được.

Cô bắt gặp bóng hình của chính mình khắp mọi ngả... những cánh đồng cô từng rong chơi đang đón chào cô... những vọng âm còn mãi từ quãng đời êm đềm ngày trước ở khắp xung quanh... nhìn đâu cô cũng thấy một kỷ niệm đáng yêu nào đấy.

Đây đó những khu vườn cô từng lai vãng đang nở rộ muôn đóa hồng ngày trước. Bao giờ Anne cũng thích về lại Avomea quê nhà, ngay cả khi, như lúc này đây, lý do cô về thăm thật buồn. Cô cùng Gilbert về dự đám tang cha anh rồi Anne ở lại cả tuần lễ. Bà Marilla và bà Lynde không đành để cô đi quá sớm.

Căn phòng dưới chái ngày xưa vẫn luôn được giữ cho cô, và đêm Anne về cô thấy bà Lynde đã để sẵn một bó lớn hoa xuân thân thuộc... Anne vùi mặt vào đó, dường như nó lưu giữ bao hương hoa thơm ngát của những năm tháng không thể quên. Anne - ngày - xưa đang chờ cô ở đấy.

Những niềm vui ngày cũ thân thương, tha thiết xao động trong lòng. Căn phòng gác mái dang tay ôm lấy cô... bao bọc cô... che chở cô. Cô trìu mến nhìn chiếc giường thân yêu có tấm trải hình lá táo bà Lynde đan, rồi những chiếc gối sạch tinh đính ren móc chìm của bà Lynde... mấy tấm thảm bện của bà Marilla dưới sàn... chiếc gương đã soi bóng khuôn mặt đứa bé mồ côi, vầng trán trẻ thơ còn như tờ giấy trắng, cô bé đã khóc đến ngủ thiếp đi ở đó đêm đầu tiên rất lâu về trước.

Anne quên mình đã là người mẹ ngập tràn hạnh phúc của năm đứa trẻ... quên rằng mình lại bắt đầu cùng Susan Baker đan những đôi giày bé xíu kỳ lạ dưới mái nhà Bên ánh Lửa. Một lần nữa, cô lại được là Anne tóc đỏ dưới Chái Nhà Xanh.

Bà Lynde mang mấy tấm khăn tắm sạch bước vào thì bắt gặp cô còn đang mơ màng trước gương.

“Thấy cháu về ta vui quá, Anne à. Cháu đi cũng chín năm rồi mà dường như Marilla với ta vẫn không làm sao thôi nhớ cháu. Cũng không đơn độc quá vì giờ thằng Davy lấy vợ rồi... còn vợ nó Mille thì đúng là dễ thương... ôi chao mấy cái bánh nướng ấy!... mặc dù nó như con sóc chuột tò mò chuyện gì cũng muốn biết. Nhưng ta vẫn luôn nói rằng chẳng có ai như cháu cả.”

“A, nhưng tấm gương này thì không đánh lừa được đâu, bác Lynde ạ. Nó nói thẳng với cháu, ‘Chị không còn trẻ trung như ngày nào nữa đâu’”, Anne giàu tưởng tượng nói.

“Cháu còn giữ được nước da đẹp lắm mà,” bà Lynde an ủi. “Tất nhiên cháu có bao giờ hồng hào lắm đâu mà còn với mất.”

“Dù sao thì cháu vẫn chưa thấy tí cằm nọng nào,” Anne nói vui. “Căn phòng cũ vẫn còn nhớ ra cháu đấy, bác Lynde ạ. Cháu mừng lắm... nếu có khi nào về mà thấy nó quên cháu rồi thì cháu sẽ đau lòng lắm. Và thật tuyệt khi lại được ngắm trăng lên trên rừng Ma ám.”

“Trông cứ như một mẩu vàng khổng lồ rực rỡ trên bầu trời ấy nhỉ?” bà Lynde nói, cảm thấy mình đang bay bổng viển vông nhưng thơ mộng và mừng là bà Marilla không có ở đấy mà nghe thấy.

“Nhìn mấy đọt linh sam nhọn hoắt nổi bật trên nền trời xem... rồi đám bạch dương trong lòng chảo vẫn với tay lên vòm trời bạc. Giờ chúng đã thành cây cao lớn... ngày cháu đến đây chúng hãy còn bé tí... làm cháu thấy mình hơi già thật rồi.”

“Cây cối cũng như trẻ con vậy mà,” bà Lynde nói.

“Ta vừa xoay lưng thì chúng đã lớn mới sợ chứ. Nhìn Fred Wright đấy... mới mười ba mà đã gần bằng bố rồi. Bữa tối có bánh nướng nhân thịt gà nóng, nhưng ta còn làm thêm ít bánh quy chanh cho cháu nữa đấy. Cháu không phải sợ ngủ trên giường đó đâu. Hôm nay ta đã lo phơi phóng mấy tấm ga... Marilla không biết ta làm rồi nên đem ra phơi lần nữa... rồi Mille không biết bọn ta đã làm rồi nên lại đem phơi thêm lần thứ ba. Ta hy vọng mai Mary Maria Blythe sẽ bước chân ra khỏi nhà... bà ta lúc nào mà chẳng thích có đám tang.”

“Cô Mary Maria... Gilbert cứ gọi cô ấy vậy đấy dù cô ấy chỉ là em họ của bố anh ấy thôi... lúc nào cũng gọi cháu là ‘Annie’,” Anne rùng mình. “Lần đầu gặp cháu khi cháu mới cười cô ấy nói, ‘Thật lạ là Gilbert lại đi chọn cháu. Nó thừa sức có biết bao cô xinh đẹp mà.’ Có lẽ vì vậy mà cháu chưa bao giờ thích cô ấy... mà cháu biết Gilbert cũng không, dù anh ấy hết lòng với dòng họ quá nên chẳng chịu thừa nhận đâu.”

“Gilbert ở lại có lâu không?”

“Không ạ. Tối mai anh ấy phải về. Anh ấy bỏ lại một bệnh nhân đang trong tình trạng rất nguy kịch.”

“Ồ, thôi được ta nghĩ giờ ở Avomea chẳng còn mấy điều giữ chân cậu ấy, mẹ cậu ấy cũng đã ra đi hồi năm ngoái rồi. Từ khi bà ấy mất ông cụ Blythe không còn ngẩng đầu lên nữa... hẳn là chẳng còn gì làm mục đích sống. Gia đình Blythe bao giờ cũng thế... bao giờ cũng quá nặng tình với những thứ trên đời này. Nghĩ mà buồn vì ở Avomea họ không còn ai nữa rồi. Họ là một gia đình lâu đời tử tế. Nhưng nghĩ lại thì... nhà Sloan cũng còn mấy ai đâu. Người nhà Sloan thì cứ là Sloan, Anne ạ, và mãi mãi vẫn sẽ như vậy vĩnh viễn, amen.”

“Nhà Sloan còn ai cũng mặc, cháu định ăn tối xong sẽ đi dạo khắp vườn cây ăn quả cũ dưới trăng. Cháu nghĩ cuối cùng rồi cháu cũng phải đi ngủ thôi... dù cháu vẫn luôn thấy đêm trăng mà ngủ thì thật uổng phí... nhưng cháu định dậy sớm để ngắm ánh ban mai đầu tiên lan dần trên khắp rừng Ma ám. Bầu trời sẽ ngả sang màu san hô còn lũ chim cổ đỏ sẽ vênh vang đây đó... biết đâu một chú chim sẻ xám bé bỏng sẽ đậu trên bậu cửa sổ... lại còn hoa păng xê tím và vàng óng để ngắm nữa...”

“Nhưng bọn thỏ đã xơi hết luống hoa loa kèn tháng Sáu rồi,” bà Lynde buồn bã nói, lạch bạch đi xuống nhà dưới, thầm cảm thấy nhẹ nhõm vì không phải trăng với sao gì nữa.

Anne lúc nào cũng hơi kỳ quặc như thế. Mà dường như giờ đây có mong cô từ bỏ cái cung cách ấy đi cũng vô ích.

Diana bước xuống lối đi để đón Anne. Ngay cả dưới ánh trăng cũng thấy tóc cô hãy còn đen, hai má vẫn hồng hào và đôi mắt sáng. Có điều ánh trăng không giấu được chuyện cô đã có phần đẫy đà hơn ngày trước... nhưng Diana thì có bao giờ “da bọc xương” như dân Avomea vẫn gọi đâu.

“Đừng lo bạn ơi... tớ không ở lại lâu đâu...”

“Làm như tớ lo gì chuyện ấy vậy,” Diana trách móc.

“Cậu biết thừa tớ thích dành buổi chiều bên cậu hơn là đến cái buổi tiệc chiêu đãi ấy. Tớ cảm giác như vẫn chưa gặp gỡ cậu được bao nhiêu thì ngày kia cậu đã phải về rồi.”

“Nhưng em của Fred, cậu hiểu mà... bọn tớ phải đi.”

“Tất nhiên rồi. Mà tớ chỉ chạy lên đây một lát thôi. Tớ đi lối cũ, Diana ạ... ngang suối Bong Bóng Nữ Thần Rừng... qua rừng Ma ám... qua khu vườn bóng mát ngày xưa nhà cậu... rồi đi ven hồ Liễu Rủ. Tớ còn dừng lại ngắm mấy cây dương liễu soi bóng hồ như bọn mình vẫn làm ấy. Chúng cũng đã lớn mất rồi.”

“Mọi thứ đều thế cả,” Diana nói mà thở dài “Khi tớ nhìn nhóc con Fred! Bọn mình ai cũng đổi khác quá chừng... trừ cậu. Cậu chẳng khác gì cả, Anne ạ. Làm sao mà cậu giữ được dáng mảnh mai vậy? Nhìn tớ này!”

“Tất nhiên là có hơi ra dáng làm mẹ,” Anne cười.

“Nhưng đến giờ thì cậu vẫn thoát được cảnh phát phì tuổi trung niên, Diana à. Còn chuyện tớ không khác đi gì cả... à, bà H. B. Dounell cũng đồng tình với cậu đấy. Ở lễ tang bà ấy nói là trông tớ không già đi một ngày nào cả. Bà Harmon Andrews thì không. Bà ấy nói, ‘Trời ơi, Anne, cháu già yếu quá!’ Mắt nhìn mỗi người mỗi khác mà... hay là lương tâm mỗi người mỗi khác. Chỉ khi nào xem ảnh trong tạp chí tớ mới cảm thấy mình có già một chút. Tớ đã bắt đầu thấy mấy nhân vật nam nữ trong đó sao mà trẻ trung quá. Nhưng chẳng sao, Diana à... ngày mai bọn mình sẽ lại là thiếu nữ thôi. Tớ đến để nói với cậu chuyện ấy đây. Bọn mình sẽ nghỉ cả chiều đến tối rồi đi thăm lại hết những nơi ngày xưa vẫn thường lui tới... không sót một chỗ nào. Mình sẽ dạo chơi trên các cánh đồng mùa xuân và mấy cụm rừng già nua đầy dương xỉ ấy. Bọn mình sẽ được thấy tất cả những gì thân thuộc xưa kia từng yêu quý và những ngọn đồi nơi bọn mình tìm lại được tuổi thanh xuân. Cậu biết không, dường như không có gì là không thể vào mùa xuân. Bọn mình sẽ không còn cảm thấy trách nhiệm của những bà mẹ mà lại được lông bông, như trong thâm tâm bà Lynde vẫn nghĩ về tớ. Thật ra lúc nào cũng đúng mực thì chẳng vui gì cả, Diana ạ.”

“Chao ôi, nghe sao giống cậu quá! Tớ cũng thích vậy lắm. Nhưng mà...”

“Không nhưng nhị gì cả. Tớ biết cậu đang nghĩ, ‘Ai sẽ lo bữa tối cho mấy ông?’”

“Không hẳn vậy đâu. Anne Cordella cũng lo được bữa ăn tử tế cho cánh đàn ông như tớ vậy, mà con bé mới chưa đầy mười một tuổi đầu,” Diana tự hào nói. “Nhưng cũng sắp tròn mười một rồi. Tớ định đến chỗ Hội Phụ nữ Thiện nguyện. Mà thôi tớ không đi đâu. Tớ sẽ đi với cậu. Sẽ giống như một giấc mơ thành sự thật ấy. Cậu biết không Anne, biết bao chiều tớ ngồi xuống vờ như ta lại là mấy cô bé con. Tớ sẽ mang theo bữa tối cho cả hai...”

“Rồi ta sẽ ăn sau vườn nhà Hester Gray... Tớ chắc vườn của Hester Gray vẫn còn đấy?”

“Có lẽ vậy” Diana nói đầy hồ nghi. “Từ ngày lấy chồng tớ chưa đến đấy. Anne Cordella ưa thám hiểm lắm... nhưng tớ luôn dặn con bé là không được đi đâu xa nhà. Nó thích thơ thẩn quanh mấy cánh rừng... có hôm tớ mắng nó vì ngồi trò chuyện một mình trong vườn thì nó bảo nó đâu có nói một mình... nó đang trò chuyện với hồn hoa. Cậu biết bộ đồ trà đồ chơi có mấy nụ hồng bé xíu cậu gửi hôm sinh nhật thứ chín của nó không. Không sứt mẻ tí nào... con bé cẩn thận thế đấy. Nó chỉ dùng mỗi khi Bộ Ba Xanh Lá đến uống trà với nó thôi. Tớ không làm sao khiến con bé nói ra Bộ Ba Xanh Lá là cái giống gì được. Anne này, về một số mặt thì tớ dám nói con bé giống cậu nhiều hơn là giống tớ đấy.”

“Có lẽ một cái tên mang nhiều điều hơn Shakespeare cho phép. Đừng bực Anne Cordella vì những mơ mộng của nó, Diana ạ. Tớ vẫn luôn thấy tiếc cho những đứa trẻ không được sống đôi ba năm trời xứ thần tiên.”

“Giờ Olivia Sloan đã là cô giáo trong vùng mình rồi,” Diana nói đầy nghi hoặc.

“Cậu ta là cử nhân đại học, cậu biết đấy, nhưng chỉ dạy một năm thôi để được gần mẹ. Cậu ta thì lại nói cần phải bắt trẻ con nhìn thẳng vào thực tại.”

“Tớ sống để nghe cậu thân thiết với hội nhà Sloan sao, Diana Wright?”

“Không... không... không có đâu! Tớ chẳng thích cậu ta tí nào... Cậu ta có đôi mắt xanh tròn xoe chằm chặp như cả họ nhà ấy. Tớ cũng không phiền gì mấy trò mơ mộng của Anne Cordella đâu. Dễ thương mà... như những mơ mộng của cậu một thời vậy. Tớ nghĩ theo năm tháng rồi con bé cũng sẽ nhìn thấy ‘thực tại’ thôi.”

“Thôi, dứt khoát thế nhé. Khoảng hai giờ xuống Chái Nhà Xanh rồi bọn mình sẽ cùng uống rượu lý chua của bác Marilla... thỉnh thoảng bác ấy vẫn pha rượu mặc kệ ông mục sư và bà Lynde... chỉ để làm chúng ta cảm thấy mình đúng là quỷ sứ.”

“Cậu còn nhớ hôm cậu làm tớ say vì rượu ấy không?”

Diana cười khúc khích, cô không phản đối hai chữ “quỷ sứ” nếu Anne dùng từ ấy chứ không phải ai đó khác. Ai cũng biết thật bụng Anne không muốn nói như vậy. Chỉ là kiểu của cô nó thế.

“Ngày mai bọn mình sẽ có một ngày cậu - còn - nhớ - không ra trò đấy, Diana. Tớ không giữ chân cậu nữa đâu... Fred đánh xe tới rồi kia. Váy cậu xinh quá.”

“Fred buộc tớ phải sắm một váy mới để dự đám cưới đấy. Tớ thấy chắc không lo nổi vì bọn tớ mới xây cái nhà kho, nhưng anh ấy nói sẽ không để vợ của anh ấy trông như người đã được mới mà lại không thể tham dự trong khi ai nấy đều diện ngất trời. Thật đúng là đồ đàn ông.”

“Ồ, cậu nói cứ như bà Elliott ở Glen ấy,” Anne nói nghiêm nghị. “Cậu cần phải coi chừng khuynh hướng ấy. Cậu có muốn sống trong một thế giới không có đàn ông không?”

“Vậy thì khủng khiếp lắm,” Diana thừa nhận. “Rồi rồi, Fred, em đến ngay đây. Ồ, tốt rồi! Vậy mai gặp nhé, Anne.”

Trên đường về Anne dừng lại bên suối Bong Bóng Nữ Thần Rừng. Cô yêu con suối thân quen đó biết chừng nào. Bao nhiêu tiếng cười ngân vang thời thơ ấu của cô nó từng bắt được, lưu giữ lại rồi giờ đây dường như buông ra cho tai cô lắng nghe. Những ước mơ của cô ngày xưa... cô còn thấy chúng in bóng trong dòng Bong Bóng Nữ Thần Rừng trong vắt... những thề nguyền ngày cũ... những thủ thỉ thuở trước... con suối giữ lại tất cả rồi rì rầm kể... nhưng không có ai để nghe ngoài đám vân sam già nua từng trải trong rừng Ma ám bao lâu rồi vẫn lắng tai nghe.