hương Vân Côn bước ra khỏi thư viện trường đại học Y số 2 Giang Kinh. Vì đọc quá nhiều, anh thấy mặt hơi cộm..nhưng thu hoạch thì chưa được là bao. Trong hai giờ liền, anh đã đọc các tài liệu về virut học, dịch tễ học, bệnh lý học..nhưng vẫn chưa tìm được gì khả quan. Virut tìm thấy ở Tư Dao và thi thể Thường Uyển thuộc nhóm virut Ke-sa-ji B. Nhóm virut này gồm sáu biến thể, nhưng các chuyên gia của khoa Bệnh lý học và Vi sinh vật học sau khi nghiên cứu phân tích, đã đưa ra kết luận hết sức kinh ngạc: virut có trong cơ thể Tư Dao và Thường Uyển không thuộc sáu loại hình này. Bệnh nhân nhiễm virut Ke-sa-ji thường chỉ bị cảm cấp tính, chứ không có các triệu chứng lâm sàng, nhưng loại virut mới này còn có đặc điểm là thời kỳ ủ bệnh dài ngắn khác nhau. Những người đã vào hang Thập Tịch đều trải qua ít nhất hai tháng mới phát bệnh rồi tử vong.

Sau các kiểm tra tỉ mỉ, đọc hàng trăm bài nghiên cứu và luận án y học và thú y (vi rút Ke-sa-ji vốn bắt nguồn từ động vật), Chương Vân Côn không thấy có ghi nhận nào về loại hình Ka-se-ji mới và đương nhiên càng không nói đến tình hình dịch bệnh. Thật hết sức kỳ lạ, chẳng lẽ từ các ca này sẽ phát hiện ra một biến thể mới của Ke-sa-ji? Các chuyên gia vi sinh vật y học đều rất xúc động, nhưng Vân Côn cho rằng vẫn nên thận trọng, cần nghiên cứu thêm đã.

Vân Côn về đến nhà thì đã quá giờ ăn bữa tối. Vợ anh- chị Âu Dương Sảnh đang có bầu, ngồi nghỉ ở đi văng, thấy anh chậm chạp lê buớc vào, bèn hỏi công việc đã tiến triển đến đâu. Âu Dương Sảnh là con người luôn sẵn nhhững câu hỏi trong đầu, bất cứ việc gì chị cũng đều muốn biết tận cùng mới yên; Vân Con cũng thường hay bàn luận với vợ. Anh biết, mình luôn dốc sức vào lĩnh vực giảng dạy và nghiên cứu y học cơ sở, còn Âu Dương Sảnh là bác sĩ giàu kinh nghiệm lâm sàng hơn hẳn anh. Vân Côn nói: Về mặt cấu trúc, thì gần như có thể khẳng định nó là loại virtu đã từng được biết đến.

-Thế thì cũng không đến nỗi khiến anh phải đăm chiêu thế này!Bắt đầu từ thế kỷ trước gới y học đã thật sự biết đến virut. Một thời gian dài vì thiếu thiét bị nên người ta đã phải chật vật mầy mò, rất bí. Ngày nay người ta liên tiếp nhận diện ra các virut mới. Dù là các virut đã bị nhận diện, thì chúng không ngừng biến đổi, và các anh vừa khéo phát hiện ra, có khác gì các bậc tiền bối đã phát hiện ra hàng ngạn vạn chủng loại virut?

-Anh suy nghĩ, không lo ngại, phá hiện mới này có mối liên hệ với vụ việc kia- sao có thể trùng hợp như vậy- Các cô cậu thanh niên đi vào vùng thung lũng ấy thì nhiễm luôn loại virut mới chư từng được biết đến này? Nghe nói. Lại còn có một người bí hiểm mặc áo mưa, đã cảnh báo họ…Nói cách khác, anh lo ngại rằng loại virut này sinh sôi và lây nhiễm là do có yếu tố con người cố tình gây nên.

Âu Dương Sảnh hơi sững sờ, đây đúng là một “khả năng” đáng sợ. chị nghĩ ngợi, rồi nói: Anh có nghĩ rằng, nó làthứ virút nhân tạo không?

-Virut nhân tạo? Anh chư từng nghe nói bao giờ. Chắc không phải em nói về virut máy tính đấy chứ? Vân Côn biết, chỉ Âu Dương Sảnh mới có những ý nghĩ bất ngờ như thế này.

- Ở trong nước và nước ngoài, kỹ thuật sắp xếp lại gen ngày càng tiến bộ, lĩnh vực nghiên cứu virut tuy vẫn còn rất nhiều chằng đường phải đi, nhưng ở trình độ phân tử thì đã có không ít các bước đột phá. Gọi là ‘tạo ra’ virut đương nhiên chỉ là em giải thiết vậy thôi; người ta đã có thể tác động vào gen thì tại sao lại không thể xử lý virut? Các biến thể của một loại virut chính là những khác biệt rất nhỏ của chuỗi gen, nhưng tác dụng bệnh lý của virut thì lại có thể khác nhau rất xa.

- Hơi có lý đấy.

-Anh có muốn nghe thêm nữa không nào? Mọi ngày em làm về lâm sàng, ít ca không thể chẩn đoán chắc chắn, nhưng những trường hợp đó cũng không phải là quá hiếm hoi. Làm về dịch tễ học cũng vậy, có những căn bệnh bùng phát nhưng không thể tìm ra nguyên nhân. Em nghĩ anh cứ tìm các tài liệu về dịch tễ học hoặc hỏi thêm các chuyên gia dịch tễ học, xem có đợt bệnh tật nào bùng phát đáng nghi hay không, biết đâu lại có thể lần ra manh mối.

- Nhưng, nước ta từ những năm 50 này sinh nhiều trận dịch, đất rộng người đông, tài liệu suốt nửa thế kỷ quá nhiều, sao có thể nhanh chóng tìm ra các ca điển hình tương ứng?

Âu Dương Sảnh thường rất hay suy luận, chị nghĩ ngợi rồi nói: chúng ta thử phân tích: nếu căn cứ vào kết quả kiểm tra của các anh để suy đoán, thì các sinh viên chẳng may qua đời là vì đã vào thung lũng và hang quan tài nên bị nhiễm virut; nếu loại trừ khả năng do con người gây nên, thì khả năng lớn nhất có thể xay ra bệnh dịch tương tự là ở vùng nào?

-Tất nhiên là quanh vùng núi đó.

-Vậy anh đã rõ rồi chứ gì? Anh chỉ cần tìm các tài liệu về dịch bệnh ở khu vực núi Vũ Di.

Vân Côn kêu lên : Ý kiến quá sáng suốt! Anh đứng lên quên cả ăn, rảo bước đến bàn đặt máy tính.

-Thì anh cũng phải ăn đã chứ? Âu Dương Sảnh cười cười nhìn anh.

Lúc này Vân Côn mới cảm thấy đói bụng, anh rẽ vào phòng ăn. Nhung một cú phôn đã khiến anh không thể nào ăn bữa tối.

Lại một sinh viên Giang Kinh qua đời!

Vân Côn miệng nahi bánh bisquy, bước đến cửa khu nhà giải phẫu. Anh gặp trưởng phòng bảo bệ đại học Y Giang Kinh Vu Tự Dũng đã đứng chờ sẵn ở đó với vẻ mặt nặng nề. Nếu nói rằng “ Vụ mưu sát 405 mới” của năm ngoái là làn sóng đầu tiên dấy lên sau 10 năm “Vụ mưu sát 405” trôi đi thì kể từ đầu năm nay, cái chết này lại khiến cho các vị lãnh đạo nhà trường phải đau đầu.

-Lần này thì càng không giống như một vụ giết hại. Nạn nhân là Tôn Yến, đang ngòi trong phòng làm bài thi cuối học kỳ thì ngất xỉu, được đưa vào bệnh viện trực thuộc số 1 cấp cứu, nhưng không kết quả” Vu Tự Dũng đi theo phó giáo sư Chương Vân Côn vào phòng giải phẫu.

-Bệnh viện chẩn đoán là gì?

-Là đột tử do tim bị tắc mạch máu dẫn truyền. Nguyên nhân cụ thể thì chưa rõ, họ đang lấy các mẫu bệnh phẩm để xét nghiệm. Nhà trường rất quan tâm, đã cùng bàn bạc với bệnh viện và gia đình Tôn Yến, để thống nhất cho giải phẫu bệnh lý. Vì lần trước khám nghiệm tử thi, thầy đã có phát hiện quan trọng nên lần này nhà trường cử tôi đến mời thầy tối nay sẽ mổ, lấy mẫu bệnh phẩm thì mọi người sẽ đều yên tâm.

Các nghiên cứu sinh đã giúp Vân Côn mặc áo choàng chỉnh tề. Trước hết, anh cầm theo chiếc kính lúp để quan sát mắt cá chân của thi thể. Vu Tự Dũng nói: Tôi đã nhìn rồi, không thấy có dấu hiệu gì cả. Tôi đã hỏi các bạn học và phụ huynh của cô ta, họ nói nghỉ hè vừa qua cô ta không hề đi du lịch núi Vũ Di. Nhưng có một chi tiết này tôi cho là quan trọng: thấy còn nhớ một trong 5 sinh viên chết năm ngoái- trong đó có cậu Hoắc Chí Hùng thuê nhà bên ngoài trường, rồi trúng đọc khí gas? Tôn Yến chính là người yêu của cậu Hùng.

-Thế ư? Anh có dò hỏi các bạn sinh viên khác xem, hai người có quan hệ tình dục với nhau không?

-Tôn Yến đã từng đến ở với Chí Hùng ở gian nhà thuê ấy.

Bản báo cáo vắn tắt tình hình dịch bệnh mà tỉnh Phúc Kiến nêu ra năm 1980, đã tổng hợp về bệnh trong toàn tỉnh, có một đoạn như sau:

-Kể từ mùa xuân, một thôn vô danh thuộc thị trấn Hoa Tây huyện Sùng Anh đã có nhiều người và súc vật bị chết. Theo kết quả điều tra, người và động vật đều đột tử, không rõ nguyên nhân. Có nhiều nạn nhân là vợ chồng, hoặc cả nhà lần lượt tử vong. Các quan chức bộ phận phòng chống dịch bệnh đã sơ bộ nhận định đay là một loại dịch truyền nhiễm cấp tính. Việc điều tra dịch bệnh bùng phát gặp nhiều khó khăn, Khi các nhân viên phòng dịch đến thôn có dịch thì không gặp một ai, hình như dân thôn đã đột ngột bỏ đi. Các nhân viên vệ sinh dịch tễ đã phát hiện thấy xác chết bỏ lại ở một số gia đinh dân thôn, định đưa về xét nghiệm nhưng không thành công.

-Huyện Sùng An chính là thành phố Vũ Di Sơn ngày nay.

Người viết bản cáo cáo này là Đường Lễ Trung.

Cái tên nghe rất quen.

Vân Côn nghĩ ngợi một hồi, không nhớ ra dã nghe thấy cái tên này ở đâu. Anh lên mạng lục tìm.

Đường Lễ Trung là người phụ trách trung tâm phòng chống dịch bệnh của tỉnh Phúc Kiến, là một chuyên gia về dịch tễ học.

-Chào anh Trung, tôi là Chương Vân Côn, phó giáo sư công tác tại khoa giải phẫu đại học Y số 2 Giang Kinh. Tôi đã đọc bản báo cáo dịch tễ năm 1980 do anh viết, nói về trận dịch kỳ lạ ở huyện Sùng An…” Vân Côn gọi điện thoại, nói về mục đích của mình.

-Anh ở Giang Kinh à?

-Vâng. Vân Côn thấy câu hỏi này có phần kỳ cục.

Ông Trung im lặng một lát, hình như đang cố moi lại ký ức xa xưa, cuối cùng ông chậm rãi nói: Tôi đã làm công tác phòng chống dịch bệnh 30 năm, dã viết rất nhiều bóa cáo dịch tễ, anh nói về bản báo cáo xa xưa ấy, tôi nhớ sao được?

Vân Côn chẳng biết nói sao, nhưng anh cảm thấy ông Trung đang có ý lảng tránh. Tại sao? Vân Côn đang nhớ đến cảnh ngộ ông Cố Trân gặp phải mà hôm nọ anh được nghe kể.

-Sở dĩ tôi làm phiên anh, là vì có những việc liên quan đến tính mạng con người. Tôi tin anh chưa quên trận dịch đáng sợ mà năm đó chưa kết luận được. Anh vẫn theo dõi tình hình dịch bệnh ở các địa phương, và không muốn ổ dịch tương tự lại tái phát. Chắc lâu anh đã yên tâm vì đúng là không có hiện tượng gì, nhưng có lẽ anh chưa biết cách đây không lâu, gần như bệnh dịch y hệt lần đó lại bùng phát ở chính cái thôn ngày trước. Lần này hơn chục thanh niên ở cách xa nơi ấy hàng nghìn cây số đã bị tử vong bởi cùng một căn bệnh.

-Sao? Xảy ran gay ở tỉnh tôi mà tôi lại không nhận được thông tin gì cả?

-Có lẽ… vì cái thôn ấy quá cách biệt với xã hội cũng nên.

Ông Trung lại im lặng, nhưng rồi nói luôn: Đúng là tôi đã viết bản vắn tắt đó. Tôi còn nhớ lần đi điều tra ấy tôi suýt nữa thì mất mạng!

-Anh có thể nói cụ thể được không? Bản báo cáo đó quá ngắn gọn, rất hay, nhưng có điểm này tôi không hiểu: anh nói là các nhân viện định mang các thi thể trong thôn về, nhưng không thành công là vì sao?

-Các nhân viên đó, thực ra là tôi và một anh nữa. Chúng tôi đi trên chiếc xe lam chạy điện, xuất phát từ thị trấn Hoa Tây, còn phải đi qua đoạn đường xuyên bãi tha ma kia, tất nhiên điểm khác biệt duy nhất với các nghĩa địa khác là sự kinh khủng, đặc biệt là khi xe chúng tôi đang chở một xác chết. Ông bạn đồng hành với tôi đã từng nghe rất nhiều chuyện ma, nhưng ngồi trên xe ông chỉ nhắm tịt mắt, hình như đang thẩm cầu khẩn. Tôi thì hoàn toàn không tin chuyện quỷ thần, nhưng khắp người vẫn nổi gai óc.

-Bỗng chiếc xe ba bánh vấp phải vật gì đó, nên lắc lư dữ dội. Chúng tôi bị xô tới xô lui trong cái thùng xe có mui che nửa vời. Cuối cùng xe chết máy. Anh lái xe lầu bẩu, nhả xuống xem xét, định sửa máy. Tôi ngồn trên xe, càng nghĩa càng thấy an. Bốn bề rất tĩnh mịch, chỉ nghe thấy tiếng gió vi vu cho nên khi anh lái xe kêu “ôi…” thì chung tôi nghỡ chắc anh ta đã gặp ma. Ngay tôi cũng nghĩ thế.

Chúng tôi nó ra ngoài xe và phát hoản vì thấy một đám đông đã vây kín chiếc xe ba bánh. Họ đều mặc áo mưa màu xám, đầu đội mũ mưa nên không nhìn rõ mặt.Họ đều im lặng, cứ như là ma quỷ vừa chui từ dưới đất lên. Chắc anh Vân Côn cho rằng đó là cảnh đáng sợ nhất mà tôi gặp tối hôm đó. Không, cái đáng sợ nhất còn ở phía sau…

Vân Côn nảy ra một ý: Xin lỗi, tôi ngắt lời Trung. Anh cho phép tôi tóm tắt các tình tiết sau đó các anh gặp phải- nếu tôi nói đúng, thì khỏi cần anh mất thì giờ nhiều nữa,vi anh là lãnh đạo, rất bận công tác…Thế rồi Vân Côn kể lại một lượt những điều mà ông Cố Trân đã nếm trải.

Ở đâu dây bên kia, ông Trung thở nặng nhọc gấp áp, giọng run run: Đúng thế. Gần như không sai tý nào! Bọ hút máu, nhà bằng sắt, lửa cháy…hiện nay tôi vẫn thường ngủ mê thấy những cảnh này…

-Sao anh nói là ‘gần như không sai tý nào?” Sống bên Âu Dương Sảnh đã lâu, Vân Côn ngày cảng cẩn thận kỹ càng hơn xưa.

Ông Trung ngập ngừng rồi nói : Khi chúng tôi bị hành hạ, thì trong đám dân thôn ấy luôn có một tiếng nói phản bác, nói là làm thế không ăn thua gì đâu. Người ấy nói tiếng phổ thông rất chuẩn, rất ít màu sắc phương ngôn, tôi cảm nhận người ấy có học vấn rất khá nhưng ý kiện của anh ta không lọt vào tai ai. Trận mưa sau đó đã dập tắt đám lửa. Người trẻ tuổi ấy vào cởi trói và thả chúng tôi ra khỏi núi. Khi trò chuyện anh ta không nói một câu về cái thôn đó, nhhưng tôi nhận ra rằng anh ta đã được học Y khá sâu, bèn hỏi thực ra anh là ai. Cảm thấy khó có thể giấu giếm, anh ta bèn nói thật, mình là một giảng viên trẻ ở đại học Y số 2 Giang Kinh. Ba chục năm trôi qua, tôi ngỡ mình đã quên họ tên người ấy, nhưng vì câu chuyện đó để lại ấn tượng quá mạnh…anh ta tên là Đậu Hoán Chi.

-Điều mà tôi nhớ như in là anh ta nói rằng, mình đang vùi đầu nghiên cứu phương pháp điều trị căn bệnh quái ác này và đã có bước tiến mang tính đột phá.